Werken aan nieuw perspectief NBA Jaarplan 2016
Inhoudsopgave 1. Werken aan nieuw perspectief 3 2. Activiteitenplan 2016 5 2.1 Beleidsvernieuwing 5 2.2 Normering en standaardisering 7 2.3 Implementatie: belangenbehartiging, educatie, voorlichting en handhaving 9 3. Verdere stappen 11 Koninklijke NBA 2
1. Werken aan nieuw perspectief De afgelopen twee jaar heeft de NBA een beleid ingezet en dat zich richt op verbetering van de professionele kwaliteit van haar leden, een daarbij passende cultuur en een verhoging van de maatschappelijke relevantie van het accountantsberoep. Dit beleid is gevoed door het rapport In het publiek belang, waarvan de implementatie ook dit jaar veel aandacht zal vergen. Tegelijkertijd wil de NBA verder vooruitkijken en een impuls geven aan de vernieuwing van het beroep, noodzakelijk in een samenleving die zich in hoog tempo blijft ontwikkelen. Daarbij past ook een nieuwe bestuurlijke inrichting van de beroepsorganisatie zelf. Met deze initiatieven zijn de drie belangrijkste speerpunten van de NBA voor 2016 gedefinieerd: 1. Implementatie van de maatregelen uit het rapport In het publiek belang. 2. Vernieuwing van een toekomstbestendige governance van de beroepsorganisatie. 3. Formulering van een visie op de toekomst van het beroep. Naast deze speerpunten, die het beroep en de beroepsorganisatie meer fundamenteel raken, ontwikkelt de NBA specifieke initiatieven op het gebied van onder andere fraude, de mkb-praktijk en de publieke sector. Beleidscyclus NBA De activiteiten van de NBA vloeien voort uit haar wettelijke opdracht: bevorderen van de beroepskwaliteit, collectieve belangenbehartiging, zorgdragen voor de eer van stand en het verzorgen van de praktijkopleiding. In de praktijk resulteert dat in een cyclus waarin de NBA: 1. doelen en beleid ontwikkelt en formuleert, deze vervolgens vertaalt naar; 2. normen en standaarden, en deze vervolgens; 3. implementeert via belangenbehartiging, voorlichting, opleidingen, toetsing en handhaving. Voor alle onderdelen van de cyclus geldt dat de uitkomsten van de activiteiten moeten bijdragen aan de kwaliteit, de relevantie en, als resultante daarvan, de reputatie van het beroep. Het beleid dat NBA de afgelopen jaren heeft gevoerd, richt zich vooral op het optimaliseren van bovenstaande activiteiten. Daarbij zijn in 2014 - onder het motto van regels naar gedrag - concrete doelstellingen geformuleerd ten aanzien van het verbeteren van de controlekwaliteit, het verbeteren van het signalerend vermogen, de communicatie en de educatie. Deze doelstellingen zijn aangevuld en vooral ook aangescherpt door de maatregelen in het kader van In het publiek belang, waarmee de impact op de beroepspraktijk aanzienlijk is vergroot. Werken aan nieuw perspectief 3
Nieuw perspectief De NBA zal deze activiteiten onverminderd voortzetten, hetgeen betekent dat er ook in 2016 een stevig accent blijft liggen op operationele zaken. Tegelijkertijd is het van belang dat beroep en beroepsorganisatie voldoende zijn voorbereid op de maatschappelijke behoeften van morgen, en zich grondig oriënteert op issues als talentontwikkeling, digitalisering, privacy, fraudebestrijding, fiscaliteit, duurzaamheid et cetera. Het afgelopen jaar is de NBA twee belangrijke vernieuwingsprojecten gestart: een nieuwe systematiek voor permanente educatie en een herziening van de governance van de beroepsorganisatie. Beide projecten zullen het komend jaar in hun praktische uitwerking aan de leden worden gepresenteerd. Daarnaast wil de NBA 2016 gebruiken om een toekomstvisie op het beroep te ontwikkelen, waarbij ook meer fundamentele vragen over positie en rollen van de beroepsorganisatie aan de orde worden gesteld. Het streven is om begin 2017 een integrale visie op beroep en beroepsorganisatie te hebben geformuleerd. Koninklijke NBA 4
2. Activiteitenplan 2016 Het activiteitenplan voor 2016 volgt de indeling van de beleidscyclus, zoals geschetst in de vorige paragraaf: beleidsontwikkeling, normering en implementatie. Het gaat hier primair om nieuwe activiteiten die richtinggevend zijn voor de verbetering van kwaliteit, relevantie en reputatie van het beroep. De opsomming is daarmee selectief. Niet opgenomen in dit jaarplan (maar wel het vermelden waard) zijn reguliere activiteiten op basis van ongewijzigd beleid, zoals: beleidsvorming: begeleiding van besturen, commissies en werkgroepen; regelgeving: onderhoud en aanpassing van verordeningen, nadere voorschriften en handreikingen; belangenbehartiging: reguliere contacten met ministeries, toezichthouders, brancheorganisaties en overige educatie en voorlichting: cursussen en opleidingen in het kader van permanente educatie, de begeleiding van trainees, de organisatie van congressen, seminars en rondetafelbijeenkomsten, de productie en onderhoud van publicaties en webpagina s; ledenservice: de beantwoording van vragen via de telefonische helpdesk en de behandeling van klachten, geschillen en bezwaarschriften; toetsing en handhaving: toetsingen, hertoetsingen, incidentenonderzoek en tuchtprocedures onder supervisie van de Raad voor Toezicht. 2.1 Beleidsvernieuwing Het komend jaar zal de NBA nieuw beleid ontwikkelen of bestaand beleid herzien op de volgende gebieden: 1. In het kader van In het publiek belang wordt een actief beleid ten aanzien van fraudepreventie- en bestrijding geformuleerd. Het doel is tweeledig: enerzijds het versterken van de controle- en handhavingsketen (met een verbeterde kennisuitwisseling tussen de verschillende instanties) en anderzijds het verbeteren van kennis en gedrag bij leden. Hiertoe is inmiddels een taskforce geformeerd onder leiding van voormalig hoofdofficier van justitie René Craemer. Bedrijfsleven Politiek Toezichthouder Justitionele instanties Alle accountants Beleidsplan Taskforce fraude Q2 2. Eveneens in het kader van In het publiek belang entameert de NBA een debat over de eisen waaraan het directieverslag, alsmede de mogelijke verklaring daarbij, dient te voldoen. Doel van het debat is het verkrijgen van helderheid over de behoeften van, en het bepalen van een duidelijke positie als beroepsorganisatie. Het onderwerp is actueel vanwege nieuwe Europese bepalingen en wijzigingen in de Nederlandse wet. Financiële functie Audit commissies Politiek Alle accountants Consultatiedocument Positiebepaling Q1 Q1 3. In het verleden heeft het Nederlandse accountantsberoep een belangrijke en alom erkende bijdrage geleverd aan diverse internationale organen zoals IFAC, IASB en FEE. Hoewel dit nog steeds het geval is, is het internationale veld aanzienlijk veranderd: aanzienlijke groei van het aantal onderwerpen en alsmede complexere verhoudingen zorgen voor afnemende invloed en een minder vanzelfsprekende positie van nationale vertegenwoordigers. Tegelijkertijd groeit het belang van Werken aan nieuw perspectief 5
internationale samenwerking en kennisdeling. Met het formuleren van een internationaal beleid wil de NBA de koers en de prioriteiten voor de komende jaren bepalen. Internationale beroeps- en belangenorganisaties Alle ledengroepen Beleidsplan Q3 4. Naar aanleiding van een uitspraak van de Accountantskamer inzake Vestia is er onduidelijkheid ontstaan over de verantwoordelijkheid van de cfo voor de risicobeheersing binnen diens organisatie. Onder regie van het ledengroepbestuur Accountants in Business entameert de NBA een publiek debat rond dit issue met als doel het creëren van meer duidelijkheid. Besturen/directies en interne/externe toezichthouders Accountants in business Debat Standpuntbepaling Q3 5. De voorgestelde maatregelen uit het rapport In het publiek belang moeten leiden tot een verbetering van de professionele kwaliteit van de beroepsbeoefenaren, inclusief de cultuur die daarbij past. Hiermee wordt voorzien in de maatschappelijke kritiek op met name de controlerend accountants. Nu de implementatie van de maatregelen vordert doet zich de vraag voor of het huidig pakket van maatregelen afdoende is om het beroep voldoende toekomstbestendig te maken. Daarbij is er een groeiende behoefte om meer dan in het verleden actieve regie te voeren over de invulling en inrichting van het accountantsberoep. De NBA start een project visievorming, waarmee ze aan de hand van een aantal fundamentele vragen nieuwe invulling wil geven aan de koers van de beroepsorganisatie. Het project moet tevens resulteren in een meerjarige beleidscyclus en bijpassende financiële kaders voor de NBA. Marktpartijen, publieke organisatie, toezichthouders etc. Alle accountants Debatten, consultaties, visienota, meerjarenbeleid Q1 2017 Koninklijke NBA 6
2.2 Normering en standaardisering Ten aanzien van het ontwikkelen van beroepsstandaarden staan het komend jaar de volgende initiatieven en projecten op de NBA-agenda. 1. Meer duidelijkheid over de toetsingsnormen en de wijze waarop deze in de praktijk worden gehanteerd. Dit mede naar aanleiding van de toepassing van 4410H voor micro-entiteiten en commentaar uit de kantoorpraktijk. Micro-entiteiten, kleine en middelgrote ondernemingen. Openbaar accountants Discussie en invoering voorgenomen besluit rond 4410 en micro-entiteiten. Discussie over toetsingsnormen en nadere invulling daarvan. Q2 Q4 2. Vaststellen van een handreiking Corruptie. Het afronden van de consultatie, waarmee tevens invulling wordt gegeven aan de betreffende maatregel in het kader van In het publiek belang. Zie ook beleidsproject 1. Bedrijfsleven Politiek Toezichthouder Justitionele instanties Openbaar accountants Handreiking Corruptie Q1 3. Actualisering voorschriften kwaliteitssystemen: nadere duiding van kwaliteitsbeleid binnen kleine kantoren en accountantsafdelingen, en het faciliteren van de samenwerking met professionals met vergelijkbare beroepsstandaarden. Verwante beroepsorganisaties (IIA, NOREA etc.) en organisaties met een interne auditafdeling Openbaar accountants in het mbk en intern accountants Consultatie en besluitvorming Q4 4. Invoeren van een verordening op de beroepseed: het bekrachtigen van de desbetreffende maatregel in het kader van In het publiek belang. Algemeen Alle accountants Consultatie en besluitvorming Q2 Werken aan nieuw perspectief 7
5. Vaststellen van een handreiking kwaliteitsindicatoren. Het afronden van de consultatie, waarmee invulling wordt gegeven aan de desbetreffende maatregel in het kader van In het publiek belang. Tevens start van een niet-oob-versie. Gebruikers van controlerend accountant Controlerend accountants Vaststelling en consultatie (niet-oob s) Q2 6. Debat over kwaliteit en pki in de VGBA. Invulling geven aan de desbetreffende maatregel in het kader van In het publiek belang via een debat, gevolgd door een voorstel voor aanpassing van de VGBA. Algemeen Alle accountants Debat Voorstel Q3 Koninklijke NBA 8
2.3 Implementatie: belangenbehartiging, educatie, voorlichting en handhaving In deze paragraaf worden de nieuwe projecten gerangschikt die uitvoering geven aan vastgesteld beleid of regelgeving. 1. In het kader van het rapport In het publiek belang streeft de NBA naar een succesvolle implementatie van de volgende maatregelen in 2016: a. De niet-oob-kantoren zijn opgenomen in monitor In het publieke belang. b. De beroepseed is afgelegd door merendeel leden. c. De arbeidsmarktcampagnes van de sector zijn in lijn met doelstellingen publiek belang. d. Overeenstemming over een sectorale pensioenregeling. e. De inrichting van een kennisplatform leren van fouten met toezichthouders/handhavende instanties/kantoren. f. De Foundation for Audit Reasearch (FAR) is operationeel. Daarnaast is er nog een aantal maatregelen die weliswaar niet binnen de verantwoordelijkheid van de NBA vallen, maar toch wezenlijk onderdeel zijn van het project waar gezamenlijk met de kantoren vorm aan is gegeven. Daarbinnen zijn de volgende doelstellingen voor 2016 overeengekomen. a. De oob-kantoren en deel niet-oob-kantoren hebben hun cultuur gemeten. b. De oob-kantoren functioneren met RvC en bestuur conform de eisen. c. De oob-kantoren hebben een clawback-regeling ingevoerd. d. De oob-kantoren publiceren hun beloningsbeleid. e. De oob-kantoren publiceren beleggingsbeleid partners. f. De oob-kantoren publiceren over voortgang implementatie in transparantieverslagen. Marktpartijen, toezichthouders, politiek, belangenorganisaties Alle accountants (met nadruk op controlerend accountants Diversen Q4 2. De eisen voor permanente educatie zijn gestoeld op verouderde opvattingen over leren en dragen derhalve steeds minder effectief bij aan de competentie-ontwikkeling van de leden. Het afgelopen jaar is er een nieuw PE-model ontwikkeld met als uitgangspunt van punten verzamelen naar effectieve educatie. Dit model wordt het komend jaar getoetst in de vorm van een pilot. Gebruikers van accountantsdiensten Alle accountants Pilot Q4 Werken aan nieuw perspectief 9
3. In het najaar van 2015 is de NBA gestart met de herziening van haar bestuurlijke structuur. Dit met als doel het realiseren van een betere kwaliteit van opinie- en besluitvorming, een grotere bestuurlijke slagvaardigheid, meer betrokkenheid van leden en een betere verankering van de dialoog met het maatschappelijk verkeer. De voorstellen voor een nieuwe governance zijn inmiddels uitgewerkt en worden in 2016 ter besluitvorming voorgelegd aan leden en wetgever. Maatschappelijke Alle accountants Herziene bestuurlijke organisatie Q4 4. Het actieve beleid ten aanzien van maatschappelijke sectoren (banken, verzekeringen, mkb, zorg, vastgoed, onderwijs, gemeenten) wordt in 2016 aangescherpt. Dit beleid kenmerkt zich door een vroegtijdige benadering van wetgever (departementen), toezichthouders en belangenorganisaties teneinde te kunnen anticiperen op wet- en regelgeving die de beroepsuitoefening raken. Hiermee creëert de NBA niet alleen de voorwaarden voor een kwalitatief verantwoorde beroepsuitoefening, maar is ze - met name in de publieke sector - ook in de gelegenheid op het juiste niveau signalen af te geven over risico s die samenhangen met grootschalige maatschappelijke en bestuurlijke reorganisaties. In dat verband worden ook de publieke management letters gecontinueerd, in 2016 rond cybersecurity (maart), de energiesector (juni) en wetgevingslasten in de zorg (november). Voorts zal de NBA zich actief oriënteren op de programma s die de politieke partijen in het kader van de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 opstellen. Datzelfde geldt voor aangekondigde activiteiten van de Europese Commissie op terreinen als belastinghervorming, kapitaalmarktunie, single market en fraude en -terrorismebestrijding. Maatschappelijke sectoren Accountants werkzaam in de betreffende sector Bestuurlijk overleg (via sectorcommissies) Onderzoek en PML s Doorlopend Koninklijke NBA 10
3. Verdere stappen De beschreven projecten passen in het afgesproken budget voor 2016, met uitzondering van het visieproject, waarvoor nog een plan van aanpak inclusief begroting moet worden opgesteld. Voorts zal het jaarplan de basis vormen voor een integrale communicatiekalender voor 2016. Om de voortgang van de beschreven projecten te monitoren wordt gewerkt aan een aparte applicatie, vergelijkbaar met de monitor In het publiek belang. Deze applicatie is in eerste instantie zichtbaar voor bestuursleden en medewerkers van de NBA, en kan later breder (actieve leden, extern) toegankelijk worden gemaakt. Werken aan nieuw perspectief 11