// Leerstoel Economie en Recht
Instituut Zentrum für Niederlande-Studien Westfälische Wilhelms-Universität Münster Alter Steinweg 6/7 48143 Münster Duitsland Onder verantwoordelijkheid van Prof. dr. Friso Wielenga, directeur Lay-out Tim Mäkelburg Tekst Dr. Loek Geeraedts, Karina Holtkamp MA Vertaling Dr. Kristian Mennen, drs. Carin Lony Illustratieverantwoording ZNS (04/11/13/15/17), Hannover Messe (05), Luke Price/cc-by (07), corepics/fotolia.com (09), pressmaster/ fotolia.com (19), RVD/cc0 (22), Ernst & Young Nederland LLP (22), boellstiftung/stephan Röhl/CC-BY-SA (22), Hannover Messe (22), Bezirksregierung Münster (22), IHK Nord Westfalen (22), Presseamt Münster/ MünsterView (22), CherryX/anoe/cc-by-sa (23), Pekchar/fotolia.com (pictogrammen) > 02
// inhoudsopgave // 01 // 02 // 03 // 04 // 05 // 06 // 07 // 08 Voorwoord p. 04 05 Economische perspectieven p. 06 09 Het Zentrum für Niederlande-Studien p. 10 11 De bacheloropleiding p. 12 13 De binationale master p. 14 15 De leerstoel p. 16 17 Het Expertisecentrum p. 18 19 Colloquium & ondersteuners p. 20 23 > 03
// 01 Duitsland en Nederland Europese partners in politiek en economie Duitsland en Nederland werken als partners al decennialang intensief samen in Europa. Beide landen behoren tot de oprichters van de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie. De twee landen zijn economisch sterk met elkaar verbonden en deze vervlechting neemt nog steeds toe. Voor Duitsland als exportland is Nederland het op twee na belangrijkste handelsland, na Frankrijk en de VS; wat de import betreft neemt Nederland na China de tweede plaats in. Duitsland is voor Nederland wat import én export betreft zelfs handelspartner nummer één. Toch blijkt uit onderzoek altijd weer dat het handelspotentieel tussen de buurlanden niet optimaal wordt benut. Debet daaraan zijn o. a. gebrek aan kennis van het andere land, verschillen in economische en maatschappelijke structuren evenals verschillende wettelijke regelingen en voorschriften. Ook het feit dat Duitsers en Nederlanders elkaars taal onvoldoende spreken, speelt hier een grote rol. Deze verschillen vormen op het eerste gezicht hoge drempels waardoor potentiële partners aarzelen om zakelijke contacten met elkaar aan te gaan. Dat er mogelijkheden bestaan om deze hindernissen uit de weg te ruimen, is vaak onvoldoende bekend. Een gedegen informatie- en adviesverlening voor partners aan weerszijden van de grens is daarom zeer wenselijk. op te zetten, waarbij het accent nadrukkelijk op economie en recht ligt. Op die manier is het Zentrum, nog beter dan voorheen, in staat om deskundigen op te leiden die een bijdrage kunnen leveren aan de intensivering van de economische betrekkingen tussen Nederland en Duitsland. In deze brochure vindt u een schets van de huidige economische betrekkingen tussen de beide landen evenals van de problematiek op het gebied van im- en export. Vervolgens worden het Zentrum für Niederlande-Studien en de bestaande bachelor- en masteropleiding voorgesteld. Daarna volgen er een profielschets van de leerstoel en een beschrijving van het Expertisecentrum voor de Duits-Nederlandse economische betrekkingen, dat samen met de leerstoel aan het Zentrum für Niederlande-Studien zal worden opgericht. De brochure sluit af met de aankondiging van een colloquium, een overzicht van relevante literatuur en met diverse statements van ondersteuners van de leerstoel. Münster, maart 2014 De instelling van een leerstoel Economie en Recht aan het Zentrum für Niederlande-Studien kan in deze lacune voorzien. Door middel van de leerstoel is het mogelijk binnen de bachelor- en masteropleiding Nederland-Duitsland-Studies een nieuwe studievariant Prof. dr. Friso Wielenga Directeur ZNS Dr. Loek Geeraedts Zakelijk directeur ZNS > 04
// voorwoord > 05
// 02 Economische perspectieven Met sectorkennis uit de crisis Duitsland en Nederland onderhouden traditioneel nauwe politieke en culturele betrekkingen en zijn ook economisch sterk met elkaar vervlochten. Het Nederlandse poldermodel oogstte in Duitsland lang grote bewondering. Vooral in de jaren negentig werd de economie gekenmerkt door lage werkloosheid en sterke economische groei. Bij het begin van de economische en financiële crisis belandde Nederland in een recessie en er werd een strikt bezuinigingsbeleid ingezet. Afgezien van de export vertoonden in 2013 bijna alle bbp-componenten negatieve cijfers. Door de kleine binnenlandse markt is de economische ontwikkeling sterk afhankelijk van de uitvoer en de omslag van goederen. In het eerste kwartaal van 2013 kromp de economie met 1,8 % tegenover het jaar daarvoor. De werkloosheid steeg naar 8,3 %. Deze negatieve ontwikkeling blijkt ook uit het aantal faillissementen: 12.816 bedrijven moesten in 2013 als gevolg van de crisis hun deuren sluiten. Sinds begin 2014 valt er een verbetering waar te nemen en is een voorzichtig optimisme gerechtvaardigd. Export als steunpilaar Alleen de exportbranche wordt niet geraakt door de crisis. Het feit dat Nederland in 2013 goederen met een recordwaarde van 430 miljard euro exporteerde, is een hoopvol teken. De voornaamste afnemers van Nederlandse goederen buiten de landsgrenzen bevinden zich in het buurland Duitsland: in 2013 passeerden goederen ter waarde van 160 miljard euro de grens. Daarmee is Duitsland nog steeds de belangrijkste handelspartner van Nederland. Op onderstaande afbeelding worden de belangrijkste landen voor de Nederlandse import en export in 2012 weergegeven, waarbij Duitsland de toppositie inneemt. De nauwe economische vervlechting was ook onderwerp van gesprek tijdens de eerste regeringsconsultatie tussen Nederland en Duitsland op kabinetsniveau op 23 mei 2013. Bondskanselier Angela Merkel ontving de Nederlandse minister-president Mark Rutte in de grensstad Kleve. Premier Rutte stelde bij die gelegenheid: De cijfers spreken een duidelijke taal. Afgelopen jaar werden tussen onze beide landen goederen ter waarde van in totaal 160 miljard euro over de grens vervoerd ondanks de crisis een nieuw record. Ook de Nederlandse investeringen in Duitsland groeien elk jaar verder en belopen nu meer dan 122 miljard euro. Geen enkel ander land heeft ook maar bij benadering zoveel in Duitsland Belangrijkste importlanden in Nederland 2012 Belangrijkste exportlanden voor Nederland 2012 Overige 52,2 % Duitsland 16,0 % Overige 35,5 % Duitsland 24,3 % China 8,2 % Spanje 2,7 % Italië 4,5 % VS 4,6 % VS VK Frankrijk 6,8 % VK 8,1 % 4,5 % Rusland Frankrijk 7,1 % 5,2 % 8,5 % België 11,8 % > 06
// economische perspectieven > 07
// 02 geïnvesteerd. Na de Verenigde Staten en Canada hebben onze beide landen de omvangrijkste bilaterale economische betrekkingen ter wereld. De intensiteit van de economische vervlechting tussen Duitsland en Nederland blijkt ook uit de omvang van de directe investeringen in het buurland. Aan de Nederlandse kant van de grens bestaan zo n 2.200 Duitse vestigingen, in Duitsland zo n 1.600 vestigingen met een Nederlands moederbedrijf, aldus de Nederlands-Duitse Handelskamer (DNHK). De hechte economische band tussen Duitsland en Nederland komt verder tot uitdrukking in het cijfer van 16.000 grenspendelaars, die in Duitsland wonen en in Nederland werken. Omgekeerd wonen er 70.000 Duitse staatsburgers in Nederland, waarvan er 27.000 ook in Nederland werken. Aandacht voor het microniveau: winst voor de topsectoren De macro-economische cijfers geven een indruk van de economische prestaties en voeden de hoop dat ook Nederland zich van de crisis herstelt. Reden tot optimisme geven ook de micro-economische cijfers op sectorniveau. Hieruit blijkt dat Duitsland en Nederland elkaar goed kunnen aanvullen: de Nederlandse economie is traditioneel gericht op handel, landbouw, diensten en distributie, terwijl de Duitse economie gekenmerkt wordt door de productie van goederen. Om de concurrentiepositie te verbeteren heeft de Nederlandse regering negen topsectoren aangewezen die de komende jaren doelgericht worden ondersteund. Hierbij gaat het om agri & food, tuinbouw & uitgangsmaterialen, high tech systemen en materialen, energie, logistiek, creatieve industrie, life sciences & health, chemie en water. Ook Noordrijn-Westfalen heeft dergelijke zwaartepunten gedefinieerd en geeft prioriteit aan de volgende branches: machine- en apparatenbouw en productietechniek, nieuwe materialen, mobiliteit en logistiek, informatie- en communicatietechnologie, energie- en milieutechnologie, media en creatieve industrie, en gezondheidseconomie en life sciences. Samenwerking in deze topsectoren kan van grote waarde zijn. Veel domeinen vullen elkaar aan zodat er goede marktkansen in het buurland bestaan. Een doelgerichte samenwerking in de afzonderlijke sectoren zou het economisch potentieel verder versterken echter alleen in geval van wederzijdse (sector-)kennis. Dat is ook het uitgangspunt van het INTERREG V A-programma Duitsland-Nederland voor de subsidieperiode 2014 2020. Gemiste kansen: miljarden blijven liggen Om de economische betrekkingen te verbeteren en op langere termijn veilig te stellen, is een gefundeerde kennis van het buurland van groot belang. Het rapport Beter een goede buur zaken doen met Duitsland van de Rabobank (2010) wijst erop dat de contacten tussen de twee landen gekoesterd moeten worden en dat deze niet vanzelfsprekend zijn. Men mag de culturele, juridische en fiscale verschillen niet onderschatten: deze worden vaak te licht opgevat waardoor waardevolle economische kansen verloren gaan. De Nederlandse exportfederatie FENEDEX (2011) heeft berekend dat Nederland elk jaar goederen ter waarde van vele miljarden euro extra naar Duitsland zou kunnen exporteren als er meer kennis zou bestaan van Duitse omgangsvormen, Duitse wetten en de Duitse taal. Bernard Wientjes, van 2005 tot juli 2014 voorzitter van de Nederlandse ondernemingsorganisatie VNO-NCW, onderstreept het belang van uitbreiding van de samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Hij pleit ervoor dat ondernemers, overheid en politiek alsook scholen en universiteiten in Nederland zich permanent inzetten voor een goede en vruchtbare samenwerking met Duitsland. Hier is duidelijk een taak weggelegd voor universiteiten en hogescholen (DNHK, 14 januari 2011). De geschetste kennisverdieping is daarom hard nodig om de Nederlands-Duitse economische betrekkingen te intensiveren. Een evenement als de jaarlijkse Dag van de Duitse taal, een initiatief van de Verein Deutsche Sprache e. V., is een stap in de juiste richting. > 08
// economische perspectieven Alleen al de factor taal komt Nederland immers duur te staan: door een gebrekkige beheersing van het Duits loopt men talrijke exportkansen naar Duitsland en Duitstalige landen mis. Daardoor kan ca. 7 miljard euro aan exportpotentieel niet worden benut. Omgekeerd blijkt het vak Nederlands aan Duitse scholen weliswaar steeds aantrekkelijker te worden, maar ook dit is nog voor verbetering vatbaar. Hier zijn grensoverschrijdende maatregelen op verschillende niveaus noodzakelijk om het economisch potentieel te benutten en de betrekkingen op de lange termijn te verbeteren. Onbekende buur: een mogelijke oplossing Uit het FENEDEX-onderzoek blijkt duidelijk dat de problematiek rond de exportontwikkeling haar oorsprong vindt in de verschillende politieke, economische en juridische structuren. De ontbrekende kennis van het andere land speelt hier een beslissende rol. Het is dus zaak om deze tekortkomingen op te lossen en maatregelen te nemen om de kennis van het buurland juist met het oog op economische vraagstukken te verbeteren zodat de exportsector nieuwe gebieden kan ontsluiten. Het Zentrum für Niederlande-Studien van de Westfälische Wilhelms-Universität Münster biedt sinds enkele jaren met groot succes zowel een bachelor- als ook een masteropleiding Nederland-Duitsland-Studies aan, waar studenten worden opgeleid tot deskundigen met betrekking tot Nederland en Duitsland. Hun kennis van beide landen is groot waardoor ze kunnen bijdragen aan een intensivering van de wederzijdse betrekkingen. Het plan om een leerstoel in te richten heeft als doel de onderwerpen economie en recht in het onderwijs van het Zentrum für Niederlande-Studien nadrukkelijker een rol te laten spelen. Op die manier zullen nog beter opgeleide experts de grensoverschrijdende arbeidsmarkt betreden, die ook beter in staat zijn problemen rond de Duits-Nederlandse economische uitwisseling op te lossen. In het kader van de geplande onderzoeksactiviteiten zullen verder strategieën voor genoemde specifieke problemen en concrete praktijkoplossingen worden ontwikkeld. > 09
// 03 Het Zentrum für Niederlande-Studien Westfälische Wilhelms-Universität Münster In het jaar 1989 werd aan de Westfälische Wilhelms-Universität Münster het Zentrum für Niederlande-Studien (ZNS) opgericht. Het is het enige wetenschappelijke instituut in Duitsland dat zich interdisciplinair in studie, onderzoek en op het gebied van dienstverlening bezighoudt met Nederland en Duitsland evenals met de betrekkingen en uitwisselingsprocessen tussen deze landen. Het heeft zich ten doel gesteld een bijdrage te leveren aan de verbetering van de Duits-Nederlandse betrekkingen in Europees perspectief. Het Zentrum für Niederlande-Studien vormt een forum voor interdisciplinaire onderzoeksactiviteiten met betrekking tot Nederland. Daarbij gaat het vooral om de systematische vergelijking van de beide buurlanden met aandacht voor historische, politieke, culturele, maatschappelijke, economische en communicatiewetenschappelijke thema s. De onderzoeksresultaten worden gepubliceerd in een jaarboek en in de reeksen Niederlande-Studien en Deutsch-Niederländische Beziehungen. Het Zentrum biedt een multidisciplinaire en binationale bachelor- en masteropleiding aan. Beide opleidingen richten zich tot studenten met een brede belangstelling voor grensoverschrijdende uitwisselingsprocessen. De ervaring wijst uit dat de afgestudeerden met de opgedane kennis en vaardigheden goed voorbereid zijn om de Duitse, Nederlandse, grensoverschrijdende of internationale arbeidsmarkt te betreden. Organisatieschema van het Zentrum für Niederlande-Studien Directeur Prof. dr. Friso Wielenga Historicus Vakgebied: geschiedenis en politiek Medewerkers voltijd Drs. Carin Lony Germanist Vakgebied: taalverwerving Medewerkers deeltijd, belast met onderwijs Dr. Mechthild Beilmann-Schöner Kunsthistorica Vakgebied: kunstgeschiedenis Zakelijk directeur Dr. Loek Geeraedts Cultuurwetenschapper Vakgebied: cultuur en literatuur Johanna Schneegaß MA Regionaalwetenschapper Vakgebied: politicologie Dr. Lisa Terfrüchte Communicatiewetenschapper Vakgebied: communicatiewetenschappen Karina Holtkamp MA Regionaalwetenschapper Vakgebied: economie André Krause MA Historicus Vakgebied: geschiedenis Dr. Markus Wilp Politicoloog Vakgebied: politicologie Dr. Martijn Lak Economisch historicus Vakgebied: economie Dr. Hans Peterse Historicus Vakgebied: geschiedenis > 10
// zentrum für niederlande-studien > 11
// 04 Bachelor Nederland-Duitsland-Studies Experts geven vorm aan Europa In het onderwijsprogramma van de bacheloropleiding Nederland-Duitsland-Studies worden Nederland en Duitsland in een economische, politieke, historische en culturele context in Europa bestudeerd. De multidisciplinaire studie houdt zich vergelijkend bezig met deze twee Europese buurlanden en belicht hun onderlinge verhouding vanuit verschillende perspectieven. Tegelijkertijd worden vaardigheden opgedaan die in het toekomstige verenigde Europa steeds belangrijker worden, zoals interculturele competenties, kennis van vreemde talen en buitenlandervaring. De studenten volgen een afwisselende studie waarin vakkennis wordt gecombineerd met praktijkervaring in beide landen. Een semester in Nederland is een integraal deel van het opleidingsprogramma. Tijdens dit semester doen de studenten belangrijke ervaring op en ontwikkelen ze interculturele competenties die van voordeel zijn voor hun latere beroepsleven. Dit semester in het buitenland is geïntegreerd in het curriculum en de te volgen vakken worden afgestemd tussen de samenwerkende universiteiten. Zo kunnen in het buitenland behaalde studiepunten moeiteloos aan de thuisuniversiteit worden erkend en is de studievoortgang gegarandeerd. Een ander belangrijk onderdeel van de bacheloropleiding Nederland-Duitsland-Studies is de begeleide stage van drie maanden. Deze stage, die kan worden gelopen bij instellingen, organisaties of bedrijven aan beide kanten van de grens, geeft een goed inzicht in het beroepsleven. Het Zentrum für Niederlande-Studien ondersteunt studenten bij het zoeken van een stageplek door middel van zijn vele contacten met instellingen en bedrijven. Een bachelordiploma Nederland-Duitsland-Studies geeft enerzijds toegang tot de arbeidsmarkt en anderzijds tot een wetenschappelijke vervolgopleiding. Afhankelijk van de gekozen specialisatie kan een afgestudeerde aan de slag bij verschillende (grensoverschrijdend werkzame) Duitse of Nederlandse ondernemingen en organisaties in verschillende sectoren. Opbouw van de bacheloropleiding ECONOMIE GESCHIEDENIS EN POLITIEK COMMUNICATIE CULTUUR LITERATUUR TAALVERWERVING SEMESTER BUITENLAND BACHELORSCRIPTIE > 12
// bacheloropleiding > 13
// 05 Binationale master Nederland-Duitsland-Studies Oog voor grensoverschrijdende processen Duitsland en Nederland onderhouden zeer nauwe betrekkingen die steeds worden uitgebreid. Daarom bestaat er op de arbeidsmarkt steeds meer behoefte aan vakkundige werknemers en leidinggevenden met grensoverschrijdende kennis en de bijbehorende taal- en interculturele vaardigheden. De multidisciplinaire en binationale masteropleiding Nederland-Duitsland-Studies leidt deze deskundigen op, waardoor er een kwalitatief stevige basis is gelegd op het moment dat afgestudeerden zich op de Duitse, Nederlandse, grensoverschrijdende of internationale arbeidsmarkt begeven. De masteropleiding is een gemeenschappelijke studierichting van het Zentrum für Niederlande-Studien en de Radboud Universiteit Nijmegen. Ondersteund wordt de opleiding ook door de Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) die het uitwisselingsprogramma mede mogelijk maakt. De studenten volgen in het eerste jaar onderwijs in Nijmegen en ronden hun studie in het tweede jaar in Münster af. Het is een binationale en multidisciplinaire opleiding die de studenten inzicht geeft in verschillende aspecten van de grensoverschrijdende samenwerking en die alle kansen biedt om flexibel een beroepskeuze te maken. Centraal staan colleges uit verschillende vakgebieden die elkaar aanvullen en de studenten optimaal voorbereiden op het latere beroepsleven: naast economie en recht zijn dit vooral geschiedenis en politiek, interculturele competenties en bedrijfscommunicatie. Verder wordt de bestaande vreemdetalenkennis uitgebreid met een specifieker woordenschat uit de diverse disciplines en het beroepsleven. Intensieve praktijkervaring in de grensoverschrijvende samenwerking kunnen de studenten tijdens een verplichte stage in een binationale context opdoen. Deze stage, die de start op de arbeidsmarkt moet vergemakkelijken, duurt minimaal twee maanden. Een uitgebreide evaluatie en kritische reflectie ronden het stageonderdeel af. De studenten sluiten hun opleiding af met het schrijven een masterscriptie, waarbij ze in een onderzoekscolloquium worden begeleid. De masteropleiding werd onlangs in Duitsland en Nederland uiterst positief opnieuw geaccrediteerd. In het rapport worden de aspecten beroepspraktijk en voorbereiding op de arbeidsmarkt als uitstekend beoordeeld. Opbouw van de masteropleiding ECONOMIE EN RECHT GESCHIEDENIS EN POLITIEK INTERCULTURELE COMPETENTIES BEDRIJFSCOMMUNICATIE TAALVERWERVING STAGE MASTERSCRIPTIE > 14
// binationale master > 15
// 06 De leerstoel Economie en Recht In het voorafgaande werd benadrukt dat in de bachelor- en masteropleiding het accent ligt op de vakken geschiedenis, politiek, cultuur, communicatie, economie, recht en taalverwerving. De instelling van de leerstoel Economie en Recht maakt het mogelijk op basis van een wetenschappelijk discours over economische vraagstukken een extra studievariant met het zwaartepunt economie en recht te ontwikkelen. Aan de instelling van de leerstoel is de oprichting van een Expertisecentrum voor Duits-Nederlandse economische betrekkingen verbonden (zie p. 18). Dit centrum vertaalt de bevindingen uit wetenschap en onderwijs naar de dagelijkse praktijk van de Duits-Nederlandse economische betrekkingen. Het Expertisecentrum wil diensten verlenen aan de economie, de politiek en het brede publiek in beide landen. De leerstoelhouder heeft de taak om wetenschappelijk onderzoek te doen naar de Duits-Nederlandse economische betrekkingen in een Europees referentiekader. In het bijzonder dient hij of zij zich bezig te houden met het vraagstuk van de exportvoorwaarden tussen de beide landen. In samenwerking met collega s van andere universiteiten en onderzoeksinstituten alsook met specialisten in de industriële sector zelf dienen nieuwe onderzoeksvelden te worden ontsloten. Hierbij valt te denken aan een vergelijking van de regionale economische banden van de Duits-Nederlandse situatie met die van andere buurlanden in Europa. Dit kan worden onderzocht in het kader van gemeenschappelijke Europese onderzoeksprojecten. De nieuwe studievariant zal worden afgestemd met de faculteiten Economie en Recht aan de Westfälische Wilhelms-Universität Münster; voor de master is een nauwe samenwerking nodig met de Radboud Universiteit Nijmegen. In beide gevallen zullen gezamenlijke onderzoeksprojecten worden geïnitieerd. Colleges van de nieuwe leerstoel kunnen ook worden opgenomen in het collegeaanbod van de betrokken faculteiten. Verder zullen er colleges in het postuniversitaire scholingsprogramma worden aangeboden. Er wordt verwacht dat de leerstoelhouder is gepromoveerd in de economische wetenschappen (bij voorkeur met een specialisatie op buitenlandse economische betrekkingen tussen Duitsland en Nederland) en/of rechten. Ervaring op het gebied van de Duits-Nederlandse economische betrekkingen en van de economische politiek van beide landen en een goede kennis van beide talen strekken tot aanbeveling. Aan de leerstoel is een aanstelling voor een te benoemen hoogleraar voor een periode van vijf jaar verbonden die daarna door de universiteit Münster zal worden gecontinueerd. Bij de leerstoel behoren verder een wetenschappelijke medewerker voor een periode van vijf jaar, evenals een secretariaatsmedewerker. Ten slotte wordt voorzien in financiële middelen voor de eerste inrichting in de vorm van meubels en computers en voor lopende beheer- en aanschafkosten. Kerntaken van de leerstoel > > Onderzoek naar de economische betrekkingen > > Ontsluiting van nieuwe onderzoeksvelden op het gebied van de export > > Onderzoek naar exportvoorwaarden > > Onderwijs > 16
// leerstoel > 17
// 07 Het Expertisecentrum Taken, inrichting en perspectief Het Epertisecentrum zal worden opgezet als zelfstandige GmbH naar Duits recht ( Gesellschaft mit beschränkter Haftung, vergelijkbaar met een Nederlandse bv). Er wordt o.a. een sectorale database samengesteld van ondernemingen die voor de Duits-Nederlandse economische betrekkingen een rol spelen resp. kunnen spelen. Het verlenen van bedrijfsadvies op het gebied van juridische en economische vraagstukken en bedrijfscommunicatie behoort ook tot het takenpakket van het Expertisecentrum. Het verzorgen van scholing op bovengenoemd gebied vormt een verdere taak van het centrum. Dit kan ook als incompany-training plaatsvinden, aangevuld met taalcomponenten naar wens. Daarbij komen diensten zoals het opzetten en uitvoeren van beursactiviteiten, een tolk- en vertaalservice en het verzorgen van publicaties. Verbonden aan het Zentrum für Niederlande-Studien is momenteel al het online portaal NiederlandeNet.de dat informatie- en adviesverlening tot zijn kerntaken rekent. Het Expertisecentrum zal beschikken over twee volledige banen (op academisch niveau). De kosten hiervan zullen de eerste drie jaar worden gedragen door een start up financiering van de overheid. Verdere financiële en materiële middelen zijn noodzakelijk om een zelfstandige GmbH op te richten. Het is voorzien dat het Expertisecentrum zich na drie jaar zelf kan financieren uit eigen inkomsten. Om op lange termijn het succes van het centrum te garanderen, zullen nauwe banden worden aangeknoopt met andere economische en politieke spelers in het Duits-Nederlandse veld. Het expertisecentrum in het kort Taken > > Samenstelling van een sectorale database van ondernemingen die in de Duits-Nederlandse export actief resp. nog niet actief zijn. > > Bedrijfsadvies bij economische en juridische vraagstukken > > Bedrijfscommunicatie > > Scholing (desgewenst op locatie) > > Taaltraining naar wens > > Opzet en uitvoering van beursactiviteiten > > Tolk- en vertaaldiensten > > Verzorging van publicaties > > Online portaal NiederlandeNet Faciliteiten > > Twee volledige banen (academisch niveau) > > Startup financiering voor drie jaar > > Financiële en materiële middelen voor de oprichting van een zelfstandige GmbH Vooruitzichten > > Financiële zelfstandigheid na drie jaar > > Samenwerking met Duits-Nederlandse politieke en economische instellingen en bedrijven > 18
// expertisecentrum > 19
// 08 Colloquium Duits-Nederlands Economisch Forum Als startschot voor de leerstoel organiseert het Zentrum für Niederlande-Studien in oktober 2014 in Münster een colloquium met de titel Duits-Nederlands Economisch Forum (Bezirksregierung Münster, Domplatz 1 3). Dit colloquium vormt de opmaat van een regelmatig plaatsvindende dialoog tussen vertegenwoordigers van economie en politiek van beide landen. Daarbij gaat het om het verkennen van nieuwe samenwerkingsvelden, zowel in de industrie als op het gebied van dienstverlening. Het colloqium beoogt een inschatting te geven van de kansen en uitdagingen bij een nog intensievere samenwerking van de twee economieën in hun Europese context. Zo kunnen oplossingen worden gecreëerd voor de bestaande problematiek en voor onzekere factoren rond nationale en Europese regelingen. Als sprekers worden experts uit de industriële sector in Duitsland en Nederland uitgenodigd, verder vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisatie en deskundigen van overheid, politiek en wetenschap. De voordrachten en resultaten van de forumdiscussies zullen verschijnen in de reeks Niederlande-Studien van het Zentrum für Niederlande-Studien aan de Westfälische Wilhelms-Universität Münster. Ze vormen de referentiebasis voor de instelling van de leerstoel. Selectie van literatuur over de Duits-Nederlandse betrekkingen Politiek Fraune, C.: Neue Soziale Pakte in Deutschland und den Niederlanden. Das Bündnis für Arbeit, Ausbildung und Wettbewerbsfähigkeit und der Museumpleinakkoord 2004 im Vergleich, Wiesbaden 2011. Kalschauer, R./Pekelder, J.: Benelux-NRW. Grenzüberschreitende Beziehungen, in: NiederlandeNet, Münster 2009/2014, online: www.uni-muenster.de/niederlandenet/nl-wissen/politik/vertiefung/beziehungen/. Kevenhörster, P.: Die Qualität der niederländischen und deutschen Entwicklungszusammenarbeit im Vergleich, in: Jahrbuch des Zentrums für Niederlande-Studien 22 (2011), Münster 2012. Musch, E.: Integration durch Konsultation? Konsensbildung in der Migrations- und Integrationspolitik in Deutschland und den Niederlanden, Münster 2011. Pekeler, J.: Neue Nachbarschaft. Deutschland und die Niederlande, Bildformung und Beziehungen seit 1990, Reihe Deutsch-niederländische Beziehungen, Band 6, Münster 2013. Wielenga, F./Hartleb, F. (ed.): Populismus in Deutschland und den Niederlanden im Vergleich, Münster 2011. Economie Holtkamp, K.: Rahmenbedingungen deutsch-niederländischer Unternehmenskooperationen am Beispiel von Handwerkskooperationen in der Grenzregion, Münster 2010. Klemann, H. A. M./Wielenga, F. (ed.): Deutschland und die Niederlande. Wirtschaftsbeziehungen im 19. und 20. Jahrhundert, Münster 2009. Knott, J.: Kultur. Wirtschaft. Kreativität. Kultur-Kreativwirtschaft in Nordrhein-Westfalen und Creatieve Industrie in den Niederlanden, Münster 2011. Schlizio, B./Schürings, U./Thomas, A.: Beruflich in den Niederlanden: Trainingsprogramm für Manager, Fachund Führungskräfte, Reihe Handlungskompetenz Im Ausland, Göttingen 2008. Wester, R./Riele, W. te/terwel, L.: Belangrijke buur, blinde vlek. Onderzoek naar ontwikkelingen in de relatie tussen Nederland en Duitsland op het gebied van onderwijs, cultuur en wetenschap, o. A. 2010. Wilp, M./Wielenga, F. (ed.): Zwei Nachbarn in Europa. Beiträge zum deutsch-niederländischen Verhältnis und zu Studien- und Beschäftigungsmöglichkeiten im grenzüberschreitenden Kontext, Münster 2010. > 20
// colloquium & ondersteuners Afgestudeerden en studenten Over de opleiding en over de leerstoel De interdisciplinaire opzet van de opleiding betekent dat de studenten zich kunnen verdiepen in verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals politicologie en economie. De geplande leerstoel zal bijdragen tot een welkome verdieping van met name het economische gedeelte! Felix Siedhoff, Border Concepts Het vak Nederland-Duitsland-Studies is heel veelzijdig en biedt de kans om de twee landen via uiteenlopende disciplines te leren kennen. Met het oog op de arbeidsmarkt zal de leerstoel het spectrum van deze opleiding completteren. Linda Wagner, Kern AG Ik vind het erg goed dat studenten op elk moment de mogelijkheid hebben om aan het concept van de opleiding mee te werken en zich op een bepaald gebied te specialiseren. De nieuwe leerstoel betekent in dit opzicht ook een enorme stap voorwaarts. Een betere ontwikkeling voor de Duits-Nederlandse markt is nauwelijks denkbaar. Lena Stielow, BAE Batterien GmbH We worden voorbereid op de Duits-Nederlandse markt door het vergelijkende karakter van de opleiding en het feit dat de twee landen zorgvuldig en genuanceerd worden bekeken en geanalyseerd. Dit kan nog eens geoptimaliseerd worden met de nieuwe leerstoel. Aniek Snijder, masteropleiding Ik studeer sinds 2013 aan het Zentrum für Niederlande-Studien en vind het onderwijs inhoudelijk erg goed. De interdisciplinaire opbouw is een groot voordeel met het oog op de arbeidsmarkt. De leerstoel Economie en Recht is volgens mij een uitstekende mogelijkheid om deze belangrijke onderwijsdiscipline verder te ontwikkelen zodat we ons als studenten ook op dat vakgebied zo goed mogelijk kunnen specialiseren. Henning Meredig, bacheloropleiding > 21