Notitie kostendekkenheid begraven

Notitie kostendekkenheid begraven

Inleiding Op 24 april 2007 stelde de gemeenteraad het Beleidsplan Begraven in de gemeente Woudrichem vast. Dit beleidsplan gaat, in de eerste plaats, in op de ruimtelijke behoefte voor de gemeentelijke begraafplaatsen tot en met 2045. Tevens is het beleidsplan het kader waarbinnen het begraven alsmede het onderhoud en beheer van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Woudrichem vanaf 2007 zal plaatsvinden. Tengevolge van de verschillende beleidskeuzes die zijn gemaakt zullen de jaarlijkse kosten van begraven toenemen. Het algemene beleid is dat de exploitatie van de begraafplaatsen kostendekkend moet zijn. Om in een dergelijke situatie te komen wordt in het beleidsplan aangekondigd dat de opbrengsten uit de grafrechten zullen moeten toenemen. Met dit doel is in de begroting een taakstellende opdracht verwoord van het verwerven van extra begraafopbrengsten in 2009 van 17.000 en in 2010 en volgende jaren 140.000. Deze notitie behandelt het bereiken van een kostendekkende exploitatie van de begraafplaatsen. Dit wordt mogelijk door meerdere maatregelen, waarvan de meest belangrijke zijn het toerekenen van een gedeelte van de huidige kosten aan de exploitatie van de gemeente ( 59.781,00), het wijzigen van de looptijd van eigen graven (van 20 in 30 jaar) en een redelijke verhoging van de totale opbrengsten van de begraafrechten gedurende zes jaar (in 2009: 5% incl inflatiecorrectie). Inhoudsopgave 1. Huidige stand van zaken 2. Uitgangspunten a. Bedrijfsvoering b. Kwaliteit c. Tarieven d. Capaciteit e. Prognose f. Kosten g. Inhaalslag begraafplaatsenadministratie h. Amortisatiereserve 3. Berekening hoogte tarieven 4. Structuur van de tarieven 5. Vergelijking tarieven 6. Egalisatiereserve 7. Haalbaarheid gelijkstelling begraven en cremeren 8. Soorten graven en looptijd van de graven 9. Wijzigen algemeen graf in eigen graf 10. Redelijke tarifering 11. Financiële gevolgen voor de exploitatie 12. Bijlagen Bijlage 1 Overzicht begraaftarieven omliggende gemeenten Bijlage 2 Tariefsverhoging t/m 2014 Bijlage 3 Jaarlijkse kosten begraven/cremeren in Woudrichem t/m 2014 Bijlage 4 Overzicht kosten en opbrengsten t/m 2014 Bijlage 5 Verloop egalisatiereserve Bijlage 6 Verordening lijkbezorgingsrechten 14 november 2008 1

1. Huidige stand van zaken De opbrengsten van de begraaftarieven blijven achter bij de kosten die de gemeente maakt voor het in stand houden van zes gemeentelijke begraafplaatsen. Het verschil tussen de jaarlijkse inkomsten en uitgaven wordt nu nog opgevangen door de in het verleden opgebouwde egalisatiereserve begraafplaatsen. De bodem van deze reserve komt in zicht. Het is goed om te melden dat op dit moment sprake is van relatief lage kosten. De gemeentelijke begraafplaatsen Andel, Rijswijk en Uitwijk zijn nagenoeg afgeschreven. Desondanks is nog geen sprake van een kostendekkend tarief. De laatste investeringen betreffen de uit- en inbreidingen in Almkerk en Woudrichem, de urnenmuur in Almkerk, het columbarium in Woudrichem en de grondaankoop aan de Zoetelaarssteeg in Almkerk. Als we dan in de nabije toekomst ook nog rekening houden met de investeringen die de gemeenteraad voornemens is te gaan doen, moge duidelijk zijn dat het een moeilijke, zo niet onmogelijke opgave, wordt om met de huidige tarieven kostendekkend te gaan werken. 2. Uitgangspunten a. Bedrijfsvoering De gemeente is als organisatie belast met alle diensten en producten op een begraafplaats. De meeste klantcontacten, de administratie en het management vinden plaats bij de afdeling Samenleving, terwijl de activiteiten zoals grafdelven, begraven en onderhoud worden uitgevoerd door de afdeling Openbare Werken of door derden onder verantwoordelijkheid van deze afdeling. In deze notitie zijn wij ervan uitgegaan dat in de bedrijfsvoering geen wijziging optreedt. b. Kwaliteit Het gemeentelijk beleid is er op gericht dat het voor de inwoners van de gemeente Woudrichem mogelijk moet zijn om in iedere kern begraven te worden. Ten aanzien van het beheerniveau voor de begraafplaatsen wordt uitgegaan van beheerniveau 1, hetgeen overeenkomt met zeer intensieve verzorging. Beide kwaliteiten willen wij ongewijzigd in stand houden. c. Tarieven Alle inwoners die gebruikmaken van de gemeentelijke begraafplaatsen betalen dezelfde tarieven, ongeacht de begraafplaats waar de teraardebestelling plaatsvindt. Het feit dat de stijgende begraafkosten voor een groot deel voorvloeien uit het uitbreiden van de begraafplaats aan de Zoetelaarssteeg brengt hierin geen verandering. Eerdere investeringen elders hebben al een beslag gelegd op de egalisatiereserve. Deze notitie leidt tot het vaststellen van de tarieven voor het kalenderjaar 2009. Daarom zijn de tarieven die in deze notitie voor 2009 worden genoemd inclusief een inflatiecorrectie van 2,75%. De begraaftarieven vanaf 2010 zullen jaarlijks bij het vaststellen van de belastingverordeningen voor het volgende kalenderjaar worden vastgesteld. De voorgestelde tariefsverhogingen vanaf 2009, genoemd in deze notitie, zijn dan de bedragen die leidend zijn en, indien nodig, vermeerderd zullen worden met een inflatiepercentage. Dit is conform de methode die de gemeente bij andere tarieven ook hanteert. d. Capaciteit Zoals geconstateerd en door de gemeenteraad vastgesteld in het Beleidsplan Begraven in de gemeente Woudrichem d.d. 24 april 2007 is voldoende begraafcapaciteit op de verschillende gemeentelijke begraafplaatsen beschikbaar, mits er tijdig geruimd kan worden in Woudrichem, Uitwijk, Rijswijk en Andel, en de geplande begraafcapaciteit in Almkerk wordt gerealiseerd. Bij de berekening van de hoogte van de tarieven zijn wij uitgegaan van dit efficiënt ruimtegebruik. e. Prognose Tot en met 2015 is de prognose voor de behoefte aan nieuwe graven constant. Op basis van dit gegeven zijn wij ervan uitgegaan dat ook te verwachten valt dat de opbrengsten vrij constant zullen zijn. 14 november 2008 2

f. Kosten In de voorbereiding van deze notitie hebben wij de kosten onderzocht die werkelijk moeten worden toegerekend aan het product begraven. Gelijktijdig is de hoogte van deze kosten bekeken. Deze actie heeft geleid tot het muteren van een aantal kosten. Wij lichten deze kostenmutatie als volgt toe. Verlaging rente 6 naar 5% in de kapitaallasten 1. De rente in de kapitaallasten is verlaagd van 6 naar 5%. Deze aanpassing betreft het gebruikelijke rentepercentage dat door de gemeenteraad is vastgesteld. Uren buitendienst 2. Er worden in de begroting structureel te veel kosten geraamd voor de uren die de buitendienst besteedt aan het onderhoud van de begraafplaatsen. Dit is naar beneden bijgesteld. Mutatie investering 3. Het investeren in de aanleg/uitbreiding van de begraafplaats aan de Zoetelaarssteeg vindt gefaseerd plaats. Er is voor gekozen om het inrichten van de tweede en derde begraafkamer in het ontwerp uit te voeren op het moment dat de ruimte daadwerkelijk nodig is. Hiermee wordt voorkomen dat er op dit moment een investering plaatsvindt, waarvan nog geen gebruik gemaakt wordt. Daarentegen zijn extra incidentele kosten opgenomen voor de aankoop van een strook grond, alsmede de kosten van planschade die mogelijk uit het project voortvloeien. Ruiming graven 4. Het ruimen van graven zal een jaarlijks terugkerend proces worden. Rekening houdend met de ruimtebehoefte is op korte termijn een ruiming noodzakelijk op de gemeentelijke begraafplaats in Woudrichem. In de gemeentebegroting van 2009 is hiervoor een bedrag van 27.000,-- opgenomen. Dit bedrag is ontleend aan een schatting in het Beleidsplan Begraven in de gemeente Woudrichem. Het geschatte bedrag betreft de kosten die verbonden zijn aan het jaarlijks ruimen van graven. Omdat de komende jaren voor het eerst of voor het eerst sinds lange tijd geruimd wordt, is op dit moment moeilijk in te schatten of dit bedrag realistisch is voor een ruimingsoperatie waarbij een groot aantal graven tegelijk wordt geruimd, het zogenaamde grootschalig ruimen. Het kan ook een optie zijn om te kiezen voor kleinschalig of incidenteel ruimen. Dit houdt in dat een graf pas wordt geruimd op het moment dat de grafruimte daadwerkelijk nodig is. Dit neemt niet weg dat de grafbedekking al van een graf wordt verwijderd op het moment dat het grafrecht is beëindigd of de looptijd van het graf is verstreken. Ervaringen elders leren dat deze wijze van ruimen kostenbesparend werkt. Graag werken wij deze mogelijkheid nader uit en zullen hierop terugkomen bij het ruimingsplan voor d gemeentelijke begraafplaats in Woudrichem, dat wij aan de gemeenteraad aanbieden medio 2009. Vanaf 2010 houden wij rekening met een jaarlijkse kostenpost van 15.000,-- voor het geschikt maken van graven voor hergebruik (kleinschalig ruimen). Ook in de meerjarenbegroting van de gemeente zal dit vanaf 2010 nog moeten worden verwerkt. Uren organisatie 5. Wij vinden het gerechtvaardigd een wijziging aan te brengen in de toerekening van de kosten van de organisatie (ambtelijke uren binnendienst). Op dit moment worden alle uren die worden besteed aan het product begraven, doorbelast. In het vervolg maken we onderscheid in de uren die worden ingezet voor beleidsmatige zaken en de uren die worden voor gemaakt voor uitvoering, waaronder het bijhouden van de begraafplaatsadministratie. Laatstgenoemde uren hebben veel meer een structureel karakter. Uren voor beleidsondersteuning betreffen in hoofdzaak piekwerkzaamheden, zoals het opstellen van het beleidsplan begraven of deze notitie kostendekkendheid begraven. 14 november 2008 3

Gevolgen voor de exploitatie begraafplaatsen: 2009 Vanaf 2010 1 Verlaging rente 6 naar 5% in de kapitaallasten -5.845-5.845 2 Uren buitendienst -30.000-30.000 3 Mutatie investering - -11.936 4 Ruiming graven - 15.000 5 Uren organisatie -12.000-12.000-47.845-44.781 g. Inhaalslag begraafplaatsenadministratie De afgelopen periode is gewerkt aan het actualiseren van de begraafplaatsadministratie. Rechthebbenden van eigen graven zijn in de gelegenheid gesteld het grafrecht met een periode van tien jaar te verlengen. Belanghebbenden van algemene graven, waarvan de looptijd is verstreken, hebben de mogelijkheid gekregen het algemene graf te wijzigen in een eigen graf. Eenmalig zal deze administratieve inhaalslag een bedrag van 200.000,-- opleveren. Deze eenmalige opbrengst is meegerekend in de financiële uitgangspositie. In dit bedrag is nog geen rekening gehouden met de doelgroep die heeft aangegeven de intentie te hebben een algemeen graf te willen wijzigen in een eigen graf. Deze groep wacht de discussie over de hoogte en de structuur van de tarieven af. Ook is nog niet meegerekend de éénmalige opbrengst die voortvloeit uit het wijzigen van het algemeen graf in een eigen graf door belanghebbenden van algemene graven waarvan de looptijd nog niet verstreken is. Hierop wordt nader ingegaan onder aandachtspunt 9 in deze notitie. h. Amortisatiereserve Voorgesteld wordt om een bedrag a 68.000,- over te hevelen van de amortisatie reserve naar de egalisatiereserve. De jaarlijkse onttrekking wordt al jaren niet meegenomen in de berekening van de kostendekkendheid. Om dit te corrigeren wordt dan ook voorgesteld om dit bedrag over te hevelen naar de egalisatiereserve zodat dit automatisch meegenomen wordt in de berekening van de kostendekkendheid. BESLISPUNTEN: - De begraaftarieven worden jaarlijks vastgesteld. De in deze notitie voorgestelde tarieven zijn hierbij leidend en zullen jaarlijks, indien nodig, worden vermeerderd met een inflatiepercentage. - In de ruimingsplannen die ten aanzien van de verschillende gemeentelijke begraafplaatsen zullen worden opgesteld, wordt het kleinschalig ruimen als serieuze mogelijkheid uitgewerkt. - De uren voor beleidsondersteuning die worden gemaakt in het kader van begraafplaatsen komen ten laste van de exploitatie van de gemeente en niet ten laste van het begraven. - De inrichting van de tweede en derde begraafkamer van de uitbreiding van begraafplaats aan de Zoetelaarssteeg vindt plaats op het moment dat de ruimte daadwerkelijk nodig is. - Een bedrag van 68.000,00 wordt overgeheveld van de amortisatiereserve naar de egalisatiereserve. 3. Berekening hoogte tarieven Nu bekend is wat de kosten van begraven in de komende jaren zullen zijn is de verhoging van de begraaftarieven, om tot een algehele kostendekking te komen, vrij eenvoudig vast te stellen. Wanneer wordt aangenomen dat de opbrengsten voorlopig constant blijven, bedragen de baten 149.050,--. De totale kosten lopen op tot 250.878,--. Wanneer we streven naar kostendekkend begraven is een verhoging van de begraaftarieven noodzakelijk van 68%. Dit percentage overstijgt het percentage dat genoemd wordt in het Beleidsplan Begraven in de gemeente Woudrichem. In hoofdstuk 5.5 wordt de verhoging geschat op ca. 56%. In de uitwerking van de berekening van de hoogte van de tarieven gaan wij uit van het direct doorbelasten van de kosten die gemoeid zijn met het grafdelven. Deze kosten bestaan uit twee componenten: de uren die door de buitendienst worden gemaakt in verband met een begraving en de kosten die door derden in rekening worden gebracht voor het maken van een graf. Deze kosten worden toegerekend aan de tarieven die de kosten moeten dekken. De resterende kosten zoals overige kosten, onderhoud en kapitaallasten worden 14 november 2008 4

toegerekend via een percentage op alle tarieven. Zodoende stijgen de tarieven voor de dienst begraven procentueel meer dan bijvoorbeeld de tarieven voor het verlenen van het uitsluitend recht. Daarnaast is een differentiatie aangebracht in de kosten die moeten worden opgebracht door het begraven en het bijzetten. Ervaringscijfers hebben hieraan ten grondslag gelegen. Het is bovendien een legitieme gedachte dat het bijzetten minder inspanning vergt van een buitendienst dan het begraven en om die reden ook minder kost. In de voorgestelde tarieven zijn de kosten hiermee in verhouding. BESLISPUNT: - Vanaf 2009 worden de kosten van grafdelven direct toegerekend aan de tarieven die de kosten moeten dekken. 4. Structuur van de tarieven In hoofdstuk 5.1 van het Beleidsplan Begraven in de gemeente Woudrichem wordt aangekondigd dat vanwege de toename van de kosten, een onderhoudsrecht zal worden ingevoerd voor alle nieuw uit te geven graven en de te verlengen grafrechten. Met onderhoudsrecht wordt dan bedoeld een vergoeding voor de kosten van het algemeen onderhoud van de begraafplaats en het onderhoud van de aanwezige grafbeplantingen. Wij zijn van mening dat bij de inwoners inmiddels voldoende duidelijk is geworden dat de lijkbezorgingrechten die bij een begrafenis moeten worden betaald bestemd zijn voor de werkzaamheden die verband houden met de begrafenis, maar ook bestemd zijn voor het algemeen onderhoud van de begraafplaats gedurende de looptijd van het graf. In een folder over Begraven in de gemeente Woudrichem wordt ook uitgelegd dat de nabestaanden het gedenkteken onderhouden en dat de gemeente het overige voor zijn rekening neemt. Wij zien af van het dusdanig wijzigen van de structuur van de tarieven dat een afzonderlijk gedefinieerd onderhoudsrecht voor het algemeen onderhoud van de begraafplaats wordt ingevoerd 5. Vergelijking tarieven Er is navraag gedaan bij omliggende gemeenten (Aalburg, Werkendam, Zaltbommel en Gorinchem) welke begrafenisrechten zij in rekening brengen. Dat de huidige tarieven in harmonie zijn met de omliggende gemeenten zal u niet verwonderen. Per 1 juli 2007 is de Verordening lijkbezorgingsrechten met dit doel voor ogen gewijzigd. Enkele van deze gemeenten geven aan dat de tarieven niet kostendekkend zijn. Bovendien is niet bekend wat de omliggende gemeenten in de komende jaren met hun tarieven gaan doen. In ieder geval zal bij enkele in 2009 een inflatiecorrectie en/of een geringe tariefsverhoging (3%) worden toegepast. Bijlage 1 van deze notitie geeft de begraaftarieven van omliggende gemeenten aan. Omdat de looptijd van de graven per gemeente verschillen als ook de opbouw van de tarieven, is gekozen voor het uitdrukken van de kosten per jaar bij de meest afgenomen producten en diensten. Hieronder de totale kosten per jaar in 2008 voor een eigen graf voor 1 persoon: Eigen graf ( 1 perso0n) Totale kosten per jaar Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam 90,75 91,50 100 93,50 94,73 Voor een meer uitgebreide vergelijking verwijzen wij u naar bijlage 1. In het kader van de deregulering heeft de gemeente Woudrichem de vergunning, en de daaraan verbonden leges, voor een grafmonument afgeschaft. Het is toegestaan om een gedenkteken en/of grafbeplanting op het graf aan te brengen. 14 november 2008 5

6. Egalisatiereserve In bijlage 5 is weergegeven hoe wij verwachten dat de egalisatiereserve zich in de komende jaren ontwikkelt. Als het verloop positiever is dan aangegeven, kunnen de begraaftarieven heroverwogen worden. Dit gebeurt dan bij de jaarlijkse vaststelling van de belastingverordeningen. BESLISPUNT: - Bij een positieve ontwikkeling van de egalisatiereserve kunnen de begraaftarieven heroverwogen worden. 7. Gelijkstellen begraven en cremeren In de huidige Verordening lijkbezorgingsrechten zijn de tarieven van asbestemming (eigen en algemene urnenplaats en het bijzetten) afgestemd op de begraaftarieven. Directe aanleiding hiertoe waren de investeringen die een aantal jaren geleden zijn gedaan in de mooie urnenmuur op de gemeentelijke begraafplaats in Almkerk en het columbarium op de gemeentelijke begraafplaats in Woudrichem. Onder aandachtspunt 3 stipten wij het al even aan dat het een heel legitieme gedachte is om in het vervolg onderscheid te maken in de tarieven voor het begraven en het bijzetten. Het bijzetten is immers veel minder arbeidsintensief dan het begraven. 8. Soorten graven en looptijd van de graven Er zijn algemene graven en eigen graven. Een algemeen graf wordt 20 jaar in stand gehouden. Deze termijn kan niet worden verlengd. Over een eigen graf heeft de rechthebbende ook gedurende 20 jaar de beschikking. Na afloop van deze grafrechtperiode kan het recht wél steeds met tien jaar worden verlengd. In de discussie die medio 2007 ontstond rond de informatieverstrekking aan nabestaanden van een groot aantal graven op de gemeentelijke begraafplaatsen, werd de gemeente in overweging gegeven in de toekomst uitsluitend eigen graven uit te geven. Nabestaanden zouden dan na het verstrijken van de looptijd niet voor onaangename verrassingen komen te staan en altijd zelf de beslissingsbevoegdheid houden. Wettelijk gezien is dit mogelijk. Wij zijn er zeker van dat het proces van bewustwording van het bestaan van verschillende soorten graven in het afgelopen jaar is toegenomen. De voorlichting is verbeterd en er is een informatieve folder over Begraven in Woudrichem beschikbaar. In de gevallen waarin na 1 januari 2008 door nabestaanden werd gekozen voor een algemeen graf, hebben wij steeds bij de uitvaartondernemer nagevraagd, of de familie voldoende bekend was met de consequenties. De uitvaartondernemer heeft dit telkens bevestigd. Mensen blijven weloverwogen kiezen voor een algemeen graf. Wij vinden het gewenst om de mogelijkheid begraven te worden in een algemeen graf te handhaven. Een algemeen graf op een begraafplaats is immers voor die belanghebbenden die geen eigen graf kunnen betalen. Ook is in de maatschappij een tendens waarneembaar, ook binnen families, dat men financieel niet meer verantwoordelijk wil zijn voor elkaar. Ook om deze reden wordt gekozen voor een algemeen graf. Een algemeen graf moet dan goedkoper zijn en er moet een verschil zijn met een eigen graf. Wij willen echter niet tornen aan de huidige looptijd van een algemeen graf, die in onze gemeente twintig jaar bedraagt. Dit is het dubbele van de wettelijk voorgeschreven grafrusttermijn van tien jaar. Daarom hebben we besloten met een voorstel te komen de looptijd van eigen graven te verhogen van 20 jaar naar 30 jaar. In het beleidsplan Begraven in Woudrichem wordt om de ruimtebehoefte te bepalen gerekend met een omloopsnelheid van een graf van 40 jaar (20 jaar + tweemaal een verlenging van 10 jaar). Wij verwachten dat wanneer een eigen graf wordt uitgegeven voor 30 jaar, het graf slechts één keer verlengd zal worden. De verlenging van de looptijd van een eigen graf van 20 naar 30 jaar zal nauwelijks gevolgen hebben voor de omloopsnelheid van de graven. Volledigheidshalve merken wij op dat waar in dit onderwerp gesproken wordt over een algemeen of eigen graf ook bedoeld worden algemene en eigen urnenplaats. 14 november 2008 6

Uitzondering op de regel zijn de belanghebbenden van de algemene graven die het algemene graf op dezelfde plaats graag willen wijzigen in een eigen graf. In het raadsbesluit van 28 augustus 2007 wordt gesproken van een periode van 20 jaar. Wij verwijzen u naar het volgende item. BESLISPUNT: - De looptijd van een eigen (urnen)graf wordt per 1 januari 2009 gewijzigd van 20 in 30 jaar. Artikel 13 van de Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen 2007 wordt hierop aangepast. 9. Wijzigen algemeen graf in eigen graf De gemeenteraad heeft op 28 augustus 2007 besloten tot de volgende overgangsmaatregel: Eénmalig zal aan de gebruikers van algemene graven de gelegenheid worden gegeven om het algemene graf ter plaatse om te zetten in een eigen graf voor de duur van 20 jaar. De mogelijkheid zal worden geboden aan alle gebruikers van algemene graven op de gemeentelijke begraafplaatsen in Woudrichem, die vóór 1 januari 2008 zijn uitgegeven. Algemene graven 1 juli 2000 t/m 31 december 2007 Graag willen wij het kalenderjaar 2009 aangrijpen om alle nabestaanden van algemene graven die zijn uitgegeven vanaf 1 juli 2000 tot en met 31 december 2007 deze gelegenheid te bieden. Deze graven hebben alle een looptijd van 20 jaar. Ons voorstel is om hiervoor bij die nabestaanden die daarvan gebruik willen maken een tarief van 345,00 in rekening te brengen. Voor dit bedrag wordt het graf gewijzigd van een algemeen graf in een eigen graf, zonder dat de looptijd van het graf veranderd. Het bedrag is tot stand gekomen door het huidige tarief voor een eigen graf + begraven voor 1 persoon ( 1.815,--) te verminderen met het huidige tarief voor een algemeen graf ( 1.470,--). Bijvoorbeeld: nabestaanden die in 2003 hebben gekozen voor een algemeen graf met een looptijd tot 2023 kunnen dit in 2009 wijzigen in een eigen graf, waarvan het recht geldig is tot 2023 voor een bedrag van 345,00. Algemene graven voor 1 juli 2000 De algemene graven die zijn uitgegeven in 1998, 1999 en de eerste maanden van 2000 hadden een looptijd van tien jaar. Deze is (bijna) verstreken. Nabestaanden van deze algemene graven krijgen de mogelijkheid het algemene graf te wijzigen in een eigen graf voor de duur van 20 jaar, wanneer de looptijd is verstreken. De nabestaanden die in een eerder stadium hebben aangegeven de intentie te hebben het algemene graf te wijzigen in een eigen graf voor 20 jaar op het moment dat de discussie rond de tarieven zou zijn gevoerd moeten deze mogelijkheid ook houden. Alleen voor deze doelgroepen is in de Verordening lijkbezorgingsrechten 2009 een tarief opgenomen voor het wijzigen van een algemeen graf in een eigen graf voor de duur van 20 jaar. BESLISPUNTEN: - In de Verordening lijkbezorgingsrechten 2009 een tarief opnemen ter hoogte van 345,00 voor het wijzigen van een algemeen graf in een eigen graf, bestemd voor algemene graven waarvan de looptijd nog niet is verstreken en die zijn uitgegeven in de periode 1 juli 2000 t/m 31 december 2007. - In de Verordening lijkbezorgingsrechten 2009 een tarief opnemen ter hoogte van 1.180,00 voor het wijzigen van een algemeen graf in een eigen graf, bestemd voor algemene graven waarvan de looptijd is verstreken en die zijn uitgegeven voor 1 juli 2000. 10. Conclusie en voorstel redelijke tarifering Een aantal aandachtspunten in deze notitie worden afgesloten met één of meerdere beslispunten. Bij de tarieven die wij u voor 2009 en volgende jaren gaan voorstellen zijn wij ervan uitgegaan dat u onderstaande beslispunten onderschrijft. 14 november 2008 7

BESLISPUNTEN: - De begraaftarieven worden jaarlijks vastgesteld. De in deze notitie voorgestelde tarieven zijn hierbij leidend en zullen jaarlijks, indien nodig, worden vermeerderd met een inflatiepercentage. - In de ruimingsplannen die ten aanzien van de verschillende gemeentelijke begraafplaatsen worden opgesteld, wordt het kleinschalig ruimen als serieuze mogelijkheid uitgewerkt. - De uren voor beleidsondersteuning die worden gemaakt in het kader van begraafplaatsen komen ten laste van de exploitatie van de gemeente en niet ten laste van het begraven. - De inrichting van de tweede en derde begraafkamer van de uitbreiding van begraafplaats aan de Zoetelaarssteeg vindt plaats op het moment dat de ruimte daadwerkelijk nodig is. - Een bedrag van 68.000,00 wordt overgeheveld van de amortisatiereserve naar de egalisatiereserve. - Vanaf 2009 worden de kosten van grafdelven direct toegerekend aan de tarieven die de kosten moeten dekken. - Bij een positieve ontwikkeling van de egalisatiereserve kunnen de begraaftarieven heroverwogen worden. - De looptijd van een eigen (dubbel)graf of van een eigen (dubbele) urnenplaats wordt per 1 januari 2009 gewijzigd van 20 jaar in 30 jaar. Artikel 13 van de Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen 2007 wordt hierop aangepast. - In de Verordening lijkbezorgingsrechten 2009 een tarief opnemen ter hoogte van 345,00 voor het wijzigen van een algemeen graf in een eigen graf, bestemd voor algemene graven waarvan de looptijd nog niet is verstreken en die zijn uitgegeven in de periode 1 juli 2000 t/m 31 december 2007. - In de Verordening lijkbezorgingsrechten 2009 een tarief opnemen ter hoogte van 1.180,00 voor het wijzigen van een algemeen graf in een eigen graf, bestemd voor algemene graven waarvan de looptijd is verstreken en die zijn uitgegeven voor 1 juli 2000. Daarnaast stellen wij u voor de tariefsverhoging over een periode van zes jaar uit te smeren. De opbrengsten uit de begraaftarieven nemen in de komende zes jaar toe met een gemiddeld percentage van in 2009: 5% incl inflatiecorrectie van 2,75% in 2010 en 2011: 5% in 2012 t/m 2014: 2,5 % De genoemde percentages zijn gemiddelde percentages. In de jaren dat we toegroeien naar kostendekkendheid van de tarieven is de egalisatiereserve voldoende om het verschil tussen inkomsten en uitgaven op te vangen. Een en ander wordt visueel gemaakt in de tabellen in de bijlagen 2, 3 en 4. BESLISPUNT: - Het verhogen van de tarieven om kostendekkendheid in het begraven te bereiken wordt over zes jaar verdeeld. 11. Financiële gevolgen voor de gemeentelijke exploitatie Als gevolg van de mutaties welke doorgevoerd zijn om de tarieven van begraven op een acceptabel niveau te houden zijn er enkele posten gemuteerd. Deze posten hebben de volgende consequenties voor de exploitatie van de gemeente. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Verlaging rente 6 naar 5% in de 5.845 5.845 5.845 5.845 5.845 5.845 kapitaallasten Uren buitendienst 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 Mutaties investeringen 11.936 11.936 11.936 11.936 11.936 11.936 Beleid binnendienst 12.000 12.000 12.000 12.000 12.000 12.000 Totaal 59.781 59.781 59.781 59.781 59.781 59.781 BESLISPUNT: - In 2009 wordt een bedrag van 59.781,00 incidenteel ten laste van de vrije algemene reserve (VAR) gebracht. Meerjarig zal dit worden meegenomen in de Bestuursrapportage van 2009. 14 november 2008 8

12. Bijlagen Bijlage 1 Overzicht begraaftarieven omliggende gemeenten Bijlage 2 Tariefsverhoging t/m 2014 Bijlage 3 Jaarlijkse kosten begraven/cremeren in Woudrichem t/m 2014 Bijlage 4 Overzicht kosten en opbrengsten t/m 2014 Bijlage 5 Verloop egalisatiereserve 14 november 2008 9

Bijlage 1 Overzicht begraaftarieven omliggende gemeenten 2008 Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Algemeen graf Begrafenis pp 1470 1230 1008 610 725 Grafrecht bij uitgifte 0 0 0 0 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 0 0 0 391,26 Looptijd 20 10 30 10 15 Totale kosten inclusief begraafkosten 1470 1230 1008 610 1116,26 Totale kosten per jaar 73,50 123 33,60 61 74,41 Eigen graf (1 persoon) Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Begrafenis pp 635 630 1008 600 725 Grafrecht bij uitgifte 1180 1200 859 1600 1058 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 0 1133 605 1058,94 Looptijd 20 20 30 30 30 Totale kosten inclusief begraafkosten 1815 1830 3000 2805 2841,94 Totale kosten per jaar 90,75 91,50 100 93,50 94,73 Eigen graf (2 personen) Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Begrafenis pp 635 1270 630 1260 1066 2132 600 1200 725 1450 Grafrecht bij uitgifte 1680 1200 1502 1600 1058 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 0 1133 605 1058 Looptijd 20 20 30 30 30 Totale kosten inclusief begraafkosten 2950 2460 4767 3405 3566 Totale kosten per jaar 147,50 123 158,90 113,50 118,87 Algemene urnenplaats Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Bijzetting pp 1370 1230 224 290 187 Grafrecht bij uitgifte 0 0 0 0 0 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 0 0 0 232,84 Looptijd 20 10 30 10 10 Totale kosten inclusief kosten bijzetten 1370 1230 224 290 419,84 Totale kosten per jaar 68,50 123 7,50 29 41,99 Eigen urnenplaats (1 persoon) Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Bijzetting pp 535 630 224 170 187 Grafrecht bij uitgifte 1180 1200 859 800 703 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 1133 605 498,96 Looptijd 20 20 30 30 30 Totale kosten inclusief kosten bijzetten 1715 1830 2216 1575 1388,96 Totale kosten per jaar 85,75 91,50 73,87 52,50 46,30 Eigen urnenplaats (2 personen) Woudrichem Aalburg Zaltbommel Gorinchem Werkendam Bijzetting pp 535 1070 630 1260 224 448 170 340 187 374 Grafrecht bij uitgifte 1680 1200 859 800 703 Algemeen onderhoud begraafplaats 0 0 1133 605 498,86 Looptijd 20 20 30 30 30 Totale kosten inclusief kosten bijzetten 2750 2460 2440 1775 1575,86 Totale kosten per jaar 137,50 123,00 81,33 59,17 52,53 Optionele kosten zoals inschrijven en overboeken van eigen (urnengraven) en kosten grafbedekking zijn in dit overzicht niet meegenomen, maar kunnen per gemeente zeer variëren. 14 november 2008 10

Bijlage 2 Tariefsverhoging t/m 2014 De tariefsverhoging wordt over een periode van zes jaar uitgesmeerd. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal kosten 209.986 250.876 250.877 250.878 250.878 250.878 Overzicht tarieven waarin de kosten van het grafdelven direct worden doorbelast huidig Primitief 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 a Grafrecht eigen graf 1 pers vanaf 12 1180 1770 1770 1770 1859 1905 1953 2001 jaar b Begraven in een eigen graf 635 635 746 828 870 891 914 936 c Grafrecht eigen graf 1 pers vanaf 12 1815 2405 2516 2598 2728 2796 2866 2938 jaar + begraven c = a + b d Grafrecht dubbelgraf 2 pers vanaf 1680 2520 2520 2520 2646 2712 2780 2849 12 jaar e Grafrecht dubbelgraf 2 pers vanaf 2950 3790 4012 4176 4385 4495 4607 4722 12 jaar + begraven van 2 pers e = d + 2xb f Algemeen graf 1 pers vanaf 12 jaar (inclusief begraven) 1470 1470 1470 1507 1544 1583 1623 1663 g Recht op urnengraf of urnenplaats 1180 1770 1770 1770 1859 1905 1953 2001 1 pers vanaf 12 jaar h Bijzetten in een eigen urnenplaats 535 535 535 535 561 576 590 605 i Recht op urnengraf of urnenplaats 1715 2305 2305 2305 2420 2481 2543 2606 1 pers vanaf 12 jaar + bijzetten i = g + h j Recht op dubbele urnenplaats 2 1680 2520 2520 2520 2646 2712 2780 2849 pers vanaf 12 jaar k Recht op dubbele urnenplaats 2 2750 3590 3590 3590 3770 3864 3960 4059 pers vanaf 12 jaar + tweemaal bijzetten k = j + 2xh l Algemene urnenplaats 1 pers vanaf 12 jaar (inclusief bijzetten) 1370 1370 1370 1384 1398 1412 1426 1440 Toelichting De kolom primitief 2009 bevat de tarieven na omzetting van de looptijd van de eigen (urnen)graven van 20 naar 30 jaar. In de kolom waar 2009 boven staat zijn de tarieven genoemd die in 2009 gaan gelden. Dit zijn de tarieven waarin zowel de inflatiecorrectie van 2,75% als de tariefsverhoging van 2,25% is verwerkt en waarvan de opbrengsten in zijn totaliteit 5% hoger zullen zijn dan in 2008. Dit betekent niet dat alle afzonderlijke tarieven zichtbaar met 5% toenemen. De hoogte van de tarieven komt in 2009 anders tot stand dan in 2008 en vorige jaren (zie pagina 4 onder 3. Berekening hoogte tarieven van deze notitie). Het tarief in 2009 is dus niet het tarief van 2008 + 5%. Dat de totaal opbrengsten in 2009 met 5% stijgen ten opzichte van 2008 wordt in beeld gebracht in bijlage 4. 14 november 2008 11

Bijlage 3 - Jaarlijkse kosten begraven/cremeren in Woudrichem t/m 2014 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Algemeen graf Begrafenis pp 1470 1470 1507 1544 1583 1623 1663 Looptijd 20 20 20 20 20 20 20 Totale kosten 1470 1470 1507 1544 1583 1623 1663 inclusief begraafkosten Totale kosten per jaar 73,50 73,50 75,35 77,20 79,15 81,15 83,15 Eigen graf 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (1 persoon) Begrafenis pp 635 746 828 870 891 914 936 Grafrecht bij uitgifte 1180 1770 1770 1859 1905 1953 2001 Looptijd 20 30 30 30 30 30 30 Totale kosten 1815 2516 2598 2729 2796 2867 2937 inclusief begraafkosten Totale kosten per jaar 90,75 83,86 86,60 90,96 93,20 95,56 97,90 Eigen graf 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (2 personen) Begrafenis pp 635 1270 746 1492 828 1656 870 1740 891 1782 914 1828 936 1872 Grafrecht bij uitgifte 1680 2520 2520 2642 2712 2780 2849 Looptijd 20 30 30 30 30 30 30 Totale kosten 2950 4012 4176 4382 4494 4608 4722 inclusief begraafkosten Totale kosten per jaar 147,50 133,73 139,20 146,06 149,80 153,60 157,36 Algemene 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 urnenplaats Bijzetting pp 1370 1370 1384 1398 1412 1426 1440 Looptijd 20 20 20 20 20 20 20 Totale kosten 1370 1370 1384 1398 1412 1426 1440 inclusief kosten bijzetten Totale kosten per jaar 68,50 68,50 69,20 69,90 70,60 71,30 72,00 Eigen urnenplaats 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (1 persoon) Bijzetting pp 535 535 535 562 576 590 605 Grafrecht bij uitgifte 1180 1770 1770 1859 1905 1953 2001 Looptijd 20 30 30 30 30 30 30 Totale kosten 1715 2305 2305 2420 2481 2543 2606 inclusief kosten bijzetten Totale kosten per jaar 85,75 76,83 76,83 80,67 82,70 84,77 86,87 14 november 2008 12

Eigen urnenplaats 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 (2 personen) Bijzetting pp 535 1070 535 1070 535 1070 562 1124 576 1152 590 1180 605 1210 Grafrecht bij uitgifte 1680 2520 2520 2646 2712 2780 2849 Looptijd 20 30 30 30 30 30 30 Totale kosten 2750 3590 3590 3770 3864 3960 4059 inclusief kosten bijzetten Totale kosten per jaar 137,50 119,67 119,67 125,67 128,80 132 135,30 14 november 2008 13

Bijlage 4 Overzicht kosten en opbrengsten t/m 2014 Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Overige kosten 61.525 49.146 49.147 49.148 49.148 49.148 Grafdelven 30.300 30.300 30.300 30.300 30.300 30.300 Onderhoud 65.920 87.295 87.295 87.295 87.295 87.295 Kapitaallasten 52.241 84.448 84.448 84.448 84.448 84.448 Totaal kosten 209.986 251.189 251.190 251.191 251.191 251.191 Begraafrechten 150.000-150.000-150.000-150.000-150.000-150.000- Omzetting 20 -> 30 jaar 27.630-27.630-27.630-27.630-27.630-27.630- Verhoging jaar 1a 4.885-4.885-4.885-4.885-4.885-4.885-2,75% Verhoging jaar 1 3.997-3.997-3.997-3.997-3.997-3.997-2,25% Verhoging jaar 2 9.326-9.326-9.326-9.326-9.326-5% Verhoging jaar 3 9.792-9.792-9.792-9.792-5% Verhoging jaar 4 5.141-5.141-5.141-2,50% Verhoging jaar 5 5.269-5.269-2,50% Verhoging jaar 6 5.401-2,50% Totaal opbrengsten 186.512-195.837-205.629-210.770-216.039-221.440- Saldo voor mutaties reserve 23.475 55.352 45.561 40.421 35.152 29.751 14 november 2008 14

Bijlage 5 - Verloop egalisatiereserve Begin 2009 351.426 Begin 2010 327.952 Begin 2011 272.600 Begin 2012 227.038 Begin 2013 186.617 Begin 2014 151.465 Begin 2015 121.714 14 november 2008 15