EURO BOOKS ONLINE - Digitaal bladeren in juridische uitgaven Uitgave 2013 C.I.P. Koninklijke Bibliotheek Albert I NUR 820 I.S.B.N. 2013 by Euro Books Uitgegeven door Euro Trans Lloyd Kaleshoek 8 8340 Damme www.eurobooks.be Niets uit deze uitgave mag door elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, gereproduceerd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2013/5932/3
INHOUDSTAFEL De geneesheer en het slachtoffer
DE GENEESHEER EN HET SLACHTOFFER I. DE WET OP DE PATIËNTENRECHTEN...2 1. Inleiding...2 1.1 Waarom een wet op de patiëntenrechten?...2 1.2 Voorbereiding van de wet...2 1.3 Bedoeling van de wet...3 2. Toepassingsgebied...4 2.1 Op wie is de wet van toepassing?...4 2.2 Wanneer is de wet van toepassing?...5 2.3 Vertegenwoordiging van patiënten...6 3. De rechten van de patiënt...8 3.1 Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening...8 3.2 Recht op vrije keuze van de zorgverstrekker...8 3.3 Recht op informatie...9 3.4 Recht op toestemming...11 3.5 Patiëntendossier...13 3.6 Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer...15 3.7 Recht op klachtenbemiddeling...17 4. De wettekst...20 II. KEN JE RECHTEN ALS PATIENT...28 VPP-brochure...28 Woord vooraf...28 1. Je hebt recht op een kwaliteitsvolle gezondheidszorg...30 2. Je hebt recht op de vrije keuze van zorgverlener...30 3. Je hebt recht op informatie over jouw gezondheidstoestand...31 3.1 De vertrouwenspersoon...31 3.2 Niet-geïnformeerd willen worden...31 3.3 Uitzondering: de therapeutische exceptie...32 2
4. Je hebt recht op jouw toestemming...33 4.1 Welke informatie?...34 4.2 Welke wijze van toestemming?...34 4.3 Vertegenwoordiging van de patiënt...35 5. Je hebt recht op inzage en recht op een kopie van jouw medisch dossier...36 5.1 Persoonlijke notities...37 5.2 Nabestaanden...37 6. Je hebt recht op de bescherming van jouw persoonlijke levenssfeer...38 6.1 Uitzondering...38 7. Je hebt recht op klachtenbemiddeling...39 III. PATIËNTENRECHTEN - TO THE POINT...42 Inleiding...42 1. Artikelen 1-18 WPR...42 1.1 Toepassingsgebied...42 1.2 Voorschriften...45 2. Artikel 95 WLVO...49 2.1 Toepassingsgebied...49 2.2 Voorschriften...49 Samenvatting...55 IV. WET OP DE RECHTEN VAN DE PATIËNT EN DE EUTHANASIEWET VANUIT HET STANDPUNT VAN DE VERPLEEGKUNDIGE...58 Inleiding...58 1. Situering van de wet in een historische benadering...58 2. Artikelsgewijs bespreking van de patiëntenrechtenwet...62 3. Verbanden met de wet op de palliatieve zorgen en op euthanasie...66 3
4. Meerwaarde van deze wet...66 V. DE WILSVERKLARING BIJ HET LEVENSEINDE...68 Inleiding...68 1. Context...68 2. Drie wettelijke kaders en een deontologische regel...69 3. De wettelijke voorwaarden van de wilsuiting...70 3.1 Het euthanasieverzoek...70 3.2 De wilsverklaring...71 3.3 De toestemming of weigering...72 3.4 Vertegenwoordigers van de patiënt...73 4. De praktijk...75 4.1 Cijfers...75 4.2 Wensen bespreekbaar maken...75 5. De praktijk aan de hand van zes voorbeelden...76 5.1 Voorbeeld 1...76 5.2 Voorbeeld 2...76 5.3 Voorbeeld 3...77 5.4 Voorbeeld 4...78 5.5 Voorbeeld 5...78 5.6 Voorbeeld 6...79 6. Voorlopig besluit en voorstel...79 Bijlagen...81 VI. DOSSIER DUURZAME GEZONDHEIDSZORG...84 Inleiding...84 1. Gezondheidszorg: een basisrecht...85 1.1 Duurzame gezondheidszorg in Noord-Zuidperspectief...85 4
1.2 Relatie armoede en gezondheidszorg in de geïndustrialiseerde wereld...86 2. Gezondheid tot (w)elke prijs?...87 2.1 Forfaitair betaalde geneeskunde...89 2.2 Goedkopere medicijnen...90 2.3 Aanvullende verzekeringen...92 2.4 Gedeelde verantwoordelijkheid...92 2.5 Structurele maatregelen inzake de financiering van de ziekteverzekering...94 2.6 Overheveling bevoegdheden inzake gezondheidszorg...95 2.7 Geen discriminatie in de thuiszorg...96 3. Geen overmedicalisering...98 3.1 Vermijden van onnodige medicatie...98 3.2 Thuisopvang en omstandigheidsverlof voor zieke kinderen...99 3.3 Natuurlijke geneeswijzen...99 4. Geestelijke gezondheidszorg: een maatschappelijke verantwoordelijkheid...104 4.1 De stressbalans slaat door...104 4.2 Een vaak voorkomende psychische aandoening: depressie...105 4.3 Zelfdoding...106 4.4 (Over)medicalisering van welzijn?...109 5. Legale en illegale drugs...111 6. Thuiszorg: een vrije keuze die ondersteuning verdient...112 6.1 Demografische ontwikkelingen...113 6.2 Hoge kostprijs residentiële verzorgingsstaat...113 6.3 Wens tot autonomie en zelfredzaamheid...113 7. Plaats van de patiënt in de gezondheidszorg...117 7.1 Patiëntenrechten...117 7.2 Relatie patiënt - zorgverstrekker...118 7.3 Inspraakorganen...118 7.4 Rechten van zieke kinderen...119 7.5 Respect voor de keuze van de patiënt...120 VII. EEN ZORGLEIDRAAD ROND EUTHANASIE...122 1. Hoe kan men de zorg rond het levenseinde verbeteren?...123 5
2. Waarom een zorgleidraad rond het levenseinde?...124 3. Voor wie is de zorgleidraad bedoeld?...125 4. Enkele uitgangspunten van de zorgleidraad...125 5. Over welke patiënten gaat het in dit zorgprotocol?...129 6. Hoe is de zorgleidraad opgebouwd?...130 7. Hoe de zorgleidraad te gebruiken?...132 VIII. FEDERALE CONTROLE- EN EVALUATIECOMMISSIE EUTHANASIE...134 Inleiding...134 1. Statistisch verslag...135 1.1 Tabellen met de informatie verzameld op basis van deel II van de registratiedocumenten die de commissie ontvangen heeft...135 1.2 Algemeen overzicht 2004-2005...144 2. Beschrijving en evaluatie van de toepassing van de wet...148 2.1 Werking van de commissie...148 2.2 Aantal aangiften...148 2.3 De aandoeningen die aan de basis lagen van euthanasie...149 2.4 De leeftijd van de patiënten...150 2.5 Euthanasie op grond van voorafgaande wilsverklaring...150 2.6 De plaats waar de euthanasie werd uitgevoerd...150 2.7 Te verwachten termijn van overlijden...151 2.8 De aard van het lijden...151 2.9 De wijze waarop de euthanasie uitgevoerd werd en de gebruikte middelen...152 2.10 De geraadpleegde artsen...153 2.11 Het advies van de geraadpleegde arts...153 2.12 De procedure gevolgd door de arts...154 2.13 De beslissingen van de commissie...154 3. Aanbevelingen van de commissie inzake de uitvoering van de wet...155 3.1 Aanbevelingen van de commissie...155 4. Samenvatting...156 Wet van 28 mei 2002 betreffende euthanasie...159 6
Het registratiedocument euthanasie...168 Besluit...175 IX. DE MEDISCHE EXPERTISE BIJ PERSONENSCHADE: KNELPUNTEN EN MOGELIJKE OPLOSSINGEN...180 Inleiding...180 1. De interdisciplinaire werkgroep medische deskundigen (I.W.M.D)...180 2. De formulering van de aan de deskundige voor te leggen vragen...181 3. De keuze van de persoon van de deskundige...183 4. Aan het deskundigenbericht te stellen kwaliteitseisen...184 5. Procedure voor de totstandkoming van een deskundigenbericht...187 6. Besluit...188 X. ARBEIDSONGEVALLEN...190 1. Arbeidsongevallen: definities...190 1.1 Wetgeving...190 1.2 Definities...190 2. Het arbeidsongeval...191 2.1 Het arbeidsongeval...191 2.2 Het ongeval van en naar het werk...194 3. Het arbeidsongeval: de aangifteprocedure...196 4. De Administratieve Gezondheidsdienst (A.G.D.)...206 4.1 Expertiseopdracht...207 4.2 Medische zorgen en kosten...210 4.3 Reiskosten...212 4.4 Tijdelijke arbeidsongeschiktheid ten gevolge van een arbeidsongeval...213 7
4.5 Herziening op grond van een verergering of van een vermindering van het letsel...215 4.6 Ambtshalve heronderzoek...216 XI. SLACHTOFFER VAN EEN ONGEVAL...218 1. Hoe worden ongevallen in de privé-sfeer vergoed?...218 1.1 Uitkering door het ziekenfonds...218 1.2 Andere financiële tegemoetkomingen...222 1.3 Schadevergoeding van de ongevallenverzekering...223 2. Hoe worden arbeidsongevallen vergoed?...226 2.1 Aangifte...227 2.2 Kosten...227 2.3 Uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en bij overlijden...228 2.4 Sociale aspecten...233 2.5 Betwistingen...234 3. Wat als iemand anders aansprakelijk is?...234 3.1 Fout...235 3.2 Schade...236 3.3 Oorzakelijk verband...242 3.4 Wie zal uiteindelijk de toegekende vergoedingen betalen?...242 3.5 Fiscaal aspect...243 3.6 Hulp...244 4. Een geval apart: de foutloze aansprakelijkheid...244 4.1 De zwakke weggebruiker...245 4.2 De bezoeker van een voor het publiek toegankelijk gebouw...245 XII. DETERMINANTEN VAN DE LETSELERNST BIJ VERKEERSONGEVALLEN...246 1. Inleiding...250 2. Beschrijving van de dataset...252 3. Modellen...255 3.1 Multinomiale logistische regressie...255 8
3.2 CHAID-analyse...261 4. Resultaten...264 4.1 Resultaten multinomiale logistische regressie-analyse...264 4.2 Betrouwbaarheid van de resultaten...273 5. Beslissingsboom met CHAID...274 5.1 Analyse van de resultaten van de automatisch gecreëerde beslissingsboom...274 5.2 Beoordeling van de resultaten...275 5.3 Resultaten van de gemanipuleerde beslissingsbomen...277 6. Conclusies...285 7. Beleidsaanbevelingen...287 XIII. CAUSALITEIT BIJ LETSELSCHADE EN MEDISCHE EXPERTISE...290 Inleiding...290 1. Verschillende juridische causaliteitscriteria...290 2. Predispositie revisited...291 3. Predispositie buiten de context van civiele aansprakelijkheid...295 4. Communicatie tussen verschillende disciplines: de inschatting van twee hypothetische arbeidslevens...295 5. Invloed van een predispositie op het inkomen met ongeval: geen, tenzij schending schadebeperkingsplicht...297 6. Invloed van een predispositie op het inkomen zonder ongeval: afhankelijk van het karakter van de predispositie in kwestie...300 7. De afweging van goede en kwade kansen met betrekking tot een predispositie: feitelijke aanknopingspunten...303 8. Bewijslastverdeling en bewijswaardering...306 9. De afweging van goede en kwade kansen met betrekking tot een predispositie: het normatieve kader...308 10. Psychische predisposities anders behandelen dan lichamelijke?...309 9
11. Predisposities en medische informatie: fact finding of fishing expedition?...310 12. Conclusies...311 XIV. VERKEERSLETSELS BIJ DE ZWAKKE WEGGEBRUIKER...312 1. Inleiding...315 2. Verkeersonveiligheid van jonge voetgangers en fietsers in België...319 2.1 Situering...319 2.2 Mortaliteit en stelsels: analyse ongevalstatistieken...319 3. Ongevallen en letsels bij jonge voetgangers en fietsers...323 3.1 Voetgangers...323 3.2 Fietsers...327 3.3 Besluit...332 4. Expositie van kinderen...333 4.1 Woon-schoolverkeer...335 4.2 Alle verplaatsingsmotieven...336 4.3 Expositie tijdens het buiten spelen...338 5. Ongevalskenmerken en -omstandigheden...338 5.1 Voetgangers...338 5.2 Fietsers...342 6. Risicofactoren voor jonge voetgangers en fietsers...349 6.1 Algemene risicofactoren...349 6.2 Specifieke risicofactoren voor jonge voetgangers...382 6.3 Specifieke risicofactoren voor jonge fietsers...383 7. Conclusie...386 8. Aandachtspunten voor het beleid...394 9. Aanbevelingen voor verder onderzoek...398 10