I ALGEMENE INFORMATIE Afgedrukt op 22/05/2012

OPVOLGINGSFICHE MILIEUCHARTER OOST-VLAANDEREN CYCLUS 2011 I ALGEMENE INFORMATIE Afgedrukt op 22/05/2012 Contactgegevens Officiële naam bedrijf (evt. Commerciële naam) Exploitatieadres ARONIA NV Gustaaf Callierlaan 256-9000 Gent Contactpersoon milieucharter Naam: Jo ZANDERS Tel: 09-2240901 E-mail: info@aronia.be GSM: Algemene informatie Aantal personeelsleden 165 Korte omschrijving van de activiteiten Zijn er in 2011 belangrijke wijzigingen gepland? Klassieke schoonmaak, schoonmaakconsultancy en facilitaire diensten neen Aantal vroegere deelnames aan milieucharter 10 Dossieropvolging (in te vullen door projectcoördinator) Dossiernummer 2011/57 Deelname aanvaard mits nakomen volgende voorwaarden geen Opmerkingen (suggesties) bij de evaluatie (actiejaar 2010) - Aanbevelingen (correctieve acties aangewezen) bij de evaluatie - (actiejaar 2010) Knelpunten (correctieve acties noodzakelijk) bij de evaluatie - (actiejaar 2010) Tussentijdse evaluatie Geen Eindevaluatie Samenstelling evaluatieteam Aanwezig namens de deelnemer Opmerkingen (suggesties) bij de evaluatie (actiejaar 2011) Aanbevelingen (correctieve acties aangewezen) bij de evaluatie (actiejaar 2011) Knelpunten (correctieve acties noodzakelijk) bij de evaluatie (actiejaar 2011) Beslissing inzake toekenning milieucharter Voorwaarde voor deelname volgende cyclus Datum 11/04/2012 Mathieu Van Bouwel voorzitter evaluatiecommissie Annemie De Proft projectcoördinator verslag Jo Zanders Isabelle Govaert Onderhoudsattesten, rendement stookinstallaties opvolgen Actualiseren noodplan met telefoonnummers Opruimactie gevaarlijke producten of melding indienen Geen Toekenning Geen F_OND_17e e Opvolgingsfiche Milieucharter Oost-Vlaanderen cyclus 2010 Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 1 van 9

II ACTIEPLAN 2011 Thema 1 : HET VOEREN VAN EEN COHERENT MILIEUBELEID EN INTEGREREN VAN MILIEUZORG IN HET BEDRIJFSBELEID Het beleid van de onderneming en haar engagement ten aanzien van milieu vastleggen. Nieuwe ontwikkelingen die bijdragen tot de milieuvriendelijkheid van het product introduceren Informatie verstrekken over de milieu-impact van de producten Milieuzorg integreren in de bedrijfsvoering De werknemers informeren, sensibiliseren, opleiden en betrekken bij de uitvoering van het milieubeleid 1.1 Digitale klantenenquête Opstellen en per mail versturen en elektronisch 31-12- Jo opvolgen 2011 1.2. Opleiding Milieu en impact als onderdeel van de personeelsopleiding continu Thema 2 : HET RATIONEEL GEBRUIK VAN WATER EN DE BEPERKING VAN WATERVERONTREINIGING Een waterbalans opstellen en geregeld het waterverbruik kritisch evalueren. In het kader van een globaal rationeel waterverbruik verspillingen voorkomen Proceswater en koelwater recycleren Een beleid voeren van rationeel verbruik van grondwatervoorraden Hemelwater bufferen, infiltreren en indien mogelijk gebruiken Kwaliteitsvolle grondwaterlagen slechts aanspreken voor die activiteiten die hoge waterkwaliteiten vereisen Waterverontreiniging naar de omgeving beperken De belasting van het afvalwater tot een minimum beperken Metingen en analyses (laten) uitvoeren en op regelmatige tijdstippen de resultaten ervan kritisch evalueren 2.1. Opvolgen waterverbruik Jaarlijks vergelijken met de twee voorgaande jaren Jaarlijk s Thema 3 : DE BEPERKING VAN LUCHT VERONTREINIGING Luchtverontreiniging naar de omgeving vermijden of beperken Geurhinder naar de omgeving vermijden Metingen en analyses (laten) uitvoeren en op regelmatige tijdstippen de resultaten ervan kritisch evalueren 3.1. Thema 4 : HET VERMIJDEN VAN NIEUWE EN BEHEERSEN VAN HISTORISCHE BODEMVERONTREINIGING Maatregelen nemen om nieuwe bodemverontreiniging te voorkomen Bestaande bodemverontreinigingen beheersen Onderzoeken laten uitvoeren en op regelmatige tijdstippen de resultaten ervan kritisch evalueren 4.1. Thema 5 : HET BEPERKEN VAN HINDER DOOR LICHT, LAWAAI EN TRILLINGEN Lawaaihinder en hinder door trillingen naar de omgeving beperken Lichthinder beperken Metingen en analyses (laten) uitvoeren en op regelmatige tijdstippen de resultaten ervan kritisch evalueren 5.1. Thema 6 : MILIEU VERANTWOORDE OPSLAG EN GEBRUIK VAN GEVAARLIJKE PRODUCTEN Gevaarlijke producten op een milieuverantwoorde wijze gebruiken en opslaan Regelmatige controles op opslagplaatsen van gevaarlijke producten uitvoeren Een asbestinventaris opmaken en op regelmatige tijdstippen evalueren Asbest op reglementaire wijze laten verwijderen Isabell e F_OND_17e e Opvolgingsfiche Milieucharter Oost-Vlaanderen cyclus 2010 Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 2 van 9

6.1. Thema 7 : HET STIMULEREN VAN AFVALPREVENTIE EN -RECUPERATIE EN HET BEPERKEN VAN VERPAKKINGSAFVAL De productie van afval voorkomen of reduceren en de schadelijkheid van de afvalstoffen voorkomen of zoveel mogelijk beperken Afvalstromen selectief inzamelen en nuttige toepassingen nastreven De gegevens van het afvalregister en de afvalproductie op regelmatige tijdstippen kritisch evalueren Bij het verpakken van producten de hoeveelheid verpakkingsmateriaal beperken Verpakkingsmaterialen gebruiken die herbruikbaar of recycleerbaar zijn of op een milieuvriendelijke manier kunnen worden verwerkt 7.1. Gebruikte toners laten recycleren in plaats van in de afvalstroom te laten terechtkomen Gebruikte toners laten ophalen doo firma Recyca te Malle Thema 8 : REKENING HOUDEN MET MILIEUASPECTEN BIJ INKOOP EN INVESTERINGEN Bij de inkoop van grondstoffen rekening houden met de invloed van de aangekochte goederen op het milieu Overschakelen op milieuvriendelijkere grondstoffen, onderhoudsproducten, materialen Bij de aankoop van nieuwe installaties en machines al in de ontwerpfase rekening houden met de mogelijke milieubelastende effecten van de installatie en hindervoorkomende of -beperkende maatregelen voorzien. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan preventie aan de bron boven end-of-pipe technieken 8.1. Ionator Analyse van de mileu-impact en de vergelijking op resultaat- en prijsniveau van dit toestel 31-8- 2011 Thema 9 : HET RATIONEEL GEBRUIK VAN ENERGIE Het energieverbruik in het bedrijf reduceren door het voeren van een politiek van Rationeel Energie Gebruik (R.E.G.). Een energiebalans opstellen en op regelmatige tijdstippen het verbruik kritisch evalueren 9.1. Opvolgen elektriciteitsverbruik Jaarlijks opvolgen en vergelijken met de twee voorgaande jaren Jaarlijk s Thema 10 : DE IMPACT OP DE OMGEVING BEPERKEN Noodprocedures voorzien om ingeval van ongevallen de impact op de omgeving en leefmilieu te beperken Met het oog op het streven naar een goede nabuurschap en een positieve relatie opbouwen met de omwonenden De bedrijfsgebouwen en infrastructuur visueel integreren in het landschap en de omgeving Natuur, buffergebieden en landschapswaarden op het niet-bebouwde bedrijfsoppervlak behouden en/of versterken Inspanningen leveren om de impact van het bedrijf op de verkeersdrukte te reduceren 10.1. Jo Isabell e F_OND_17e e Opvolgingsfiche Milieucharter Oost-Vlaanderen cyclus 2010 Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 3 van 9

III EVALUATIE Algemene stand van zaken Nieuwe ontwikkelingen Op 6/12/2011 is in de achterbouw een elektrische brand geweest. Door een defect in de schakelkast is er in een driefasig net 400 V op het netwerk van 230 V gekomen waardoor er heel veel schade is in het gebouw. Er is een UPS voor de server, daardoor is deze niet beschadigd. Thema 1 Milieubeleid en milieuzorg 1.1 Digitale klantenenquête Opstellen en per mail versturen en elektronisch 31-12- Jo opvolgen 1.2. Opleiding Milieu en impact als onderdeel van de personeelsopleiding 2011 continu 1.1. Nieuwe geïntegreerde database geïntroduceerd in 2011. Deze is in april 2012 nog niet geïmplementeerd. Actie klantenenquête werd niet uitgevoerd omdat systeem nog niet werkte. Standaard vragen werden opgesteld. 1.2 Circa 20 nieuwe werknemers in 2011 Schriftelijke onthaalbrochure, bestaat in het Nederlands voor circa 30 verschillende nationaliteiten. Er wordt, mondelinge toelichting gegeven in de taal van de gebruiker. Opleiding nederlands via de VDAB. Onthaalbrochure werd voorgelegd ter inzage, instructies zijn ook met tekeningen en pictogrammen gestaafd. - Aandacht voor schoonmaakmiddelen - Aandacht voor doseren - Aandacht voor opslag in lokaal 1.3 Vermelding Milieucharter 2011 - logo op de website Werden sinds het vorige evaluatiebezoek aanvragen tot wijziging van de vergunningen of meldingen van kleine wijzigingen ingediend? Er is geen melding ingediend, er werd geopteerd om de opslag van gevaarlijke producten steeds te beperken tot max. 50 liter/kg. Tijdens de rondgang werd echter vastgesteld dat er meer producten aanwezig zijn. Er is op korte termijn een opruimactie gepland. Hoe gebeurt de interne communicatie? Onthaal, opleiding, personeelsvergadering, Onthaalbrochure werd voorgelegd en toegelicht Verklaring Duurzaam ondernemen is opgenomen op de website Heeft de milieucoördinator de verplichte driemaandelijkse rondgangen uitgevoerd en hierover gerapporteerd aan de bedrijfsleiding? Minimale vereisten (indien van Schriftelijke milieubeleidsverklaring of milieuzorg geïntegreerd in de beleidsverklaring Milieuvergunningen up-to-date houden Interne communicatie over milieubeleid Driemaandelijkse rondgang milieucoördinator + jaarverslag Milieubeleidsverklaring Stavingsdocument voorgelegd Ok Lijst van de vergunningen en lijst van de Vlarem I rubrieken Verslagen CPBW / Stavingsdocument voorgelegd Onthaalbrochure / opleidingsmatrix Verslagen rondgang + jaarverslag Ok Ok Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 4 van 9

Thema 2 Water Geplande acties (Hier niet invullen of wijzigen! 2.1. Opvolgen waterverbruik Jaarlijks vergelijken met de twee voorgaande jaren Jaarlijk s 2.1. Verbruiken op de waterfactuur zijn zeer onduidelijk omdat over verschillende periodes gewerkt wordt, deels raming, deels genoteerde tellerstanden. Huishoudelijk waterverbruik, 1 wasmachine en sanitair voor 3 tot 4 personen. periode aantal maanden verbruik verbruik in liter/maand 12/8 5/10 17 14 823 5/10-2/11 9 2 222 2/11-3/12 12 6 500 Isabell e Worden waterverbruiken opgevolgd en worden deze vergeleken met de vorige jaren (bij voorkeur aan de hand van indicatoren en gekoppeld aan relevantie productiegegevens)? (eventueel overzicht ter beschikking houden tijdens evaluatie) Weinig relevant Werd het afgelopen jaar een zelfcontroleprogramma uitgevoerd op de relevante parameters van het geloosde afvalwater (sanitair en bedrijfs)? Worden de wettelijke vereisten voor grondwaterwinningen nagekomen? Debietmeting, analyses, meting grondwaterpeil Is de lozing van bedrijfsafvalwater getoetst aan de nieuwe milieukwaliteitsnormen? Worden de totale waterkosten bijgehouden (van aankoop van het water tot verwijdering van het afvalwater)? Weinig relevant Opvolging en kritische evaluatie van de waterverbruiken Meetprogramma op lozing afvalwater + Naleven lozingsvoorwaarden Naleven wettelijke vereisten inzake grondwater Waterbalans en waterverbruiken van de laatste 3 jaar Analyseresultaten afvalwater + toetsing aan de normen Stavingsdocument voorgelegd ok nvt Thema 3 Lucht 3.1. 3.1. Nieuwe stookinstallatie vooraan Gaswandketel VCW 296 Ecotec 24 kw Factuurdatum februari 2012 Nieuwe stookinstallatie achteraan Gasketel merk Vaillant Type VU242 24 kw factuurdatum december 2011 Er is een tweejaarlijks onderhoudscontract voor beide installaties. De twee toestellen zijn van het type HR+ uitgerust met condensatie. Het rendement wordt geschat op 109 % Werden emissiemetingen uitgevoerd op de proces emissies (zelfcontroleprogramma)? Werden er bij deze emissiemetingen overschrijdingen van de normen vastgesteld? Indien ja, graag specificaties Worden de onderhoudsverplichtingen voor stookinstallaties nagekomen? Zijn hierbij problemen vastgesteld? 2 nieuwe stookinstallaties zie actie Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 5 van 9

4/8/2011 verbrandingsmetingen uitgevoerd op de oude installatie brander achteraan 91,2 % - 24 kw brander Vaillant ingebruikname 2006 Worden de onderhoudsverplichtingen voor koelinstallaties nagekomen? Zijn hierbij problemen vastgesteld? Periodiek onderhoud, logboeken en instructiekaarten voor koelinstallaties Periodiek onderhoud en keuring van stookinstallaties (inclusief verwarmingsaudit) Wettelijk meetprogramma voor emissies van stookinstallaties Wettelijk meetprogramma voor luchtemissies van procesinstallaties Conformiteitsattest leverancier of deskundige. Inventaris koelinstallaties en gebruikte koelmiddelen, onderhoudsattesten en logboeken Laatste twee verslagen periodiek onderhoud stookinstallaties Meetgegevens emissies + toetsing aan de normen Meetgegevens emissies + toetsing aan de normen nvt Stavingsdocument voorgelegd Ok Thema 4 Bodem 4.1. Is er absorberend materiaal (korrels, doeken, slangen, ) en een lekkageprocedure aanwezig? Ja, er zijn voldoende lekbakken aanwezig, alle kuisproducten ook deze zonder gevaarseigenschappen, staan op een inkuiping. Bij de rondgang werden enkele busjes met gevaarlijke stoffen zonder inkuiping gevonden in rekken. Aangezien er voldoende lekbakken aanwezig zijn, zal dit rechtgezet worden. Werden in het afgelopen jaar incidenten (nieuwe verontreinigingen) vastgesteld? Zo ja, specificeer en geef de genomen maatregelen aan Nee Minimale vereiste (in zoverre van Wettelijke periodiciteit bodemonderzoeken naleven Voorzorgsmaatregelen nemen (vloeistofdichte vloeren, lekpannen, absorberend materiaal, sensibiliseren personeel,.) Overzicht Vlaremrubrieken - Vlarebo lekkageprocedure Thema 5 Lawaai/licht 5.1. Werden sinds het vorige evaluatiebezoek geluidsstudies (extern geluid) uitgevoerd? NVt Welke maatregelen worden genomen tegen lichthinder? Hoe wordt geborgd dat ramen, deuren en poorten gesloten blijven tijdens productie? Bekend zijn met de specifieke Meetgegevens geluid (extern) Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 6 van 9

wettelijke vereiste + toetsing aan de normen Thema 6 Gevaarlijke stoffen en preparaten 6.1. Werd de inventaris van gevaarlijke stoffen en de bijhorende SDS (safety data sheet) bijgewerkt? Eventueel lijst ter beschikking houden bij evaluatie. Standaard op de werf zijn er schoonmaakproducten zonder gevaarseigenschappen. Ontkalker is het enige product met gevaarseigenschap corrosief dat gebruikt wordt. Voor gebruik wordt dit toegelicht. Werknemers worden gesensibiliseerd om het etiket te lezen. Wordt bij de opslag van gevaarlijke stoffen rekening gehouden met de afstandsregels, inkuipingen en incompatibiliteiten? Wordt bij de opslag van gassen rekening gehouden met de groepsindeling, afstandsregels, aanduidingen )? Minimale vereiste (in zoverre van Inventaris van de gevaarlijke Lijst van de gevaarlijke elektronisch beschikbaar; niet ingezien OK stoffen up-to-date houden stoffen met gevaarsindeling SDS-en aanwezig voor alle File veiligheidsinformatiebladen elektronisch beschikbaar; niet ingezien OK gevaarlijke producten (SDS) Keuringen tanks Laatste keuringsattesten tanks, inkuipingen, (tankdossiers) Conforme opslag van gasflessen Lijst gassen + groepsindeling Thema 7 Afval en verpakkingsafval 7.1. Gebruikte toners laten recycleren in plaats van in de afvalstroom te laten terechtkomen Gebruikte toners laten ophalen doo firma Recyca te Malle 7.1. In 2011 werden geen toners opgehaald omdat de bak nog niet vol was. Sedert 2011 worden de fracties papier/karton en restafval bij één klant ingezameld en opgehaald door IVAGO. Worden de hoeveelheden afvalstoffen opgevolgd en kritisch geëvalueerd? Weinig relevant Worden de totale afvalkosten bijgehouden (van verlies grondstof tot verwijdering van de afvalstof)? Worden er afspraken gemaakt met leveranciers om het toegeleverde verpakkingsmateriaal te beperken? Wordt het papierverbruik opgevolgd? Welke acties rond papierbesparing heeft u ondernomen of plant u? Voor facturen en offertes is een enkelzijdig exemplaar en kleurendruk nodig op vraag van de klant. Dubbelzijdig afprinten is nog niet echt in gebruik. Er werd overgeschakeld naar bulkdoos voor wit A4-papier in de multifunctional in de boekhouding Afvalstoffenregister bijhouden Afvalstoffenregister Selectieve inzameling van afvalstoffen Nakomen terugnameplichten Aangifte bij IVC / Valipac / Fostplus / Bebat / Recupel /.. Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 7 van 9

Thema 8 Inkoop/investeringen Geplande acties (Hier niet invullen of wijzigen) 8.1. Ionator Analyse van de mileu-impact en de vergelijking op resultaat- en prijsniveau van dit toestel 8.1 Ionator is een handsprayreiniger van leverancier Tennant Voordeel: - geen kuisproduct meer toevoegen - goed voor grote oppervlakken - goed voor RoestVrijStalen aanrecht Nadeel: - Geen goede resultaten op sanitair of vuile oppervlakken - Kostprijs is 279 per handspray-reiniger van 0,5 liter - Gewicht te zwaar omdat in het toestel onderaan een batterij zit. Totaal weegt 1 kg, Ergonomisch niet verantwoord.. 8.2 Renault TWIZY Urban voor stadsverplaatsingen werd een elektrische wagen aangeschaft. Batterij wordt maandelijks gehuurd. 100 km actieradius - 2 personen - Energieklasse A Kostprijs 2 per tankbeurt 13 kwu 17 pk Zal voorgesteld worden als Best Practice Is er een procedure werken met derden? Wat omvat deze procedure en hoe worden onderaannemers opgevolgd? Welke inspanningen worden geleverd om producten met gevaarlijke eigenschappen te weren uit het eindproduct of uit het productieproces? Wordt de Total Cost of Ownership in rekening gebracht bij investeringen? Principe wordt toegelicht a.d.h.v. printers Met welke criteria wordt rekening gehouden bij de aankoop of leasing van bedrijfswagens? Zie actie 31-8- 2011 Jo Kennis milieuaspecten Aankoopprocedure Stavingsdocument niet voorgelegd Ok Thema 9 Energie Geplande acties (Hier niet invullen of wijzigen!) 9.1. Opvolgen elektriciteitsverbruik Jaarlijks opvolgen en vergelijken met de twee voorgaande jaren 9.1 Energieverbruik 2009 2010 2011 Elektriciteit achteraan Teller 257 7 695 kwh 8 717 kwh 8 411 kwh Elektriciteit vooraan Teller 256 3 027 kwh 2 839 kwh 2 776 kwh Aardgas 68 072 kwh 65 195 kwh 52 457 kwh Jaarlijk s Isabell e Aantonen van de energieboekhouding: registratie en kritische evaluatie van de gegevens Zie actie Worden gerealiseerde besparingen van energiemaatregelen cijfermatig opgevolgd? Weinig relevant Worden sluimerverbruiken tijdens niet-productie-uren opgevolgd? Suggestie om dit uit te voeren tijdens verlengde weekends. Wordt het energieverbruik van de eigen transportmiddelen opgevolgd en geëvalueerd? 6 Kangoo-camionettes op diesel, maandelijkse opvolging verbruik en km-standen. Verplaatsingen zijn korte afstanden Opvolging energiegebruiken (elektriciteit, aardgas, ) Stavingsdocument voorgelegd Registratie van de energieverbruiken Stavingsdocument voorgelegd Ok Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 8 van 9

Thema 10 Omgeving Geplande acties (Hier niet invullen of wijzigen!) 10.1. Werden het afgelopen jaar bij controles overtredingen vastgesteld waarvoor een aanmaning werd opgesteld? Zo ja, specificeer. Nee Werden het afgelopen jaar bij controles overtredingen vastgesteld waarvoor een PV werd opgemaakt? Zo ja, specificeer. Nee Is er een procedure voor de melding van milieuklachten? Klantenklachtenprocedure Werden in het afgelopen jaar klachten geformuleerd? Zo ja specificeer de klacht en de genomen maatregelen en resultaten. Nee Worden de noodprocedures (brand, evacuatie, lekkage, ) in de praktijk uitgetest? Bij opstart van een werf worden noodprocedures toegelicht, meeste activiteiten in kantooromgeving. Welke inspanningen worden geleverd in het kader van een goede relatie tussen buurt en bedrijf? Ja Hoe wordt duurzaam woon-werkverkeer aangemoedigd? Suggestie om mobiliteit personeel in kaart te brengen. Welke acties neemt uw bedrijf rond biodiversiteit? Suggestie om te informeren bij Natuurpunt of Stad Gent of de Regionale Landschappen Noodprocedure procedure Klachtenprocedure procedure Stavingsdocument niet voorgelegd Ok Aronia - EE 2011 - definitief.doc Laatst afgedrukt op 22/5/2012 H:05:00 Pagina 9 van 9