VAN SPEL TOT REKENMODEL Copyright EDUMAT
Het zonnespel is opgebouwd uit 10 stralen, met elk 10 getallen, oplopend van 1 t/m 100.
In de straal zit ook een vijfstructuur.
De vijf- en tienstructuur komt terug in veel andere modelmaterialen.
Afhankelijk van het spelniveau kunnen verschillende dobbelstenen worden gebruikt. met ogen; waarde 1 t/m 6 met getallen van 0 t/m 5 met getallen tot 10
Eind groep 3 kan het zonnespel worden gebruikt voor een eerste verkenning van de telrij. Op het moment dat de leerlingen aan de verkenning van getallen tot 100 toe zijn, moeten ze de getallen tot 10 al goed kennen. Spelenderwijs zullen de leerlingen de telrij verkennen; via doortellen; nieuwe plaats benoemen; voorspellen waar je uit komt; e.d. Het zonnespel kan daarom met verschillende dobbelstenen worden gespeeld.
Als pionnen worden transparante fiches of ringetjes gebruikt. Het is belangrijk dat de getallen zichtbaar blijven.
De kinderen spelen het spel in tweetallen. Spelenderwijs komen daarbij allerlei interessante kwesties aan de orde.
Wat moeten ze gooien om elkaar in te halen?
Vinden we het niet erg prettig als leerlingen bedreven zijn met sommen als 24 +.. = 30? Het aanvullen tot een tienvoud is een belangrijke vaardigheid bij het rekenen tot 100. We kunnen de sommen eindeloos droog oefenen, maar we kunnen ook spelregels aan het zonnespel toevoegen: Bijvoorbeeld: Als je op een tienvoud komt telt de worp dubbel. Wat te gooien als je op 24 staat?
Door met twee dobbelstenen te gooien wordt tevens het optellen geoefend. Hieronder een paar combinaties opklimmend in niveau: concreet telbaar; antwoorden t/m 12 op getalniveau ; antwoorden t/m 10 idem; antwoorden m.n. tussen 5 en 15 idem; antwoorden boven de 10
Natuurlijk zijn er ook spelvarianten denkbaar waarbij het verschil tussen de twee stenen de worp bepaalt: 5-4=1 op getalniveau; antwoorden < 5 aftreksommen met klein aftrekgetal; antwoorden tot 10 aftreksommen met groot aftrekgetal; antwoorden tussen 0 en 5
Een van de meest interessante spelvormen is die waarbij twee getaldobbelstenen worden gebruikt. De worpen geven flinke resultaten, zoals 7+ 6 = 13. Al heel snel ontdekken kinderen dat ze sprongen van 10 kunnen maken door de pion op dezelfde plaats in de volgende straal te zetten: 12+13=12+10+3=25
De klassikale getallenlijn; een verknipt zonnespel. De stralen staan nu naast elkaar in de bordrand. Het levert een handzame getallenlijn tot 100 op; een concrete basis voor talloze getalverkennende oefeningen. Direct bereikbaar voor leerkracht én leerlingen. Daar kan geen waslijn tegenop!
De kaarten zijn dubbelzijdig bedrukt. Op een kant zijn alle getallen ingevuld. Op de andere kant staan alleen de tienvouden. Kinderen moeten redeneren vanuit de structuur en de omliggende getallen. Het maakt het tellen en benoemen veel interessanter. Waar zal 38 zitten?
Met memoblaadjes zijn talloze oefeningen te doen. De leerkracht schrijft er getallen op en deelt de blaadjes aan de leerlingen uit. De leerlingen komen naar voren en plakken de memo's op de juiste plaats. Vooral interessant als de platen met de lege kant voor staan!
Getaldictee: Op memoblaadjes worden de letters a t/m j genoteerd De memoblaadjes worden op de getallenlijn geplakt. Op het bijbehorend antwoordblaadje schrijven de leerlingen de bedoelde getallen.
Ook nu weer bestaat de mogelijkheid om platen om te draaien, zodat alleen de tienvouden zichtbaar blijven. Door het wel of niet omdraaien kan de moeilijkheidsgraad geleidelijk worden opgevoerd.
De gebruikte materialen
Het Zonnespel spelen op de getallenlijn. Dit keer de jongens tegen de meisjes. De draaischijven worden gebruikt als dobbelstenen.
De inbreng is direct en de betrokkenheid is groot.
De getallenlijn ligt uiterlijk en inhoudelijk dicht bij de lege getallenlijn. Op de lege getallenlijn wordt verslag gedaan van het spelverloop. Een fase later wordt de nieuwe plaats op de lege getallenlijn uitgerekend, voordat de pion wordt verplaatst. Uiteindelijk wordt het spel alleen nog op de lege getallenlijn gespeeld. Ongemerkt verandert deze van een verslagleggingmodel naar een rekenmodel!
Inmiddels is er ook een leerlingversie van de getallenlijn.
Met vergelijkbare inhoud
* 10 plaatjes Op de voorkant de volledige reeks t/m 100. Op de achterkant alleen tienvouden
En een aantal extra plaatjes: * startplaatje
afdekplaatjes * vraagteken * volledig lege zonnestraal
De plaatjes zijn 5 cm breed. De volledige getallenlijn past op een leerlingtafeltje
De houten pionnen nemen de rol over van de memoblaadjes.
* transparante pionnen om zicht te houden op de getallen * houten pionnen om getallen te bedekken: welk getal zit er onder de pion??
Samen met de lege getallenlijn. Eerst rekenen en dan pas de pion verzetten.
Een wedstrijdje: Lucie staat op 12. Ze gooit 8. Haalt ze Kubra in?
28 + 15 => 28 +10 + 5 => 43
Niet alleen als voorbereiding op het rekenen tot 100; ook als verkenning van vermenigvuldigreeksen: 3, 6, 9,,,???
Copyright EDUMAT EDUMAT Paganinistraat 1 5144 XN Waalwijk Tel. : 0416-561031 e-mail: edumat.moerlands@home.nl