20/03/2012 Goede praktijkvoering in de thuisverpleging Wat is goede praktijkvoering? Opstellen van protocollen en procedures Het gebruik van gevalideerde meetinstrumenten Het vertalen van richtlijnen Het invoeren van evidentie 1
Waarom ook in de thuiszorg? Maatschappelijke evoluties: sneller ontslag uit ziekenhuis Patiënten krijgen langdurige zorg in de thuiszorg Verpleegkundig onderzoek ook in de thuisverpleging Wettelijke bepalingen Voor elke B1 en B2 handeling een protocol Enkele voorbeelden om goede praktijkvoering te illustreren 1. Het invoeren van een gevalideerd meetinstrument: Niet-pluis index in de thuiszorg 2. Het gebruik van referenten in de thuiszorg: Grenzen in de thuissituatie 3. Het vertalen van richtlijnen naar de thuiszorg: Chronische pijn 4. Het gebruik van protocollen en procedures: Negatieve druktherapie 2
1 Signalen bij beginnende dementie Project Meetjesland: «Niet pluis gevoel» Doelstelling van het project: Vroegdetectie Professionele expertise Duidelijke zorgtrajecten en -modules Communicatie optimaliseren Kwaliteitsvollere zorg langer in thuisomgeving De ziekte van Alzheimer Tijdsbesteding van professionelen aan Alzheimer patienten in Vlaanderen (HIVA, 2001) huisarts kinesist verpleegkundige gezinshulp maatschappelijk werk andere coordinatie niet benoemd 3
casus Niet-pluis gevoel Vrouw, 90 jaar Toilet 2X / dag na heupoperatie Observaties door verpleegkundige: verkeerde medicatie-inname verwarring in dagschema verwarde indruk aanvoelen niet-pluis Arts wimpelt bezorgdheid af Observaties gezinszorg: Mevrouw laat haar oven aanstaan familie/ helpster/ vpl worden beschuldigd van diefstal ( versus verloren leggen) Casus: niet-pluis gevoel (2) De huisarts aanvaardt het afnemen van de niet pluis index Observatieschaal om veranderingen in cognitie, emotie en gedrag te herkennen en te signaleren. Gebruik: Je kruist aan wat van toepassing is. Indien je bij minstens 1 onderdeel 2 of meer kruisjes zet, is het raadzaam te overleggen. Het is ontwikkeld en gevalideerd door het geestelijk gezondheidscentrum Groninge 4
Casus: niet-pluis gevoel (3) Doorverwijzing naar geriater Nieuwe medicatie opgestart Na 2/3 maand rustigere patiënt en minder verward Toilet na verloop van tijd afgebouwd 2X/week en nadien neemt mevrouw dit terug zelf op => Tijdelijk onder controle hebben van de dementie Besluit het invoeren van een gevalideerd meetinstrument Het invoeren van een gevalideerd meetinstrument: Niet-pluis index in de thuiszorg Maakt communicatie mogelijk is professioneel Maakt samenwerking met verschillende zorgpartners mogelijk 5
2 Referenten in de thuiszorg Er zijn verschillende referentiegebieden in de thuiszorg = gebieden waar vpk zich in specialiseren Aanspreekpersoon zijn voor collega s, artsen, andere hulpverleners en mantelzorgers/patiënt Nieuwe ontwikkelingen opvolgen en vertalen naar collega s Voorbeelden Diabeteseducatoren, geriatrie, palliatieve zorgen, wondzorg, psychiatrische zorg, ergonomie, stoma en incontinentiezorg Alsook ethisch referente en ethische procesbegeleider Casus grenzen in de thuiszorg Diabetespatiënte forfait C, bedlegerig, halfzijdig verlamd Zorg 3 maal per dag (3 maal Toilet door incontinentie zorg en 3 maal insuline) Vpk ervaart de zorg heel zwaar door Rituelen in de zorg Kleren liggen niet klaar, Insuline wordt toegediend door vpk. Patiënt moet nadien eten. Vpk smeert de boterhammen 6
Bespreking met hoofdverpleegkundige Duidelijke afspraken met het hele team wat wel en niet kan Overleg met alle betrokken personen om de zorg beter op elkaar af te stemmen Overkoepelende visie rond grenzen in WGK Oost-Vlaanderen Ontwikkeling van visie op kwaliteit van zorg: grenzen binnen het Wit-Gele Kruis Oost-Vlaanderen Richttekst om casussen bespreekbaar te maken Samenwerking met Netwerk Thuiszorg Oost-Vlaanderen (NTOV) om tips en ervaringen met elkaar te delen de Christelijke Ziekenfondsen CM Midden-Vlaanderen en CM Waas en Dender; Familiehulp; Familiezorg Oost-Vlaanderen en Wit- Gele Kruis Oost-Vlaanderen. Heeft geleid tot het boek grenzen in de thuiszorg. Praktijkgids voor hulpverleners 7
Rol van een ethisch procesbegeleider Soms kan een grenssituatie meer omvatten dan fysieke, sociale en psychische factoren Heel vaak ook ethische factoren Vb. Pt met een euthanasie-wens, pt met HIV die dit verzwijgt voor hulpverleners, In Wit-Gele Kruis Oost-Vlaanderen is ervoor gekozen om 3 procesbegeleiders op te leiden die de referenten ethiek begeleiden besluit het gebruik van referenten in de thuiszorg Bij ieder zorgaanbod is het belangrijk om Professioneel te handelen De vpk moet alert blijven om grenzen te bewaken Ethisch zorg verlenen Respect hebben voor de patiënt Respect hebben voor collega s Respect tonen voor collega s door teamafspraken na te komen Referenten kunnen in moeilijke situaties ondersteuning bieden door hun kennis en ervaring 8
3 Het vertalen van een richtlijn Cipiq-S en FOD hebben reeds 2 richtlijnen voor de thuiszorg ontwikkeld en de derde is in ontwikkeling Veneuze ulcera Chronische pijn Decubitus (is in ontwikkeling) Doelstelling richtlijn chronische pijn: Pijn detecteren Pijn bespreken Pijn behandeling Implementatie in het Wit-Gele Kruis Oost-Vlaanderen Vorming aan alle verpleegkundigen en zorgkundigen (2011) Pijnmeting door de numerieke schaal in te voeren en het anamnese instrument PQRST te gebruiken P= percipitating factors= uitlokkende factoren Q= quality= kenmerken en intensiteit R= region= lokalisatie S= symptoms= bijkomende parameters T= Timing= tijdstip Naast het pijncijfer kan de vpk door een grondige anamnese in gesprek gaan met de huisarts 9
Chronische pijn bij patiënten met dementie Invoering van de PACSLAC-D Gevalideerde pijnschaal voor pt met dementie Geeft een indicatie weer van ongemak, pijn, ontevredenheid Doelstelling: Bespreking mogelijk maken Proberen om pijn bij dementerende meer te objectiveren Besluit het invoeren van een richtlijn naar de thuiszorg Richtlijnen ondersteunen de vpk in de zorg. Up to date informatie over een bepaald onderwerp Beste methode(n) om zorgen uit te voeren 10
4 Negatieve druktherapie in de thuiszorg Onderzoek evidence based nursing EBN en medicine EBM: Nog geen bewijs Maar in praktijk reeds goede resultaten geboekt Evenwicht tussen EBM en goede praktijkvoering casus Patiënt, vrouw, 82 jaar, sinds 2003 decubituswonde (4 op 5 cm, 2cm diep) ter hoogte van de stuit. Wonde sluit niet Negatieve druktherapie wordt toegepast Voor comfort van de patiënt wordt de pad (aansluiting op het toestel) naar de heupkam gebracht 2 maal per week verbandwissel door thuisverpleegkundigen Tussentijds toezicht door thuisverpleegkundigen 11
Begintoestand wonde Wonde na 6 weken NDT 12
Aandachtspunten NDT Goede indicatiestelling is noodzakelijk Goede doorbloeding noodzakelijk Pt mag geen contra-indicaties hebben Wordt bepaald door specialist Expertise is nog volop in ontwikkeling Protocollen Wettelijk: voor alle B1 en B2 handelingen is een protocol nodig Ontwikkeld samen met alle andere Wit-Gele Kruisprovincies en de federatie 1 eigenaar om protocollen te up-daten Soms ruimer dan B1 en B2 handelingen zoals HIV beschermingsmaatregelen, Protocol NDT is een mooi voorbeeld van input van het werkveld samen met firma s zoals HAROMED, Mölnlycke om tot een protocol te komen 13
Besluit wondzorg Protocollen en procedures zijn gebaseerd op wetenschappelijke studies waarin de beste zorg aangegeven wordt. Soms kan een nieuwe techniek nog niet wetenschappelijk ondersteund zijn, maar toch al goede resultaten weergeven. Belangrijk is om ook in die situaties protocollen op te stellen zodat alle thuisverpleegkundigen een handleiding hebben om kwaliteitsvolle zorg te leveren Algemeen besluit Goede praktijkvoering vraagt Permanente vorming training en opleiding van thuisverpleegkundigen Dat verpleegkundigen gebruik maken van protocollen, meetinstrumenten coördinatoren moeten richtlijnen bruikbaar maken voor verpleegkundigen Goede praktijkvoering in de thuisverpleging is in al zijn facetten aanwezig! 14