Erratum bij de rekening 2009 1 Grondbedrijf 1a Tussentijdse winst-/verliesname Van het nemen van winst is in de voorliggende jaarrekening 2009 afgezien. De lopende exploitatie TPE vertoont weliswaar een behoorlijke negatieve boekwaarde (lees: winst), doch vanwege de looptijd tot en met 2017 is hier vooralsnog van af gezien. Bij de controle van de jaarrekening 2009 is door de accountant aangegeven dat het noodzakelijk is om een winst uit TPE te nemen. De accountant baseert zich daarbij op de notitie grondexploitatie van de commissie BBV waarin ten aanzien van het tussentijds nemen van winst is gesteld dat er een verplichting is, tot het tussentijds nemen van winst, in een aantal situaties. Eén daarvan is de situatie waarin de gerealiseerde verkopen de gemaakte kosten overtreffen én de behoedzaam geraamde nog te verkrijgen verkoopopbrengsten aanmerkelijk hoger zijn dan de behoedzaam geraamde nog te maken laatste kosten. Deze situatie kan zich voordoen bij locaties met een relatief hoge winstgevendheid. In de ogen van de accountant is deze situatie voor TPE van toepassing. De negatieve boekwaarde bedraagt ultimo 2009 ca. 3,1 miljoen. De verwachte kosten in de restant looptijd bedragen 0,6 miljoen. De accountant is wel van oordeel dat er vanwege de projecthorizon een risico opslag mag plaatsvinden van 0,5 miljoen. Gelet daarop wordt gevraagd om een winst van 2 miljoen te verwerken in de jaarrekening 2009. Middels dit erratum wordt een en ander in het boekjaar 2009 verwerkt. Vanuit het reserve- en voorzieningenbeleid dient deze winstname overigens gestort te worden in de reserve exploitatieverliezen bestemmingsplannen. Zoals bekend wordt momenteel gewerkt aan de totstandkoming van een gemeentelijke structuurvisie. In het kielzog daarvan zal worden gestart met het opstellen van een nota Grondbeleid. In het kader van die exercitie zal ook duidelijk moeten worden welke omvang de reserve exploitatieverliezen bestemmingsplannen, gezien de gemeentelijke exploitaties, zal moeten hebben. Zolang dat niet duidelijk is, stellen wij voor om niet over te gaan tot het overhevelen van een deel van deze reserve naar de Algemene Reserve. De winstname van 2 miljoen heeft tot gevolg dat het resultaat voor bestemming stijgt met 2 miljoen. Aangezien dit bedrag wordt gestort in de reserve exploitatieverliezen bestemmingsplannen, heeft dit géén gevolgen voor het resultaat na bestemming. 1b Aan- en verkoop van gronden Uit de rekeningcontrole is gebleken dat bij het grondbedrijf een aantal aan- en verkopen van gronden verantwoord zijn in 2009, terwijl de daadwerkelijke levering pas begin 2010 heeft plaatsgevonden. Alle grond aan- en verkopen van het grondbedrijf hebben effect op de balanswaardering van de betreffende grondexploitaties. Voor het rekeningresultaat heeft dit geen effect. Erratum bij de rekening 2009 1
Het betreft de volgende grond aan- cq verkopen: Exploitatie Aan-/verkoop Akte Bedrag (excl. BTW) Betaald/ontvangen Verspreide percelen Aankoop grond 4-1-2010 188.520 December 2009 Verspreide percelen Verkoop grond 12-2-2010 3.640 Februari 2010 Per saldo uitgaven 184.880 De genoemde aan- en verkoop van gronden zijn abusievelijk in 2009 verwerkt in de grondexploitatie. Dit betekent dat de boekwaarde van de voorraden te hoog is opgenomen voor afgerond 185.000. Het bedrag voor de aankoop van grond is wel al betaald in 2009. Dit betekent dat op de balans de post vooruitbetaalde bedragen verhoogd moet worden met afgerond 189.000. De overlopende activa stijgen derhalve van 902.000 naar 1.091.000 (afgerond op 1.000). De akte van de verkoop van de grond is pas in februari 2010 gepasseerd. Het geld is ook in februari 2010 ontvangen. De grondverkoop is abusievelijk verantwoord in 2009. Dit heeft tot gevolg dat, naast de balanscorrectie van de voorraden, de balanspost overige vorderingen (debiteuren) daalt met afgerond 4.000. 2 Voorziening Escrow Bij de verkoop van de Essent aandelen is o.a. een vordering op Verkoop Vennootschap BV ontstaan. De vordering op Verkoop Vennootschap BV is bedoeld voor mogelijke claims die buiten de overnamedeal vallen. Aangezien onzeker is of deze vordering uiteindelijk volledig terugontvangen wordt, is hiervoor een voorziening getroffen. De vordering op Verkoop Vennootschap BV is op de balans verantwoord onder de financiële vaste activa. Bij de rubricering op de balans is de voorziening verantwoord aan de passiva zijde onder de voorzieningen voor verplichtingen en risico s. Deze had echter gerubriceerd moeten worden aan de activazijde als correctie op de waardering van de financiële vaste activa. De waardering van de financiële vaste activa ultimo 2009 daalt daardoor van 21.000.000 naar 19.355.000. Door de verschuiving van de passiva zijde naar de activa zijde daalt de stand van de voorzieningen per ultimo 2009 van 15.263.000 naar 13.618.000. Recapitulatie voor programmarekening 2009 De in dit erratum genoemde wijzigingen hebben diverse gevolgen voor de rekening 2009. Het resultaat vóór bestemming bedraagt na dit erratum 19.678.800 Het resultaat na bestemming blijft ongewijzigd en wel 1.397.800. Tevens heeft dit erratum gevolgen voor een aantal tabellen, de balans en bijlagen. Hierna volgen de wijzigingen Tabellen programma 6 De tabellen van programma 6 wijzigen als gevolg van de winstname en de grondtransacties. Cursief gedrukt betekent toelichting op de mutatie van het product. Deze regels worden niet meegenomen in de telling. 2
Lastenmatrix programma 6 (x 1.000) 8200 Bouwgrondexploitatie MWieri 2.033 1.840 Aankoop grond (1b) -189 Mutatie boekwaarde ivm mutatie baten -4 Ov. Saldo overige producten JBijen 3.806 3.806 Totaal lasten programma 6 5.839 5.646 Batenmatrix programma 6 (x 1.000) 8200 Bouwgrondexploitatie MWieri 1.754 3.561 Verkoop grond (1b) -4 Winstname TPE (1a) 2.000 Toename boekwaarde ivm mutatie lasten -189 Ov. Saldo overige producten JBijen 1.025 1.025 Totaal baten programma 6 2.779 4.586 Mutatie reserves programma 6 (x 1.000) 8200 Bouwgrondexploitatie MWieri Storting fonds bovenwijkse voorzieningen -34-34 Storting reserve expl.verliezen b.p. (1a) -236-2.236 Onttrekking res. exploitatieverliezen b.p. 567 567 Storting reserve landschapsontwikkeling -18-18 Ov. Saldo overige producten JBijen 286 286 Totaal mutatie reserves programma 6 565-1.435 Saldomatrix programma 6 (x 1.000) 8200 Bouwgrondexploitatie MWieri -279-1.721 Ov. Saldo overige producten JBijen -2.781-2.781 Saldo programma 6 voor mutatie reserves -3.060-1.060 Totaal mutatie reserves programma 6 565-1.435 Totaal programma 6 na mutatie reserves 2.495 2.495 2.3.6 Grondbeleid Door de winstname van TPE en de correctie van de grond aan- en verkopen wijzigt de boekwaarde van de twee grondexploitaties per ultimo 2009. Alleen de twee exploitaties die wijzigen worden toegelicht. Matrix grondbeleid (x 1.000) Omschrijving Reden Boekwaarde ultimo 2009 was Boekwaarde ultimo 2009 wordt TPE Winstname 2 miljoen -3.167-1.167 Verspreide percelen Grondtransacties per saldo 185.000 1.108 923 Erratum bij de rekening 2009 3
Rekening van lasten en baten 2009 Lastenmatrix (x 1.000) 6 Ruimtelijk ontwikkelen, bouwen en wonen 5.839 5.646 Ov. Saldo overige programma s 32.213 32.213 Totaal lasten 38.052 37.859 Batenmatrix (x 1.000) 6 Ruimtelijk ontwikkelen, bouwen en wonen 2.779 4.586 Ov. Saldo overige programma s 52.892 52.892 Totaal baten 55.671 57.478 Mutatie reserves (x 1.000) 6 Ruimtelijk ontwikkelen, bouwen en wonen 565-1.435 Ov. Saldo overige programma s -16.786-16.786 Totaal mutatie reserves -16.221-18.221 Saldomatrix (x 1.000) 6 Ruimtelijk ontwikkelen, bouwen en wonen -3.060-1.060 Ov. Saldo overige programma s 20.679 20.679 Saldo voor mutatie reserves 17.619 19.619 Totaal mutatie reserves -16.221-18.221 Totaal na mutatie reserves 1.398 1.398 Toelichting op de rekening van lasten en baten 2009 In de toelichting op de rekening van lasten en baten staat een tabel van de mutatie reserves. De winstname TPE ( 2 miljoen) en de correctie van de onttrekking uit de reserve riolen heeft invloed op deze tabel. Cursief gedrukt wordt niet meegenomen in de telling. Mutatie reserves (x 1.000) 6 Ruimtelijk ontwikkelen, bouwen en wonen -565 1.435 Storting res. exploitatieverliezen b.p. s (1a) 236 2.236 Overige mutatie reserves programma 6-801 -801 Ov. Saldo overige programma s 16.786 16.786 Totaal mutatie reserves 16.221 18.221 4
Balans 2009 Dit erratum leidt tot meerdere aanpassingen op de balans, zowel aan de activa zijde als aan de passiva zijde. Balans per 31 december (bedragen x 1.000) ACTIVA Was 2009 Wordt 2009 I Vaste activa 1 Immateriële vaste activa A kosten sluiten geldleningen en saldo (dis-)agio 0 0 B kosten onderzoek en ontwikkeling bepaals actief 0 0 2 Materiële vaste activa A investeringen met economisch nut 15.665 15.665 B investeringen in openbare ruimte met maatschappelijk nut 121 121 3 Financiële vaste activa A kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen 180 180 D leningen aan woningbouwcorporaties 1.625 1.625 E leningen aan deelnemingen (2) 5.347 3.702 G overige langlopende leningen 296 296 H uitzettingen met een rentetypische looptijd 1 jaar 13.500 13.500 I bijdrage aan activa in eigendom van derden 52 52 II Vlottende activa 1 Voorraden A grond- & hulpstoffen van niet in exploitatie opgenomen bouwgronden (1b) 1.922 1.737 C onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie (1a) -2.603-603 2 Uitzettingen met rentetypische looptijd < 1 jaar A vorderingen op openbare lichamen 1.934 1.934 D overige vorderingen (1b) 1.605 1.601 E overige uitzettingen 6.000 6.000 3 Liquide middelen A kas-, bank- en girosaldi 5.713 5.713 4 Overlopende activa A vooruitbetaalde kosten (1b) 902 1.091 TOTAAL ACTIVA 52.259 52.614 Balans per 31 december (bedragen x 1.000) PASSIVA Was 2009 Wordt 2009 III Vaste passiva 1 Eigen vermogen A Reserves - algemene reserve 20.071 20.071 - bestemmingsreserves (1a) 8.791 10.791 B nog te bestemmen resultaat 1.398 1.398 2 Voorzieningen (2) 15.263 13.618 3 Vaste schulden met rentetypische looptijd > 1 jaar C onderhandse leningen van binnenlandse banken en ov. financiële instellingen 3.352 3.352 IV Vlottende passiva 1 Netto-vlottende schulden met rentetypische looptijd < 1 jaar C overige schulden 1.362 1.362 2 Overlopende passiva A vooruitontvangen uitkeringen met specifiek bestedingsdoel van Europese en 920 920 Nederlandse overheidslichamen B nog te betalen kosten 1.102 1.102 TOTAAL PASSIVA 52.259 52.614 Aan natuurlijke personen verstrekte borg- en garantstellingen: 7.541 Aan rechtspersonen verstrekte borg- en garantstellingen: 41.798 Niet uit de balans blijkende verplichtingen: 1.902 Erratum bij de rekening 2009 5
Bijlage 4 Overzicht geactiveerde kapitaaluitgaven Het overzicht van geactiveerde kapitaaluitgaven wijzigt op twee onderdelen. Bij de vaste activa wordt een regel toegevoegd in verband met de voorziening Escrow. Daarnaast wijzigt de boekwaarde van de voorraden als gevolg van de winstname op TPE en de grondtransacties. Alleen de kolommen vermeerderingen, verminderingen en boekwaarde ultimo muteren als gevolg van dit erratum. De overige kolommen worden dan ook niet toegelicht. Overzicht geactiveerde kapitaaluitgaven Vermeerderingen Verminderingen Boekwaarde ultimo 2009 Was Totaal vaste activa 19.520.008,00 634.638,80 36.785.290,90 VOORRADEN BP TPE 0,00 63.486,39-3.167.022,38 BP verspreide percelen 269.601,15 0,00 1.107.921,89 Overige b.p. s 382.177,20 662.318,97 1.777.605,73 Totaal voorraden 651.778,35 725.805,36-281.494,76 Correctie: voorziening verwachte expl.verl.bp s 0,00 0,00-400.000,00 Totaal voorraden na correctie 651.778,35 725.805,36-681.494,76 Wordt Totaal vaste activa 19.520.008,00 634.638,80 36.785.290,90 Correctie: voorziening Escrow - 1.645.085,43 0,00-1.645.085,43 Totaal vaste activa na correctie 17.874.922,57 634.638,80 35.140.205,47 VOORRADEN BP TPE 2.000.000,00 63.486,39-1.167.022,38 BP verspreide percelen 84.721,15 0,00 923.041,89 Overige b.p. s 382.177,20 662.318,97 1.777.605,73 Totaal voorraden 2.466.898,35 725.805,36 1.533.625,24 Correctie: voorziening verwachte expl.verl.bp s 0,00 0,00-400.000,00 Totaal voorraden na correctie 2.466.898,35 725.805,36 1.133.625,24 Bijlage 5 Overzicht reserves en voorzieningen Het erratum heeft een tweetal gevolgen voor de staat van reserves en voorzieningen. Aan de reserve exploitatieverliezen bestemmingsplannen wordt 2 miljoen toegevoegd in verband met winstname TPE (1a). Hierdoor is de nieuwe stand van deze reserve per ultimo 2.403.259,33. De voorziening inzake vordering Verkoop Vennootschap BV ad 1.645.085,43 wordt niet meer verantwoord onder de voorzieningen, maar als een correctie op de boekwaarde van de financiële vaste activa. In totaliteit komt de stand van de reserves per ultimo 2009 hierdoor uit op 30.861.840,88 en het totaal van de voorzieningen op 13.617.750,28. Het totaal aan reserves en voorzieningen bedraagt per ultimo 2009 44.479.591,16. 6