Ir M (Martin) van den Berg Ministerie VROM Directie Lokale Milieukwaliteit en verkeer Relaties Lden en Lnight met Effecten
Opbouw P Basisbegrippen geluid en gezondheid P EU-kader P Relaties Lden P Relaties Lnight P Vooruitzichten / onderzoek P Conclusies
EU-kader P Art 6, 3de lid. De gezondheidseffecten worden bepaald aan de hand van de in bijlage III bedoelde dosis/effectrelaties. P Bijlage III: relaties worden vastgesteld vooral voor Lden en hinder en voor Lnight en slaapverstoring P Indien nodig voor andere zaken bv isolatie, stille gevel, kwetsbare groepen, tonaal/impulslawaai...
EU-kader (2) P Position Paper Lden en hinder voor weg, rail en luchtverkeer P Position Paper Lnight. P Niet in bijlage III geformaliseerd via Comitology procedure
WAT IS GEZONDHEID Gezondheid is Niet louter de afwezigheid van ziekte, maar een staat van fysiek, mentaal en sociaal welbevinden Geluid kan alle drie de hoofdbestanddelen van gezondheid beinvloeden
GELUID EN GEZONDHEID sterfte toenemende ernst effecten ziekte pathofysiologische veranderingen fysiologische veranderingen Blootstellingen deel van bevolking dat aan blootstelling gerelateerd effect ondervindt
INVLOED GELUID OP DE MENS blootstelling lawaai : - thuis - werkplek, - transport, - school, -recreatie, van: - buren, - wegverkeer, - vliegtuigen etc Modelmatige relatie blootstelling aan lawaai en gezondheidseffecten reversibele en niet pathologische effecten - waarnemen, - hartritme, - tijdelijke bloeddrukstijging - slaapstadium verschuiving stress en andere niet reversibele effecten - (ernstige)hinder, -lichte bloeddrukverhoging, - langdurige slaapstoornis klinische ziekte beelden -hart-en vaatziekten - permanente bloeddrukverhoging (1) (2) (3) (4) in- en externe beinvloedings factoren -roken,drinken, erfelijkheid, sociale status etc.
Bewezen effecten
VERMOEDE EFFECTEN Beperkt bewijs - geboortegewicht - immuun systeem - psychiatrische stoornissen 3.Gebrekkig bewijs - aangeboren afwijkingen - aantasting immuunsysteem tijdens slaap
GEZONDHEIDSEFFECTEN
Optreden hartinfarct Bron: Babisch, 2005
GEZONDHEID
Begrippen
Lden en Hinder P Definitie hinder P Dosis-effect relaties P Invloedsfactoren
HINDER Wat is hinder? A) Filosofisch: Niemand die het -precies- weet B) Pragmatisch: Antwoord op de vraag: Hoeveel hinder heeft u van...?
VRAGEN NAAR HINDER Bijvoorbeeld: Wordt u wel eens gehinderd door het geluid van vliegtuigen in of rond uw woning? Zo ja, kruis dan in onderstaand schema aan hoeveel u gehinderd wordt. 1 staat voor helemaal niet gehinderd, 10 is heel erg gehinderd.
RELATIE GELUID-GELUIDHINDER 70 Erge hinder door Lawaai 60 50 40 30 20 10 0 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 Lden in db(a) Bronnen: EU-position paper; 2002, TNO-INRO-2002-53; 2002
Invloedsfactoren Categorien Geschat effect in Ldn-equivalenten leeftijd 10-20 -4 20-30 -1,1 30-40 0 40-50 0,3 50-60 -0,5 60-70 -1,5 70+ -3 Opleiding LS -0,5 VO 0 Acad. 1,4 geluidgevoelighe> laag 0 gemiddel> 4,6 hoog 11,2 Angst laag 0 midde> 11,4 hoog 19,5 Afhankelijk bron wel -2,6 niet 0
70 Invloed geluidgevoeligheid op hinder 60 50 40 30 20 10 0 45 50 55 60 65 70 75 Ldn in db(a)
Slaap patroon
100 90 80 70 Percent of population asleep Over 18 jr; weekdays Netherlands Germany France USA, 1975 60 50 40 30 20 10 0 19 20 21 22 23 24 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 time of day (01= from 00.00 tot 01.00 hr)
Wakker REM 1 2 3 4 SLAAPSTADIA Kinderen 1 2 3 4 5 6 7
SLAAPSTADIA Wakker REM 1 2 3 4 Volwassenen 1 2 3 4 5 6 7
Wakker REM 1 2 3 4 Wakker REM 1 2 3 4 Wakker REM 1 2 3 4 SLAAPSTADIA Kinderen 1 2 3 4 5 6 7 Volwassenen 1 2 3 4 5 6 7 Ouderen 1 2 3 4 5 6 7 Uren slaap
SLAAPVERSTORING Effecten die optreden tijdens de slaap Slaapstadiumverschuivingen Onrust Hartritme Hormoonspiegels Zelf gerapporteerde slaapverstoring Slaapduur Tijd tot inslapen Tijd in REM-slaap Ontwaken
Effecten over de nacht P Inslaaptijd: +6 min(=+50%) PGemiddelde motiliteit -> P Ontwaken -> P Slaperigheid overdag : klein effect P Slaapmiddelengebruik ->
Slaapverstoring Effecten na verstoorde slaap P Slaperigheid P Reactietijdvermindering P Ongevallen P Gezondheidsklachten
Raamgedrag Raampositie Perc. onderzoeksnachten Dicht 25 Kier 43 Handbreedte 23 Half open 5 Helemaal Open 4 enkel glas dubbel glas Gemiddeld verschil 21.3 22.2
Hartfrequentie
Bewegingsonrust
Effecten vs Lnight
Effecten vs Lnight
Effecten vs Lnight
Effecten vs Lnight
Bloeddrukstijging
Slaap & gezondheid Gezondheidsraad EFFECTPARAMETERS Evidentie SLAAPKWALITEIT Verminderde ervaren slaapkwaliteit> Voldoende Moeite met inslapen, moeite met doorslapen> Voldoende Slaapfragmentatie, verkorte slaaptijd> Voldoende Verhoogde motorische onrust tijdens de slaap> Voldoende WELBEVINDEN Slaapverstoring> Voldoende Gezondheidsklachten > Voldoende Gebruik slaap- en kalmeringsmiddelen> Voldoende Stemming overdag> Beperkt, plausibel> SOCIALE CONTACTEN EN Verslechtering sociale contacten> Beperkt, plausibel> CONCENTRATIE Verslechtering uitvoering cognitieve taken > Beperkt, plausibel> AANDOENINGEN Slapeloosheid> Voldoende Hoge bloeddruk > Beperkt, direct en indirect, plaus> Depressie (bij vrouwen) > Beperkt, indirect, plausibel> Hartziekten Beperkt, indirect, plausibel> VERLIES LEVENSJAREN Ongevallen tijdens het werk> Beperkt, indirect, plausibel> (vervroegde sterfte)
Verlies gezonde levensjaren Aantallen mensen > DALY Erge slaapverstoring vliegtuiglawaai 200 3 Ter vergelijking: Astma 445 37 Influenza 1075 14 AIDS 2 5 Maagzweren 15 4 Tuberculose 1 1 Benzeen 0,1 EV 0,05