IEDERE LEERLING GUN JE DALTON 2014/2015
INLEIDING Voor jullie/u ligt de brochure van de keuzemogelijkheid voor Daltononderwijs van het Haarlemmermeer Lyceum. Ons Daltonconcept komt voort uit 12 jaar vernieuwende onderwijservaring in de vorm van het Junior Studiehuis. Vanwege positieve ervaringen van zowel leerlingen, ouders als docenten gaat onze school inhoudelijk, organisatorisch en onderwijskundig op dezelfde wijze verder, maar vanaf schooljaar 2014-2015 onder de vlag van de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV). Binnen het Daltononderwijs richt een deelnemende school zich naar een aantal basisprincipes van de vereniging, waarbij ze ook haar eigen accenten kan kiezen. Doordat in het Daltononderwijs en het Junior Studiehuis de leerling in hetzelfde pedagogische en didactische klimaat centraal staat, vertonen beide onderwijsconcepten veel overeenkomsten. Hierdoor zijn nauwelijks aanpassingen door te voeren om leerlingen nog beter te kunnen begeleiden in het behalen en vasthouden van hun niveau. Deze brochure zal jullie/u informeren over onze invulling van het Daltononderwijs op het Haarlemmermeer Lyceum locatie Zuidrand.
Resolutie beeld is te laag voor Drukwerk VISIE Bij het Daltonconcept van het Haarlemmermeer Lyceum staat de ontwikkeling van de leerling in het onderwijs centraal. De zorg voor de opleiding tot het diploma maakt voor de school deel uit van de totale ontwikkeling. Onderdeel daarvan is dat jonge mensen zich een plaats verwerven in de samenleving. De school voorziet hen daartoe van de noodzakelijke kennis en vaardigheden. Bij de Daltonwerkwijze worden de leerlingen begeleid naar zelfstandigheid, naar normbesef en naar een toenemend verantwoordelijkheidsgevoel.
HET DALTONCONCEPT Het Daltononderwijs is in en door de praktijk ontstaan. Het kent geen leerstellige principes, maar is eerder een manier van werken (en denken). Daarin verschilt de Daltonbenadering van bijv. de Montessori en Vrije Scholen. Het Daltononderwijs gaat uit van 3 principes: 1 Vrijheid in gebondenheid Bij het Daltonconcept ligt de verantwoordelijkheid bij zowel leerlingen als docenten. Dalton geeft vrijheid, maar wel binnen bepaalde grenzen, dus beslist geen vrijblijvendheid. Daarnaast is het Daltononderwijs sterk taakgericht. Het Daltononderwijs maakt van leerlingen ondernemers, eigenaars van hun eigen leerproces. De leerlingen krijgen een leeromgeving geboden waarin zij zelf keuzes kunnen en moeten maken en zich ook moeten verantwoorden voor hun eigen keuzes. Natuurlijk moeten leerlingen deze houding nog deels aanleren en daarom worden zij hierin gesteund door hun docenten die hen begeleiden in dit proces. 2 Zelfstandigheid Het werken aan zelfstandigheid betekent niet dat de leerstof alleen maar individueel schriftelijk verwerkt wordt. Daltononderwijs is geen cursus schriftelijke verwerking. Er wordt gevarieerd zelfstandig gewerkt en vanzelfsprekend is er ook ruimte voor dat mooie klassikale geschiedenisverhaal van de docent. Er is sprake van veel afwisseling in didactische werkvormen: samenwerken, groepsopdrachten, projectonderwijs, maar ook klassikaal onderwijs. Er is sprake van een voorbereide omgeving waarin de keuzevrijheid wordt bevorderd. Dat wil zeggen door de inrichting van de Daltonuren (zie hieronder), de inrichting van het nieuwe gebouw (zie hieronder) en door de organisatie van de lessen worden de leerlingen uitgenodigd zelfstandig te gaan werken. Ook voor het zelfstandig leren geldt dat niet elke leerling meteen in staat is om geheel zelfstandig te werken. De docent begeleidt en ondersteunt ook hier de leerling in zijn proces naar steeds meer zelfstandigheid en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. 3 Samenwerkend leren Uitgangspunt in het Daltononderwijs is dat er zelfstandig gewerkt wordt. Omdat leerlingen veel kunnen leren van samenwerken, is het vaak toegestaan om in tweetallen te werken en soms ook in grotere groepen. De docent begeleidt dit samenwerkingsproces. Bij samenwerken behoort een bepaalde mate van ruis. Dit noemen we de fluistercultuur.
Resolutie beeld is te laag voor Drukwerk DALTONUREN In het rooster zijn Daltonuren opgenomen, één lesuur per dag. Tijdens deze Daltonuren kunnen de leerlingen zelf bepalen aan welk vak zij willen werken, tenzij de vakdocent anders bepaalt. De leerlingen kunnen tijdens deze Daltonuren samenwerken met leerlingen uit hun eigen bouw (onderbouw of bovenbouw) en van alle niveaus van de school. Zij kunnen elkaar overhoren, helpen en motiveren, maar ook individueel werken. Ook tijdens deze uren hanteren wij de fluistercultuur. Er zijn verschillende plekken waar gewerkt kan worden tijdens de Daltonuren. Het intekenen gebeurt in onze elektronische leeromgeving. Ook een Daltonleerling zal na de lessen nog moeten werken. In de school zal er ruimte geboden worden, waarin ook docenten aanwezig zullen zijn, waar de leerling zijn werk kan afronden. STUDIEWIJZER De studiewijzer is de naam van het digitale overzicht van het les- en toetsprogramma dat alle leerlingen krijgen. Ieder leerjaar, ieder niveau, ieder vakgebied heeft zijn eigen studiewijzer. Daarbij staan ook de digitale nakijkboekjes en het digitale, extra ondersteunend lesmateriaal. De studiewijzer is te vinden in Magister; de elektronische leeromgeving van de school.
BEGELEIDING DOOR DE DOCENT Iedere vakdocent bewaakt de vorderingen van de individuele leerling. Hij houdt daar een eigen administratie van bij en hij tekent af in de studiewijzer van de leerling. De docent streeft ernaar zoveel mogelijk één-op-één gesprekken te voeren. Tijdens deze gesprekken mag de leerling van de docent begeleiding verwachten op vakinhoudelijk gebied. Daarnaast zal de docent zelfreflectie bij de leerling stimuleren en hem helpen bij eventuele problemen. De aftekenlijst biedt ruimte voor opmerkingen en/of afspraken. De vakdocent bewaakt het tempo van de leerling. Een leerling die het tempo niet kan bijhouden, verdient extra aandacht. Zo kan een leerling bijvoorbeeld tijdens het Daltonuur aan het desbetreffende vak werken. Ook kan de docent de leerling adviseren thuis extra aan zijn vak te werken.
BEGELEIDING DOOR DE MENTOR De mentor bouwt een vertrouwensrelatie met de leerling op en is het eerste aanspreekpunt voor zowel de leerling als de ouders/verzorgers. De mentor wordt bij studie- of tempoproblemen ingelicht door de vakdocent. In de eerste klas besteedt de mentor tijdens de mentorlessen vooral aandacht aan het groepsproces, het werken met de studiewijzers en aan een goede planning. In de tweede en derde klas spelen determinatie en keuzebegeleiding een belangrijke rol. In de bovenbouw worden de leerlingen begeleid op hun weg naar het eindexamen. In alle klassen geldt dat de begeleiding door de mentor in de eerste plaats gericht is op de individuele begeleiding van de leerlingen; de studievorderingen, resultaten en het welbevinden zijn de uitgangspunten.
TABLETS In 2013 zijn we als pilot in de eerste klas in het Junior Studiehuis met een tabletgroep gestart, de beide jaren daarvoor met laptopgroepen. De leerlingen werken voor de meeste vakken met een tablet. De studiewijzers en boeken zijn digitaal beschikbaar. In de studiewijzers kunnen naast antwoordbladen, extra oefenstof en ondersteunend lesmateriaal ook interactieve opdrachten en toetsen worden geplaatst en de leerlingen kunnen die dan meteen digitaal verwerken en inleveren. SCHOOLKLIMAAT In het Daltonconcept is zowel veel aandacht voor het individu als voor de groep/klas. Betrokkenheid en wederzijds respectvol met elkaar omgaan zijn een eerste vereiste. Het aangaan van sociale verantwoordelijkheden en het onderhouden van sociale contacten is daar een uiting van. Werken en leren in een sfeer van betrokkenheid met elkaar bevordert tevens de prestaties. Ons nieuwe gebouw bevordert deze sfeer nog eens door haar warme en lichte uitstraling.
HET NIEUWE SCHOOLGEBOUW: KLEINSCHALIG, WARM EN LICHT Ons nieuwe schoolgebouw aan de Zuidrand voldoet aan alle moderne inzichten om tot goed onderwijs te komen. Bij de inrichting van de school zijn leerlingen, ouders en medewerkers betrokken. Het wordt een school met een warme en lichte uitstraling. Het schoolgebouw is vierkant van vorm met de aula als centrale plek. Alle lokalen zijn rondom de aula gesitueerd en dat geen een communale sfeer die goed bij de Daltonopvatting past ( voorbereide leeromgeving ). In de school zijn veel leerplekken buiten de lokalen gecreëerd. Het buitengebied kent een parkachtige aanleg. Door de splitsing van de school in twee locaties is de kleinschaligheid weer nieuw leven ingeblazen. Met circa 900 leerlingen komt het de menselijke maat nog beter tot haar recht. We kijken uit naar ons nieuwe Daltonhuis. AANSLUITING BASISSCHOOL - ONDERBOUW - BOVENBOUW Leerlingen uit het huidige reguliere basisonderwijs worden steeds vaker uitgedaagd om zelfstandig te werken en bijv. te werken met weektaken. Dit betekent dat het Daltononderwijs niet alleen een prima aansluiting is voor leerlingen die van het montessori-, dalton-, freinet- of jena-onderwijs komen, maar ook voor leerlingen uit het reguliere basisonderwijs die zich kunnen vinden onze in de uitgangspunten. De ervaring leert ons dat, wanneer leerlingen van huis uit gewend zijn te worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheden, deze leerlingen goed zullen passen in het Daltononderwijs. Het Daltonconcept wordt niet alleen in de onderbouw, maar ook in de bovenbouw voortgezet (klas 4 en hoger). De aangeleerde zelfstandigheid komt goed van pas in de bovenbouw waar meer van de leerling wordt verwacht om te komen tot het gewenste diploma. DALTONONDERWIJS VOOR IEDEREEN? Binnen het Daltononderwijs wordt uitgegaan van de persoonlijke ontwikkeling van iedere leerling. De docent begeleidt de leerling in deze ontwikkeling en de leerling wordt uitgedaagd om zelfstandiger te werken. Over het algemeen kan gesteld worden dat kinderen die het prettig vinden om hun eigen zaakjes te regelen, verantwoordelijkheid willen dragen voor het eigen leerproces en die daar ook op aangesproken willen worden en die hun problemen zelf willen oplossen, zich thuis voelen binnen het Daltononderwijs. Het gevoel van het zelf te kunnen en het zelf te willen, moet in enige mate in het kind zitten. Deze houding moet ook thuis ondersteund en gestimuleerd worden.
KLANKBORDGROEPEN Binnen het Daltononderwijs zijn wij ons ervan bewust dat contact tussen leerling, ouders/verzorgers en school onze leerlingen ten goede komt. Wij organiseren daarom extra momenten, waarop wij op informele manier met elkaar in gesprek kunnen komen. Deze gesprekken vinden onder andere plaats in de leerlingenklankbordgroep en de ouderklankbordgroep. Tijdens deze bijeenkomsten wordt de dagelijkse gang van zaken binnen de school besproken, maar ook de projecten en hoe we met elkaar onze school kunnen verbeteren. De groepen worden begeleid door de coördinator.
Resolutie beeld is te laag voor Drukwerk PERIODES Het schooljaar is verdeeld in 3 periodes van ongeveer 12 weken. Iedere periode wordt afgesloten met een rapport. Drie keer per jaar wordt er op school een spreekavond georganiseerd, waarin de ouders de vorderingen, het werktempo en de motivatie kunnen bespreken met de vakdocenten in tien-minuten gesprekken. Na de eerste periode (november) in de eerste klas wordt het rapport op school aan de ouders uitgereikt. TOETSEN EN RAPPORTEN Afhankelijk van het vak worden toetsen individueel dan wel klassikaal afgenomen. Individueel is pas mogelijk indien alle lesstof is afgetekend. Klassikaal wordt volgens de studiewijzer afgenomen. Aan het eind van iedere periode ontvangt de leerling een rapport. Op dit rapport staan de gemiddelde cijfers per vak vermeld. Daarnaast worden verschillende vaardigheden beoordeeld en benoemd.
Resolutie beeld is te laag voor Drukwerk PROJECTDAGEN Binnen het Daltononderwijs zijn projecten belangrijke onderdelen. De afgelopen jaren zijn er op het Haarlemmermeer Lyceum al succesvolle projecten geweest. De ervaringen die daar zijn opgedaan zullen worden ingezet op de Daltonschool. 1e klas: augustus kennismakingskamp november en april project juni proefwerkweek 2e klas: augustus groepsactiviteiten november en april project juni proefwerkweek 3e klas: augustus groepsactiviteiten november filmproject januari profielkeuzeproject april 3 dagen kampafsluiting alle klassen: november afternoon tea
AANMELDING DALTONONDERWIJS Het uitgangspunt voor toelating en plaatsing is het advies van de basisschool. Dit moet worden ondersteund door een tweede gegeven. Meestal is dit de uitslag van de Cito-toets. De door ons gehanteerde normen zien er als volgt uit: Vwo: Vwo-advies plus een Cito-score van tenminste 544 of een Nio-uitslag van tenminste 114. Havo: Havoadvies plus een Cito-score van tenminste 538 of een Nio-uitslag van tenminste 105.
DALTON VWO/HAVO: Om op de Daltonafdeling geplaatst te kunnen worden gelden de volgende toelatingscriteria: 1 De Cito-scores zoals hierboven vermeld voor Vwo of Havo. 2 Een positief advies voor deze keuzemogelijkheid van de basisschool. 3 Een intakegesprek met de leerling. SAMENSTELLING VAN DE KLASSEN De Daltonleerlingen worden ingedeeld in vwo/havo-klassen. In een mengklas hebben de leerlingen een startniveau. Dit start-niveau wordt aangegeven op het onderwijskundig rapport van de basisschool. De leerlingen kunnen na rapport 1 per vak opstromen naar een hoger niveau. Naast de mengklassen wordt ook geprobeerd om aparte klassen te formeren (bijv. aparte Vwo-klas). TOT SLOT Wij hopen dat deze brochure een goed beeld geeft van ons Daltononderwijs op het Haarlemmermeer Lyceum. Natuurlijk is deze brochure niet volledig en daarom kijken wij ook uit naar uw/jullie aanwezigheid tijdens één van onze informatieavonden en ons Open Huis. En dan hopen we natuurlijk dat u en uw kind geïnspireerd raken door deze bijzondere onderwijsopvatting. Graag tot dan!!
INFORMATIE Op woensdag 22 januari 2014 vindt de algemene informatieavond plaats voor ouders vwo, havo en mavo, aanvang 20.00 uur. Op dinsdag 28 januari 2014 vindt de informatieavond Daltononderwijs vwo, havo plaats voor leerlingen en hun ouders, aanvang 19.30 uur. Op dinsdag 4 en woensdag 5 februari 2014 heeft het Haarlemmermeer Lyceum Open Huis en dan kan natuurlijk ook de Daltonafdeling worden bezocht: van 18.30 tot 21.00 uur. Meer informatie over Daltononderwijs is te verkrijgen bij de teamleider van de brugklassen: De heer A. Wellerdieck Haarlemmermeer Lyceum Baron De Coubertinlaan 2 2134 CG Hoofddorp T (023) - 563 16 44 E-mailen kan natuurlijk ook: E daltoninfo@haarlemmermeerlyceum.nl I www.haarlemmermeerlyceum.nl