Plan van aanpak Plattelandsontwikkeling en Toerisme en Recreatie in gemeente Brummen. Bijlage 1 bij adviesnota plattelandsontwikkeling, toerisme en recreatie. Inleiding. In de afgelopen tijd zijn diverse (beleid)plannen vastgesteld. De Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie, Nota Toerisme en Recreatie en het (nog niet vastgestelde) Landschapsbeleidsplan zijn gezamenlijk de basis voor dit plan van aanpak. Deze drie nota s geven allemaal, vanuit hun eigen invalshoek, een visie op het gebruik de inrichting en de instandhouding van het buitengebied van onze gemeenten. Brummen is een z.g. plattelandsgemeente. Relatief weinig geconcentreerde bebouwing (kernen) ten opzichte van het niet bebouwde buitengebied. Dit is ook direct het sterke punt van onze gemeente. Vandaar dat de gemeenteraad van Brummen grote waarde hecht aan de instandhouding en ontwikkeling van het buitengebied van onze gemeente. In deze nota zullen we trachten de eerder genoemde nota s te vertalen naar uitvoeringsdoelen en maatregelen. Waarbij plattelandsprojecten leidend zijn en dienen ter ondersteuning van toerisme en recreatie. Immers in een prettige, rustgevende groene omgeving is het goed vertoeven te voet, op de fiets en zelfs te paard. Plattelandsontwikkeling Plattelandsvisie. Ooit was het Nederlandse platteland overwegend agrarisch. Dit is al lang niet meer het geval. Land en tuinbouw blijven belangrijk voor een vitaal platteland, in veel regio s hebben echter andere sectoren de rol van economische drager over genomen. Te denken valt aan industrie, (detail)handel, transport, recreatie en toerisme. Het platteland heeft echter meer dan een economische functie: Veel bewoners uit stedelijke gebieden willen er wonen. Het is geliefd bij recreanten. Het is onze voorraadkamer voor water, natuur en biodiversiteit. Bij inrichting en beheer van het platteland moet met al deze belangen rekening houden. Dat is geen gemakkelijke opgave en vraagt om degelijke keuzes bij de instandhouding en (her)inrichting. Het nieuwe Gemeenschappelijke Europese Landbouwbeleid (GLB) zal grote invloed hebben op de toekomst van de landbouw in Nederland en daarmee op die van het platteland. Het platteland staat niet alleen in Nederland volop in de belangstelling maar ook elders binnen Europa. Daarom zijn er ook in EG verband ondersteuningsmaatregelen voor behoud en ontwikkeling van het platteland. Plattelandsontwikkeling is een landelijk project. Het rijk heeft vanaf 2007 3.2 miljard euro beschikbaar gesteld voor het Platteland, het zogenaamde Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). De eerste en tweede kamer hebben midden 2006 de Wet Investering Landelijk Gebied (WILG) vastgesteld. In deze wet heeft het Rijk vastgelegd welke doelen in 2013 gehaald moeten worden. Belangrijke verandering van beleid is dat de provincies verantwoordelijk zijn voor de uitvoering. In de loop van 2006 zijn provincies en rijk het eens geworden over de inzet van de 3,2 miljard euro rijksbijdrage voor het platteland. In Gelderland zal dit budget ingezet worden op de zeven z.g. ecologische poorten. Twee van deze poorten, de Beekbergse poort en de Soerense poort, liggen over een groot deel van het grondgebied van onze gemeente. Dit biedt stevige kansen voor ontwikkeling en versterking van het groene buitengebied van onze gemeente door gemeentelijke projecten op deze poorten aan te laten sluiten. Naast de landelijke subsidie pot ILG bestaan er subsidiemogelijkheden bij Landschapsbeheer Nederland en in het kader van het Regionaal Uitvoeringsprogramma de z.g. RUP gelden. Of er voor ons gebied nog subsidiemogelijkheden blijven uit het Europese LEADER programma is op dit moment onduidelijk. Doel en visie Plattelandsontwikkeling in gemeente Brummen. Het doel van plattelandsontwikkeling is niet anders dan in de rest van Nederland namelijk: het behouden en versterken van een leefbaar platteland waarin een vitale en duurzame landbouw centraal staan. Dit betekent voorkoming van versteniging en versnippering van het platteland. Verder moet de gemeente voorwaarden scheppen voor: een bloeiende (plattelands)economie, goede woonomstandigheden, een levendige sociale structuur, een gezond functionerend ecosysteem en een aantrekkelijk landschap. Met het optimaliseren van deze voorwaarden ontstaat daardoor gelijktijdig een goed functionerende infrastructuur ter ondersteuning van de recreatieve en toeristische sector.
Plattelandsontwikkeling in Brummen kan als volgt samengevat worden: werken aan multifunctionaliteit, identiteit en kwaliteit. Multifunctionaliteit: het Brummense landschap is gevarieerd. De IJsselvallei met zijn uiterwaarden is redelijk grootschalig. De Landgoederen met hun specifieke natuurlijke rijkdom en uitstraling en het Veluwemassief als uitgestrekt bosgebied. Er lopen diverse beken in het Brummense landschap. Er zijn veel mogelijkheden voor recreatievormen. Landbouw van grootschalig tot relatief kleinschalig vindt er een plek. Grotere wateren zoals de IJssel en het Apeldoorns kanaal waarop en waaraan specifieke recreatie mogelijk is. Het is zaak deze multifunctionaliteit te behouden, te versterken en optimaal te benutten. Identiteit: Brummen is een prachtige groene gemeente. Bossen, coulissen, struwelen en solitaire bomen en boomgroepen komen voor in het landschap. Het Arcadisch landschap kenmerkt zich door de vele landgoederen en merendeels kleinschalig landbouw. De Veluweflank met het kenmerkende coulissenlandschap. De Uiterwaarden door zijn enigszins polderachtig aandoende weidsheid. Deze identiteiten is wat de inwoners, passant en recreant aan Brummen bindt. Kwaliteit: In de afgelopen decennia is heel veel kwaliteit van het platteland verloren gegaan. Noodzakelijke toenemende grootschaligheid van landbouw, verstedelijking, toename van autoverkeer en daarmee noodzakelijke wegenaanleg zijn hiervan de oorzaak. Onder invloed hiervan vervuilden water en bodem in meer of mindere mate. De diversiteit van flora en fauna verschraalden. Het is zaak om in de komende decennia deze kwaliteit weer op een hoger peil te brengen. Schone bodem en wateren, gevarieerdheid en verrijking van landschappelijke beplanting, bloeiende bermen etc. moeten over enkele tientallen jaren de kwaliteit van het Brummense landschap bepalen. Wat doen we wel en wat doen we niet specifiek in het project Plattelandsontwikkeling. Plattelandsontwikkeling is en breed begrip. Het is zaak om ons te beperken tot enkele thema s en daarmee ook werkelijk tot uitvoering van projecten te komen. Om het doel behouden en versterken van een leefbaar platteland met vitale en duurzame landbouw te bereiken zullen we maatregelen moeten treffen. Deze maatregelen richten zich in dit verband vooral op de thema s Natuur en Landschap, Water, Toerisme en Recreatie uit de Ruimtelijke Ontwikkeling Visie (ROV) Ligt op Groen. De ander thema s uit de ROV (Wonen, Werken, Voorzieningen, Verkeer en Sociaal-maatschappelijk) laten we in het kader van het project Plattelandsontwikkeling ongemoeid. Deze moeten worden meegenomen in andere ruimtelijke ontwikkelingsplannen. Vanzelfsprekend wordt wel rekening gehouden met de andere in de ROV genoemde thema s. Als bijlage is een lijst met uitvoeringsprojecten uitgezet in tijd bijgevoegd. De rol van de agrarische sector in plattelandontwikkeling. Vooral in het arcadisch landschap (de landgoederenzone) heeft de traditionele landbouw in de toekomst minder mogelijkheden van bestaan is de verwachting. Daar zullen vooral neventakken moeten worden aangeboord om een bestaan te blijven houden binnen het eigen bedrijf. Gedacht kan worden aan verkoop van streekeigen producten van het eigen bedrijf. Maar daarnaast kunnen agrariërs die dat willen ingezet worden bij natuurbeheer (snoeien van heggen, akkerranden beheer etc.) en onderhoud aan wandel en fietspaden die over of nabij hun landerijen liggen. Daarvoor biedt de z.g. tweede pijler in het landbouw subsidie beleid mogelijkheden. Agrariërs moeten worden gestimuleerd om van de mogelijkheid gebruik te maken. Hierover zal overleg met de sector plaatsvinden in de loop van 2007 begin 2008. Te zijner tijd zult u gevraagd worden een beslissing te nemen hoe e.a. gestalte moet krijgen. Toerisme en recreatie. Nota toerisme en recreatie. De nota Toerisme en Recreatie in gemeente Brummen heeft het licht gezien eind 2006. Een groot aantal groepen belanghebbenden hebben meegewerkt aan het tot stand komen van deze nota. Deze nota kan gezien worden als onderdeel van de totale ruimtelijke visie in gemeente Brummen. Voorgesteld wordt om deze nota gelijktijdig met deze notitie vast te stellen en te nemen als uitgangspunt voor uitvoering van het beleid Toerisme en Recreatie. Doelstelling van Toerisme en Recreatie in gemeente Brummen: Bevordering van toerisme en recreatie in gemeente Brummen door: Actief te reageren op impulsen Adequaat te participeren op initiatieven. Randvoorwaarde scheppend. Toerisme en recreatie in gemeente Brummen is Plattelandstoerisme. Toerisme in de gemeente Brummen is samen te vatten onder de noemer Plattelandstoerisme. Het sterke punt van het Brummense landschap is groen, gevarieerdheid en kleinschaligheid. Vooral deze
elementen moeten in toeristische zin worden uitgebuit. Verblijfsrecreatie (kleine campings etc.) zal, wanneer daar behoefte aan is, gesitueerd moeten worden op de Veluweflank of de Oeverwal. Gemeente Brummen moet op toeristisch gebied kleinschalig blijven. Dit wil zeggen dat we niet uit moeten zijn op massatoerisme. Uiteraard is er plaats voor enkele grootschalige verblijfseenheden (voorbeeld Landal Coldenhove) en evenementen. De gemeente Brummen moet, samen met gemeente Voorst, de status van het groene hart van de Stedendriehoek verwerven. Brummen en Voorst zijn gelegen tussen de drie steden van de stedendriehoek. Bewoners van deze stedelijke gebieden wordt op korte afstand van hun woonlocatie rust en ontspanning geboden in het landelijke gebied van beide gemeenten. Daarnaast moet Brummen nog aantrekkelijker gemaakt worden voor de toerist die kampeer- en ander verblijf zoekt in een rustig landelijk gebied. De organisatie gemeente Brummen richt zich vooral op de landschappelijke en ecologische kant van recreatie en toerisme. Het Brummense landschap is gevarieerd en deze gevarieerdheid moet worden behouden en versterkt. In het kader van plattelandsontwikkeling moeten de recreatieve wandel- en fietsmogelijkheden worden versterkt en vergroot. Ook de paardenliefhebber is een doelgroep waar voorzieningen voor getroffen moeten worden zoals paardrijroutes. Recreatieondernemers moeten worden gestimuleerd om in te spelen op deze wandel- en fietsvoorzieningen en paarderoutes. Dit kan in de vorm van kleine verfrissingpunten, kleinschalige overnachtingen (Bed en Breackfest), vermakelijkheden of het verkopen van streekeigen producten door agrariërs. Tussen Veluwe en Achterhoek. Gemeente Brummen en de recreatieondernemers moeten zich organisatorisch vooral richten op de Veluwe. VVV Veluwe en IJssel en Veluws Bureau voor Toerisme zijn de organisatie die we moeten (blijven) ondersteunen. Echter de ligging van gemeente Brummen tussen Veluwe en Achterhoek aan de IJssel is een sterk punt wat moet worden uitgebuit. Het landelijk bekende stadje Bronckhorst trekt bijvoorbeeld jaarlijks vele duizenden toeristen. Ondernemers in gemeente Brummen moeten hiervan mee profiteren. De (fiets)verbinding tussen Achterhoek en Veluwe, de veerpont Brummen - Bronckhorst, is een toeristische trekpleister van formaat. Al fietsend of wandelend in de Achterhoek moet het aantrekkelijk zijn om de IJssel over te steken om in de gemeente Brummen de tocht voort te zetten. Om de drukte in Bronckhorst te mijden moet de recreant in Brummen of omgeving in alle rust een kopje koffie of meer kunnen nuttigen op een aantrekkelijke pleisterplaats zijnde café, theetuin o.i.d. Platform Toerisme en Recreatie. Begin 2007 is het platform Toerisme en Recreatie Brummen opgericht waaraan VVV Veluwe IJsselvallei deelneemt (tevens voorzitter). Daarnaast hebben zitting in dit platform: Kamer van Koophandel, Horeca Nederland afdeling Apeldoorn, Kunstkring Brummen, Culturele Stichting Brummen, Landal Coldenhove, Camping Robertsoord, Ondernemersverenigingen Brummen en Eerbeek en gemeente Brummen. Van elke organisatie heeft een persoon zitting in het Platform. Afgesproken is dat de deelnemers diverse achterbannen vertegenwoordigen en informeren. Gemeente Brummen valt organisatorisch onder regio VVV Veluwe en IJsselvallei. Naast Brummen vallen onder deze regio de gemeenten Apeldoorn, Epe, Heerde, en Voorst. De VVV houdt zich bezig met publiciteit en promotie van het toeristisch en recreatieve product. Het in 2004 opgerichte Veluws Bureau voor Toerisme (VBT) is verantwoordelijk voor de beleidsmatige en strategische ontwikkelingen op gebied van Toerisme en Recreatie. Rol van het Platform Toerisme en Recreatie. Het platform Toerisme en Recreatie moet uitgroeien tot een overlegraad van het College van B&W. Het platform organiseert minimaal eenmaal, maar beter nog tweemaal per jaar een bijeenkomst voor toerisme en recreatieondernemers in de gemeente. Doel van deze bijkomsten zijn: informatie-uitwisseling tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en gemeentebestuur. De rol van het gemeentebestuur op het gebied van toerisme en recreatie is vooral faciliterend en stimulerend. De gemeentelijk vertegenwoordiger toerisme en recreatie fungeert als trekker, secretariaat en eerste aanspreekpunt binnen de gemeentelijke organisatie. Financiën. Veel inspanningen om te komen tot goede toeristische voorzieningen zullen door recreatiebedrijven gerealiseerd moeten worden. Gedacht moet dan worden aan overnachting en verfrissing mogelijkheden attracties etc. Toch moet er ook een bedrag op de gemeentelijke begroting komen om bepaalde voorzieningen (mee) te kunnen financieren. Hiermee laat het gemeentebestuur zien dat ze Toerisme en Recreatie een serieuze plek in onze gemeente toedenkt. Gemeente zal ook moeten zorgen voor onder andere goede wandel-, ruiter- en fietsvoorzieningen al dan niet in samenwerking met derden. Uiteraard is daar geld voor nodig. Financiering van infrastructurele en (groene) inrichtingsprojecten komen in principe uit het Ligt op Groenfonds waarbij uiteraard subsidiebronnen aangeboord moeten worden. Voor
financiering van bijvoorbeeld een jaarlijkse bijeenkomst van toerisme en recreatieondernemers, noodzakelijk inhuur van derden voor ontwikkelingen, nieuwsbrief en foldermateriaal is een klein budget nodig. Voorstel is om hiervoor 25.000, - in de begroting op te nemen (inkomst toeristenbelasting is 284.000, -) Verder kan genoemd worden de inzet van de relatiebeheerder toerisme en recreatie + 600 uur per jaar. Bijdrage Veluws Bureau voor Toerisme en subsidie Toeristische InformatiePunten (TIP s) 36.981, -. Het totale budget voor toerisme en recreatie komt daarmee in 2008 op 98.127, -. In 2007 is dit 73.127, - De te ondernemen stappen Vaststellen van deze nota door college en raad. Voordat alles hiervoor geschreven werkelijkheid kan worden zullen college en raad hun goedkeuring moeten geven aan het voorgestelde Inventarisatie van aanwezige kwaliteiten in kader plattelandsontwikkeling en toerisme en recreatie. Op deze deelgebieden is er veel in de gemeente. Er zijn diverse kaarten en brochures in omloop waar e.a. op verwerkt is. Er is geen totaal overzicht. Dit is noodzakelijk om gefundementeert plannen te kunnen maken. Inventarisatie van mogelijkheden van ontwikkeling en behoud van elementen op het gebied van Natuur en Landschap, Water en Toerisme en Recreatie. Deze inventarisatie richt zich op de gehele gemeente Brummen. Vooral het Arcadisch Landschap, IJsseluiterwaarden en de Veluweflank zijn de gebieden waar door versterking van landschappelijke en natuurwaarden de fiets-, wandel- en ruitermogelijkheden moeten worden vergroot. Op de Oeverwal en Veluweflank zijn mogelijkheden voor de meer intensieve vormen van verblijfsrecreatie (hotels en grotere campings). In de bijlage Projecten Plattelandsontwikkeling vindt u een opsomming van mogelijke projecten. Samenwerking met buurgemeenten. In het bijzonder met gemeente Voorst zal samenwerking gezocht worden om te komen tot gezamenlijke projecten vooral in de landgoederenzone. Financiering. Om diverse projecten uit te kunnen voeren is geld nodig. Geïnventariseerd zal moeten worden welke projecten subsidiabel zijn en hoe de financiering vanuit de gemeentelijke begroting geregeld moet worden. Hierover moet onder andere het in de ROV genoemde Ligt op Groenfonds worden geactiveerd. Voorfinanciering van dit fonds is noodzakelijk om met gemeentelijk geld subsidies te kunnen verwerven. Overleg met eigenaren en belanghebbenden. Om draagvlak te creëren voor de plannen is overleg met belanghebbenden maar vooral met eigenaren van het grondgebied waarop projecten uitgevoerd moeten worden onontbeerlijk. Van (semi)overheidslichamen en natuurbeschermingsorganisaties zullen we ook medefinanciering moeten vragen. Voor het creëren van draagvlak zijn wijkraden, landen tuinbouworganisatie LTO, Gelders Landschap, Natuurmonumenten, Stichting Natuur en Milieuplatform, Waterschap Veluwe, Platform Toerisme en Recreatie en uiteraard de gemeenteraad belangrijke sparringpartners. Deze partijen moeten worden uitgenodigd om in (avond)sessies duidelijk te krijgen wat belangrijk en haalbaar wordt geacht. Bestuurlijke vaststelling van de planning en financiering. Wanneer na overleg met eigenaren en belanghebbenden een volgorde van belangrijkheid en haalbaarheid is bepaald zal het college c.q. de gemeenteraad haar goedkeuring moeten geven. Dit geldt vooral voor de in te zetten financiële middelen. Uitwerking plannen. De volgende fase is het concreet maken van de plannen. Met de eigenaren van de diverse gronden zal de mogelijkheid van realisatie overlegd moeten worden. In sommige gevallen kunnen hierbij wijkraden of andere belangengroepen ingeschakeld worden. Er moet een uitvoeringen financieringsplan gemaakt worden. Daarnaast verwachten we van ondernemers inspanningen om diverse zaken te realiseren. Vooral ondernemers die (deels) hun geld verdienen aan Toerisme en Recreatie zullen in actie moeten komen. Realisatie. In deze fase gaat de schop in de grond. In sommige gevallen zal uitvoering onder regie van de gemeentelijke overheid vallen in andere gevallen ligt de regie bij particulieren en grondeigenaren of ondernemers op het gebied van Toerisme en Recreatie. In gebruikname. De fase die voor zichzelf spreekt. In feite is dit de fase waarop velen zitten te wachten. Onderhoud: na ingebruikname zullen de diverse objecten onderhouden moeten worden. Wanneer het objecten zijn op gemeentelijk eigendom is de onderhoudsituatie duidelijk. Maar sommige eigenaren over of op wiens grond objecten lopen of staan zullen het onderhoud door de gemeente willen laten uitvoeren. Dit geldt waarschijnlijk als we wandelpaden over de schouwpaden van het waterschap willen laten lopen. Hierover moeten vooraf goede afspraken gemaakt worden en uiteraard zal hiervoor een bedrag op de begroting opgenomen moeten worden.
Tijdsbalk planning. Projectfase Periode Vaststellen notitie door college en raad College in april 2007, raad in juni 2007 Inventarisatie van projecten Eerste inventarisatie 01-03-2007 tot 01-04-07. Daarna doorlopend o.a. via aanmelding en actieve werving. Overleg met eigenaren en belanghebbenden Het eerste overleg sessie is te verwachten begin september 2007. Dit in verband met vakanties. Vast stellen van belangrijkheid en haalbaarheid eerste projecten eind september 2007. Bestuurlijke vaststelling planning uitvoering en Oktober / november 2007 financiering Uitwerking plannen Aanvang voorbereiding november 2007 Realisatie. Realisatie van de eerste plannen vanaf voorjaar 2008 In gebruik name Eerste plannen of delen van plannen in de loop van 2008 Onderhoud Na in gebruik name