aakvlak DECEMBER 2013 - ACHTERGRONDEN, OPINIES EN INSPIRATIE MET HET ONDERWIJS ALS RAAKVLAK - NUMMER 13 Samenwerking is belangrijk maar je moet niet te veel overleggen. Hoe meer ik leer, hoe meer ik weet dat ik eigenlijk niks weet. We hebben geen stok om mee te slaan, het blijft advieswerk 2 6 10 Waarom innoveren zo belangrijk is? Als Henry Ford naar de consumenten had geluisterd, hadden ze hem gevraagd een sneller paard te bouwen. Innoveren is ècht anders kijken en denken. Die ruimte moet er zijn om verder te komen. Henk Oosterlink - drijvende kracht achter Rotterdam Vakmanstad/Skillcity: Filosofen praten niet alleen maar wat over de zin van het leven en ethische kwesties. Filosofie analyseert, stelt dingen aan de kaak en wil de samenleving vérder brengen. In oktober sprak Selwin Umar voor de derde keer de welkomstwoorden uit bij een loopbaanevent, een vorm van arbeidsmarktverkenning die hij zelf heeft ontwikkeld. We proberen mensen keuzes te laten maken vanuit hun eigen motivatie, hoe minimaal die op zo n moment ook kan zijn. Scalda-bestuurder Gertjan van der Brugge Inzetten op flexibele inkoop van buskilometers Na de fusie van de ROC s Zeeland en Westerschelde in 2012 is het openbaar vervoer voor de studenten van Scalda nog belangrijker geworden dan daarvoor, stelt Gertjan van der Brugge, lid College van Bestuur van Scalda. In onze nieuwe opleidingsportefeuille worden immers opleidingen die eerst op twee plaatsen werden aange boden, bijvoorbeeld Vlissingen en Terneuzen, nu vaak nog op één plaats gegeven. Als bestuur voelen we ons verantwoordelijk voor de bereikbaarheid van onze opleidingen. Dit houdt in dat onze locaties goed met openbaar vervoer bereikbaar moeten zijn; niet alleen letterlijk, maar ook qua betaalbaarheid en veiligheid, en het liefst binnen een redelijk tijdsbestek. Oneerlijk Gertjan is namens Scalda bestuurslid van de Stichting Scholierenvervoer Zeeland. Deze stichting behartigt de belangen van alle scholieren onder de 18 jaar die gebruik maken van het busvervoer in Zeeland. Ook kunnen scholieren via deze stichting met korting een busabonnement kopen. Het is belangrijk dat het openbaar vervoer betaalbaar is voor onze studenten en hun ouders, stelt Gertjan. Het voelt oneerlijk dat onze 16- en 17-jarige studenten nog geen studentenreisproduct - wat vroeger de OV-jaarkaart was - van de Rijksoverheid krijgen en dus het vervoer voor een groot deel zelf moeten betalen. Dit kan, ondanks subsidie van de Provincie Zeeland, oplopen tot vijftienhonderd euro per tien maanden, afhankelijk van de reisafstand. Kwaliteit De stichting heeft door de jaren heen een dubbel doel ontwikkeld. Eerst ging het alleen om het zo gunstig mogelijk inkopen van reiskilometers van een goede kwaliteit voor de scholieren. Die kwaliteit heeft te maken met zowel het lijnennetwerk als de frequentie van de diensten en de kwaliteit van de bussen. Gertjan: Daar is bijgekomen dat die kwaliteit ook erg belangrijk is voor de grote groep studenten van 18 jaar en ouder die gebruik maken van het busvervoer. En bovendien doe je er de hele Zeeuwse bevolking een plezier mee als het busvervoer goed geregeld is. Maar het is duidelijk dat scholieren en studenten de grootste groep gebruikers van de busdiensten zijn; zonder hen zou het busvervoer in Zeeland wel heel moeilijk worden. Flexibel Bij de besprekingen met de provincie over de nieuwe concessie heeft Scalda met name ingezet op de mogelijkheid voor studenten om hun buskilometers flexibel in te kunnen kopen. Gertjan: Ons lesrooster staat immers niet voor een heel schooljaar vast, zoals bij het voortgezet onderwijs. Per periode hebben onze studenten andere lesroosters en ook lopen ze stages op diverse plaatsen. Met het flexibel inkopen van buskilometers kunnen onze studenten kijken op welke dagen en in welke maanden ze gebruik willen maken van het busvervoer. Zo hopen we ertoe bij te dragen dat het busvervoer in Zeeland beter geregeld wordt en onze studenten goedkoper naar school kunnen komen. Lees verder op pagina 4 >
Boeiend om zelf weer een opleiding te volgen Het project onderwijsinnovatie is vorig jaar november door Scalda opgezet om in een krimpende regio en met minder geld toch een toekomstbestendig portfolio te handhaven met opleidingen van uitstekende kwaliteit. Het is onze bedoeling om opleidingen zó in te richten, vertelt Gré, dat ze kunnen continueren, ongeacht of er een student te veel of te weinig voor is. We kunnen als onderwijsinstelling nóg sterker worden door de innovatiecultuur binnen Scalda verder te ontwikkelen. Gré heeft niet eerder een functie gehad die zo goed bij haar past, vindt ze. Ik zet graag iets nieuws op en ontwikkel graag. Natuurlijk wil ik het liefst dat de hele school net zo enthousiast wordt voor onderwijsinnovatie als ik ben. Maar ik weet dat dit voor de docenten soms lastig is, omdat innovatie altijd extra tijd kost en die hebben ze niet. Daarbij hebben de lessen voor de volgende dag prioriteit, en terecht. Ik hoop dat het onze mensen inspireert en stimuleert als ze zien dat onze projecten slagen. Dan breidt de wil tot vernieuwen zich als een olievlek uit binnen de organisatie. Leren van fouten Het ideaal van Gré is een innovatief denkend Scalda, waar medewerkers bereid zijn risico s te nemen. Ik wil dat mensen over die drempel heen durven te stappen. Als er maar geleerd wordt van gemaakte fouten, dat is heel belangrijk. Dan komt een kleine hobby van Gré om de hoek kijken: het verzamelen van uitspraken over innovatie. Ze schudt er een paar uit haar mouw: De grootste fout die je kunt maken, is bang te zijn om er één te maken, aldus Elbert Hubbard. En deze is van Aristoteles: Er is maar één weg om kritiek te vermijden en dat is: doe niks, zeg niks en wees niks. Dit schooljaar ligt bij Scalda de focus op het leren van de gemaakte fouten. Als bijvoorbeeld een project is afgelopen, wordt expliciet geëvalueerd wat ervan te leren is, licht Gré toe. En vervolgens worden die lessons learned gecommuniceerd. Bovendien gaan we later bekijken of er in de praktijk rekening gehouden wordt met de uitkomsten. Dat willen we goed in de organisatie wegzetten. Praktische projecten Naast werkzaamheden zoals het organiseren van inspiratie-events en innovatielunches beheert Gré ook het innovatieplatform, dat ingericht is om vernieuwing te stimuleren, te faciliteren en om kennis te delen. Werknemers van Scalda met een goed innovatief idee kunnen dat naar dit platform mailen, nodigt Gré uit. Vervolgens krijgen ze de gelegenheid om een pitch voor de Stuurgroep Innovatie te houden. Bij groen licht kan de aanvrager een projectplan schrijven, daarbij begeleid door iemand van het bureau voor projectleiders van Scalda, ProjectPlus. Het projectplan wordt vervolgens beoordeeld door de projectenraad en bij positief advies wordt bekeken hoe het project gefinancierd kan worden. Het project wordt dan binnen de onderwijsteams uitgevoerd onder leiding van een projectleider van ProjectPlus. Gré geeft een voorbeeld: Er is een idee ingediend voor de opleiding detailhandel om een link te leggen tussen detailhandel en mode, waarmee leerlingen een certificaat kledingherstel kunnen behalen. Zo vergroten die hun kansen op de arbeidsmarkt en kunnen ze eventueel een eigen bedrijfje beginnen. Op deze manier trek je een nieuwe doelgroep leerlingen aan en maak je de opleiding aantrekkelijker. En bij het Maritiem en Logistiek College de Ruyter is onlangs het idee goedgekeurd dat studenten op stage web based kunnen oefenen met de regelgeving op het water en niet ingelogd hoeven te zijn op de site van school. Het zijn dus vaak hele praktische projecten, die voortkomen uit de dagelijkse praktijk van het omgaan met de studenten, concludeert Gré. We kunnen als onderwijsinstelling nóg sterker worden door de innovatiecultuur binnen Scalda verder te ontwikkelen. Voeding en gezondheid Projectleider onderwijsinnovatie Gré Krijn over: Onderwijsinnovatie Mijn ideaal is een innovatief denkend Scalda Gré Krijn-Dieleman (54) uit Terneuzen begon in 1979 als leerkracht in het basisonderwijs. Als docent in het middelbaar beroepsonderwijs gaf ze daarna les bij techniek-, economie- en welzijnsopleidingen. Vervolgens had ze verschillende coördinerende en beleidsfuncties bij ROC Westerschelde. Nu is ze sinds november vorig jaar projectleider onderwijsinnovatie bij Scalda. Waarom innoveren zo belangrijk is? Als Henry Ford naar de consumenten had geluisterd, hadden ze hem gevraagd een sneller paard te bouwen. Innoveren is ècht anders kijken en denken. Die ruimte moet er zijn om verder te komen, aldus Gré Krijn. Gré is opgegroeid in een Bourgondisch ondernemersgezin. Mijn passie is dan ook voeding, lacht ze. Eten loopt als een rode draad door mijn leven. Ik ben lid van een kookclub en als een echte Bourgondiër weet ik alles van diëten. Een opleiding volgen op het gebied van voeding kwam in beeld toen Gré vanwege gehoorproblemen niet meer kon zingen in een klassiek koor, haar grootste hobby. Ze startte naast haar fulltime baan met de opleiding Voeding & Diëtetiek in Den Haag en al lerend ging Albert Einsteins uitspraak Hoe meer ik leer, hoe meer ik weet dat ik eigenlijk niks weet, voor haar leven. Als je ontdekt dat er zoveel meer bestaat dan je zelf weet, gaat er een wereld voor je open. Ik ben nu bijna afgestudeerd en ben in de afgelopen jaren heel veel wijzer geworden, zeker op medisch gebied, wat naast onderwijs ook mijn interesse heeft. Weer student En dus is Gré na dertig jaar in het onderwijs gewerkt te hebben, weer student geworden. Het is ontzettend boeiend om weer een opleiding te volgen en mee te maken hoe een andere onderwijsorganisatie dan Scalda functioneert. Ik vergelijk natuurlijk automatisch de aanpak van de beide instituten met elkaar. Daar leer ik heel veel van. Verder heb ik aan den lijve ondervonden hoe het is om als student projecten te draaien. Hoe je soms bewust aan je lot wordt overgelaten en daar vervolgens toch veel van leert. Voor haar opleiding liep Gré stage bij GGD-Zeeland in samenwerking met de drie Zeeuws-Vlaamse gemeenten, waarvoor ze een onderdeel van de Regionale Gezondheidsnota Zeeuws-Vlaanderen 2013-2016 schreef, met als speerpunt het bevorderen van een gezonde, actieve leefstijl. Haar eindopdracht voor de opleiding Voeding & Diëtetiek bestond uit een scriptie over vitaliteitbeleid bij bedrijven. Hierdoor ging er weer een nieuwe deur voor me open bij Scalda, vertelt ze. Ik werd betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe opzet van Enjoy, het vitaliteitprogramma van Scalda. Zo komt alles weer bij elkaar. Maintenance Een nieuw didactisch concept Haar taak als onderwijsondersteuner van de niveau 4-opleiding maintenance engineer is een wezenlijk onderdeel van Gré s werk als projectleider onderwijsinnovatie. Dit is een opleiding voor onderhoudswerkzaamheden in de werktuigbouw en elektrotechniek. Maintenance is een van de speerpunten van het provinciaal beleid, vertelt ze. Ik voel me in die wereld thuis. Toen ik coördinator Voorlichting was, heb ik veel aan voorlichting over techniek gedaan en als emancipatiemedewerker heb ik het project meisjes en techniek opgezet. En dan werkt mijn man ook nog in die sector Nieuwe opleiding De driejarige BOL-opleiding maintenance engineer is dit jaar bij Scalda van start gegaan. De nieuwe opleiding is gepositioneerd in Zeeuws-Vlaanderen omdat daar veel perspectief is voor onderhoudswerk in de (met name technische) bedrijven. De opleiding is gestart met 25 eerstejaars leerlingen en er zijn 18 tweedejaars ingestroomd vanuit andere technische opleidingen. Gré vertelt over de inhoud van de opleiding: De leerlingen leren onderhoudsplannen te maken en uit te voeren, en moeten later in staat zijn om leiding te geven aan mensen die in de werkplaats op niveau 2 werken. Ze moeten dus weten hoe iets gemaakt wordt en wat daar voor nodig is. Accenten vanuit bedrijfsleven Voor deze opleiding heeft Gré samen met anderen een nieuw didactisch concept ontwikkeld dat inspeelt op de krimp. Daarbij werken we met differentiaties in tempo en niveau. Dit houdt in dat vooral de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, les krijgen van een docent. De anderen werken zoveel mogelijk zelfstandig. Ook worden tijdens de opleiding regelmatig competentiemetingen onder de studenten gehouden en wordt er veel geëvalueerd en gereflecteerd, zowel door leerlingen als docenten. Het bedrijfsleven is betrokken geweest bij de inhoud van het lesprogramma en bij de opdrachten van de beroepspraktijkvorming. Die invloed was niet onbeperkt, zegt Gré, want we zijn gebonden aan het kwalificatiedossier dat aangeeft wat er geleerd moet worden. Maar het bedrijfsleven kon beslist accenten leggen. 3
De bus komt zo Er gaat heel wat veranderen bij het busvervoer in Zeeland, dat nu wordt uitgevoerd door Connexxion en Veolia. De Provincie Zeeland bereidt een nieuwe concessie voor de periode 2015-2025 voor, waar vervoermaatschappijen op in kunnen tekenen. Tegelijkertijd krijgt de provincie minder geld van het Rijk voor het openbaar vervoer. Voor de vaak van openbaar vervoer afhankelijke Scalda-studenten zijn deze ontwikkelingen van groot belang. Daarom heeft Scalda de vervoerstromen naar de verschillende locaties én de ervaringen van de studenten met het busvervoer geïnventariseerd. Op basis hiervan is de provincie door Scalda geadviseerd over de eisen die gesteld zouden moeten worden aan de vervoermaatschappij die het busvervoer in Zeeland de komende tien jaar gaat uitvoeren. Op deze pagina s leest u meningen en achtergronden. Scalda-projectleider openbaar vervoer Maartje Meijers Drie uur per dag in de bus is lang Om de behoeften en ervaringen van de studenten van Scalda ten aanzien van het busvervoer in Zeeland in kaart te brengen, heeft Scalda analyses gemaakt van de openbaar vervoerstromen naar de verschillende locaties. Ook is in april een enquête onder de studenten gehouden over het busvervoer in Zeeland. Maartje Meijers, projectleider openbaar vervoer van Scalda: De achthonderd respondenten van de enquête gaven het openbaar vervoer gemiddeld een 5,9. De bussen blijken regelmatig te vroeg of te laat bij de haltes te vertrekken of er helemaal niet te stoppen. Ook komt het vaak voor dat de studenten in de bus moeten staan. Dat is niet fijn, zeker niet als je al drie uur per dag met de bus moet reizen om op school te komen. En soms ook nog met drie verschillende bussen per traject. Top 5 Er komen niet alleen studenten uit Zeeland naar Scalda. Vooral het CIOS in Goes en het Maritiem en Logistiek College De Ruyter in Vlissingen hebben veel studenten die van buiten Zeeland komen. Deze studenten hebben soms een kamer in Zeeland, maar het komt ook voor dat ze thuis blijven wonen en met het openbaar vervoer naar school komen. Dan zijn ze lang onderweg om op school te komen, zegt Maartje. Maar niet alleen de studenten van buiten de provincie, ook die uit Zeeland hebben er vaak al een vermoeiende reis op zitten als ze om half negen op school komen. En dan moeten ze nog beginnen met hun schooldag. Een student uit bijvoorbeeld Hulst of Sluis kan er bijna anderhalf uur over doen om in Vlissingen te komen. Van de verbeterpunten die de studenten in de enquête noemen, is dit de Top 5: minder volle bussen met voldoende zitplaatsen, minder wachttijden door betere aansluitingen, minder vertragingen, een studentenreisproduct voor studenten jonger dan 18 jaar en vriendelijke buschauffeurs. Maartje: De uitkomsten van de analyses en de enquête zijn door de Provincie Zeeland meegenomen bij de besluitvorming over de eisen die gesteld worden aan de nieuwe busvervoerder. Citaten uit de enquête Wat Scalda-studenten ervan vinden Wat vind je goed aan het openbaar vervoer? Met een groep reizen kan gezellig zijn. En reizen met het openbaar vervoer is makkelijk, want als je heel moe bent, kan je gewoon wat slapen. Dat het er is. Ik hoop dat het voor alle studenten gratis wordt, ook voor de studenten die jonger zijn dan 18 jaar. Het is goed voor het milieu, omdat er meerdere mensen in één vervoermiddel zitten. Het is fijn als ik geen ander vervoer heb. Met het openbaar vervoer reizen is ook heel makkelijk en handig; je hoeft geen kaartje meer te halen. Wat kan er beter? Een grote bus bij de spitsuren, want aan het eind van de schooldag zijn er nooit voldoende plekken in de bus. Maartje Meijers: Studenten hebben vaak al een vermoeiende reis gehad en dan begint de schooldag pas. Als ik om half negen op school moet zijn, moet ik alsnog de trein hebben van 7:24. Beetje jammer, vooral als je dan een halfuur op school moet wachten, want met de trein van 7:54 ben ik vijf minuten te laat. Betere luchtzuivering, want in de zomer kan het erg benauwd zijn in de bus en kan er een vieze lucht hangen. Dat er minder vertragingen zijn in het winterseizoen. En de chauffeurs rijden veel te snel op een aangepaste dienstregeling. Provincie Zeeland herziet busvervoer per 2015 De mening van jongeren vinden we erg belangrijk Yoly Vreede: Ik sta open voor vragen, suggesties en klachten. Waar woon je? Plaats (aantal studenten) Noord-Beveland (22) Zuid-Beveland (117) Schouwen-Duiveland (50) Goeree-Overflakkee (22) Tholen (24) Walcheren (154) Zeeuws-Vlaanderen (247) Buiten Zeeland (109) De Provincie Zeeland heeft als wettelijke taak het busvervoer in Zeeland te regelen en krijgt daarvoor een budget van het Rijk. Zeeland wordt 20% gekort op deze rijksbijdrage, valt Ellen Raas met de deur in huis. Ze is beleidsmedewerker openbaar vervoer van de Provincie Zeeland. Als je dit koppelt aan het feit dat de brandstof steeds duurder wordt, kun je nagaan dat ook de dienstverlening anders wordt. Er zullen lijnen in Zeeland verdwijnen; niet overal zal meer een bus komen. Omdat de provincie een nieuwe concessie voor de periode 2015-2025 gaat uitgeven voor het busvervoer in Zeeland, is er een voorbereidingstraject doorlopen. Uit dit traject is onder meer een programma van eisen en een bestek voortgekomen, licht Ellen toe. Vervoerders kunnen hier op inschrijven en in 2014 beslist het provinciebestuur welke maatschappij het busvervoer in Zeeland de komende tien jaar gaat uitvoeren. Dat zal in elk geval één vervoerder zijn, niet meer twee, zoals nu het geval is. Jouw Zeeland Het voorbereidingstraject voor de nieuwe concessie is deels doorlopen in samenwerking met Jouw Zeeland, een initiatief van de Provincie Zeeland. Bij Jouw Zeeland adviseren jongeren de provincie over allerlei onderwerpen, waaronder het openbaar vervoer. Medewerker jongerenparticipatie van de Provincie Zeeland Arianne Westerweel: De mening van jongeren vinden we erg belangrijk, juist ook over dit onderwerp. We hebben op verschillende plaatsen in samenwerking met Scalda, het Calvijn College en Edudelta workshops met scholieren en studenten gehouden, waar zij over hun ervaringen met het busvervoer konden vertellen. De resultaten van deze workshops zijn meegenomen in het nieuwe beleidsplan voor het busvervoer in Zeeland. Studenten van Scalda zijn trouwens welkom om mee te doen met Jouw Zeeland! Ongeveer 65% van de buskilometers in Zeeland komt voor rekening van scholieren en studenten. Ellen: Daarom is in het programma van eisen voor de komende vervoerder opgenomen dat die verplicht is nauw contact te onderhouden met de Stichting Scholierenvervoer Zeeland voor de inrichting van het scholierenvervoer. Ellen Raas (rechts): Eén vervoerder vanaf 2014, geen twee meer zoals nu. Arianne Westerweel (links): De mening van jongeren telt! Gertjan van der Brugge: Als bestuur voelen we ons verantwoordelijk voor de bereikbaarheid van onze opleidingen. Scalda-vervoercoördinator Yoly Vreede Alle studenten met klachten kunnen mij mailen Scalda heeft een vervoermeldpunt dat in de eerste plaats bedoeld is voor studenten onder de 18 jaar, die via de Stichting Scholierenvervoer Zeeland een busabonnement voor Zeeland gekocht hebben. Yoly Vreede, vervoercoördinator van Scalda, verzorgt de aanvragen, wijzigingen en annuleringen van deze abonnementen. Daarnaast geeft ze klachten van de abonnementhouders over het busvervoer aan de stichting door. Maar ook studenten van 18 jaar en ouder met een studentenreisproduct kunnen mij mailen, zegt Yoly uitnodigend. Zij vormen verreweg de grootste groep studenten binnen Scalda die gebruik maakt van het busvervoer. Ik sta ook open voor hun vragen, suggesties en klachten en geef die aan de vervoerder door. Vijftienhonderd euro Omdat studenten onder de 18 jaar nog geen studiefinanciering ontvangen en dus ook geen studentenreisproduct hebben, betaalt de Provincie Zeeland voor deze groep een deel van de kosten van het busvervoer. Bij Scalda zijn er momenteel zo n 370 studenten die daar gebruik van maken, vertelt Yoly. Deze groep krijgt 55% korting op het gewone tarief van Connexxion en 17% op de gereduceerde prijs. Maar dan nog kost het busvervoer in Zeeland sommige studenten zo n vijftienhonderd euro per tien maanden, afhankelijk van de af te leggen afstand. Daarbij zijn er ook studenten die naast het busvervoer nog gebruik maken van de trein. Van Tholen naar Middelburg bijvoorbeeld reis je het kortst en makkelijkst met de trein vanaf Bergen op Zoom. Maar zo n dure trajectkaart moet helemaal door de student of de ouders bekostigd worden. Jaarlijkse enquête Elk jaar houdt de Stichting Scholierenvervoer Zeeland een enquête onder alle abonnementhouders. Het is van belang dat de studenten die invullen, zegt Yoly, omdat daar naar zaken als onveilige haltes en structurele problemen met de dienstregeling wordt gevraagd. De gegevens van die enquête worden naar de provincie gestuurd en als het een onveilige halte betreft ook naar de betreffende gemeente, want die is daar verantwoordelijk voor. Ook de scholen voor voortgezet onderwijs doen hier aan mee. Zo krijgt de provincie een goed beeld van de mening van de scholieren over het busvervoer in Zeeland. Hoe vaak per week reis je van je woonadres naar school Dagen per week (aantal studenten) 1 keer per week (22) 2 keer per week (117) 3 keer per week (50) 4 keer per week (22) 5 keer per week (24) Tijdsduur Te voet Fiets Brommer Bus Interliner Boot Trein Auto 0-10 min. 6 3 0 6 0 0 0 9 11-20 min. 3 6 3 7 0 0 2 6 21-30 min. 2 3 1 7 0 0 4 3 31-40 min. 2 2 0 2 0 0 2 0 41-50 min. 0 0 0 4 0 0 1 2 51-60 min. 0 0 0 6 0 0 1 1 61-70 min. 0 0 0 1 0 0 1 0 4 5
Ik trek praktische consequenties uit wat ik denk Ras-Rotterdammer Henk Oosterling bedacht zo n zeven jaar geleden een interventie met ecosociale inslag. Op de openbare basisschool Bloemhof in de gelijknamige achterstandswijk in Rotterdam- Zuid kregen de leerlingen bijna allemaal van niet-nederlandse komaf - er vijf schoolvakken bij: tuinieren, koken, judo, milieueducatie en filosofie. Deze vakken grijpen in elkaar; ze vormen een ecosociale cirkel: verbouwen, koken, eten, bewegen, reflecteren, aldus Oosterling. Bloemhof-aanpak Tijdens de interventie, die Fysieke Integriteit werd gedoopt, schoot binnen een paar jaar de Cito-score van deze school van ver beneden het landelijk gemiddelde naar boven dit gemiddelde. Ook sociaal-emotioneel groeiden de leerlingen. Helaas is het overgewicht van de meeste leerlingen nog niet duidelijk minder geworden. Oosterling: Ze krijgen op school wel gezond eten, maar thuis nog niet. Thuis worden ze heel liefdevol behandeld en ouders uit heel veel culturen doen dat door hun kinderen vooral veel vet- en suikerhoudend eten toe te stoppen. Dus richt de Bloemhofschool zich nu ook op deze ouders door ze onder het motto Eet je slim te laten experimenteren met goede voeding. De Bloemhof-aanpak behaalt dus meetbare resultaten, kreeg als project de naam Rotterdam Vakmanstad/Skillcity en wordt nu uitgerold over vier andere scholen. Dat de vaart erin zit en erin blijft, heeft zeker te maken met het feit dat Vakmanstad voor een flink deel drijft op privaat geld van Stichting De Verre Bergen, waar we ook in huis zitten. Als er geld is, gaat alles nu eenmaal sneller, constateert Oosterling droogjes. Dat neemt niet weg dat er nauw wordt samengewerkt met overheden, zorg- en onderwijsinstanties en bedrijven. In het begin paste Vakmanstad prima in het grootse verbeterproject Pact op Zuid, nu is er aansluiting met het iets minder ambitieuze Kwaliteitssprong Zuid, dat onder de ambtelijke leiding staat van de voormalige Leefbaar Rotterdam-wethouder Marco Pastors. Samenwerking is belangrijk, maar aan de andere kant: Je moet niet teveel overleggen. Filosoof Henk Oosterling is een doener. Fysiek, sociaal en mentaal In het gesprek met Oosterling komen Socrates, Descartes, Marx en Foucault voorbij. Net zo makkelijk praat hij heel concreet en bewogen over kinderen in achterstandswijken. Oosterling is duidelijk geen kamergeleerde, maar een man van de straat. Zonder de filosofie was ik hier nooit mee begonnen, zegt hij stellig. De analyses van Foucault over de samenhang tussen individu en samenleving hebben me deze stappen in mijn eigen stad doen nemen. Ik trek praktische consequenties uit wat ik denk. Filosofen praten niet alleen maar wat over de zin van het leven en ethische kwesties. Filosofie analyseert, stelt dingen aan de kaak en wil de samenleving vérder brengen. En filosofie is ook een relationeel spel. Zelfs een kamergeleerde praat en heeft relaties: met zijn boeken, met de traditie, met zichzelf. Gezien Oosterlings opvatting van het filosofenambt (dienstbaar!) is de ondertitel van zijn nieuwste boek volstrekt helder: Doendenken. Maar wat moeten we aan met de hoofdtitel Eco3? Eco3 is kort en vlot voor duurzaamheid, maar dan in de drie lagen van ons leven: fysiek, sociaal en mentaal. Vaak blijft duurzaamheid hangen in het fysieke of in de natuur: een schonere auto kopen, van zeehondjes houden. Maar hoe ga je om met technologie en met jezelf? Waarom schuif je nog steeds die hamburgers naar binnen? Daar word je een dikke, zieke werknemer van die de werkgever geld kost. Duurzaamheid heeft ook te maken met samenwerken en aan jezelf werken. En dus ook met het sociale leven en met karaktervorming. Potentiëren De individualisering is wat doorgeslagen in de laatste decennia van de vorige eeuw, vindt Oosterling. We zijn ook kinderen als autonome individuen gaan zien, die vooral zelf moeten weten wat ze willen. We zijn kwijtgeraakt - ook in het onderwijs - dat een kind een knooppunt is in een sociaal netwerk en nog in alle opzichten in ontwikkeling is. We moeten als het om onze kinderen gaat, ze veel meer potentiëren: ze de kans geven op basis van hun interesse en mogelijkheden een vak te leren. Biedt ze een palet aan mogelijkheden aan en ze ontdekken zelf wat ze willen en kunnen. Geef kinderen vooral de ruimte om te kunnen kiezen, om vakken leuk of juist verschrikkelijk te vinden. Dat is de achtergrond van de extra vakken op de Bloemhofschool. We hebben het gemerkt: deze methode levert de kinderen zelfvertrouwen en ambitie. Los van onderwijsprogramma s is de docent cruciaal in dit proces. Hij kijkt en luistert naar zijn kinderen. We moeten weer terug naar de relatie meester/gezel, terug naar het plezier in overdragen van kennis en vaardigheden. Ik zie nu teveel cynisme in het onderwijs. De docent is als vakman of vakvrouw én als mens een rolmodel. Docenten moeten geloofwaardig zijn, anders zullen kinderen nooit in zichzelf gaan geloven. Docenten moeten geloofwaardig zijn, anders zullen kinderen nooit in zichzelf gaan geloven. Vakwerf, de nieuwste poot van Vakmanstad Geen modellen, maar scenario s De Rotterdamse filosoof Henk Oosterling over: Een denker aan het werk in zijn geboortestad Henk Oosterling (61) is de drijvende kracht achter Rotterdam Vakmanstad/Skillcity, een ontwikkelingsstrategie die het vakmanschap weer terug wil brengen in Rotterdam. Hij komt uit een Rotterdams havenarbeidersgezin en doorliep mavo, havo, kweekschool en gymnasium om uiteindelijk Japans en filosofie te kunnen studeren. Sinds 2001 is hij hoofddocent filosofie aan de Erasmus Universiteit. Ik heb geluk gehad, zegt hij, mijn broer en zus mochten niet doorleren, omdat dat financieel niet kon. Dat geluk had bij mij de gestalte van een clubhuiswerker, die vond dat er met dat ambitieuze, leuke ventje wat moest gebeuren. Oosterling en zijn twaalf medewerkers zijn momenteel hard bezig de volgende stap van Vakmanstad van de grond te krijgen. Nu zijn mbo en bedrijfsleven het werkterrein. Dat is logisch, vindt Oosterling, op onze manier zijn we ook bezig met de doorgaande leerlijn. Vakmanstad is een drietrapsraket, een onderwijskundige opschaling. Na Fysieke Integriteit in het basisonderwijs volgde in 2012 het Vakhuis in het voorbereidend onderwijs/vmbo, waarin clinics over techniek, zorg, ICT en cultuur worden aangeboden. Per volgend jaar wordt de Vakwerf in het mbo ingevoerd. We hebben ook al een convenant met een hbo-instelling, zodat we de hele beroepsopleidingkolom bestrijken. Baangarantie In de zomer van 2011 kregen Oosterling en de zijnen het verzoek van het Albeda College, het grootste mbo-instituut van Rijnmond, om de thema s vakmanschap, gezondheid en duurzaamheid in het beleid van de school te verwerken. Deze klus sloot haarfijn aan bij het idee van een op de markt en werkgelegenheid gerichte Vakwerf als opschaling van Vakhuis. Een werf is van oudsher een plek waar een vak wordt uitgeoefend en waar gereedschap en materialen te vinden zijn, denk aan bijna uitgestorven begrippen als scheepswerf en gemeentewerf. Oosterling heeft op termijn een groot verzamelgebouw voor ogen, waar bedrijven en vakopleidingen intensief samenwerken om vaklui af te leveren. Stagenetwerken zijn daarin cruciaal. Onderwijs en samenleving willen we vervlechten om zo vakmanschap weer op de kaart van Rotterdam te zetten. In de vorm van werkstages ontwikkelen het mbo en de bedrijven op de Vakwerf de expertise die de bedrijven nodig hebben. De leerlingen werken aan echte opdrachten vanuit het bedrijfsleven; het is geen droogzwemmen. En het is de bedoeling dat dit stagewerk na twee jaar overgaat in een aanstelling, want baangarantie vinden we een belangrijke doelstelling. Het is zeker een groots project, maar de opzet is in feite kleinschalig, gebaseerd op persoonlijk contact. Het is maatwerk. Interculturele karakter Oosterling en een medewerker komen net terug van een gesprek bij de Rotterdamse afdeling van de ondernemingsorganisatie VNO-NCW. Enthousiast: Ze gaan meedoen met Vakwerf! Ze adopteren het in feite door ons te introduceren bij bedrijven. Bij Vakwerf wordt niet zomaar een vak geleerd, nee, het draait om marktgericht Duurzaam Vakmanschap, waarbij het begrip duurzaam zowel een ecologische als een economische en sociale lading heeft. Dit gaat veel verder dan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, zoals Oosterling in zijn laatste boek prikkelend formuleert: Het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zal zijn marginale pretentie moeten doorstarten naar een integrale en duurzame bedrijfscultuur dat ook in het wervings- en personeelsbeleid zichtbaar moet worden. En het interculturele karakter van de Rotterdamse samenleving moet terugkeren in het human resource management, dat dan opgetild [kan] worden naar human being development (pag. 263). Opschaling Leefde Vakwerf al in Oosterlings achterhoofd toen hij met de Bloemhofschool begon? Jawel, maar niet met naam en toenaam. Wel had ik die opschaling in onderwijsniveaus al in gedachten. Vakmanstad is nooit een model geweest dat je compleet op papier zet en uitvoert. We denken niet in kant-en-klare modellen, alleen in scenario s. Daarmee ben je flexibeler, dus krachtiger. Modellen worden bedacht, scenario s ontstaan en groeien door samenwerking. Lees verder op pagina 8 > 7
< Vervolg van pagina 7 Timo Nederlands kampioen kendo van 1983 Je leert in je eigen centrum te blijven staan Nikki Mark de Jager Marjell Mark Zielstra Angela Stijn Lex Merve Michel Angelika Linsey Als jongen deed Henk Oosterling aan judo en ka- doteam. Tot zijn 45e bleef hij kendo beoefenen, Je leert in je eigen centrum te blijven staan, de situ- rate. Als 28-jarige ging hij voor de studie van het toen stopte hij er mee. Het voelde tien jaar lang wel atie naar je hand te zetten, zonder onuitstaanbaar kendo (zwaardvechten) naar Japan. In langere peri- als een gemis; het was in feite een lichamelijke en te worden. Je bent geen ego in de zin van het odes, verdeeld over twee jaar, bekwaamde hij zich mentale verslaving. Drie originele Japanse zwaar- scheldwoord op de sportvelden, maar je bent en in deze vechtsport. Mijn verblijf in Japan en kendo den, waarvan één uit de zeventiende eeuw, staan nu blijft wel jezelf. Ook door judo kunnen kinderen zijn doorslaggevend voor de rest van mijn leven als symbolen voor focus en fighting spirit in zijn deze basishouding leren; hoe positioneer je jezelf geweest. Ik heb geleerd jezelf zo op te stellen dat je huiskamer. Eén is er vlijmscherp, vertelt Oosterling. en hoe blijf je in balans? in je centrum kunt blijven staan, waar je ook In het moderne kendo worden zwaarden van bam- bent en wat je ook doet. Kendo is een van de boe gebruikt, zegt hij geruststellend. Het gaat ten- oudste Japanse vechtsporten en komt voort uit de samoeraitraditie. Veel andere vechtsporten zoals judo en aikido zijn uit kendo voortgekomen. Het is slotte om beheersing van jezelf en van de situatie en niet om botte agressie. Hoewel al lang geen praktiserende kendoka meer, oogt Oosterling zeer fit. Meer Oosterling? vooral een mentaliteitssport, er zit ook een flink Welke sport is er in de plaats van kendo gekomen? stuk zenmeditatie in. Kendo is een kwestie van Het leven, zegt hij. Ik leef normaal, eet gezond en Dit voorjaar verscheen het tweede boek van Oosterling over Rotterdam Vakmanstad/Skillcity: concentratie en vakmanschap hoe ga je om met beweeg genoeg door veel te fietsen en te lopen. Eco3 Doendenken. Het is, net als Woorden als daden (2009), een bijzondere mix van praktijk gereedschap, in dit geval: met je zwaard. Maar ver- Nee, niet joggen. Hier in de stad kom je lopend en en theorie: zowel een beeldend verslag van de vorderingen van Vakmanstad als een filosofi- geet het fysieke aspect niet. Ik trainde driemaal per fietsend overal waar je moet zijn. sche onderbouwing ervan. Het telt niet voor niets 528 pag. (Uitg. Japsam Books, 29,90). week en per keer verloor ik anderhalve liter zweet. Zwaarden als symbolen Geen ego, wel jezelf In Vakmanstad speelt judo als extra schoolvak een Oosterling gaf op 21 juni in de tv-serie Durf te denken van Human een tv-college over de Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984) en voor de NTR Academie (8 augustus) een col- Terug in Nederland werd hij al snel Nederlands rol. Is er een link tussen kendo en judo? Jazeker, lege over ons mediagebruik onder de titel Radicale middelmatigheid. Op 8 oktober werd kampioen kendo (1983). Hij begon een eigen want bij beide gaat het om fysieke beheersing, bij een interview met Oosterling door Frénk van der Linden bij de NCRV uitgezonden. Dit alles is school en was vijf jaar lid van het Nederlands ken- jezelf blijven en om respect voor de tegenstander. terug te vinden via Uitzending gemist. De Scalda Studentenraad presenteert zich Na verkiezingen via internet is in juni de Scalda Studentenraad van start gegaan. De studentenraad praat en beslist mee met de schoolleiding en geeft gevraagd en ongevraagd advies. Gemiddeld één keer per maand komt de raad bij elkaar. Daarnaast hebben de leden van de raad regelmatig overleg met het College van Bestuur over heel wat zaken die voor de studenten belangrijk zijn: de informatievoorziening over het onderwijs en de examens, het opleidingsaanbod, de studiekosten, de werkomstandigheden en voorzieningen voor studenten, de huisregels en andere regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn van studenten. Bij een aantal onderwerpen kan het College van Bestuur alleen een besluit nemen na instemming van de Scalda Studentenraad. In principe zijn alle colleges van Scalda in de studentenraad vertegenwoordigd, de meeste zelfs met twee leden. Op dit moment zijn twaalf studenten met hun belangenbehartigende taak bezig (er zijn enkele vacatures). Alfabetisch gerangschikt vertellen ze u hier waarom zij dat doen. Angela Boeije (21), Oostburg Opleiding Manager verkoop reizen te Middelburg, 4e leerjaar Ik was al lid van de leerlingenraad van het cluster Toerisme toen ik van docenten hoorde dat er een algemene studentenraad zou komen. Zonder te twijfelen heb ik me als kandidaat aangemeld. Ik vind het namelijk erg leuk om te weten wat er speelt op school én ik vind het belangrijk en nodig om iets te doen in het belang van alle studenten. Ik ben gekozen als voorzitter van de Scalda Studentenraad. Mijn partner van ons college is net weg en nu heb ik wel veel werk te doen, maar er komt een nieuwe bij. Het is belangrijk dat de studenten de gezichten van de leden van de studentenraad kennen en op de hoogte zijn van hun werk. We worden serieus genomen door de directie en docenten van Scalda; er wordt naar ons geluisterd. Het is ook wel een eer om dit te mogen doen. Angelika de Cloe (21), Goes Opleiding Verzorgende-IG te Goes, 3e leerjaar Ik wist eerst niet zeker of de Scalda Studentenraad iets voor me was, maar ik was wel geïnteresseerd. Ik ben altijd bezig conflicten op te lossen, ook in de klas. Mijn leraren hebben me aanbevolen voor de raad. Ik heb er geen spijt van dat ik me aangemeld heb. Nu kan ik echt problemen aanpakken en spreken voor mensen die dat misschien niet durven. Ik vind het niet goed dat studenten maar tien procent van de lessen afwezig mogen zijn op school, dat is te weinig. Je bent wel eens ziek of door een andere overmacht afwezig. Daar moet een oplossing voor komen; dit wordt nu besproken in de raad. Ik denk wel dat de studenten meer van de studentenraad moeten weten, we moeten een duidelijker gezicht krijgen. Lex de Cock (21), Kloosterzande Opleiding Mediavormgever (interactieve vormgeving) te Terneuzen, 4e leerjaar Een probleem bij Scalda is het tekort aan leraren. Ook de communicatie tussen Scalda en de studenten moet beter, vind ik. De leraren zijn soms slecht bereikbaar en de klassen zijn te groot. Websites: www.vakmanstad.nl en www.henkoosterling.nl. We moeten grote problemen aanpakken, geen individuele Daar wil ik me in de studentenraad allemaal hard voor maken. Ik heb me kandidaat gesteld voor de Scalda Studentenraad om iets te leren, en ik wil mijn mening kunnen geven, verschil kunnen maken. Verder wil ik graag problemen oplossen. Ik heb daar ervaring mee, omdat ik al veel problemen ben tegengekomen. Ik wil wel als studentenraad alleen grote problemen oplossen, geen individuele. Ik hoop dat mijn medestudenten dat begrijpen. Ik merk nog geen verschil op school door de studentenraad, maar denk wel dat dit nog komt. Merve Çoban (20), Middelburg Opleiding Bouwkunde te Vlissingen, 3e leerjaar Er wordt steeds meer naar de leden van de Scalda Studentenraad geluisterd. Dat is wel een verschil met het vroegere project Meisjes in de techniek. Toen werd er helemaal niet geluisterd. Ik heb me meteen opgegeven toen ik hoorde dat er een studentenraad op school zou komen. Daar heb ik echt op gewacht en zelfs naar gezocht. Het is belangrijk dat de studenten een aanspreekpunt hebben, want sommige klachten kunnen moeilijk via de mentor geregeld worden. Vooral klachten over de school zelf, over de regels op school. Het is bijvoorbeeld verplicht om in de pauze in de kantine te zitten, maar de kantine is te klein en te koud. Ik vind dit echt een belangrijk punt om aan te kaarten. Verder vind ik organiseren leuk en ook het creatieve deel van de studentenraad. Timo Essers (25), Vlissingen Opleiding Stuurman alle schepen te Vlissingen, 2e leerjaar Ik voel me betrokken bij school en wil graag een verschil maken. Gemeenschappelijke belangen zijn het belangrijkst voor me en ik wil via de studentenraad grote problemen aanpakken. Niet klagen, maar echt iets veranderen. Op die manier wil ik iets betekenen voor mijn medestudenten, zodat er naar ze geluisterd wordt, want ik heb het gevoel dat dit nog niet genoeg gebeurt. Er moeten strengere regels komen die voor alle vestigingen van Scalda gelden, want ik zie nu nog verschillen tussen de twee voormalige ROC s. Verder vind ik dat er rekening gehouden moet worden met de studenten die lang moeten reizen. Het openbaar vervoer in Zeeland is slecht, daar moet de school rekening mee houden. Als lid van de Scalda Studentenraad word ik door andere leerlingen aangesproken. Dat komt waarschijnlijk omdat het Maritiem en Logistiek College De Ruyter een kleine school is. Als ik straks voor stage op zee ben, wil ik via skype contact houden, want ik vind de studentenraad erg belangrijk. Mark de Jager (19), Nieuwerkerk Opleiding Medewerker ICT te Vlissingen, 2e leerjaar Zodra het kon, heb ik me aangemeld voor de studentenraad. Het past bij me; ik vind het leuk om te vergaderen en dingen te regelen. Ons werk maakt andere studenten gelukkiger en daar word ik blij van. Ik ben tot secretaris gekozen omdat ik snel kan typen en goed ben in Nederlands. Ik hoop dat de Scalda Studentenraad over een jaar meer leden heeft, vooral actieve - dat is belangrijk. Ook hoop ik dat studenten zich vrij gaan voelen om de leden van de Studentenraad aan te spreken wanneer er problemen zijn. Ikzelf word helaas nog niet aangesproken door andere leerlingen, dat komt vast nog wel. Een probleem bij Scalda is het netwerk. Dat werkt niet goed, het is vaak off line en internet is te traag. Maar er moeten wel werkstukken geüpload worden enzovoort. Er wordt nu wel echt iets mee gedaan. Stijn van Kervinck (18), Domburg Opleiding Juridisch medewerker te Middelburg, 2e leerjaar Toen ik de informatie over de Scalda Studentenraad voorbij zag komen, heb ik me samen met een klasgenoot kandidaat gesteld, omdat ik de mogelijkheid zag bij te dragen aan veranderingen bij Scalda. Er zijn namelijk veel interne problemen en zaken zijn niet altijd goed geregeld. De interne communicatie loopt niet lekker; het is eigenlijk een opeenstapeling van kleine dingen. Ik denk wel dat de studenten invloed hebben bij Scalda. Het is belangrijk dat de studentenraad bekender wordt en dat onze medestudenten de leden van de raad kunnen vinden en ze aanspreken. Dan kunnen we hun belangen beter behartigen. Ik ben erg serieus en ga echt voor de studentenraad, daarom heb ik mijn sociale netwerk gevraagd op mij te stemmen. Ik denk ook dat het feit dat ik lid ben van de studentenraad een goede invloed heeft op mijn toekomst. Michel de Nooijer (17), Arnemuiden Opleiding Koopvaardijofficier alle schepen te Vlissingen, 2e leerjaar De Scalda Studentenraad is een belangrijk onderdeel van de school en versterkt die. Ik wil me inzetten om een betere school te creëren en zo verschil te maken. Ik heb ook klasgenoten gevraagd of ze mee wilden doen, want ik wil alleen meedoen als iemand anders dat ook doet; twee mensen weten natuurlijk meer dan één. Ik denk ook niet dat één iemand kan spreken namens een hele groep. De studentenraad moet bekender worden. Zolang de studenten niet van ons op de hoogte zijn, zijn we minder nuttig. Ik krijg wel vragen van klasgenoten, maar meer over de gang van zaken rond de studentenraad, nog geen inhoudelijke. Problemen op school zijn ondermeer het te vaak veranderen van de lestijden, terwijl ze ook vaak niet aansluiten op de tijden van het openbaar vervoer. Ook zijn de regels te streng. Marjell Speelman (18), Wilhelminadorp Opleiding Onderwijsassistent te Goes, 3e leerjaar Ik zat al in een studentenpanel en heb me gelijk opgegeven toen de Scalda Studentenraad er kwam. Ik wil samen met de groep problemen oplossen, zoals de communicatie van de school met de leerlingen. We moeten als raad veel problemen oplossen, maar het moeten wel grote problemen zijn. We hebben al resultaat geboekt met een bus die niet meer reed en waardoor studenten te laat op school kwamen. Dat is nu opgelost, die bus rijdt weer. Een ander punt is dat sommige vakken op school niet echt aansluiten bij de opleidingen. Er zouden meer praktijkgerichte vakken moeten komen, die boeien de leerlingen meer. We willen met de studentenraad op Facebook en ook willen we een eigen telefoonnummer, zodat leerlingen contact met ons op kunnen nemen. De studentenraad wordt door Scalda serieus genomen, maar onder de studenten zijn we nog niet bekend genoeg. Ik zou graag aangesproken worden door medestudenten, zodat we echt iets voor ze kunnen doen. Linsey de Waele (19), Hulst Opleiding Pedagogisch werker kinderopvang te Terneuzen, 2e leerjaar Toen ik voorlichting kreeg over de Scalda Studentenraad heb ik me gelijk aangemeld. Ik ben een echt zorgtype en dat sluit goed aan bij de studentenraad. Ik vind het fijn om mijn mening te laten horen, maar ik ben ook geïnteresseerd in de meningen van anderen en maak dan keuzes. Alles is goed geregeld bij de studentenraad. We komen één keer in de vier weken bij elkaar en ik heb het er voor over om daar ver voor te reizen. Veel resultaat hebben we nog niet geboekt, dat komt volgens mij omdat de studentenraad nog niet genoeg bekend is bij de studenten. Er is meer voorlichting nodig. Ik vind dat er bij de raad te veel op individuele problemen wordt ingegaan, dat heb ik ook aangegeven. De school heeft geen baat bij het oplossen van individuele problemen. We moeten grotere problemen aanpakken en praten over de inhoud van de opleidingen, de kosten en de schooltijden. Nikki van Waterschoot (17), Hulst Opleiding Medewerker marketing & communicatie te Terneuzen, 2e leerjaar Ik heb me spontaan aangemeld voor de studentenraad nadat ik voor een project op school een flyer voor de start van de Scalda Studentenraad had ontworpen. Dit heb ik ook moeten verkopen en ik vind dat je dan zelf ook moet meedoen. Het belang van de studenten moet tenslotte behartigd worden. Omdat we heel serieus met de vergaderingen van de studentenraad omgaan, denk ik dat er goed naar de studentenraad geluisterd wordt. Resultaten zie ik nog niet, het lijkt me dat het daar nog te vroeg voor is. Ook krijg ik nog geen vragen van medestudenten, wel berichtjes op Facebook. Sommige vragen zijn onzin, zoals die om langere vakanties. Daar moet de raad geen aandacht aan besteden. De kwaliteit van het onderwijs vind ik erg belangrijk. Het schoolbestuur moet goed luisteren naar onze aandachtspunten en daar vervolgens iets mee doen. Mark Zielstra (20), Goes Opleiding Operationeel sportmanager te Goes, 4e jaar Toen ik van de Scalda Studentenraad hoorde, stond ik niet gelijk te trappelen. Maar omdat ik me graag in wil zetten voor mijn medeleerlingen en kritisch ben op school, mag ik niet alleen mekkeren, vond ik. Dus heb ik me aangemeld als kandidaat. Ik wil Scalda graag verbeteren. Bij het CIOS is de opleiding te lang, bijvoorbeeld. Van vier naar drie jaar moet echt kunnen, in ieder geval voor de studenten voor wie dat haalbaar is. Scalda zou volgens mij met één maatstaaf moeten gaan werken voor alle opleidingen. Denk hierbij aan de begintijden, bij de één begint de les om half negen, daar waar de ander om kwart voor 9 start. Er wordt gemeten met verschillende maatstaven en dat is niet eerlijk. De studentenraad wordt door school heel serieus behandeld. Voor de leerlingen is het nog wel wennen dat we er zijn; onze geloofwaardigheid moet nog groeien. Ik word door mijn medeleerlingen wel aangesproken, maar over kleine dingetjes, bijvoorbeeld dat ze een leraar vervelend vinden. Maar daar kunnen we echt niets mee. 8 9
Er komen straks weer kansen voor jongeren Projectleider Leerwerkloket Selwin Umar over: Leerwerkadviseurs en jeugdwerkloosheid Selwin Umar (48) uit Breda is projectleider van het Leerwerkloket/Leerwerkadvies Zeeland/West-Brabant en daarmee de leidinggevende van zes leerwerkadviseurs. Daarnaast is hij landelijk adviseur van het project Leerwerkloketten. Mooie functies hoor, maar ik wil wel blijven leren! Selwin is nu bijna klaar met een versnelde hbo-opleiding bedrijfskunde. Voor jeugdige (aanstaande) werklozen bedacht hij het loopbaanevent Make a Move. Het Leerwerkadviespunt Zeeland is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, scholen, helft van de niet-werkende werkzoekende jongeren in Zeeland geen startkwalificatie. Dat is verontrustend. kenniscentra en het Werkplein (UWV). Drie leerwer kadviseurs in Zeeland geven vanuit Goes, Terneuzen of Middelburg onafhankelijk loopbaanen scholingsadvies aan werkzoekenden met of zonder uitkering, aan werknemers en werkgevers, aan jongeren en ouderen. Deze leerwerkadviseurs verbinden de drie O s: onderwijs, ondernemers en overheid. Ze koppelen aanbod en behoefte, gaan met alle mogelijke partijen in gesprek om de beste oplossing te vinden of helpen zelfs mee om een geheel nieuwe oplossing te bedenken. Selwin Umar geeft als projectleider leiding aan de Zeeuwse leerwerkadviseurs. Tijdelijk Een van de speerpunten van het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zeeland voor de jaren 2009-2011 was het alsnog behalen van de startkwalificatie. Uiteraard werkte ook het Leerwerkadviespunt Zeeland mee aan dit actieplan, dat door de Zeeuwse gemeenten werd opgezet met financiële steun van het ministerie van SZW. Bood dit actieplan volgens Selwin soelaas? Zeker wel! Het School Ex Programma uit dit actieplan was bijvoorbeeld erg succesvol. Tijdelijke acties op dit vlak hebben sowieso zin als iedereen er voor 100% achterstaat en inzet toont. Maar ze komen vooral voort uit de specifieke beschikbaarheid Onafhankelijkheid Een leerwerkadviseur geeft advies op maat. Dat advies is altijd vrijblijvend, legt Selwin de soms lastige van financiële middelen. Zodra die financiële prikkel weer wegvalt, worden vaak weer andere keuzes gemaakt. positie van zijn adviseurs uit. We hebben geen stok om mee te slaan. We bellen de mensen wel na om de resultaten bij te houden. In ons advieswerk werken we samen met gemeenten en het UWV. Als het UWV of gemeente advies vraagt over een klant, melden we dat aan die klant. Die onafhankelijkheid is belangrijk en moeten we behouden. Anders krijg je heel andere gesprekken, waarin een adviseur een verlengstuk wordt van een gemeente of UWV. We koppelen wel altijd terug aan de gemeente en het UWV. Er zijn dus wel resultaten, maar de klant is zelf het meeste bezig met zijn loopbaanvraagstuk. Die is daar zelf verantwoordelijk voor. Terug naar de schoolbanken? Deze constatering van Selwin wordt als het ware bevestigd door de reprise van het genoemde actieplan voor de periode oktober 2013-december 2014, waarvoor Zeeland 414.000,- van het ministerie beschikbaar krijgt. Voornaamste reden: het aantal jeugdige werklozen nam weer toe, twee jaar na de daling door het eerste actieplan. Welke rol hebben de leerwerkadviseurs in het nieuwe actieplan? Geen andere rol dan gewoon hun werk doen, zegt Selwin, maar omdat er vanuit de gemeenten nu extra inzet en aandacht is voor jongeren, kunnen we dit dagelijkse werk wel samen Nog geen startkwalificatie De laatste vier jaar, zeg maar gedurende de economische recessie, fluctueert de jeugdwerkloosheid (jongeren tot 27 jaar) in Zeeland onregelmatig tussen de 840 en 1400 personen. De opvallendste tendens in de werkloosheid onder jongeren is wel dat het door de aanhoudende crisis nu echt álle jongeren treft, beschrijft Selwin de situatie op de arbeidsmarkt. Opleiding maakt niet uit. Je ziet dat het zelfs voor hbo ers nu erg lastig is om werk te vinden. Ze verdringen dan lageropgeleiden bij het vinden van een baan, omdat ze onder hun niveau werk zoeken. En aan de andere kant heeft bijna de breder oppakken. Heeft Selwin een persoonlijke visie op de toekomst; komt de jeugdwerkloosheid ooit weer op een aanvaardbaar niveau en wat is daarvoor vooral nodig? Zodra het einde van de crisis in zicht komt, zullen er weer kansen komen voor jongeren. Onze ervaring is wel dat jongeren bewust moeten worden gemaakt van de (on)mogelijkheden op de arbeidsmarkt; dat ze nieuwe keuzes moeten maken. Terug naar de schoolbanken kan zo n nieuwe keuze zijn om aan werk te komen. Bij dat bewustmaken en bij het maken van keuzes helpt het concept Make a Move, dat we als Leerwerkloket hebben bedacht. Loopbaanevents als empowerment Een goedbedoelde schop onder de kont In oktober sprak Selwin Umar voor de derde keer de derdvijftig mensen moest ontslaan. De instelling welkomstwoorden uit bij een loopbaanevent, een had geen middelen om die mensen iets mee te vorm van arbeidsmarktverkenning die hij zelf heeft geven. Ik heb die handschoen opgepakt. Het uitgangspunt was heel basisch en doelgericht: wie ontwikkeld. Het is het concept Make a Move, dat ik ook landelijk uitdraag. We proberen mensen keuzes ben ik en wat kan ik op de arbeidsmarkt, waar ik te laten maken vanuit hun eigen motivatie, hoe minimaal die op zo n moment ook kan zijn. Dus niet carrousel bedacht van tien minuten per werkgever straks tegen mijn wil opgeduwd wordt? Ik had een door wet- en regelgeving en door hun situatie. Dat is of kenniscentrum met een korte presentatie. de centrale gedachte van het concept. Zo werden de bezoekers letterlijk en figuurlijk in beweging gezet om buiten hun eigen sector te In beweging kijken. Na het event namen acht van de honderdvijftig mensen hun ontslag, omdat ze een keus hadden Leerwerkadviseurs doen veel nuttig werk, maar wat zou het mooi zijn als je hun werk kan voorkomen. De gemaakt. De zorginstelling was daar erg blij mee. gedachte aan preventie ging bijna twee jaar geleden bij Selwin leven. We lopen er tegenaan dat zei: Door die dag ben ik mij ervan bewust geworden Eén van die acht kwam ik onlangs tegen. Die vrouw mensen rationele keuzes maken, waar ze emotioneel niet zo mee verbonden zijn. Ik vind dat als je besloot niet af te wachten tot ik mijn ontslag krijg. dat ik het leuk vind om mensen te begeleiden en ik mensen op de arbeidsmarkt zet, je ze eerst op een bepaalde manier empowerment eigen verantwoordelijkheid - moet geven, ze in beweging moet Dit voorjaar volgde een loopbaanevent met banen- Realistische mogelijkheden zetten. Het is natuurlijk een hartstikke mooi woord, carrousel bij Philips in Roosendaal, waar ook banen maar eigenlijk moet je mensen gewoon een goedbedoelde schop onder de kont geven: een spiegel gevers uit de zorg hoefde uit te nodigen, omdat op de tocht staan. Philips zei dat ik geen werk- voorhouden. Dat zou je individueel moeten doen, het allemaal om technische mensen ging die geen maar daar hebben we de capaciteit niet voor. Dus ik interesse hadden in de zorg. Maar de presentaties dacht dat het misschien door een bijeenkomst wel van zorginstellingen werden het drukst bezocht en zou kunnen werken. er zijn bijvoorbeeld twee mensen aan de opleiding tot anesthesist begonnen. Zo n event helpt om je Carrousel frustraties achter je te laten, want je ziet een scala Het idee werd werkelijkheid en de bijeenkomst aan mogelijkheden, die realistisch worden als je werd een loopbaanevent, nadat Selwin begin vorig jezelf laat empoweren, zelf de verantwoordelijkheid weer jaar iemand sprak van een zorginstelling die hon- neemt. Eigenlijk moet je mensen gewoon een goedbedoelde schop onder de kont geven: een spiegel voorhouden. De kick van brandingkajakken Timing is belangrijker dan kracht Selwin is getrouwd en heeft vijf kinderen tussen 12 en 19 jaar. Ze wonen in Breda. Van april tot en met oktober is het gezin bijna elk weekend wel op hun vaste plek op een minicamping bij Domburg te vinden. En daar, aan de Zeeuwse kust, bruist en stroomt Selwins passie: Ik ben een fervent watersporter, dus als het enigszins kan ga ik naar het strand en trek ik mijn spullen aan. Selwin is geboren in Surabaya op Java, maar groeide op in Nederland. Indonesië werd een logische vakantiebestemming, ook voor familiebezoek, en tijdens zo n vakantie heeft hij op Bali leren surfen. Gewoon surfen doe ik nog wel, maar vind ik wat saai. Nee, voor Selwin mag het wel wat sneller en spannender. Achterwaartse salto Ik begon ook met skimboarden, dat is op zo n plankje. Dat doen de meeste mensen langs het water, maar ik liep de zee in en probeerde op een golf terug te komen. Dat heet waveskimmen en is wat extremer. De afgelopen drie jaar heb ik gemerkt dat het voor mijn leeftijd te extreem is, want ik kreeg steeds last van spierscheurtjes. Toen zag ik op YouTube iets over kajakken. Je hebt kajaks waar je in kunt zitten, maar er zijn ook kajaks waar je bovenop zit. Daarvan heb ik er nu twee in ons strandhuisje staan. Als het rustig weer is, kun je daarmee mooi langs de kust kajakken, samen met een van de kinderen. Maar als er golven zijn, ga ik alleen. Met je peddel stuur je de kajak schuin de golven in. Het geeft al een kick als je door een heftige branding heen komt, maar zeker als je met de golven mee teruggaat. Je hebt aan de ene kant kracht nodig om de branding te trotseren, maar je moet vooral slim zijn. Timing is heel belangrijk. Toen ik dat nog niet beheerste, heb ik wel eens een achterwaartse salto gemaakt. Ik heb daarna een helm en zwemvest gekocht. Want je hebt toch een gezin en je wilt geen risico s lopen. 11
Gastschrijver: filmmaker Vincent van den Ouden De Afvalligen toont de cultuurpotentie van mbo-ers Wat is er dan zo slecht aan social media? Deze vraag werd me vaak gesteld door mensen die hoorden dat ik met een film bezig was over de gevaren van social media. In wezen is er niets slecht aan social media, is mijn antwoord. Mijn kritiek is gericht op de manier waarop wij deze media gebruiken en de manier waarop we ons ten opzichte van elkaar verhouden met behulp van deze media. De Afvalligen vertelt het verhaal van Hans, Sophie en Alexander die zijn gevlucht uit een samenleving die is opgegaan in het Sociaal Collectief: één bewustzijn van samengesmolten gedachten dankzij de verbinding door mobiele telefoons. Zo goed als ze kunnen, probeert dit drietal te leven zoals vroeger, toen alles veiliger en simpeler was. Maar kunnen ze in hun teruggetrokken levens nog opboksen tegen de vriendschap van duizenden? Het Sociaal Collectief aast op hun vrije geest Het idee voor de film is ontstaan uit mijn eigen ergernissen. Vrienden waarmee je op het terras zit, geven prioriteit aan hun mobiel boven ons gesprek. Leerlingen die in de klas via WhatsApp met elkaar communiceren; als begeleider mag ik gissen waar het over gaat. Maar bovenal: de vluchtige en statusgevoelige aard van social media en het langzaam verdwijnen van onze privacy. Niet meer de kwaliteit van vriendschappen is belangrijk, maar de kwantiteit. Met als gevolg dat alles gedeeld moet worden en niets meer privé is. Mijn drang om te ontsnappen uit dit vriendencircus werd steeds groter. Het altijd maar bereikbaar moeten zijn, het streven naar zoveel mogelijk likes op Facebook, maar vooral het eindeloze streven om uniek te zijn, met als gevolg precies hetzelfde te zijn als iedereen. Want allemaal hebben we een smartphone, en allemaal kopen we onze kleding bij dezelfde winkels. Dit gegeven én mijn liefde voor filosofie en sciencefiction inspireerde mij tot het maken van De Afvalligen, een film doordrenkt van symbolische referenties aan grote denkers, de oorlogstijd van de jaren 40 en de kilheid van het hedendaagse leven. Het project straalde vanaf het begin potentie uit. Als we dit goed aanpakten zo vonden Martin Schieman en ik - konden we niet alleen de film gebruiken als educatiemiddel, maar ook om onze liefde voor cultuurparticipatie aan Scalda te tonen. Want wat is er naast de kracht van film zo bijzonder aan dit project? Dat Scalda-leerlingen er intensief bij betrokken waren! Alle hoofdrolspelers studeerden bij Scalda of doen dat nu nog. Dit benadrukt de potentie van deze (leeftijds)categorie: mbo-leerlingen zijn wel degelijk in staat zijn om zich kunstzinnig te uiten. Vanuit Inter-ACT, de theateropleiding van Scalda, hebben de hoofdrolspelers Rob Dollenkamp, Maaike van Tilborg en Nick Werné zich creatief, breed inzetbaar, ruimdenkend en hardwerkend opgesteld om het optimale resultaat uit hun performance te halen. Ook het overlegproces draagt bij aan de vorming van deze mensen. Tijdens het filmen waren we cast en crew constant in overleg. Hoe brengen we het thema in beeld? Hoe kunnen we de kijker straks optimaal het verhaal laten ervaren? Juist door hier zo uitvoerig over te spreken, stel je je eigen mening aan de kaak en dwing je jezelf tot nadenken. Welke keuzes maak ik? Welke verantwoording schuilt daar achter? Heb ik er wel goed over nagedacht? Ik vind het fantastisch dat je een idee in je hoofd hebt, dat op papier zet en dat andere mensen daar toegewijd mee aan de slag gaan. Juist dat samenwerkingstraject is erg interessant. Jazeker, ik ben trots op De Afvalligen, niet in het minst door het samenkomen van getalenteerde mbo-ers die de volledige ondersteuning genoten van professionals. Daardoor is er een film tot stand gekomen, die zowel een aangrijpend verhaal over de gevolgen van social media vertelt, als de potentie toont van cultuurparticipatie door mbo-leerlingen. Vincent van den Ouden, oud-student van Scalda, studeert cultureel-maatschappelijke vorming in Utrecht. Als onderdeel van een stage heeft hij als regisseur/producer met studenten van Scalda de film De Afvalligen gemaakt voor het Scalda-vak burgerschap. Vincent is al vele jaren actief voor Inter-ACT, het theaterproject van Scalda, dat onder leiding staat van Martin Schieman. De Afvalligen, een speelfilm van 25 minuten, werd in september tweemaal tijdens Film by the Sea vertoond. De trailer is te vinden op YouTube. Colofon Oog- en tongstrelende prestaties van jonge Scalda-koks Raakvlak is een uitgave van Scalda (www.scalda.nl). Hoofdredactie: Team Communicatie, Scalda. Redactie/tekst: Arend van der Wel en Hester van den Berg, Tekstuwel. Realisatie: BOOM Communicatie. Fotografie: Marcel Kentin (pag. 1, 2, 3, 6, 7, 10, 11) Gijs Proost (pag. 4, 5, 9) Het overnemen van artikelen - geheel of gedeeltelijk- is toegestaan, mits met bronvermelding. Reacties en suggesties? raakvlak@scalda.nl 1 e prijs: Iris van Gremberghe en Joël Scherbeijn 2 e prijs: William Dronkers en Rosanna Louws 2 Studenten van Scalda hebben op 7 november de eerste en tweede prijs bij de wedstrijd Junior Chef of the Year 2013 gewonnen. Iris van Gremberghe en Joël Scherbeijn wonnen de eerste prijs en Rosanna Louws en William Dronkers de tweede. De kookcompetitie Junior Chef of the Year wordt elk jaar tijdens de Foodexperience in Houten gehouden, georganiseerd door Unilever. De deelnemers zijn mbo-studenten van de opleiding kok (niveau 2). De opdracht was om een voorgerecht, een hoofdgerecht en een dessert te maken. In het voorgerecht moest een basisvinaigrette van een bepaald merk verwerkt worden, in het hoofdgerecht een kruidenpasta van hetzelfde merk en het dessert moest bestaan uit een panna cotta, waarin zwarte thee verwerkt was. Michiel Hardy, praktijkdocent van het College voor Hotelmanagement en Gastronomie: Iris, Joël, Rosanna en William hebben de opdracht perfect uitgevoerd. Het niveau van de gerechten van beide teams was van een heel hoge kwaliteit, zowel qua smaak als qua presentatie. We zijn als cluster ontzettend trots op deze studenten en hun prestatie hier. De wedstrijden Junior Chef of the Year worden nu al dertien jaar gehouden en Scalda doet elk jaar mee. Maar het is de eerste keer dat we zo hoog eindigen! Zeker voor onze vier studenten is het belangrijk om zo n prijs te winnen. Zulke momenten maak je maar eens in je leven mee! 130547