EINDRAPPORT 2e werkjaar juni 2002-mei 2003 Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent 09 225 91 33 09 233 35 89 plazzo@pandora.be
Plazzo/publi/N03-tussentijds rapport 2003 Inhoudstafel Voorwoord 4 1. Inleiding 5 2. Organisatorisch 2.1. Stuurgroep 5 2.2. Dagelijks bestuur 7 2.3. Personeel 7 3. Activiteiten 3.1. Verfijning en concretisering van de Plazzo-opdracht 3.1.1. Werkbezoek aan het Limburgs Platform Zelfhulp-en Ontmoetingsgroepen (LPZO) te Bilzen 8 3.1.2. Werkbezoek aan Stichting het Klaverblad te Goes 9 3.1.3. Addendum bij het Plazzo-eindrapport 2002 10 3.2. Ondersteuning en kwaliteitsbevordering van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven 3.2.1. Start concrete Plazzo-werking: deelname aan de 10 e Gezondheid- en Welzijnsbeurs te Sint-Niklaas 11 3.2.2. Vormingsmoment dossiervoorbereiding 12 3.2.3. Forum registratie in de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven 13 3.3. Bekendmaking- en informatiepunt inzake de Oost-Vlaamse zelfzorg en zelfzorginitiatieven 3.3.1. Kwantitatieve en kwalitatieve toename Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven in de provinciale sociale kaart 14 3.3.2. Oost-Vlaams aanspreekpunt voor zelfzorg(initiatieven) 14 3.4. Netwerkontwikkeling i.f.v. het helpen ontwikkelen van een positie voor de gebruiker als structurele gesprekspartner 3.4.1. met de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven 15 3.4.2. met de provincie Oost-Vlaanderen 3.4.2.1. Informatievergadering provinciaal zelfzorgbeleid t.a.v. ziektegebonden groepen 15 3.4.2.2. Colloquium Gebruikersparticipatie 16 3.4.2.3. Provinciaal zelfzorgbeleid en subsidiëring: overleg en werkvergadering tussen provincie en ziektegebonden groepen 17 3.4.3. met het Vlaams Gebruikersoverleg voor Personen met een Handicap, afdeling Oost-Vlaanderen (VGPH) 18 3.4.4. met het Provinciaal steunpunt vrijwilligers Oost-Vlaanderen 18 3.4.5. met de Provinciale Adviesraad Thuiszorg Oost-Vlaanderen (PRATO) 19 3.4.6. met het Regionaal Welzijnsoverleg 19 Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 2
3.5. Ontwikkeling van complementariteit tussen Oost-Vlaamse zelfzorg en het professionele werkveld 3.5.1. Bekendmaking Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en hulpmiddelen voor wederzijdse doorverwijzing 19 3.5.2. Samenwerking tussen Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en het professionele werkveld 19 4. Conclusies 20 5. Bijlagen 5.1. Financiële afrekening tweede werkjaar (1 juni 2002 31 mei 2003) 5.2. Begroting derde werkjaar (1 juni 2003 31 mei 2004) Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 3
Voorwoord Steeds meer mensen willen hun levenssituatie in eigen handen nemen en/of ervoor zorgen dat anderen dit ook kunnen. Dit uit zich in een toename van de vraag tot inspraak en participatie in het beleid. Om dit te bereiken, organiseren mensen zich op verschillende manieren, onder verschillende benamingen zoals zelfhulpgroepen, patiëntenverenigingen, thuiszorggroepen en andere belangengroepen m.b.t. gezondheid en welzijn. Men organiseert zich rond verschillende thema s zoals ziekte, handicap, armoede; specifieke sociale situatie, verslaving, In Oost-Vlaanderen bestaan er meer dan 300 dergelijke initiatieven. Gemeenschappelijk is dat ervaringsdeskundigheid centraal staat en dat elk zelfzorginitiatief één of meerdere van de volgende taken uitvoert: verlenen van emotionele en sociale steun, onder meer via lotgenotencontact; verzamelen en verspreiden van informatie over het probleem waarrond ze zijn opgericht en de manier om ermee om te gaan; organiseren van sociale activiteiten; verlenen van directe diensten; het brede publiek en professionelen informeren; belangen behartigen van iedereen die met een specifieke situatie wordt geconfronteerd; fondsen verzamelen; een stimulans geven voor meer wetenschappelijk onderzoek. Ieder initiatief heeft een eigen waarde, een eigen manier van werken. Maar er is meer dat hen bindt dan dat hen scheidt. Ze vertrekken allen vanuit de kracht van het individu en werken rond een situatie of problematiek die de kwaliteit van het leven in sterke mate beïnvloedt. Zelfzorg is het nieuwe totaalbegrip voor al deze initiatieven. Reeds tijdens het eerste, experimentele werkjaar van het Platform Zelfzorg Oost- Vlaanderen (Plazzo) bleek er nood aan een provinciaal zelfzorgbeleid en aan een coördinerend Oost-Vlaams samenwerkingsplatform voor zelfzorg op provinciaal niveau om deze zelfzorg en zelfzorginitiatieven de noodzakelijke ondersteuning, plaats en erkenning te geven binnen de snel veranderende gezondheid- en welzijnsstructuren. Bij het begin van het tweede werkjaar stond Plazzo voor de uitdaging om een concrete werking i.s.m. de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven op te starten. Meteen is duidelijk geworden dat Plazzo de goede richting is ingeslagen. We danken het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen die het project financieel mogelijk maakt, en in het bijzonder het Welzijnsoverleg Regio Gent voor de structurele en logistieke ondersteuning bij de realisatie van het Plazzo-project. Tenslotte danken we de leden van de stuurgroep van Plazzo voor hun constructieve inzet en medewerking en de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven voor de zeer intensieve en actieve samenwerking, waardoor Plazzo tijdens het tweede werkjaar een echt samenwerkingsplatform voor zelfzorg in Oost-Vlaanderen is geworden. Rosanne Blomme-Dorme voorzitter Plazzo juli 2003 Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 4
1. Inleiding In samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen, werd op 15 april 2001 ten experimentele titel een Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen (Plazzo) opgericht, voorlopig organisatorisch ingebed binnen het Welzijnsoverleg Regio Gent. Plazzo ging tijdens het eerste werkjaar van start met de samenstelling van een stuurgroep en de organisatie van een schriftelijke enquête bij de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven om een zicht te krijgen op noden en knelpunten i.v.m. Oost- Vlaamse zelfzorg, met een toetsing van de tussentijdse resultaten hiervan tijdens een forum op 6 maart 2002. Ter afsluiting van het eerste werkjaar werden de volledige resultaten van de enquête en het forum samen met het activiteitenverslag weergegeven in het Plazzoeindrapport 2002. Tijdens het eerste experimenteel werkjaar kwam duidelijk naar voor dat een coördinerend Oost-Vlaams samenwerkingsplatform voor zelfzorg op provinciaal niveau onmisbaar is om zelfzorg en zelfzorginitiatieven de noodzakelijke ondersteuning, plaats en erkenning te geven binnen de snel veranderende gezondheid- en welzijnsstructuren. Bij het begin van het tweede werkjaar stond Plazzo voor de uitdaging om een concrete werking i.s.m. de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven op te starten. 2. Organisatorisch 2.1. De stuurgroep 2.1.1. Werking Om dit samenwerkingsplatform verder uit te bouwen en de goede werking ervan te verzekeren, kwam de stuurgroep samen op 28 mei, 10 september en 12 november 2002, 4 februari, 17 maart en 13 mei 2003. 2.1.2. Samenstelling De stuurgroep is samengesteld met ervaringsdeskundige vrijwilligers uit de Oost- Vlaamse georganiseerde zelfhulpgroepen, gebruikersorganisaties en diverse sectoren (personen met een handicap, ouderen, geestelijke gezondheidszorg), en professionelen uit het Welzijnsoverleg Regio Gent, de mantelzorg, lokale dienstencentra en het sociaalagogisch werk, de projectmedewerker en het provinciebestuur Oost-Vlaanderen als waarnemer. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 5
Op vraag van de stuurgroep werd deze uitgebreid met een aantal professionelen omwille van hun specifieke expertise: - Frank Vervaet als ervaringsdeskundig lid vanuit de lokale dienstencentra; - Isabelle Volckaert vanuit haar expertise m.b.t. mantelzorg binnen de Bond Moyson, (vanaf januari 2003 vervangen door Bernard Cnockaert); - Janna Van Zegeren van de Hogeschool Gent vanuit haar expertise m.b.t. sociaalagogisch werken binnen de Hogeschool Gent Na ontslagname van Goethals Ghyslaine, ervaringsdeskundig lid voor de sector ouderen als lid van het Ouderen Overleg Komitee (O.O.K.), nam de heer Albert Bigot, ervaringsdeskundige als voorzitter van de stedelijke seniorenraad Gent vanaf januari 2003 haar taak binnen Plazzo over. De stuurgroep is momenteel als volgt samengesteld: Zelfhulpgroepen, gebruikersorganisaties en patiëntenbelangenorganisaties - Craeyvelt Leard (verslaving SOS Nuchterheid) - Minnaert Werner (relaties Rand) - De Baere Lut (fysieke ziekten BOKS) - Cordenier Gilbert (gebruikersparticipatie COMA en Koepel NAH) Sector ouderen - Bigot Albert (stedelijke seniorenraad Gent) Sector personen met een handicap - De Langhe Annick (fysieke handicap - Cel Gehandicaptenbeleid Dienst Welzijnszorg stad Gent) - Tusschans Jan (mentale handicap Inclusie Vlaanderen) Sector geestelijke gezondheidszorg - Daem Raf (Uilenspiegel, patiëntenvertegenwoordiging geestelijke gezondheidszorg) Vlaams Patiëntenplatform - Blomme-Dorme Rosanne (Ikaros) Regionaal welzijnsoverleg - Berwouts Koen (Welzijnsoverleg Regio Gent) Waarnemer van de provincie Oost-Vlaanderen - Meyfroodt Frans (sectorverantwoordelijke zorg provincie Oost- Vlaanderen) Professionelen omwille van hun specifieke expertise - Cnockaert Bernard (mantelzorg - provinciaal verantwoordelijke gezondheidsbevordering Bond Moyson) - Van Zegeren Janna (sociaalagogisch werk Hogeschool Gent) - Vervaet Frank (lokale dienstencentra OCMW Gent, lokaal dienstencentrum Ten Hove) Projectmedewerker - Ann De Maesschalck Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 6
2.1.3. Aandachtspunten Om het Platform Zelfzorg in Oost-Vlaanderen verder uit te bouwen is de inbreng van ervaringsdeskundige leden vanuit Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven cruciaal. Vandaar dat bewaakt dient te worden dat ze de meerderheid blijven uitmaken van de stuurgroep. Deelname aan de stuurgroep gebeurt op vrijwillige basis en onbezoldigd. Vele van deze vrijwilligers zijn overbevraagd en om die reden haakten verschillende stuurgroepleden af. Ook het ontbreken van een vorm van onkostenvergoeding als minimum van erkenning voor hun inzet, weegt zwaar door, ook bij de huidige vrijwillige stuurgroepleden. Plazzo beschikt momenteel niet over de financiële middelen om een vorm van onkostenvergoeding voor de vrijwillige leden te voorzien. Om een continuering van de stuurgroep te kunnen garanderen, zal tijdens het volgende werkjaar onderzocht worden hoe hiervoor een oplossing kan worden gevonden. Tijdens het tweede werkjaar is tenslotte gebleken dat een vlotte werking van de stuurgroep best wordt gegarandeerd met een beperkte kern. 2.2. Het dagelijks bestuur 2.2.1. Werking Het dagelijks bestuur, samengesteld uit leden van de stuurgroep, stond in voor de voorbereiding van de vergaderingen van de stuurgroep en de ondersteuning en sturing van de projectmedewerker in de uitvoering van haar taak. Dit dagelijks bestuur kwam niet steeds fysiek samen, maar werkte intensief via telefonisch en elektronisch overleg. 2.2.2. Samenstelling Het dagelijks bestuur bestaat uit Rosanne Blomme-Dorme, Gilbert Cordenier, Koen Berwouts, Ann De Maesschalck. 2.2.3. Aandachtspunt Het dagelijks bestuur werkt heel efficiënt. Deelname hieraan is echter tijdsintensief en gebeurt op vrijwillige basis terwijl deze personen reeds overbevraagd zijn. Ook hier gelden de bij de stuurgroep vermelde aandachtspunten m.b.t. overbevraging en onkostenvergoeding. Deze situatie mag niet te lang blijven duren, zoniet is er gevaar voor afhaken van en burn-out bij deze vrijwilligers! 2.3. Personeel Ann De Maesschalck werd op 15 mei 2002 voor 19/38 aangeworven voor de inhoudelijke realisatie van de werking, logistiek ondersteund door het secretariaat van het Welzijnsoverleg Regio Gent nadat de eerste projectmedewerkster, Colette Verslyppe, in onderling overleg, haar ontslag had gegeven. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 7
3. Activiteiten Tijdens het eerste werkjaar kwamen heel wat mogelijke werkpunten voor Plazzo naar voor, zowel naar de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven, individuele gebruikers, professionelen als naar overlegstructuren toe. De realisatie tijdens het tweede werkjaar gebeurde stapsgewijs op basis van door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven aangegeven prioriteiten, binnen het kader van de beschikbare middelen. 3.1. Verfijning en concretisering van de Plazzo-opdracht Om tot een efficiënte uitbouw van concrete Plazzo-activiteiten die beantwoorden aan de reële noden van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven te kunnen komen, dienden de conclusies uit het eerste eindrapport verfijnd en geconcretiseerd te worden. Ter inspiratie ging een delegatie van de stuurgroep op werkbezoek bij gelijkaardige initiatieven. 3.1.1. Werkbezoek aan het Limburgs Platform Zelfhulp- en Ontmoetingsgroepen (LPZO, Bilzen op 10 juli 2002) Dit werkbezoek aan het LPZO dat reeds meer dan 20 jaar bestaat, leverde heel wat bruikbare voorbeelden van good practice op: Permanente infostanden over de Limburgse zelfhulp(groepen) in inkomhallen van ziekenhuizen Affiche U staat niet alleen, bel een lotgenoot met de lijst van alle Limburgse zelfhulp- en ontmoetingsgroepen (naam en contactgegevens) op centrale plaatsen bv. ziekenhuizen, apothekers, buurtcentra, en een geplastificeerd A4-formaat ervan voor dokters, thuiszorgers, Infomap Limburgse Zelfhulp- en Ontmoetingsgroepen stellen zich voor over alle Limburgse zelfhulp- en ontmoetingsgroepen (elk 1 A4-blad), verspreid onder de Limburgse zelfhulpgroepen, apothekers, sociale hogescholen, sociale diensten, OCMW s, ziekenhuizen, mutualiteiten, bibliotheken, politie en rijkswacht, gerechtelijke instanties, Functionele samenwerkingsprojecten, zoals: - een infomap Opname en ontslag van personen met een specifiek ziektebeeld opgesteld i.s.m. een Limburgs ziekenhuis, nadien verspreid bij alle andere Limburgse ziekenhuizen; - een vorming aan alle studenten 1 e kandidatuur genees- en tandheelkunde door afgevaardigden van de Limburgse Zelfhulp- en Ontmoetingsgroepen én inbreng in de leerstof i.s.m. het Limburgs Universitair Centrum; - de organisatie van een bevraging van leden van Limburgse zelfhulpgroepen in het kader van een interregionaal ziekenhuisproject schriftelijke informatie in ziekenhuizen i.s.m. het Vlaams en Limburgs Centrum voor Kwaliteitszorg, Ziekenhuis Oost-Limburg en Trefpunt Zelfhulp. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 8
Vanuit jarenlange ervaring vestigde het LPZO de aandacht op de volgende belangrijke knel- en aandachtspunten bij de verdere uitbouw van Plazzo: Ontegensprekelijke nood aan bezoldigd personeel als voorwaarde om een permanent provinciaal aanspreekpunt en continuïteit van de werking te realiseren Het aanwerven van een halftijds betaalde medewerker door Plazzo is volgens LPZO dan ook de juiste keuze. Waarschuwing voor teveel deelname aan diverse overlegstructuren Door de overbevraging voor deelname in diverse overlegstructuren in combinatie met gebrek aan een permanent secretariaat en vrijwilligers, is er vanuit LPZO onvoldoende mogelijkheid voor ondersteuning van en samenwerking met de Limburgse zelfhulp- en ontmoetingsgroepen. Dit kan op termijn een hypotheek vormen voor de verdere LPZO-werking. 3.1.2. Werkbezoek aan Stichting het Klaverblad te Goes (Nl) (17 juli 2002) Dit werkbezoek aan Stichting Het Klaverblad dat reeds 5 jaar bestaat, leverde heel wat concrete voorbeelden van good practice op: * Het Klaverblad is een samenwerkingsorgaan van zes koepelorganisaties onder het motto samen als het kan, specifiek als het moet : de Federatie van Ouderverenigingen voor ouders of vertegenwoordigers van mensen met een verstandelijke handicap; de Landelijke Organisatie Cliëntenraden voor bewoners, cliëntenraden en huurdersverenigingen van verzorgingshuizen, verpleeghuizen en andere ouderenhuisvesting; het Provinciaal Overleg- en Samenwerkingsverband Ouderenorganisaties in Zeeland voor ouderen in Zeeland i.v.m. zorg, welzijn en mobiliteit; het Regionaal Patiënten/Consumentenplatform voor patiënten en cliënten van de algemene gezondheidszorg, vooral gericht op de ziekenhuiszorg, thuiszorg, ambulancezorg en huisartsenzorg; het WAO-Platform Zeeland voor mensen met een arbeidshandicap de Zeeuwse Stichting voor Gehandicaptenbeleid voor mensen met een functiebeperking, gericht op de integratie van mensen met een lichamelijke beperking op alle levensterreinen zoals wonen, werken, recreëren, revalidatie en mobiliteit. * Ondersteuning van het vrijwillig kader en netwerk van ervaringsdeskundigen Bij Het Klaverblad wordt prioritair geïnvesteerd in de ondersteuning en vorming van een uitgebreid netwerk van 145 vrijwilligers. * Beleidsbeïnvloeding Het Klaverblad is met 145 vrijwilligers en bestuursleden actief in meer dan 40 raden, overlegvormen, commissies en werkgroepen als strategische plaatsen om de stem van de gebruikers te vertegenwoordigen bij het tot stand komen of evalueren van het beleid. Het uitgebreide netwerk van vrijwilligers is hierbij van essentieel belang als belangrijke bron van signalen die richtinggevend is voor de beleidsadviezen aan overheden, zorgaanbieders en verzekeraars. Beleidsbeïnvloeding vindt plaats op alle niveaus. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 9
* Individuele dienstverlening Bij Het Klaverblad kan elke Zeeuw kosteloos terecht voor individuele vragen, klachten en advies. * Bouwkundige adviezen Een voltijds bouwkundig medewerker voert op vraag controles uit en verstrekt adviezen i.s.m. stichtingen gehandicaptenbeleid i.f.v. het verbeteren van de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van openbare gebouwen en andere objecten. * P.R.- en voorlichting Een PR-medewerkster van het Klaverblad zorgt voor intensieve contacten met de pers en de media om het Klaverblad meer bekendheid te geven bij alle Zeeuwse burgers via een website (www.klaverbladzeeland.nl.), een (digitale en papieren) nieuwsbrief, diverse folders en rapporten, meldweken en projecten. * Onderzoek Om de belangen in de zorg goed te kunnen behartigen, moet het Klaverblad weten wat de Zeeuwse burger wil. Daartoe beleggen ze themabijeenkomsten, organiseren ze over een ongewenste situatie in de zorg een meldweek, houden ze enquêtes en consumentenraadplegingen. Toch maakte men vanuit Stichting het Klaverblad de volgende belangrijke opmerkingen naar Plazzo toe: Als samenwerkingsmodel vanuit het motto samen als het kan, specifiek als het moet is Het Klaverblad een interessant voorbeeld van een streefdoel voor Plazzo op lange termijn. Het Klaverblad kan een dergelijke werking echter enkel realiseren dankzij jarenlang voorbereidend werk en de sterke uitbouw van de koepelorganisaties van de diverse zelfzorginitiatieven in Zeeland, een wettelijk kader en een provinciaal zorgvragersbeleid met een omvangrijke provinciale subsidiëring. Hierdoor beschikt Het Klaverblad over een team van 28 (18 voltijds equivalenten) personeelsleden (1 directeur, 2 beleidsmedewerkers, 1 of meerdere consulenten per sector, 1 bouwkundig medewerker, meerdere coördinatoren van de vrijwilligerswerking, secretariaatsmedewerkers) i.s.m. 145 vrijwilligers. De werking van het Klaverblad is een constante evenwichtsoefening tussen contacten met de achterban en meewerken aan het ontwikkelen van het beleid. Een vertegenwoordiging op verschillende strategische plaatsen is noodzakelijk, maar enkel te realiseren mits een degelijke organisatorische uitbouw en regelmatige inhoudelijke raadpleging van en samenwerking met de achterban. Momenteel werkt Het Klaverblad eraan om de successen meer zichtbaar te maken voor de achterban. 3.1.3. Addendum bij het Plazzo-eindrapport 2002 De conclusies van het Plazzo-eindrapport 2002 werden aangevuld met informatie van de beide werkbezoeken en uitgewerkt in een addendum bij het Plazzo-eindrapport 2002. Dit addendum vormde de basis om tijdens het tweede werkjaar een concrete werking i.s.m. de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven op te starten. Het addendum werd op 14 augustus 2002 aan de provincie overgemaakt. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 10
3.2. Ondersteuning en kwaliteitsbevordering van Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven Tijdens het tweede werkjaar organiseerde Plazzo hoofdzakelijk activiteiten ter ondersteuning van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. Om te kunnen meewerken aan een Oost-Vlaams provinciaal zelfzorgbeleid, is het nodig om de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven te ontwikkelen tot een structurele gesprekspartner. Hiervoor is allereerst een betere ondersteuning van deze initiatieven nodig, wat tijdens het eerste werkjaar door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven zelf als prioritair werd aangegeven. 3.2.1. Start concrete Plazzo-werking: deelname aan de 10 e Gezondheids- en Welzijnsbeurs te Sint-Niklaas (21-25 november 2002) a) Doel: bekendmaking van Plazzo en van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven Via deelname aan de 10 e Gezondheids- en Welzijnsbeurs te Sint-Niklaas van 21 t.e.m. 25 november 2002 kwam Plazzo tegemoet aan de nood die door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven als prioritair was aangegeven nl. ondersteuning bij bekendmaking van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. Tijdens deze beurs werd aan de zelfzorginitiatieven de kans geboden om zich bekend te maken aan tienduizend bezoekers, zowel individuele gebruikers, toekomstige hulpverleners, professionele zorgverleners als andere zelfzorginitiatieven. b) Evaluatie Positieve kosten-batenanalyse Deze deelname vereiste een intensieve organisatorische voorbereiding waarbij gezorgd werd voor bekendmaking van het Plazzo-aanbod en van de beurs zelf aan alle Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven, verzameling van het bekendmakingmateriaal van de zelfzorginitiatieven, ontwikkeling van een Plazzo-folder en -brochure, frequente contacten met de organisatoren van de beurs, opbouw en continue bemanning van een Plazzo-stand. Dankzij de deelname aan de beurs realiseerde Plazzo echter de volgende punten: Plazzo-folder en Plazzo-brochure via ad hoc-werkgroep communicatiebeleid van 17 september, 15 en 29 oktober 2002 Speciaal voor de beurs werd een ad hoc-werkgroep communicatiebeleid opgericht die zorgde voor de realisatie van een Plazzo-folder en brochure, inrichting, bemanning en afbraak van de Plazzo-stand. Samenstelling: Koen Berwouts, Rosanne Blomme-Dorme, Leard Craeyvelt, Werner Minnaert en Ann De Maesschalck Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 11
Bekendmaking van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en Plazzo Tijdens de beurs bereikte Plazzo veel van de naar verluidt tienduizend Oost- Vlaamse individuele gebruikers, toekomstige hulpverleners, professionele hulpverleners en zelfzorginitiatieven. Twintig Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven uit diverse Oost-Vlaamse regio s die zelf niet konden deelnemen, maakten gebruik van het aanbod van Plazzo om hun bekendmakingmateriaal via de Plazzo-stand te verspreiden. Contacten met professionele organisatie Plazzo legde tijdens de beurs verschillende contacten met professionele organisaties o.a. met Netwerk Palliatieve Zorg Waasland, Wit-Gele Kruis Oost- Vlaanderen, Integratieproject Personen met een Handicap, Handicap Informatie Tips (H.I.N.T.), Hogeschool Gent departement gezondheidszorg, Contacten met Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven Via kennismakingsgesprekken met 66 Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven die hun werking via een eigen stand bekendmaakten, legde Plazzo een stevige basis voor de verdere Plazzo-werking. Opvangen van noden, knelpunten en tips i.f.v. verdere Plazzo-werking Tijdens de beurs signaleerden de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven o.a. nood aan ondersteuning bij bekendmaking, dossiervoorbereiding, vinden en motiveren van vrijwilligers, samenwerking met professionele hulpverleners, Evaluatie van Plazzo en het Plazzo-aanbod Tijdens de diverse contacten op de beurs werd bevestigd dat via de oprichting van Plazzo een reële nood voor de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven is ingevuld. 3.2.2. Vormingsmoment dossiervoorbereiding (11 februari 2003) a) Doel: ondersteuning bij bekendmaking Tijdens de bevraging van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven (1 e werkjaar) werd de nood aan ondersteuning bij bekendmaking het meest frequent aangegeven, zowel naar individuele gebruikers, zelfzorginitiatieven onderling, professionelen als naar overlegstructuren en beleid toe. Het vormingsmoment dossiervoorbereiding was bedoeld als ondersteuning bij de bekendmaking naar beleid en sponsors toe. Een dossier is hiertoe immers een belangrijk instrument. Gelijktijdig werd aan alle deelnemers een invulformulier voor bekendmaking via de provinciale sociale kaart (elektronisch) bezorgd (zie 3.2.). b) Evaluatie Geslaagde start van het ondersteuning- en kwaliteitsbevorderingproces m.b.t. dossiervoorbereiding De 43 deelnemers van 33 zelfzorginitiatieven uit diverse Oost-Vlaamse regio s (Aalst, Beveren, Dendermonde, Gent, Oudenaarde, Ronse, Sint-Niklaas en Wetteren) namen actief deel en gaven aan dat dit opnieuw een geslaagde Plazzoactiviteit was. 13 Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven verontschuldigden zich met de nadrukkelijke vraag om verslaggeving en om geïnformeerd te blijven. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 12
Theoretisch kader voor dossiervoorbereiding De talrijke aanwezigen gaven aan dat de door Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp gebrachte informatie als theoretisch kader zeer interessant was als eerste stap en stelden nadrukkelijk de vraag naar verslaggeving. Nood aan concrete hulpinstrumenten voor registratie Er werd aangegeven dat er nood was aan bijkomende ondersteuning om deze informatie in de zelfzorgpraktijk (met een tekort aan medewerkers, enkel vrijwilligers die meestal lotgenoten zijn met specifieke problemen, teveel taken, ) toe te passen. Concreet werd de nood aan hulpinstrumenten voor vlottere basisregistratie i.f.v. dossiervoorbereiding door vele aanwezigen bevestigd, waardoor de volgende Plazzo-activiteit door de zelfzorginitiatieven werd bepaald. Samenwerking Plazzo - Trefpunt Zelfhulp Dit vormingsmoment was ook een goed voorbeeld van de nood aan een provinciale draaischijf die ervoor zorgt dat de knowhow op Vlaams niveau, in dit geval van Trefpunt Zelfhulp, naar de provinciale context wordt gebracht en vertaald. Vanuit Trefpunt Zelfhulp werd aangegeven dat het voor hen onmogelijk is om de Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven op deze wijze te bereiken en te mobiliseren. Anderzijds willen zij hun knowhow via samenwerking met Plazzo aanbieden ter ondersteuning van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. 3.2.3. Forum registratie in de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven: (29 april 2003) a) Doel: kwaliteitsbevordering m.b.t. registratie in de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven Zoals gevraagd door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven tijdens het forum dossiervoorbereiding wou Plazzo via dit forum komen tot praktisch bruikbare hulpinstrumenten voor registratie binnen de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven op basis van voorgestelde registratiemodellen. Bij de inschrijving voor het forum werd bovendien de bekommernis i.v.m. het respecteren van de privacy aangegeven. Vandaar dat het forum werd ingeleid met een toelichting m.b.t. de bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij registratie. b) Evaluatie Bevestiging nood aan ondersteuning m.b.t. registratie De 33 deelnemers van 20 zelfzorginitiatieven uit diverse Oost-Vlaamse regio s (Aalst, Beveren, Dendermonde, Gent en Sint-Niklaas) namen actief deel, 11 Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven verontschuldigden zich met de nadrukkelijke vraag om verslaggeving. De talrijke deelnemers en verontschuldigden bevestigden de nood aan ondersteuning m.b.t. registratie binnen de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. Informatie over en betere toepassing van de wet op de privacy binnen de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven De informatie en de toelichting over de wet op de privacy door Brigitte Laceur, stafmedewerker en kwaliteitscoördinator in het Centrum Algemeen Welzijnswerk Artevelde, werd erg geapprecieerd. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 13
Registratiemodellen voor individuele contacten Algemeen werd aangegeven dat de informatie en het Plazzo-ontwerp registratieformulier voor individuele contacten aan reële noden beantwoordden. Concrete samenwerkingsafspraken i.f.v. vervolg registratieproces Ter opvolging en verdere ondersteuning van het registratieproces werden de volgende afspraken gemaakt: - evaluatie Plazzo-ontwerp registratieformulier m.b.t. de eigen registratie van individuele contacten binnen ieder zelfzorginitiatief; - feedback aan Plazzo over deze evaluatie; - ontwerp registratieformulier van groepsactiviteiten door Plazzo; - gezamenlijke evaluatie van de resultaten van de registratiewerking in de Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven tijdens het najaar 2003. Succesvolle samenwerking tussen zelfzorginitiatieven en professionele organisaties Deze activiteit vormde een goed voorbeeld van samenwerkingsmogelijkheden tussen zelfzorginitiatieven en professionele organisaties zoals het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Artevelde. Provinciaal aanspreekpunt voor terugkoppeling over de provinciale subsidiëring ziektegebonden groepen Tijdens het forum registratie schetste de heer Meyfroodt van de provincie een korte stand van zaken over de provinciale subsidiëring naar de ziektegebonden groepen toe (zie 3.3.). 3.3. Bekendmakings- en informatiepunt inzake Oost- Vlaamse zelfzorg en zelfzorginitiatieven 3.3.1. Kwantitatieve en kwalitatieve toename van Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven in de provinciale sociale kaart (elektronisch) Via samenwerking tussen de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en Plazzo, neemt het aantal Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven opgenomen in de Oost- Vlaamse sociale kaart voortdurend toe en verbetert de kwaliteit van de weergegeven informatie. 3.3.2. Oost-Vlaams aanspreekpunt voor zelfzorg(initiatieven) Individuele gebruikers, zelfzorginitiatieven en professionele organisaties doen regelmatig beroep op Plazzo in hun zoektocht naar allerhande informatie over Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven). Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 14
3.4. Netwerkontwikkeling i.f.v. het helpen ontwikkelen van een positie voor de gebruiker als structurele gesprekspartner Dit doel werd tijdens het eerste werkjaar als belangrijk, maar niet prioritair aangegeven door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. Gezien de beschikbare middelen en de intensiviteit waarmee de voorgaande activiteiten werden georganiseerd, was er tijdens het tweede werkjaar weinig mogelijkheid voor Plazzo om hiervoor actieve stappen te ondernemen. Toch startte Plazzo tijdens het tweede werkjaar via diverse contacten met netwerkontwikkeling als basis voor het helpen ontwikkelen van een positie voor de gebruiker als structurele gesprekspartner. 3.4.1. met de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven Door middel van persoonlijke contacten werd het netwerk tussen Plazzo en de individuele Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven sterk uitgebreid als noodzakelijke basis voor een concreet samenwerkingsplatform voor zelfzorg in Oost-Vlaanderen. 3.4.2. met de provincie Oost-Vlaanderen: 3.4.2.1. Informatievergadering provinciaal zelfzorgbeleid t.a.v. ziektegebonden groepen (22 oktober 2002) De provincie Oost-Vlaanderen toont reeds jaren waardering voor de gebruiker o.a. via een provinciale subsidiëring van de Oost-Vlaamse ziektegebonden groepen. Naar aanleiding van de moeizame totstandkoming van de aanvraagdossiers 2002, organiseerde de provincie een informatievergadering over het provinciaal zelfzorgbeleid t.a.v. de Oost-Vlaamse ziektegebonden groepen. Hierop bevestigde de provincie nadrukkelijk de intentie om de principiële keuze inzake basissteun aan zelfzorg en zelfzorgorganisaties te continueren. Tegelijk benadrukte de provincie de centrale rol die zij verwachten van Plazzo én de nood aan meer duidelijkheid en uniformiteit in de aanvraagdossiers. De informatievergadering werd constructief afgesloten met de afspraak dat Plazzo i.s.m. de ziektegebonden groepen een ontwerp invulformulier aan de provincie zou bezorgen i.f.v. meer duidelijkheid zowel voor de provincie als voor de Oost-Vlaamse ziektegebonden groepen. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 15
3.4.2.2. Colloquium Gebruikersparticipatie (29 november 2002) Op vraag van de provincie nam Plazzo deel aan de voorbereidende vergadering op 25 juni 2002 en het colloquium gebruikersparticipatie op 29 november 2002. Tijdens het Colloquium Gebruikersparticipatie werd de nood aan een organisatie zoals het Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen nadrukkelijk bevestigd i.f.v. het overbruggen van de huidige kloof tussen gebruikersorganisaties en professionelen. Hierbij werd benadrukt dat deze organisatie wat participatie betreft in twee richtingen dient te werken enerzijds naar de professionelen (hulpverleners en beleid) en anderzijds naar de gebruikersorganisaties. Algemeen werd het belang van gebruikersparticipatie bevestigd, werden heel wat zinvolle voorbeelden van gebruikersparticipatie voorgesteld en werd benadrukt dat participatie een proces is, enkel te realiseren via dialoog als basis voor een kwaliteitsvolle relatie. Het Colloquium Gebruikersparticipatie leverde de volgende aandachtspunten m.b.t. gebruikersparticipatie op: gebruikersparticipatie moet een recht zijn, géén plicht gebruikersparticipatie mag niet leiden tot een afschuiven van de verantwoordelijkheid op de gebruikers, maar moet leiden tot een gedeelde verantwoordelijkheid gebruikersparticipatie is enkel zinvol als doelgerichte, procesmatige en daadwerkelijke inbreng met als doel verbetering of minstens handhaving van de kwaliteit van de zorgverlening gebruikersparticipatie betekent niet louter reageermogelijkheid, maar ook de mogelijkheid om preventief en procesmatig mee te denken in het zorgproces gebruikersparticipatie is nodig om lacunes in de zorg op te sporen en om mogelijkheden te zoeken om ook de moeilijkst bereikbare groepen bij de zorg te bereiken om gebruikersparticipatie daadwerkelijk mogelijk te maken, dienen heel wat voorwaarden, vooral structureel, te worden gerealiseerd: - mentaliteitswijziging bij hulpverleners van positie als verlener van diensten naar positie van facilitator en ondersteuner van zelfbepaling door de gebruiker; - ruimte voor hulpverleners voor daadwerkelijke gebruikersparticipatie; - rechtstreekse financiering van de gebruikers i.f.v. zorg op maat; - minimale kwaliteitseisen naar voorzieningen toe i.f.v. het realiseren van zorg op maat voor de gebruikers; - afdwingbare gebruikersrechten met versteviging van de rechtspositie van de gebruiker; - ongelijke startpositie gebruikers-professionelen: er is steeds meer vraag naar gebruikersparticipatie, maar gebruikersorganisaties krijgen geen of onvoldoende middelen om hen in staat te stellen zich te organiseren om volwaardig te participeren; - van gebruikers wordt gevraagd om representatiever te zijn dan om het even welke andere groepen. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 16
3.4.2.3. Provinciaal zelfzorgbeleid en subsidiëring: overleg en werkvergadering tussen provincie en ziektegebonden groepen (27 februari 2003) a) Doel: meer duidelijkheid zowel voor de provincie als voor de ziektegebonden groepen Naar aanleiding van de moeizame totstandkoming van de dossiers 2002, organiseerde Plazzo op vraag van de provincie een overleg tussen de provincie en de ziektegebonden groepen om tot meer duidelijkheid en uniformiteit in de dossiers m.b.t. provinciale subsidiëring ziektegebonden groepen te komen. Concreet doel van dit werkoverleg was om tot een zowel voor de provincie als voor de ziektegebonden groepen duidelijk en realiseerbaar stramien voor het in te dienen dossier te komen, op basis van een door Plazzo opgesteld ontwerp invulformulier voor de aanvraagdossiers. b) Evaluatie Grote opkomst als bevestiging van nood aan overleg 26 van de 35 uitgenodigde zelfzorginitiatieven uit diverse Oost-Vlaamse regio s (Aalst, Beveren, Dendermonde, Eeklo, Gent en Sint-Niklaas) namen actief deel. 7 Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven verontschuldigden zich met de nadrukkelijke vraag om verslaggeving. Start constructieve samenwerking tussen provincie en ziektegebonden groepen In tegenstelling tot vorig jaar, verliep het overleg in een zeer constructieve sfeer. Alle aanwezigen (zowel zelfzorginitiatieven als provincie) gaven te kennen tevreden te zijn over de werkwijze en over de gemaakte afspraken. Ontwerp invulformulier voor de aanvraagdossiers en handleiding Plazzo ontwikkelde een ontwerp invulformulier voor de aanvraagdossiers als instrument voor het werkoverleg. De door de provincie en ziektegebonden groepen gemaakte opmerkingen werden na het overleg verwerkt in een herwerkte versie van het dossiersjabloon met handleiding, terwijl de ziektegebonden groepen reeds konden starten met het verzamelen van de nodige gegevens i.f.v. de subsidieaanvraag. Haalbare deadlines De herwerkte versie van het ontwerpsjabloon en van de handleiding werden na een overleg tussen provincie en Plazzo op 11 maart 2003, door Plazzo gefinaliseerd en aan de provincie overgemaakt. Deze documenten werden door de provincie, vergezeld van een begeleidend schrijven tijdig aan alle ziektegebonden groepen bezorgd en de vooropgestelde deadline van 15 april werd door alle zelfzorginitiatieven gehaald. Stijging duidelijkheid en kwaliteit van de aanvraagdossiers Tijdens het forum registratie gaf de heer Meyfroodt van de provincie aan dat deze samenwerking tussen de provincie, de ziektegebonden groepen en Plazzo bij de meerderheid (21 van de 26) van de aanvragers heeft geresulteerd in tijdig ingediende en kwalitatief goede d.w.z. volgens de provinciale richtlijnen ingevulde subsidiedossiers. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 17
Communicatiemogelijkheid voor provincie naar ziektegebonden groepen toe: Op vraag van de provincie zorgde Plazzo ervoor dat de heer Meyfroodt tijdens het forum registratie een stand van zaken over het provinciale zelfzorgbeleid en de provinciale subsidiëring ziektegebonden groepen kon geven. Tijdens de korte pauze die werd ingelast, kon iedere ziektegebonden groep voor meer informatie terecht bij de heer Meyfroodt. Gebruikersvriendelijkere provinciale werkwijze en communicatie - Mogelijkheid tot verduidelijking aanvraagdossier: Gezien het een overgangsperiode betreft en de duidelijke goodwill en inspanning van de zelfzorginitiatieven, stond de provincie bij 5 andere zelfzorginitiatieven uitzonderlijk toe dat zij het ingediende aanvraagdossier vervolledigden of bijstuurden i.f.v. de nieuwe richtlijnen en heeft deze organisaties daartoe gecontacteerd. - Automatische toesturing aanvraagformulier Vanaf volgend jaar zullen de ziektegebonden groepen die dit jaar een aanvraag hebben ingediend, automatisch een aanvraagformulier toegestuurd krijgen. - Concrete aandachtspunten aanvraag van volgend jaar Tijdens het registratieforum maakte de provincie van de gelegenheid gebruik om ziektegebonden groepen op te roepen om het registreren van activiteiten ter voorbereiding nu reeds strikter toe te passen (vb. per soort en daarbinnen chronologisch, niet meer via een algemeen chronologisch overzicht) en het volledige dossier vlot leesbaar, daarom bij voorkeur elektronisch of minstens getypt, op te stellen. De provincie gaf aan dat de nieuwe richtlijnen vanaf volgend jaar immers strikter zullen worden toegepast. 3.4.3. met het Vlaams Gebruikersoverleg voor Personen met een Handicap, afdeling Oost-Vlaanderen (VGPH) Ter voorbereiding van de verkenning van mogelijkheden en knelpunten voor gebruikersparticipatie door Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven voor personen met een handicap, startte Plazzo de samenwerking met het op 3 maart 2003 opgerichte Vlaams Gebruikersoverleg voor Personen met een Handicap, afdeling Oost-Vlaanderen (VGPH-O.-Vl.). Na een een individueel kennismakingsgesprek op 13 maart 2003, werd het VGPH- O.Vl. uitgenodigd om dit initiatief te komen voorstellen tijdens de stuurgroep van 17 maart 2003. Sindsdien contacteren beide organisaties elkaar frequent i.f.v. verdere samenwerking. 3.4.4. met het Provinciaal steunpunt vrijwilligers Oost- Vlaanderen Na wederzijdse kennismaking via frequente telefonische contacten en deelname van Plazzo aan de studiedag aantrekken van vrijwilligers (5 november 2002), kon de samenwerking jammer genoeg niet verder worden uitgebouwd wegens het nagenoeg stopzetten van het Oost-Vlaams steunpunt vrijwilligers. Bijkomend knelpunt is dat zelfhulpgroepen momenteel nog niet onder het vrijwilligersdecreet vallen en door het steunpunt niet als expliciete doelgroep werden beschouwd, terwijl de aanwezige zelfzorginitiatieven tijdens de studiedag de nood aan een apart initiatief voor Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven i.v.m. het aantrekken én behouden van vrijwilligers benadrukten gezien het grote tekort aan vrijwilligers. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 18
3.4.5. met de Provinciale Adviesraad Thuiszorg Oost-Vlaanderen (PRATO) Op vraag van PRATO bezorgde Plazzo op 15 januari 2003 Plazzo-folders en brochures ter voorbereiding van de PRATO-bijeenkomst van februari 2003. 3.4.6. met het Regionaal Welzijnsoverleg a) bekendmaking Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven Via intensieve contacten met het Welzijnsoverleg Regio Gent en informele contacten met Gilbert Verleye, verantwoordelijke voor de permanente cel regionaal welzijnsoverleg van de provincie Oost-Vlaanderen, werkte Plazzo systematisch samen met de diverse regionale welzijnsoverleggen i.f.v. bekendmaking van de Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven. In het kader van de bekendmaking van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven via de provinciale sociale kaart, bezorgde Plazzo systematisch wijzigingen, aanvullingen en correcties m.b.t. zelfzorginitiatieven aan de bevoegde ankerpunten. Deze werkwijze komt zowel de zelfzorginitiatieven als de ankerpunten ten goede (zie ook 3.5.1). Anderzijds kunnen de ankerpunten zich met vragen m.b.t. de Oost-Vlaamse zelfzorg tot Plazzo richten. Tijdens het regionaal overleg zelfhulpgroepen regio Gent op 7 november 2002 kon Plazzo het aanbod i.v.m. bekendmaking tijdens de gezondheid- en welzijnsbeurs te Sint-Niklaas toelichten. b) samenwerking tussen Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en het professionele werkveld Dank zij de inbedding in het Welzijnsoverleg Regio Gent kon Plazzo gebruik maken van de goede contacten met het professionele werkveld, zowel voor het bezorgen van aanvullende informatie aan individuele hulpvragers als voor de organisatie van ondersteunende en kwaliteitsbevorderende groepsactiviteiten voor de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven (zie 3.2.3. forum registratie). 3.5. Ontwikkeling van complementariteit tussen zelfzorg en het professionele werkveld 3.5.1. Bekendmaking zelfzorginitiatieven en hulpmiddelen voor wederzijdse doorverwijzing Via actualisering van de zelfzorggegevens in de sociale kaart Oost-Vlaanderen en bekendmaking van deze sociale kaart bij de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven, werkte Plazzo mee aan het ontwikkelen en ter beschikking stellen van hulpmiddelen voor een vlotte doorverwijzing door professionelen naar zelfzorginitiatieven en omgekeerd. 3.5.2. Samenwerking tussen Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en het professionele werkveld zie 3.2.2. en 3.2.3. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 19
4. Conclusies Na het eerste experimenteel werkjaar, kon het tweede Plazzo-werkjaar van start gaan met de uitwerking van een degelijke basis voor een concrete Plazzo-werking. Het tweede werkjaar vormde de succesvolle start van een Plazzo-werking als samenwerkingsplatform van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven en van Plazzoactiviteiten, hoofdzakelijk ter ondersteuning van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven, zoals prioritair door deze initiatieven zelf was gevraagd tijdens het eerste Plazzo-werkjaar. Dat de door Plazzo ontwikkelde hulpinstrumenten en ondersteuningsprocessen beantwoordden aan een reële nood, blijkt niet enkel uit het groot aantal deelnemers en positieve reacties van de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven. Het feit dat de Plazzo-activiteiten steeds door zelfzorginitiatieven uit alle Oost- Vlaamse regio s zelf worden aangegeven, vormt echter het beste bewijs van de noodzaak van het bestaan van het Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen. Naast de noodzaak aan verdere ondersteuning van de opgestarte processen, signaleerden de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven echter ook een aantal belangrijke knelpunten voor daadwerkelijke participatie, zowel aan het Oost-Vlaamse welzijn- en gezondheidsbeleid als aan de Plazzo-werking: overbevraging, gebrek aan vrijwilligers en onmogelijke deelname aan overleg op bepaalde tijdstippen omwille van de ziekte of situatie van vrijwilligers. De verschillende overheden erkennen ondertussen steeds meer het belang en de noodzaak van zelfzorginitiatieven en streven naar een grotere betrokkenheid van gebruikers binnen de verschillende overlegstructuren. Terwijl dit tijdens het eerste werkjaar niet als prioritaire Plazzo-opdracht door de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven werd aangegeven, blijkt dat een expliciete verkenning van noden, knelpunten en mogelijkheden i.v.m. participatie, zowel bij de bestaande overlegstructuren als bij de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven, momenteel wel is aangewezen. Vanuit de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven werd tijdens het tweede werkjaar een expliciete ondersteuning van de niet-ziektegebonden initiatieven binnen het Oost- Vlaams provinciaal zelfzorgbeleid gevraagd. Ook vanuit de provincie zelf geeft men aan dat de Plazzo-inspanningen resulteren in een constructief samenwerkingsproces tussen provincie en de Oost-Vlaamse ziektegebonden groepen en in kwalitatieve, duidelijke dossieraanvragen. De erkenning van de werkzaamheden van Plazzo mag blijken uit het provincieraadbesluit van december 2002 waardoor Plazzo in principe gedurende drie jaar kan rekenen op.een jaarlijkse subsidiëring van 18 592 euro. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 20
Samen met het succes van de concrete Plazzo-werking, werd tijdens het tweede werkjaar echter duidelijk dat de aangegeven noden de huidige Plazzo-mogelijkheden overstijgen. De financiële afrekening 2002-2003 en begroting 2003-2004 (zie bijlage) tonen aan dat een status-quo van het budget zal leiden tot minder werkingsmiddelen omdat de personeelskosten automatisch zullen stijgen (wegens indexering en toename van anciënniteit). Hierdoor is het huidige budget zelfs onvoldoende om de Plazzo-werking op hetzelfde niveau te kunnen continueren. Met de huidige middelen is het daarom onmogelijk om de bijkomende administratieve en logistieke onkosten voortvloeiend uit de oprichting van een autonome vzw te kunnen dragen. Gezien de dynamische ontwikkeling van het voorbije werkjaar zal Plazzo tijdens het derde werkjaar prioritair op zoek gaan naar creatieve oplossingen voor deze situatie, zodat de noodzakelijke ondersteuning en verdere uitbouw van de zelfzorg in Oost- Vlaanderen kan worden verdergezet. Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 21
5. Bijlagen Bijlage 1: financiële afrekening tweede werkjaar (1 juni 2002-31 mei 2003) Bijlage 2: begroting derde werkjaar (1 juni 2003-31 mei 2004) Martelaarslaan 204b 9000 Gent - tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 - plazzo@pandora.be 22