Spotlights - juni 2014 De fairness tax, eindelijk (wat) verduidelijking Met ingang van aanslagjaar 2014 zijn de zogenaamde "grote" vennootschappen onderworpen aan een nieuwe belasting, de "fairness tax". Bij de invoering van deze nieuwe belasting rezen al meteen een aantal vragen over de concrete toepassing ervan. Met een recente administratieve circulaire tracht de fiscus nu meer duidelijkheid te bieden. Fairness tax: wat is dat? De fairness tax is een afzonderlijke aanslag in de vennootschapsbelasting tegen een tarief van 5,15% (inclusief 3% aanvullende crisisbijdrage), die wordt geheven op dividenduitkeringen die (deels of volledig) voortkomen uit belastbare winst die niet daadwerkelijk aan het normaal tarief van de vennootschapsbelasting werd onderworpen ten gevolge van de toepassing van de notionele interestaftrek (NIA) en/of overgedragen verliezen. De verschuldigde fairness tax kan bondig samengevat worden berekend aan de hand van volgende formule: Volgend voorbeeld verduidelijkt de toepassing van de fairness tax. We gaan bij wijze van voorbeeld uit van het fiscaal resultaat van een vennootschap dat als volgt is samengesteld: Uitgekeerde dividenden: 600 Uitgekeerde dividenden afkomstig van voorheen en uiterlijk voor het aanslagjaar 2014 belaste reserves: 0 Definitief belast inkomen: 300 Aftrek voor risicokapitaal: 800 Aftrek van vorige verliezen: 50 Belastbare basis na de eerste bewerking: 1.600 Uiteindelijk fiscaal resultaat dat daadwerkelijk onderworpen wordt aan de vennootschapsbelasting: 1.600 300 800 50 = 450 Berekening van de fairness tax: (600-450 0) * ((800 + 50)/1.600) * 5,15% = 150 * 53,12% * 5,15% = 4,10 Het door de wet van 30 juli 2013 ingevoerde artikel 219ter WIB92 over de fairness tax had echter nood aan verduidelijking. De administratie heeft hiertoe een eerste poging ondernomen door de publicatie van de circulaire van 3 april 2014. Page 1 of 5
Volgende aspecten worden nader toegelicht: de concrete draagwijdte van de overgangsbepaling, de toepassing van de fairness tax bij vrijgestelde meerwaarden op aandelen, en de aanrekening van verrekenbare bestanddelen op de fairness tax. De toepassing van de overgangsbepaling Om de retroactieve werking van de fairness tax te vermijden, voorziet de wet in een overgangsbepaling die toelaat dat belaste reserves die zijn aangelegd vóór de invoering van de fairness tax in mindering worden gebracht van het bruto uitgekeerde dividend (de zogenaamde "goede reserves"). De overgangsbepaling is nogal ongelukkig geschreven zodat het niet meteen duidelijk was welke reserves in aanmerking kwamen als goede reserves. Er bestond een interpretatieprobleem omtrent (i) de zinsnede "uitgekeerde dividenden afkomstig van voorheen en uiterlijk voor het aanslagjaar 2014 belaste reserves" (die niet aan de fairness tax onderworpen zijn), en (ii) de regel dat dividenduitkeringen verbonden aan aanslagjaar 2014 "nooit geacht worden afkomstig te zijn van voor datzelfde aanslagjaar belaste reserves". De vraag was of reserves die ten laatste in de loop van aanslagjaar 2014 werden aangelegd, kwalificeren als goede reserves of dat enkel reserves die werden aangelegd tot en met aanslagjaar 2013 in aanmerking komen. Bovendien leek de regeling contradictorisch omdat de belasting werd ingevoerd vanaf aanslagjaar 2014, terwijl de uitkering van uiterlijk tijdens het aanslagjaar 2014 opgebouwde reserves niet onderworpen zou zijn aan de fairness tax. Volgens de circulaire moeten de twee zinsneden samen gelezen worden. Volgens de administratie zijn dividenduitkeringen verbonden aan aanslagjaar 2014 enkel vrijgesteld van de fairness tax indien ze afkomstig zijn van uiterlijk tijdens aanslagjaar 2013 aangelegde reserves. De tijdens aanslagjaar 2014 opgebouwde belaste reserves mogen vervolgens pas vanaf aanslagjaar 2015 vrij van de fairness tax worden uitgekeerd, wat ook logisch is daar ze dan pas als "belaste reserves" kwalificeren. Dit houdt met andere woorden in dat reserves opgebouwd tijdens aanslagjaar 2014 (slechte reserves) die vervolgens als dividenden worden uitgekeerd in aanslagjaar 2015, dan toch als "goede" reserves kwalificeren en aan de fairness tax zullen ontsnappen. In de circulaire schept de administratie ook duidelijkheid over de toepassing van de fairness tax op uitgekeerde tussentijdse dividenden en interim-dividenden verbonden aan AJ 2014. Tussentijdse dividenden zijn deze waarmee de algemene vergadering van aandeelhouders van een vennootschap tussentijds winst uitkeert zoals die blijkt uit haar laatst afgesloten jaarrekening. De circulaire stelt in dit verband dat met betrekking tot uitgekeerde tussentijdse dividenden verbonden aan aanslagjaar 2014, die voortkomen uit voorheen en uiterlijk met betrekking tot het aanslagjaar 2013 aangelegde in aanmerking komende belaste reserves, niet onderworpen zijn aan de fairness tax. Daarmee volgt de administratie de juridische aard van het tussentijds dividend, namelijk een uitkering die betrekking heeft op de winst van een voorgaand tijdperk. Interimdividenden worden daarentegen uitgekeerd ingevolge een beslissing van de raad van bestuur en op de winst van het lopende boekjaar, in voorkomend geval vermeerderd met de (niet-gereserveerde) overgedragen winst van de vorige boekjaren. De circulaire verduidelijkt dat een uitgekeerd interimdividend verbonden aan AJ 2014 niet aan de fairness tax onderworpen zal zijn in de mate dat voormelde uitkering betrekking heeft op voorheen en uiterlijk met betrekking tot het AJ 2013 overgedragen winst (die reeds belast werd). In de mate dat ze betrekking heeft op de winst van het boekjaar verbonden aan aanslagjaar 2014, zal er wel fairness tax verschuldigd zijn. Gelet op bovenstaande regels zal het in de praktijk belangrijk zijn om, in geval van dividenduitkeringen die verbonden zijn aan aanslagjaar 2014 (bijvoorbeeld over het boekjaar dat afsluit per 31 december 2013) en in de hypothese dat de vennootschap de keuze heeft om de uitgekeerde dividenden toe te rekenen aan beschikbare reserves (of overgedragen winst) dan wel aan de winst van het boekjaar, in de jaarrekening te preciseren dat de dividenden voortkomen uit beschikbare reserves, om aan de fairness tax te ontsnappen. De winst van het boekjaar kan dan geserveerd worden en het Page 2 of 5
daaropvolgende boekjaar vrij van fairness tax uitgekeerd worden. Bij de vaststelling van de belastbare grondslag voor de fairness tax, schrijft de wet de voor dat de opname van voorheen belaste reserves (goede reserves) bij voorrang aangerekend worden op de laatste reserves (LIFO-methode). Dit wil zeggen dat dividendenduitkeringen eerst zullen worden aangerekend op de laatst aangelegde reserves (die als slechte reserves zullen kwalificeren indien ze zijn aangelegd na AJ 2014) en dat het saldo pas zal aangerekend kunnen worden op eventuele goede reserves. Een vennootschap die over goede reserves beschikt zal er dan ook alle belang bij hebben om de historiek en de bestemming van deze reserves goed op te volgen en te documenteren als zij in de toekomst deze reserves wil kunnen uitkeren vrij van fairness tax. Hieronder volgt een schematisch overzicht om dit te illustreren. We zijn er daarbij vanuit gegaan dat de boekjaren overeenstemmen met kalenderjaren en dat tussentijdse dividenden die in een bepaald jaar worden uitgekeerd betrekking hebben op het voorgaande boekjaar waarvan de jaarrekening reeds is goedgekeurd. Dit schematisch overzicht is gebaseerd op onze interpretatie van de wet en de administratieve circulaire en wij sluiten niet uit dat de administratie dit anders interpreteert. a. Uitkering van een tussentijds dividend is niet onderworpen aan de fairness tax b. Uitkering van een interimdividend. In de mate dat het betrekking heeft op de overgedragen winst van voorgaande boekjaren is het niet onderworpen aan de fairness tax. Het deel dat betrekking heeft op de winst van het lopende BJ is onderworpen aan de fairness tax. c. Uitkering van een tussentijds dividend is niet onderworpen aan de fairness tax. d. Uitkering van een interimdividend. Het deel met betrekking tot de winst van het lopende boekjaar is onderworpen aan de fairness tax. In de mate dat het betrekking heeft op overgedragen winst (rekening houdend met LIFO-methode) zal het niet onderworpen zijn aan de fairness tax. e. Uitkering van een tussentijds dividend. Het deel met betrekking tot de gereserveerde of overgedragen winst van AJ 2015 zal aan de fairness tax onderworpen zijn. In de mate dat het betrekking heeft op de overgedragen of gereserveerde winst van AJ 2014 of eerdere jaren (rekening houdend met LIFO-methode) zal het niet aan de fairness tax onderworpen zijn. f. Uitkering van een interimdividend. Het deel met betrekking tot de winst van het lopende boekjaar en de overgedragen winst van AJ 2015 zal aan de fairness tax onderworpen zijn. In de mate dat het betrekking heeft op de overgedragen winst van AJ 2014 of vroegere jaren (rekening houdend met LIFO-methode) zal het niet aan de fairness tax onderworpen zijn. Fairness tax en vrijgestelde meerwaarden op aandelen van "grote" vennootschappen Een volgende belangrijke verduidelijking die de circulaire aanbrengt, betreft de toepassing van de fairness tax op vrijgestelde meerwaarden op aandelen. De aangifte-technische verwezenlijking van deze vrijstelling gebeurt door de meerwaarde uit de belastbare basis van de vennootschapsbelasting te halen (via een aanpassing in meer van de begintoestand van de reserves). Page 3 of 5
Vrijgestelde meerwaarden op aandelen zijn vanaf aanslagjaar 2014 tenminste voor grote vennootschappen onderworpen aan een afzonderlijke aanslag van 0,412%. Voor de toepassing van de fairness tax heeft deze technische verwerking (verwijdering uit de belastbare basis) echter een dubbel negatief effect. Enerzijds zal de onbelaste uitgekeerde winst verhogen (eerste component van de formule) en anderzijds zal de noemer van de breuk (tweede component van de formule) verkleinen. In extreme gevallen kan dit ertoe leiden dat meerwaarden op aandelen integraal aan de fairness tax van 5,15% onderworpen zijn hoewel dit niet de bedoeling was. De circulaire verduidelijkt nu dat meerwaarden die de afzonderlijke meerwaardebelasting ondergaan, niet mogen worden uitgesloten van de belastbare basis in de eerste bewerking. Bijgevolg zal deze meerwaarde nog in de belastbare basis zitten en dus ook in de noemer van hogergenoemde breuk voor de berekening van de fairness tax. Deze precisering in de circulaire kan toegejuicht worden, hoewel de technische verwerking onzes inziens nog een ander ongewenst effect veroorzaakt. Indien een vennootschap verlieslatend is en zij de afzonderlijke belastbare meerwaarde op aandelen niet meer uit haar belastbare basis mag verwijderen (waardoor het fiscaal verlies dus zal verkleinen) zal zij in de toekomst toch effectief vennootschapsbelasting betalen op de meerwaarde. Dit kan verduidelijkt worden aan de hand van een voorbeeld: een vennootschap heeft een operationeel verlies geleden van 3.000, maar heeft een belastingvrije meerwaarde op aandelen van 1.000 gerealiseerd, waardoor haar boekhoudkundig resultaat -2.000 bedraagt. Vroeger mocht deze vennootschap haar fiscaal resultaat verminderen tot -3.000 en dit fiscaal verlies was overdraagbaar naar de volgende belastbare tijdperken. Op basis van de circulaire zou dezelfde vennootschap nog slechts een fiscaal overdraagbaar verlies van -2.000 hebben. Deze administratieve interpretatie lijkt ons niet correct. Verrekenbare bestanddelen Ten slotte bevestigt de circulaire dat het eventuele overschot van de roerende voorheffing en van de voorafbetalingen verrekend kunnen worden met de fairness tax en met de forfaitaire buitenlandse belasting, de fictieve roerende voorheffing en het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling. Besluit De invoering van de fairness tax leidde in de praktijk tot heel wat toepassingsproblemen. Een eerste circulaire lost een aantal dringende problemen op, maar veroorzaakt nieuwe distorsies met betrekking tot de "vrijgestelde" meerwaarden op aandelen gerealiseerd door "grote" vennootschappen. Heel wat andere vragen blijven onbeantwoord. Zo blijft er onduidelijkheid bestaan over de toepassing van de fairness tax op Belgische inrichtingen van buitenlandse vennootschappen, op winsten van buitenlandse inrichtingen van Belgische vennootschappen, over de verenigbaarheid met dubbelbelastingverdragen, met de moeder-dochter-richtlijn en het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel. Hopelijk brengt een volgende circulaire of reparatiewetgeving hierover meer zekerheid. Kim Van de Velden Wouter Claes Page 4 of 5
Copyright Eubelius bezit het exclusieve copyright van deze website, zijn design en de volledige inhoud ervan. Gebruik van deze website, of delen ervan, in welke vorm dan ook, is verboden zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Eubelius. Disclaimer De informatie over juridische onderwerpen die u in deze Spotlights aantreft, zijn louter informatieve, algemene besprekingen en kunnen in geen geval als juridisch advies worden beschouwd. Eubelius aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige schade die iemand zou lijden door voort te gaan op deze informatie. Als u juridisch advies wenst, dient u contact op te nemen met een gekwalificeerde advocaat die u zal adviseren op basis van uw persoonlijke situatie. Eubelius is niet verantwoordelijk voor de content op externe websites die via deze Spotlights te bereiken zouden zijn. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Page 5 of 5