Rietvogels en beheer noordelijke randmeren

Vergelijkbare documenten
TERREINKEUS MOERASVOGELS. Terreineisen en handvaten voor beheer

Zijn moerasvogels te beheren? Jan van der Winden

Vogels en vraat in eutrofe rietmoerassen. Ruud P.B. Foppen

Op zoek naar het Porseleinhoen. Handreikingen voor inrichting en beheer

Provincie Overijssel. Postbus GB Zwolle. 20 oktober Aanlegwerkzaamheden Reevediep. Geachte heer Otten,

Monitoring Rietmoeras fase 0 ten behoeve van het project IJsseldelta Jaarrapport 2016

Moerasvogels, rietvogels, rietbeheer en vloedvlaktesoorten

Inrichtingsplan verbindingszone Weerribben-Wieden Deelgebied Noordmanen, versie 1.2

Natura 2000 gebied 9 Groote Wielen

Roerdomp in het riet A better LIFE for Bittern. Herstel van het leefgebied voor bijzondere vogels

Moerasvogels in De Venen. Bepaling van streefwaarden en oppervlaktes moeras voor prioritaire soorten

Natura 2000 gebied 10 Oudegaasterbrekken, Fluessen en omgeving

Rietmoeras Drontermeer - functioneel programma van eisen

Verdiepen van het Achterwaterschap i.c.m. realisatie natuurdoelen in de Hoge Boezem van de Overwaard bij Kinderdijk

Moerasontwikkeling Zouweboezem

Natura 2000 gebied 92 Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld & Twiske

Noodplan grote karekiet in de Noordelijke Randmeren

Onderwerp: Wet natuurbescherming Natura 2000-gebieden: wijziging vergunning

Natura 2000 gebied 103 Nieuwkoopse Plassen & De Haeck

Terreinkeus van de roerdomp in Nederlandse moerasgebieden

Zwarte Meer

Natura 2000 gebied 74 Zwarte Meer

De noordse woelmuis en de waterspitsmuis langs de Boonervliet en Vlaardingervaart

Natura 2000 Beheerplan IJsselmeergebied Zwarte Meer

6 Bedreigingen en kansen voor moerasvogels in Nederland; een overzicht op basis van beschikbare literatuur 5

Natura 2000 gebied 78 - Oostvaardersplassen

Naar duurzaam ecologisch beheer

Natura 2000 gebied 36 Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht

Onderwerp: Wet natuurbescherming Natura 2000-gebieden: wijziging vergunning

Is er toekomst voor de Grote Karekiet in het Zwarte Meer?

10 jaar broedvogelonderzoek Grote Geul te Kieldrecht.

Riet in de sloot. Vereniging voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer Noord-Groningen

Natura 2000 Beheerplan IJsselmeergebied Ketelmeer & Vossemeer

Ketelmeer & Vossemeer

Broedvogels van het ELBURG RIETVELD. Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe. in opdracht van. Staatsbosbeheer, regio Oost

It Eibertshiem Jaarverslag

De kern ligt bij plasdras

BIBLIOTK-EK RIJKS: VOOR OE USSELMttRPOLDcRS WERKDOCUMENT. door. W. Dubbeldam Abw maart. X 7t. ^TJ, 6wo

Analyse van trends van moerasvogels in het Rijnstrangengebied. André van Kleunen, Caspar Hallmann & Rob Vogel

Huidige omvang rietoogst in Nederlandse moerassen en verbetering van rietbeheer voor moerasvogels

Wijzigingsbesluit. Natura 2000-gebied # 76. Veluwerandmeren

MEMO WENSEN ZUID-HOLLANDS LANDSCHAP

Eemmeer en Gooimeer (zuidoever)

RESULTATEN BROEDVOGELINVENTARISATIE GAGELPOLDER 2013

Broedvogelmonitoring A better LIFE for Bittern in het Zwarte Meer in 2015

Riet en ruimte voor de roerdomp

BIJLAGE B6-1 SCHEMA MONITORING

De Houtribdammen, zogeheten luwtedammen in het Markermeer (foto s: J. van Schie, Rijkswaterstaat).

Herstel van rietkragen voor de grote karekiet in de Noordelijke Randmeren

P ROJECT 1.3 UIT HET G EBIEDSAKKOORD O OSTE L IJKE VECHT PL ASSEN.

Wetland. Groot Wilnis-Vinkeveen

Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Open grasland

Natura 2000 gebied 13 Alde Feanen

Weidevogelbeheer 2016

omgevingsdienst HAAGLANDEN

Habitat- en landschapsgebruik door vleermuizen in en rond de Waaslandhaven

4140 AB Leerdam Maarten van Dieren en Lianne van Buuren. Prins Mauritsstraat 17, datum 9 mei JC Leerdam referentie A02-N19-087

Greppel plas dras op Texel. Resultaten van een driejarig experiment

Nieuwe kansen voor moeras en Noordse woelmuis

Ruimte voor vogels Samenvatting van het beheerplan Leekstermeergebied. Concept

Weidevogelbeheer 2016

Natura 2000 beheerplan Zuidlaardermeergebied

Bijlage B Ligging nieuw aan te leggen watergangen en kunst werken

Passende beoordeling herstelmaatregelen Zouweboezem

Jaarrapport Beheerswerken Hobokense Polder

Notitie. Watersysteem Planvorming en Realisatie. Wetenschappelijke begeleidingscie gebiedsproces Horstermeerpolder. 14 februari J.J.

Ontwikkeling Hollandse IJssel terreinen, Provincie Zuid-Holland 2012

Marijn Nijssen, Toos van Noordwijk, Annemieke Kooijman, Herman van Oosten, Bart Wouters, Chris van Turnhout, Jasja Dekker, Michiel Wallis de Vries,

Resultaten. Toelichting abundatiekaart en aantalsschatting Zwarte Specht Veluwe. Henk Sierdsema, Sovon Vogelonderzoek Nederland.

Voortoets ontwerp partiële herziening peilbesluit Alblasserwaard Waterschap Rivierenland

Datum: 19/04/2017 Rita Heyvaert (Omgeving Vlaanderen) Betreft : Beschrijvende nota bouwaanvraag Polder van Lier



Natura 2000 gebied 74 Zwarte Meer

Het belang van bodemtypen en nutriënten voor riet in de Loosdrechtse Plassen

MEER. 13 j a a r H e r s t e l p l a n N a a r d e r m e e r. Deze uitgave is mogelijk gemaakt door bijdragen van:

Veluwerandmeren

Natura 2000 Beheerplan IJsselmeergebied Veluwerandmeren

omgevingsdienst HAAGLANDEN

Reactienota doorgaande vaarverbinding Reevediep. 7 juli 2017, definitief

Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn

Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer

Nestplaatskeuze van Bruine kiekendieven in Nederland A&W-rapport 1636

VERZONDEN 2 1 AUG. 2018

VIER MODELLEN. Bouwstenen. Een meer uitgebreide beschrijving van de bouwstenen en informatie over het beheer vindt u in de bijlage.

Jonge moerassen in Groningen Successie en perspectieven

Inrichtingsproject en proeftuin peilbeheer

Ontwikkeling kernkwaliteiten Nationale Landschappen

MOERASVOGELS EN PEILBEHEER

Inventarisatie Stadsganzen 2016 in vier gemeenten in de Provincie Utrecht

Bescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen

Bij besluit Wet natuurbescherming Project Peilbesluit IJsselmeergebied 1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER...

x\\ HENSEDGEBIEDEN WATERSCHAP RIVIERENLAND Hoge Boezems Kinderdijk ALGEMEEN \ \ ' \ B01 /deel 1 van 5 KRW-nummer: M25 Status Waterschap: HEN

Overzichtskaart 1. Begrenzing van het Zuidlaardermeergebied, provinciebegrenzing en de polders binnen het gebied.

Oevers 2x maaien Oever 2

Meer en Stadzigt Ligging van een oude buitenplaats bij Naarden

NATURA 2000 IN NIEUWKOOP

Moerasvogels op peil. Moerasvogels houden is moerassen behouden

Transcriptie:

Inhoud Aanpak onderzoek Soortbesprekingen deel I Roerdomp Purperreiger Snor Rietzanger Soortbesprekingen deel II Grote Karekiet

Aanpak onderzoek - gegevensverwerking Bronnen Topografische kaart Luchtfoto s: Google Earth, historische luchtfoto s provincie Flevoland, vliegtuigfoto s Hoogtekaart Wind en peildynamiek: strijklengtekaarten Waterpeilgegevens Vogelinventarisatiegegevens Terreinkenmerken per oevertraject van 400m waterpeil: zonering waterriet, inundatieriet, droog riet schaal/breedte, oppervlakte, randlengte (oever) rietleeftijd: gemaaid riet, overjarig riet peildynamiek: strijklengte wilgopslag

Aanpak onderzoek inventarisatie terreinkenmerken

Aanpak onderzoek analyse & advies per soort Bespreking per (kwalificerende) soort 1. Achtergrond: terreineisen Nederland 2. Voorkomen noordelijke randmeren: 1. aantal en verspreiding 2. confrontatie N2000-doelen 3. Analyse: 1. sturende factoren 2. draagkracht 4. Adviezen: maatregelen en perspectieven (maaibeheer, inrichting, peilbeheer)

Roerdomp terreineisen Nesthabitat: overjarig (minimaal 3-4 jaar oud), minimaal 2 m hoog en 50 m breed, (deels permanent) in water staand rietmoeras. Rietveld Elburg, juni 2007 (AW), Roeromp (vogeldagboek.nl) Foerageerhabitat: overjarige moerasoevers, minimaal 3-6 m breed en minimaal 1 m hoog en/of moeraszomen langs extensief grasland/hooiland over een lengte van minimaal 1,1 km binnen een traject van 2 km. (op basis van onderzoek in steekproef moerasgebieden in Nederland).

Roerdomp aantal en verspreiding 16 14 12 10 8 6 4 Zwarte Meer Ketelmeer Vossemeer Drontermeer Aantallen en doelen N2000 doel Zwarte Meer: 6 Ketel/Vossemeer: 5 2 0 maxima 81-97 maxima 03-07 N2000 doel

presentie 5 jaar (%) presentie 5 jaar (%) Roerdomp sturende factoren Nesthabitat 2003-2007 Foerageerhabitat 2003-2007 80 70 35 30 60 50 40 30 25 20 15 20 10 10 5 0 0 1-5 6-12 13-25 26-50 51-100 schaal overjarig waterriet+inundatieriet (m) binnen een vak van 400 x 400 m 0 0 0,1-0,25 0,25-0,5 0,5-1 1-2 lengte beschutte moerasoevers (km) binnen een straal van 1 km Drempelwaarde 30 m Drempelwaarde 750 m binnen 1km

Roerdomp draagkracht Conclusies: nesthabitat 18 trajecten (7 schaal meer dan 50 m) foerageerhabitat 13 trajecten nest+foerageerhabitat 9 trajecten (6 met schaal > 50 m)

Roerdomp maatregelen en perspectieven M M M I I M M I I I I M M Conclusies 9 trajecten voldoen aan terreineisen 4 trajecten voldoen extra na aanpassen maaibeheer 4 trajecten voldoen extra na herinrichting / peilbeheer

paren Purperreiger aantal en verspreiding 40 35 mandjesw aard stikkenpolder 30 25 N2000doel:20 paar 20 15 10 5 0 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 jaar aantal 1990-2007 Terreinkenmerken: oeverschaal > 225 m schaal geïnundeerd riet > 100 m oppervlakte overjarig riet > 14 ha (grensvakken) richtlijn: > 40 ha (Van der Winden et al. 2002) verspreiding 2003-2007

Purperreiger maatregelen en perspectieven Oorzaken achteruitgang Verdroging broedlocatie? Riet te kleinschalig door maaibeheer? Predatie? Verlies foerageerhabitat? Maatregelen broedgebied: Opschalen overjarig nat rietland: breedte150 > 225 m, oppervlakte 14 > 20 ha Maatregelen foerageergebied: Binnendijkse Zouweboezems? Foerageergebied Kampereiland, Polder Mastenbroek e.o. (Van der Winden & Van Horssen 2001) Gericht onderzoek nodig!

Snor terreineisen Terreineisen (op basis van onderzoek NL): hoogte: opgaande helofyten (1,5-2 m hoog), waterpeil: geïnundeerd (winter / voorjaar), leeftijd: minimaal 3 jaar oud, gelaagdheid: moerasvegetatie met kniklaag / onderlaag, schaal: breedte minimaal 12,6-25 m oppervlakte gemiddeld 0,33 ha Oeverzeggerietland, Jagersveld NH (april 1982), Snor

Snor aantal en verspreiding 250 Zw arte Meer Ketel/Vossemeer 200 150 100 N2000 doelen Zwarte Meer 50 (geteld gem. 27); Ketel/Vossemeer 10 (geteld gem. 8) 50 0 1970 gemid 99-03 N2000-doel verspreiding in BMP-plots 2003-2007 aantal noordelijke randmeren

N territoria (gem. 2003-06) N territoria oppervlakte (ha) territoria Snor sturende factoren Schaal inundatieriet BMP-plots, vakken 400 x 200 m Oppervlakte overjarig riet BMP-plot Zwarte Meer Aantallen en maaibeheer BMP-plot Zwarte Meer 2 12 N = 0,8/ha 60 oud riet ha 45 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 10 8 6 4 2 50 40 30 20 10 tot Snor 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 1-12 13-25 26-50 51-100 schaal overjarig inundatieriet (m) 0 0 2 4 6 8 10 12 14 oppervlakte overjarig riet (ha) 0 1999 2001 2003 2004 2005 2006 jaar 0 Drempelwaarde 25 m Drempelwaarde ca. 1 ha

Snor draagkracht Conclusies geschikt habitat 2003-2006: 37 vakken, 25-50 territoria afhankelijk van variatie in oppervlak overjarig riet!

Snor maatregelen en perspectieven maaibeheer Conclusies 37 vakken voldoen aan terreineisen (draagkracht 25-50 territoria) perspectief na aanpassen maaibeheer: 48 vakken, 147 territoria (dichtheid als Zwarte Meer BMP-plot. 50% gemaaid)

Snor maatregelen en perspectieven inrichting/peilbeheer Conclusies 37 vakken voldoen aan terreineisen (draagkracht 25-50 territoria) perspectief na aanpasen maaibeheer: 48 vakken, 147 territoria perspectief na herinrichting / peilbeheer: 76 vakken, 232 territoria

Rietzanger terreineisen Terreineisen (op basis van onderzoek NH): hoogte: moerasvegetatie/ruigte 1-2 m hoog, waterpeil: droog of geïnundeerd, leeftijd: minimaal 1 jaar oud, gelaagdheid: kniklaag / strooisellaag, schaal: breedte minimaal 4-6 m oppervlakte gemiddeld 0,1 ha Rietveld Elburg, juni 2007, Rietzanger

Rietzanger aantal en verspreiding Geteld max in plots Drontermeer 14 Ketelmer 87 Zwarte Meer 192 N2000 doelen Zwarte Meer 270 (behoud)

N ter per vak (gem. 2001-2006) N territoria Rietzanger sturende factoren Schaal droog/inundatieriet BMP-plots, vakken 400 x 200 m Oppervlakte overjarig riet BMP-plots, vakken 400 x 200 m 14 12 10 35 30 25 y = 2,3031x 8 6 4 2 20 15 10 5 0 0 50 100 150 200 250 schaal droog/inundatieriet (m) 0 0 2 4 6 8 10 12 14 oppervlakte overjarig riet (ha) Drempelwaarde 30 m Drempelwaarde ca. 0,5 ha

Rietzanger draagkracht Conclusies geschikt habitat: 140 vakken, 350-700 territoria afhankelijk van variatie in oppervlak overjarig riet! maximaal geteld in BMP-plots 279 territoria

Rietzanger maatregelen en perspectieven Conclusies 140 vakken voldoen aan terreineisen (draagkracht 350-700 territoria) (Zwarte Meer: draagkracht 175-350 territoria) N2000 doelstelling 270. perspectief na aanpassen maaibeheer: 181 vakken, 1300 territoria