Úw pensioen. Wat gaat ú ermee doen? Laat uw pensioen aansluiten op uw persoonlijke wensen. Premie- en kapitaalovereenkomst

Vergelijkbare documenten
Úw pensioen. Wat gaat ú ermee doen? Laat uw pensioen aansluiten op uw persoonlijke wensen. Uitkeringsovereenkomst: middelloon- of eindloonregeling

Uw pensioen. Stel uw ideale pensioen samen. Het pensioendashboard. Gedeeltelijk met pensioen. De variabele pensioenuitkering. En de keuzes die u heeft

Hoe is uw pensioen geregeld?

Uw pensioen. Stel uw ideale pensioen samen. Het pensioendashboard. En de keuzes die u heeft. Meer weten?

Welke keuzes maakt u voordat u straks met pensioen gaat?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Uw pensioen. Stel uw ideale pensioen samen. Het pensioendashboard. En de keuzes die u heeft. Meer weten?

Wat krijgt u in deze pensioenregeling?

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Kies uw eigen pensioen. Later = Nu

Hoe is uw pensioen geregeld?

Uw pensioen. Stel uw ideale pensioen samen. Het pensioendashboard. En de keuzes die u heeft. Meer weten?

Factorenboek Bewust Pensioen

CAPGEMINI PENSIOENFONDS. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Hoe is uw pensioen geregeld?

Hoe is uw pensioen geregeld?

Pensioen Meer informatie over uw pensioenregeling. Pensioenfonds Avebe

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

LATER = NU. Kies uw eigen pensioen. informatie over uw pensioen

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Wijziging pensioenregeling

Hoe is uw pensioen geregeld?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? 2. Wat krijgt u niet in onze pensioenregeling? 3. Hoe bouwt u pensioen op?

Contractnummer 1111 Polisnummer , Referentienummer 12345

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Je bouwt partnerpensioen op met de pensioenregeling van Pensioenfonds Detailhandel. Voor je kinderen is er wezenpensioen.

Factorenboek Comfort Pensioen

Pensioen Voorbeeldteksten laag 1 voor DC-regelingen VOORBEELDTEKST

A. Voorbeeld. Contractnummer 1111 Polisnummer , Referentienummer 12345

Inhoud. Bijna met pensioen 3

Hoe is uw pensioen geregeld?

Bijna met pensioen. Bijna met pensioen 1

Flexibiliseren van uw pensioen

Flexibiliseren van uw pensioen

Factorenboek Bewust Pensioen

Defined Contribution (DC) pensioenregeling

Flexibiliseren van uw pensioen

Inleiding. Ingangsdatum ouderdomspensioen

Flexibiliseren van uw pensioen

Flexibiliseren van uw pensioen

Hoe is uw Pensioen geregeld?

Het Goede Voorbeeld Hoe is uw pensioen geregeld?

de zekerheid van Verzekerd Pensioen

Flexibiliseren van uw pensioen

Factorenboek Bewust Pensioen

Hoe is uw pensioen geregeld? Geachte heer, mevrouw,

Versie: januari Presentatie voor uw werknemers over de pensioenregeling van bpfbouw

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan 1

Inleiding. Wanneer kan ik met pensioen? gaat uiterlijk in op 67 jaar.

Flexibiliseren van uw pensioen

Flexfactoren 2019 Voorbeelden van flexibele mutaties. Pensioenfonds Avebe

Pensioenfonds Vopak Individueel pensioenbeleggen. Pagina. Bijna met pensioen

Bijna met pensioen. De dag van uw pensionering komt snel dichterbij. Sommige zaken rond uw pensionering staan

NNNB. Onderwerp Uniform Pensioenoverzicht 2018 Datum september 2018

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht

- U bent actief deelnemer - U bent actief deelnemer én u neemt via uw werkgever deel aan de aanvullende pensioenregeling - U bent arbeidsongeschikt

Contractnummer 1111 Polisnummer , Referentienummer 02012

STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS ZORGVERZEKERAARS

Hoe bouwt u pensioen op? Wat krijgt u in onze pensioenregeling? Wat krijgt u in onze pensioenregeling niet?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Pensioen Continu Plan nettopensioen Voor de periode na uw pensioendatum

Flexibiliseren en afkopen van uw pensioen

Factorenboek Essentie Pensioen Pensioenleeftijd 65 jaar

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

UNIFORM PENSIOENOVERZICHT 2011 Delta Lloyd Levensverzekering NV DATUM PERSOONLIJK PENSIOEN PLAN september 2011

UW MENSEN, UW kapitaal. Onderdeel van een geoliede machine. Pensioen in het kort PLAN YOUR FUTURE

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Pensioen Continu Plan nettopensioen. Voor de periode na uw pensioendatum

Uniform Pensioenoverzicht <eejj>

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling? 2. Wat krijgt u niet in onze pensioenregeling? 3. Hoe bouwt u pensioen op?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

1. Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Het Goede Voorbeeld Hoe is uw pensioen geregeld?

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: Pagina: 3 van 7

Pensioenfonds PNO Media. PNO pensioenregeling 1. MCO Sociaal plan en uw pensioen

Pensioen Voorbeeldteksten laag 1 voor nettopensioenregeling VOORBEELDTEKST

Wegwijzer GE Pensioen. Inzicht in uw pensioensituatie

Wat krijg je in onze pensioenregeling?

Factorenboek Comfort Pensioen

Factorenboek Essentie Pensioen Pensioenleeftijd 67 jaar

Let op: een scheiding kan invloed hebben op de hoogte van het door u te ontvangen pensioen. Zie ook de toelichting.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Toelichting Uniform Pensioenoverzicht 2017 Uitkeringsovereenkomst

Factorenboek Comfort Pensioen

Mijn Pensioen. Makkelijk uw pensioen plannen in Mijn PME

Flexibiliseren en afkopen van uw pensioen

Waardeoverdracht. bij indiensttreding. Wat is waardeoverdracht? Is waardeoverdracht. verstandig? Goed om te weten. Een nieuwe baan.

DE LIJFRENTEWIJZER. INHOUD Klik op het onderwerp voor meer informatie. UW LIJFRENTE KOMT VRIJ, WAT ZIJN UW MOGELIJKHEDEN? volgens het nieuw regime

Uniform Pensioenoverzicht 2009 De heer S.C.V.W.L. van der Mpvierstoelxiidee

Uw pensioen goed geregeld

Welkom. Goed dat u er bent. Versie: februari Presentatie voor uw werknemers over de pensioenregeling van bpfbouw

Waardeoverdracht. bij indiensttreding. Wat is waardeoverdracht? Is waardeoverdracht. verstandig? Goed om te weten. Een nieuwe baan.

KLAAR VOOR EEN NIEUWE FASE? Straks met pensioen? Lees nu wat u moet weten. In dienst. Uit dienst. Pensioen ontvangen. Pensioen bij scheiding

Uw Philips-pensioen. Welkom bij. Philips Pensioenfonds. nu goed regelen voor later Uit dienst. Philips flex pensioen Met het oog op de toekomst

Direct Ingaand Pensioen

In balans. Pensioenregeling vanaf 1 januari Wanneer verandert uw pensioen? Wat is pensioen? Samenleven. Gaat u bijna met pensioen?

brochure pensioen in zicht Pensioen in zicht

Als u met pensioen gaat

UW MENSEN, UW KAPITAAL. Onderdeel van een geoliede machine. Pensioen in het kort

Transcriptie:

Úw pensioen. Wat gaat ú ermee doen? Laat uw pensioen aansluiten op uw persoonlijke wensen Premie- en kapitaalovereenkomst

Hoe is uw pensioen opgebouwd? Pensioen: uw keuze telt Het pensioen bestaat in Nederland uit drie onderdelen. Die noemen we de drie pijlers : Pijler 1: de uitkering van de Algemene Ouderdomswet (AOW) door de overheid (AOW-pensioen). De overheid legt de ingangsdatum vast in wetgeving. Deze ingangsdatum wordt de komende jaren verhoogd. Pijler 2: de uitkering van het pensioen dat u bij uw (voormalige) werkgever heeft opgebouwd (). De ingangsdatum van dit pensioen staat vast in het pensioenreglement via uw werkgever. De verschuiving van de pensioenleeftijd geldt in principe alleen voor pensioen dat u vanaf nu opbouwt. Het kan dus straks zijn dat een gedeelte van uw pensioen eerder ingaat dan een ander gedeelte. U kunt deze keuzes bijvoorbeeld gebruiken om al uw pensioenuitkeringen op dezelfde datum te laten ingaan. Pijler 3: een eventuele privé-pensioenaanvulling waarvoor u zelf heeft gezorgd (bijvoorbeeld lijfrente of banksparen). De looptijd van deze producten ligt vast in de voorwaarden van het product. 3 Privé-aanvulling 2 Werkgeverspensioen 1 AOW De dag dat u met pensioen gaat, komt steeds dichterbij. Via de pensioenregeling van uw (voormalige) werkgever heeft u uw pensioen verzekerd. Deze aanvulling op het AOW-pensioen is natuurlijk prettig. Misschien heeft u al plannen voor wat u wilt doen nadat uw pensioen is ingegaan. Het kan ook zijn dat u daarna nog (parttime) wilt doorwerken. Nationale-Nederlanden laat u graag weten welke keuzemogelijkheden u heeft. In deze brochure staan zes mogelijkheden beschreven met daarbij een korte uitleg. Ook geven we u voorbeelden van situaties waarin het aantrekkelijk kan zijn bepaalde keuzes te maken. Deze brochure gaat alleen over pijler 2: de pensioen - uitkering die u bij uw (voor malige) werkgever heeft opgebouwd. De wetgeving rondom pensioen kan wijzigen. Dit kan invloed hebben op uw pensioen en/of uw keuzemogelijk heden. Deze brochure geeft u inzicht in de huidige afspraken en keuzemogelijkheden voor uw pensioen. Deze brochure geeft inzicht in de mogelijkheden voor kapitaal-verzekeringen én beleggings verzekeringen. Op uw pensioen overzicht ziet u welk soort pensioenverzekering u heeft. Een aantal maanden vóór uw pensioendatum vragen we u een keuze te maken uit deze mogelijkheden. U krijgt deze brochure nu, zodat u voldoende tijd heeft om de keuzemogelijkheden door te nemen. Belangrijk: wilt u de pensioenuitkering (gedeeltelijk) eerder laten ingaan? Dan moet u dit zes maanden voor de gewenste pensioendatum aangeven. Zo kunt zorgen dat uw pensioenuitkering zo goed mogelijk bij uw plannen aansluit. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Of wilt u meer weten over uw pensioen? Neem dan op werkdagen tussen 8.00 en 17.30 uur contact op met een van onze medewerkers van Klantenservice Pensioen. Dat kan telefonisch, 088 663 60 00 (lokaal tarief). E-mailen mag ook naar pensioen@nn.nl. Onze medewerkers beantwoorden graag al uw vragen. 2 3

U kiest! In uw pensioenreglement staat op welke leeftijd uw pensioen ingaat. Op die leeftijd komt het pensioenkapitaal vrij dat u via uw (voormalige) werkgever heeft opgebouwd bij Nationale-Nederlanden. U moet van het pensioenkapitaal een aankopen bij een pensioen-uitvoerder, zoals Nationale-Nederlanden. Het moment, de vorm en de hoogte van de uitkering kunt u bij Nationale-Nederlanden in veel gevallen laten aansluiten op uw persoonlijke situatie. U kiest de invulling van het partnerpensioen In de meeste gevallen koopt u naast de pensioenuitkering ook automatisch een partnerpensioen aan van het vrijgekomen kapitaal. Het partnerpensioen is een maandelijkse uitkering aan uw partner wanneer u komt te overlijden. De aankoop van partnerpensioen is vastgelegd in uw pensioenreglement. Het kan dus zijn dat u automatisch partnerpensioen aankoopt, terwijl u geen partner heeft. U kunt het partnerpensioen ruilen voor een hoger. Soms staat er niet in uw pensioenreglement dat u automatisch partnerpensioen aankoopt. U kunt dan kiezen om een gedeelte van het te ruilen voor een partnerpensioen. Uw huidige partner heeft dan een inkomen als u komt te overlijden. Leeft u langer dan uw partner, dan vervalt het partnerpensioen zonder dat het hoger wordt. Heeft u behoefte aan meer inzicht? Lees dan verder op pagina 11. U kiest de hoogte van uw pensioenuitkering Misschien wilt u eerst een aantal jaren een hogere pensioenuitkering ontvangen en daarna de rest van uw leven een lagere. Deze keuze kan aantrekkelijk zijn als u nieuwe hobby s wilt gaan uitoefenen of een reis wilt maken aan het begin van uw pensioen. Ook het omgekeerde is mogelijk. U krijgt dan eerst een aantal jaar een lagere uitkering, die wordt gevolgd door een hogere uitkering voor de rest van uw leven. Dit kan handig zijn als u bijvoorbeeld nog wat spaargeld te besteden heeft of wanneer u verwacht dat uw uitgaven later stijgen. Heeft u behoefte aan meer inzicht? Lees dan verder op pagina 14. Mevrouw Kan (Epe) Ik ben nooit getrouwd en heb ook geen partner op dit moment. Ik heb dus ook niets aan een partnerpensioen. Toen zag ik dat ik het overbodig aangekochte partner-pensioen kon ruilen voor een iets hoger. Ideaal, want ik had toch niets aan het partnerpensioen en nu krijg ik meer! Mevrouw Peters (Rotterdam) Ik heb mijn hele leven al gedroomd van een rondreis door Italië. Nu ik met pensioen ben, heb ik de tijd eens een maand weg te gaan. Door de eerste drie jaar een hogere uitkering te ontvangen, kan ik wat extra sparen voor mijn reis en kan ik straks mijn droomreis maken door Italië. De jaren daarna leef ik van wat minder, maar dat heb ik er wel voor over. Die cultuur, dat eten, geweldig! U werkt tot de pensioenleeftijd Uitkeringsfase U krijgt een levenslang U kiest ervoor de pensioenuitkering ongewijzigd te laten ingaan U koopt uw pensioenuitkering aan op de afgesproken pensioendatum, bijvoorbeeld bij Nationale-Nederlanden. Vanaf de pensioendatum keert Nationale-Nederlanden dan maandelijks hetzelfde bedrag aan u uit. U kunt keuzemogelijkheden combineren. Het is verstandig eerst uw pen sioen datum te bepalen. Daarna kunt u nadenken over de andere mogelijkheden. Wilt u een schatting maken wat deze mogelijkheden betekenen voor de hoogte van uw pensioen? In deze brochure ziet u rekenvoorbeelden. Ook kunt u naar www.nn.nl/pensioenwijs gaan voor een handige rekenmodule. Gebruik dan de bedragen die u ziet op uw laatste pensioenoverzicht dat u van Nationale-Nederlanden heeft gekregen. De heer Heersma (Eemshaven) Na een mooie carrière ben ik nu op een leeftijd waarop andere dingen dan werken belangrijk zijn. Een gelijk en vast inkomen vind ik erg belangrijk. Daarom kies ik voor de standaard pensioenuitkering. Ik kreeg vroeger toch ook niet de eerste paar maanden een hoger salaris en daarna een lager salaris! Uw pensioen bestaat uit een opbouw- en een uitkeringsfase. De mogelijkheden om uw aan te laten sluiten bij uw persoonlijke situatie, zijn: U kiest het moment dat u met pensioen wilt gaan U kiest in overleg met uw werkgever op welk moment u met pensioen wilt gaan. Dit kan later zijn dan de afgesproken pensioendatum. Of u kiest ervoor om eerder met pensioen te gaan. Sommige mensen kiezen ervoor gedeeltelijk langer door te werken, of juist (gedeeltelijk) eerder te stoppen met werken. U kunt dan (een gedeelte van) de pensioenuitkering eerder of later laten ingaan. In alle gevallen moet u dit zes maanden voor de gewenste pensioendatum aangeven. Zo kan Nationale-Nederlanden ervoor zorgen dat u het ouderdoms pensioen op tijd krijgt uitgekeerd. Op het moment dat u met pensioen gaat, koopt u met het vrijgekomen kapitaal een pensioenuitkering aan. Heeft u behoefte aan meer inzicht? Lees dan verder op pagina 6. Mevrouw Poort (Rheden) Ik ben altijd consultant geweest en ik vond het zo leuk dat ik besloot nog een jaartje door te gaan. Gelukkig vond mijn baas dat ook een goed idee en heb ik de aankoop van mijn pensioenuitkering met een jaar uitgesteld. Voor zowel mijzelf als het bedrijf de ideale manier. Misschien heeft u ook pensioen bij andere verzekeraars of een pensioenfonds opgebouwd. Kijk voor een volledig overzicht van uw pensioenopbouw op www.mijnpensioenoverzicht.nl (u logt in met uw DigID). 4 5

1. Uw pensioen volledig of gedeeltelijk later laten beginnen Uw volledige pensioen later laten beginnen Wilt u langer doorwerken, dan kunt u ervoor kiezen uw pensioenuitkering () later te laten uitkeren. Heeft u een kapitaalverzekering, dan komt uw pensioenkapitaal vrij op de pensioendatum. Op deze datum koopt u dan een pensioenuitkering aan, die u vervolgens uitstelt. Ieder jaar uitstel levert ongeveer 10% meer op. Heeft u een beleggingsverzekering, dan heeft u nóg een keuze. Naast bovenstaande keuze kunt u er ook voor kiezen om de beleggingen langer door te laten lopen. Dit kan een hogere of lagere uitkering opleveren dan wanneer u een uitkering had aangekocht op de oorspronkelijke pensioendatum. Dit komt doordat: De doorlopende beleggingen in waarde nog hoger of lager worden door hogere of lagere koersen. In de tussentijd het tarief, dat is gebaseerd op de actuele marktrente en de levensverwachting in Nederland, kan wijzigen. Er gemiddeld minder lang pensioen hoeft te worden uitgekeerd. Koopt u de pensioenuitkering aan en stelt u de pensioenuitkering uit, dan krijgt u daarna een hogere uitkering. Werkt u bijvoorbeeld twee jaar langer door, dan krijgt u ongeveer een 20% hogere pensioenuitkering. Uw geld blijft tenslotte langer in uw pensioenpot zitten en wordt gemiddeld minder lang uitgekeerd. Belangrijk bij deze keuze is dat u echt langer blijft doorwerken. Dat kan bij uw huidige werk gever, een nieuwe werkgever of als zelfstandig ondernemer. Werkt u langer door bij een werkgever, dan moet u een werkgeversverklaring naar ons opsturen. Als zelfstandig ondernemer moet u ook aantonen dat u daadwerkelijk doorwerkt. Volgens de fiscale wetgeving bent u verplicht dit ieder jaar opnieuw aan te tonen. U kunt van het huidige kapitaal een ouderdoms pensioen van 1.000,- aankopen. U kiest ervoor twee jaar langer door te werken. U koopt wel vast de pensioenuitkering aan om renterisico en beleggingsrisico uit te sluiten, maar stelt de pensioendatum met twee jaar uit. U krijgt dan twee jaar na de oorspronkelijke pensioendatum maandelijks ongeveer 1.000,- x 120% = 1.200,- vanaf het moment dat u met pensioen gaat. Uw pensioen gedeeltelijk later laten beginnen Misschien wilt u graag parttime blijven doorwerken na de pensioenleeftijd. Dat kan bij uw huidige werkgever, bij een nieuwe werkgever of als zelfstandig ondernemer. U kunt er dan voor kiezen uw pensioenuitkering gedeeltelijk later te laten beginnen. Heeft u een kapitaalverzekering, dan koopt u op de pensioendatum de hele pensioenuitkering aan. Vervolgens kunt u dan de helft van de pensioenuitkering uitstellen. U hóeft overigens de pensioenuitkering niet uit te stellen, het is úw keuze. Heeft u een beleggingsverzekering, dan kunt u er ook voor kiezen een gedeelte van de beleggingen pas later te verkopen. U werkt bijvoorbeeld nog halve dagen door na uw pensioenleeftijd. U koopt dan 50% van de pensioenuitkering aan. De andere helft kunt u uitstellen. Dit betekent wel dat u langer afhankelijk bent van de veranderingen op de aandelenmarkt en de marktrente. Hierdoor kan uw pensioenuitkering uiteindelijk hoger of lager worden dan wanneer u op de pensioendatum een pensioenuitkering aankoopt. Voor gedeeltelijk later met pensioen gaan gelden dezelfde voorwaarden als wanneer u uw pensioen volledig later laat beginnen: Het is belangrijk dat u echt doorwerkt. U geeft minimaal ieder jaar aan Nationale-Nederlanden door of u de volgende periode uw pensioen gedeeltelijk later laat beginnen. Besluit u tussentijds te stoppen met werken, dan moet u dit zo snel mogelijk laten weten aan Nationale-Nederlanden. Uw volledige (pijler 2) mag niet hoger zijn dan uw laatstverdiende salaris, verminderd met de franchise van ongeveer 13.000,-. Fiscale regels Door het uitstellen van uw (pijler 2) wordt de uitkering hoger. Hiervoor heeft de overheid een maximum bepaald. Dit maximum is gelijk aan het laatstverdiende salaris bij de betreffende (voormalige) werkgever, verminderd met ongeveer 13.000,- (dit heet de franchise). Hoeveel houdt u ongeveer over als u de pensioenuitkering uitstelt? Dit is afhankelijk van de pensioenverzekering die u heeft. Bij een kapitaalverzekering koopt u eerst een pensioenuitkering aan op de oorspronkelijke pensioendatum en stelt u vervolgens de uitkering uit. Hierbij gelden onderstaande percentages. Bij één jaar uitstel: ongeveer 110% van uw oorspronkelijke Bij twee jaar uitstel: ongeveer 120% van uw oorspronkelijke Bij drie jaar uitstel: ongeveer 133% van uw oorspronkelijke Bij vier jaar uitstel: ongeveer 147% van uw oorspronkelijke Bij vijf jaar uitstel: ongeveer 163% van uw oorspronkelijke Ongeveer 10% meer pensioen per jaar bij uitstel met een jaar U moet blijven doorwerken als u kiest voor uitstellen van de pensioenuitkering Gedeeltelijk uitstellen: gedeelte doorwerken en een gedeelte uitkering (bijv. tot 65 jaar) 65 jaar oorspronkelijke pensioendatum Salaris Gedeeltelijk pensioen Uitkeringsfase (bijv. vanaf 66 jaar) 66 jaar nieuwe pensioendatum Stelt u gedeeltelijk uit, dan koopt u pensioen aan voor het gedeelte dat u bent gestopt met werken. Voor het overige gedeelte heeft u de keuze: laat u de overige pensioenuitkering ingaan of stelt u die uit? U kunt op de pensioendatum 1.000,- aan aankopen van het opgebouwde pensioenkapitaal. Vanaf 65 jaar gaat u halve dagen werken. U koopt dan een pensioenuitkering aan en stelt de helft van de uitkering uit. U ontvangt dan 500,- (50%) van de oorspronkelijke pensioenuitkering vanaf de pensioendatum. Voor het uitgestelde heeft u recht op een verhoging van ongeveer 5%. Stopt u op 66-jarige leeftijd helemaal met werken, dan wordt de uitkering ongeveer 105% van uw oorspronkelijke uitkering ( 1.050,-). Besluit u de pensioenuitkering aan te kopen en vervolgens uit te stellen, dan wordt uw nieuwe later ingaande hoger dan het oorspronkelijke. Salaris Uitkeringsfase Bijv. tot 65 Bijv. vanaf 67 6 7

2. Uw pensioen volledig of gedeeltelijk eerder laten beginnen Uw volledige pensioen eerder laten beginnen Misschien wilt u niet tot uw pensioenleeftijd blijven doorwerken. In overleg met uw werkgever kunt u dan eerder stoppen met werken en de pensioenuitkering eerder aankopen. Dit betekent wel dat uw pensioenuitkering lager wordt, want: Over de periode dat u de pensioenuitkering eerder laat in gaan, bouwt u geen pensioen meer op. U ontvangt langer pensioen dan bij de pensioenopbouw was berekend. (bijv. tot 63 jaar)? Uitkeringsfase incl. AOW (bijv. vanaf 63 jaar) Gedeeltelijk Pensioen 63 jaar 65 jaar Let op: de regels die hier zijn genoemd gelden alleen voor uw pensioen dat is opgebouwd bij uw (voormalige) werkgever, dus bijvoorbeeld niet voor de AOW-uitkering. Uw pensioen gedeeltelijk eerder laten beginnen In overleg met uw werkgever kunt u er ook voor kiezen vóór uw pensioenleeftijd parttime te gaan werken. Dan kunt u een gedeelte van de pensioenuitkering eerder aankopen. U krijgt dan een deeltijdpensioen als aanvulling op uw bruto parttime-salaris. Met het overige kapitaal, dat ook nog gedeeltelijk aangroeit door het parttimewerk, wordt op de oorspronkelijke pensioendatum de rest van het aangekocht. Heeft u een beleggingsverzekering, dan lopen de resterende beleggingen door. Deze worden op de oorspronkelijke pensioendatum verkocht. Met het kapitaal dat daaruit vrijkomt, koopt u dan de resterende uitkering aan. Uw totale pensioenuitkering wordt dan vanaf uw pensioenleeftijd lager, net als wanneer de hele pensioenuitkering eerder ingaat. Voor een deeltijdpensioen gelden dezelfde regels als wanneer u uw volledige pensioen eerder aankoopt. Het enige verschil is het percentage van het pensioen dat moet worden aangekocht. Belangrijk: is uw pensioen eenmaal gedeeltelijk aangekocht, dan kunt u dit niet terugdraaien. Gedeeltelijk eerder beginnen: gedeelte doorwerken en een gedeelte uitkering U wilt het laatste jaar tot aan de pensioendatum halve dagen gaan werken. Het deeltijdsalaris kunt u laten aanvullen door een gedeelte van uw pensioenuitkering te vervroegen. Bij halve dagen werken is dat bijvoorbeeld 50% van de oorspronkelijke pensioenuitkering. Bij een uitkering van 1.000,- per maand krijgt u ongeveer 450,-tot aan de pensioen datum. Op de oorspronkelijke pensioendatum koopt u met het resterend kapitaal de rest van uw pensioenuitkering aan. Dit is bijvoorbeeld 500,-. Daarmee krijgt u dan 950,- ( 450,- + 500,-) pensioenuitkering vanaf de oorspronkelijke pensioenuitkering. Stopt u twee jaar eerder met werken dan de afgesproken pensioenleeftijd, dan schuift de grens tussen opbouwfase en uitkeringsfase naar voren. Door eerder te stoppen met werken, wordt uw nieuwe twee jaar eerder vrijkomende pensioenkapitaal lager dan het oorspronkelijke pensioenkapitaal. U koopt daarmee dan ook een lager aan. U gaat dus in inkomen achteruit. Kunt u deze inkomensterugval opvangen? Stopt u bijvoorbeeld twee jaar eerder met werken, dan betekent dit: twee jaar minder opbouw voor uw pensioenkapitaal waardoor uw kapitaal minder aan groeit. En u krijgt een lagere pensioenuitkering omdat uw pensioenuitkering twee jaar eerder ingaat. Het belastingtarief vóór uw pensioenleeftijd is bovendien hoger. U houdt dus netto minder over. (bijv. vanaf 64 jaar) 64 jaar deeltijd pensioendatum Salaris Gedeeltelijk pensioen Uitkeringsfase incl. AOW (bijv. vanaf 65 jaar) 65 jaar oorspronkelijke pensioendatum Zelf rekenen Wilt u weten wat eerder stoppen met werken precies betekent voor uw pensioenuitkering? Kijk dan op www.nn.nl/pensioenwijs voor het resultaat. Over het algemeen kunt u rekenen op een 10% lagere pensioenuitkering voor ieder jaar dat u eerder met pensioen gaat dan de pensioendatum in uw pensioenreglement. Stopt u gedeeltelijk met werken? Dan kunt u ervoor kiezen om een gedeelte van uw pensioen uitkering eerder aan te kopen. 8 9

3. Partnerpensioen ruilen voor een hoger Het partnerpensioen is een uitkering voor uw partner wanneer u komt te overlijden. Dit wordt meestal direct met uw aangekocht en is net iets meer dan de helft (vaak 70%) van het. De eventuele aankoop van een partnerpensioen is onafhankelijk van uw persoonlijke situatie. U moet dus volgens uw pensioenregeling een partnerpensioen aan kopen, ook als u helemaal geen partner heeft of heeft gehad. Maar niet in elke pensioenregeling wordt partnerpensioen aangekocht. Wordt in uw regeling het partnerpensioen direct aangekocht? Dan is het mogelijk ervoor te kiezen het partnerpensioen (gedeeltelijk) te ruilen voor een hoger. Deze keuze kunt u maken op het moment dat u de pensioenuitkering aankoopt. Ruilen van partnerpensioen voor kan bijvoorbeeld interessant zijn als: u geen partner heeft of uw partner zelf heeft opgebouwd of wanneer u een overlijdensrisicoverzekering heeft afgesloten die uitkeert bij uw overlijden. Let op: komt uw partner eerder te overlijden dan uzelf nadat uw pensioenuitkering is ingegaan, dan vervalt het partnerpensioen. U kunt het partnerpensioen alleen voor een hoger ruilen met schriftelijke toestemming van uw partner. Het partnerpensioen van een eventuele ex-partner komt niet in aanmerking voor ruilen. Verder is belangrijk bij uw keuze eventueel partnerpensioen te ruilen voor : Deze keuze kunt u maken op het moment dat u een pensioenuitkering aankoopt. Wilt u uw pensioen later laten beginnen, en heeft u een beleggingsverzekering? Dan kunt u twee keuzes maken. Koopt u de pensioenuitkering al aan? Dan moet u dan ook de keuze maken voor het partnerpensioen. Laat u de beleggingen doorlopen? Dan hoeft u deze keuze pas te maken als u een pensioenuitkering aankoopt. U kunt minder partnerpensioen aankopen als u eerder een (gedeelte van de) pensioenuitkering aankoopt. Is het eenmaal ingegaan, dan kunt u het partnerpensioen niet meer ruilen voor. Heeft u het partnerpensioen eenmaal geruild voor, dan kunt u niet meer terugruilen. Partnerpensioen Levenslang Levenslang Ruilt u het partnerpensioen, dan ontvangt u een hoger. Uw partner heeft dan geen recht meer op een uitkering als u komt te overlijden. U koopt op 65-jarige leeftijd een pensioenuitkering van 1.000,- aan en een partnerpensioen van 700,-. U wilt het partnerpensioen ruilen voor meer en uw partner gaat daarmee akkoord. Dan krijgt u 17,5% meer. In totaal krijgt u dus 117,5% (= 1.175,-). 10 11

4. Een gedeelte van uw ruilen voor partnerpensioen 5. Eerst een hoger pensioen, daarna een lager pensioen Wordt het partnerpensioen in uw regeling niet direct aangekocht en wilt u dit wél? Of is de hoogte van het partnerpensioen geen 70%? Dan kunt u dit aanvullen. U kunt ervoor kiezen een gedeelte van uw te ruilen voor partnerpensioen. Uw partner heeft dan de zekerheid van een inkomen wanneer u komt te overlijden. Maar let op: leeft u u langer dan uw partner, dan vervalt het partnerpensioen. Het partnerpensioen is meestal 70% van uw. U kunt ook kiezen voor een lager percentage. Hoe lager het percentage, hoe hoger het dat u overhoudt. Oorspronkelijk Partnerpensioen Nieuw U heeft 1.000,- aan maandelijks aangekocht zonder een partnerpensioen. Wilt u er toch voor zorgen dat uw partner kan rekenen op inkomen als u komt te overlijden? Dan kunt u op het moment dat u met pensioen gaat kiezen voor een van 770,-. Hiermee verzekert u een partnerpensioen van 539,-. Het kan zijn dat u allerlei plannen heeft voor de eerste jaren nadat u uw pensioen uitkering aankoopt. Bijvoorbeeld nieuwe hobby s of reizen. U heeft dan op het moment van het aankopen van een pensioenuitkering de keuze eerst een hogere pensioenuitkering te ontvangen. De jaren daarna is uw pensioenuitkering dan lager. Het aantal jaren hoger pensioen is maximaal tien jaar. Verhoging Oorspronkelijke Lager levenslang U heeft een oorspronkelijk van 1.500,- aangekocht. Bij drie hogere jaren ontvangt u drie jaar 123,6% van uw oor spronkelijke ouderdoms pensioen. In de rest van uw leven ontvangt u 92,7% van uw oor spronkelijke ouder domspensioen (=75% van 123,6%). Dit betekent dat u in de hoge jaren 1.854,- ontvangt en daarna 1.390,- voor de rest van uw leven. In de jaren met een hogere uitkering ontvangt u ongeveer 133% van het bedrag dat u in de jaren met een lagere uitkering ontvangt. Ruilt u voor partnerpensioen, dan wordt het lager. Het partnerpensioen wordt uitgekeerd aan uw partner wanneer hij of zij nog leeft als u komt te overlijden. Let op: kiest u ervoor een gedeelte van uw levenslange pensioenuitkering te ruilen voor een partnerpensioen, dan mag het resterende niet onder het bedrag van ongeveer 450,- per jaar komen. Bij pensioenleeftijd 65 geldt: Daarna levenslang: een jaar hoog 129,7% 97,275% twee jaar hoog 126,5% 94,875% drie jaar hoog 123,6% 92,7 % vier jaar hoog 121 % 90,75 % vijf jaar hoog 118,6% 88,95 % 12 13

6. Eerst een lager pensioen, daarna een hoger pensioen Misschien verwacht u hogere uitgaven een aantal jaar nadat uw pensioen ingaat. U heeft dan op het moment van het aankopen van een pensioenuitkering de keuze om eerst een aantal jaar een lager pensioen te ontvangen. Daarna krijgt u zolang u leeft een hoger pensioen. Het aantal jaren lager pensioen is maximaal tien jaar. Lager tijdelijk Levenslange verhoging Levenslang oorspronkelijk U wilt een lager pensioen voor de eerste drie jaar nadat uw pensioen is ingegaan. U koopt een pensioenuitkering aan wanneer u 65 bent en krijgt dan 79,7% van uw oor spronkelijke pensioen. Vanaf het moment dat u 68 wordt, krijgt u voor de rest van uw leven 106,3% van uw oor spronkelijke pensioen. In cijfers: is uw oorspronkelijke pensioen 1.500,-, dan krijgt u de eerste drie jaar 1.195,- en daarna levenslang 1.594,-. In de jaren met een lagere uitkering ontvangt u 75% van het bedrag dat u ontvangt in de jaren met een hogere uitkering. U kunt bijvoorbeeld de eerste drie jaar van uw pensioen kiezen voor een lagere pensioenuitkering. Koopt u op 65-jarige leeftijd een pensioenuitkering aan, dan houdt u 79,7% over van uw oorspronkelijke. Vervolgens krijgt u op 68-jarige leeftijd een uitkering van 106,3% van het oorspronkelijk. Bij pensioenleeftijd 65 geldt: Daarna levenslang: een jaar laag 76,575% 102,1% twee jaar laag 78,15 % 104,2% drie jaar laag 79,725% 106,3% vier jaar laag 81,225% 108,3% vijf jaar laag 82,725% 110,3% 14 15

Belangrijk Het is belangrijk te weten dat de pensioenuitkering die u berekent een bruto bedrag is, waarover u nog belasting moet betalen. Nationale-Nederlanden is niet op de hoogte van pensioen dat u zelf heeft gespaard (derde pijler) of pensioen (tweede pijler) bij een andere verzekeraar of een pensioenfonds. Omdat de Belastingdienst uw inkomen ook tijdens uw pensioen indeelt in schijven, is het niet mogelijk netto bedragen te noemen. Uw inkomen bestaat als u met pensioen bent uit het AOW-pensioen en uw via uw (voormalige) werkgever. Misschien heeft u ook nog voor een individuele pensioenaanvulling gespaard. Dit is dan ook nog onderdeel van uw inkomen wanneer u met pensioen bent. Deze brochure is bedoeld om u inzicht te geven in de mogelijkheden die er zijn. In deze brochure werken we met voorbeeldpercentages. Het kan zijn dat in uw pensioenregeling andere bedragen, percentages en cijfers staan dan in deze brochure; uw pensioenregeling is leidend. U kunt aan deze brochure geen rechten ontlenen. Meer weten? Neem op werkdagen tussen 8.00 en 17.30 uur contact op met een van onze medewerkers van Klantenservice Pensioen pensioen@nn.nl 088 663 60 00 Kijk voor meer informatie ook op www.nn.nl/pensioenwijs 1392-40.1504