Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
Copyright 2013 by iresearch Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van iresearch. Voor fouten en of onvolkomenheden in het rapport en eventueel gevolgschade kan iresearch niet aansprakelijk gesteld worden.
Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals iresearch Oude Kleefsebaan 16 6571 BG Berg en Dal Tel: 024 684 43 57 info@iresearch.nl Oktober 2013 iresearch Drs N. van der Velden M. Timmers MSc G. Zeinstra MSc
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 1.1. Aanleiding... 1 1.2. Doelgroep... 1 1.3. Doel en vraagstellingen... 2 1.4. Leeswijzer... 3 2. Methode... 5 2.1. Websearch... 5 2.1.1. Zoekwoorden... 5 2.1.2. Sneeuwbalmethode... 6 2.1.3. Exclusiecriteria websearch... 6 2.1.4. Kanttekening websearch... 7 2.2. Online enquête... 7 2.2.1 Opbouw... 7 2.2.2 Verspreiding... 7 2.3. Analyse... 8 3. Resultaten... 9 3.1. Algemeen... 9 3.1.1 Respons... 9 3.2. Online actief... 11 3.3. Websites... 13 3.3.1 Top 10... 13 3.4. Online sociale netwerken... 16 3.4.1. Gebruik van online sociale netwerken... 16 3.4.2. Houding t.a.v. online sociale netwerken... 17 3.4.3. Influentials... 18 3.5. Gezondheid op school... 19
3.5.1. @GezondeschoolNL... 21 4. Conclusies... 22 4.1. Online actief... 22 4.2. Websites... 22 4.3. Online sociale netwerken... 22 4.4. Gezondheid op school... 23 4.5. Eindconclusie... 24 5. Aanbevelingen... 25 5.1. Het bereiken en benaderen via websites... 25 5.2. Het bereiken en benaderen via online sociale netwerken... 26 Bijlage 1 Online enquête... 29 Bijlage 2 Resultaten online enquête... 38 Bijlage 3 Overzicht van top 10 websites... 46 Bijlage 4 Overzicht van overige websites m.b.v. websearch... 51 Bijlage 5 Overzicht van online sociale netwerken m.b.v. websearch... 53 Bijlage 6 Overzicht websites over gezondheid op school m.b.v. websearch.. 58
1. Inleiding 1.1. Aanleiding Het RIVM Centrum Gezond Leven (CGL) versterkt samenhangende en effectieve lokale gezondheidsbevordering en geeft een impuls aan de gezonde leefstijl van jongeren. Het CGL stimuleert het gebruik van best passende leefstijlinterventies door interventies inzichtelijk te presenteren en kennis te delen over kwaliteit en samenhang. Bij het presenteren van interventies en het delen van kennis speelt internet een steeds belangrijkere rol. Niet alleen via websites, maar ook via online sociale netwerken wordt informatie gedeeld. Onder de vlag Gezonde School versterkt het CGL gezondheidsbevordering in het primair en voortgezet onderwijs (PO en VO) en het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Hierbij is de website gezondeschool.nl de centrale plek waar leerkrachten, bestuurders, en anderen informatie kunnen krijgen over gezondheid op school. Om informatie beter aan te laten sluiten bij de doelgroep onderwijsprofessionals en ook goed vindbaar te maken voor deze doelgroep is het van belang te weten waar en op welke manier onderwijsprofessionals online actief zijn. Om dit inzichtelijk te krijgen heeft CGL bureau iresearch gevraagd een online doelgroepanalyse uit te voeren onder onderwijsprofessionals. 1.2. Doelgroep De doelgroepanalyse wordt uitgevoerd onder onderwijsprofessionals. Dit is een brede doelgroep die bestaat uit de verschillende subdoelgroepen. Het CGL heeft aangegeven de volgende subdoelgroepen het belangrijkste te vinden voor de doelgroepanalyse: - Directie primair onderwijs (PO) - Directie voortgezet onderwijs (VO) - Leerkrachten PO - Leerkrachten/docenten VO - Leerkrachten/docenten middelbaar beroepsonderwijs (MBO) - Zorgcoördinatoren MBO 1 1 Het aantal Zorgcoördinatoren MBO die de online enquête hebben ingevuld is klein.om een beter beeld te krijgen van de subdoelgroep Zorgcoordinatoren zijn uiteindelijk in de analyse zowel de Zorgcoordinatoren MBO als VO meegenomen. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 1
1.3. Doel en vraagstellingen Het doel van de online doelgroepanalyse is: Achterhalen waar CGL de doelgroep onderwijsprofessionals online kan bereiken en hoe online informatie over de Gezonde School beter kan aansluiten op de wensen, eisen en gedragingen van de onderwijsprofessional. Uit het bovenstaande doel zijn de volgende doelstellingen afgeleid: - Het in kaart te brengen van de online sociale netwerken 2 waar de onderwijsprofessional zich bevindt voor zijn/haar werk. - Het in kaart brengen van websites en online sociale netwerken die de onderwijsprofessional bezoekt voor zijn/haar werk. - Het inzichtelijk maken hoe de onderwijsprofessional zich online gedraagt (informatie verzamelen, kennis delen en/of ervaringen uitwisselen of discussiëren). - Het in kaart brengen van online plaatsen waarop gesproken wordt over gezondheid en school. Het CGL heeft voor deze online doelgroepanalyse de volgende vraagstellingen opgesteld. De vraagstellingen zijn gegroepeerd per onderwerp. 1. Algemeen 1.1 In welke mate is de onderwijsprofessional online actief voor zijn of haar werk? Hierbij gaat het zowel om het bezoeken van websites als online sociale netwerken voor het werk. 1.2 Wat zijn de top 10 meest bezochte websites voor de verschillende groepen onderwijsprofessionals? 2. Online netwerken 2.1 Welke onderwijsprofessional bevindt zich in welke online sociale netwerken? - Linked-In - Twitter - Facebook - Anders? 2 Online sociaal netwerk: Een online sociaal netwerk is een internetdienst waarmee gebruikers een sociaal netwerk kunnen creëren en onderhouden. Meestal gebeurt dit door het aanmaken van een online profiel, dat ze vervoglens kunnen koppelen aan de profielen van anderen. Een sociaal netwerk wordt gebruikt om ervaringen, meningen, nieuws en andere informatie te delen met anderen. 2 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
Bij elke verschillende groep onderwijsprofessionals de top 10 benoemen van online sociale netwerken. 2.2 Als de onderwijsprofessional zich bevindt in een online sociaal netwerk, hoe gedraagt hij/zij zich daar dan? Wisselt hij kennis en ervaringen uit, discussieert hij/zij of zoekt hij/zij naar informatie? 2.3 Wat zijn de kenmerken van de onderwijsprofessionals die online kennis en ervaringen delen? 2.4 Hoe is de samenstelling van de online sociale netwerken waar de onderwijsprofessionals zich online bevindt? 2.5 Over welke onderwerpen praat de onderwijsprofessional in online sociale netwerken? 2.6 Wat is de houding van de onderwijsprofessional ten aanzien van online sociale netwerken? Zijn zij actief betrokken bij discussies? 2.7 Is met betrekking tot online aanwezigheid de onderwijsprofessional in te delen in subdoelgroepen naar regio, onderwijstype of anders? 2.8 Hebben de onderwijsprofessionals behoefte aan onderwijstype specifieke communicatie bijvoorbeeld via Twitter of in discussie? 2.9 Geef een top 5 lijst van influentials voor elk van de onderwijsprofessionals. 3. Het onderwerp gezondheid op school online 3.1 Op welke online plaatsen op het internet wordt over gezondheid op school gesproken? Hierbij gaat het zowel over websites als online sociale netwerken. 3.2 Is de onderwijsprofessional daar aanwezig? 3.3 Staat de onderwijsprofessional open voor een gesprek over gezondheid op school op internet? 1.4. Leeswijzer Dit rapport is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving gegeven van de wijze waarop de online doelgroepanalyse is uitgevoerd, de methode. In het daarop volgende hoofdstuk worden de resultaten beschreven. In hoofdstuk 4 worden aan de hand van de vraagstellingen de conclusies beschreven. Tenslotte worden in hoofdstuk 5 aanbevelingen gedaan. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 3
4 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
2. Methode Bij deze online doelgroepanalyse is gekozen voor zowel een websearch als een online enquête. Een combinatie van deze twee methoden maakt het mogelijk om een antwoord te geven op alle vraagstellingen (zie hoofdstuk 1.3). 2.1. Websearch Bij de websearch is met behulp van zoekwoorden en de sneeuwbalmethode gezocht naar relevante websites en online sociale netwerken voor onderwijsprofessionals. 2.1.1. Zoekwoorden Voor het zoeken naar algemene websites, websites gerelateerd aan gezondheid en fora is gebruik gemaakt van de zoekmachine Google 3. Voor de online sociale netwerken is gezocht binnen Twitter, Facebook en Linked-In. Aan de hand van de vraagstellingen is een lijst met zoektermen opgesteld die het uitgangspunt vormen voor de websearch. Voor de zoektermen zijn, daar waar mogelijk, alternatieve zoektermen opgesteld. Bij de websearch zijn de verschillende zoektermen die in tabel 1 en 2 vermeld staan, gecombineerd. Tabel 1. Schema zoekwoorden voor algemene websites en online sociale netwerken ZOEKWOORDEN Type onderwijs Doelgroep Extra Primair onderwijs - Basisschool Voortgezet onderwijs - Middelbare school Leerkrachten - Docenten - Juf - Meester - Onderwijzer Directie - Schoolleider Forum Middelbaar beroeps onderwijs - MBO Zorgcoördinatoren Leerkrachten - Docenten - Onderwijzer Forum 3 Een vergelijking is gemaakt in de zoekresultaten van Google, Bing en Yahoo. Deze zoekmachines leveren veelal dezelfde zoekresultaten op. Met name de inhoudelijke websites komen overeen. Bing en Yahoo leveren wel meer specifieke (interne) schoolwebsites op. Op basis van deze vergelijking is Google als uitgangspunt genomen. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 5
Tabel 2. Schema zoekwoorden voor websites en online sociale netwerken met als onderwerp gezondheid op school ZOEKWOORDEN Onderwerp Gezondheid op school - Pesten en school - Weerbaarheid en school - Voeding en school - Bewegen en school - Seksualiteit en school - Leefstijl en school - Hygiëne en school Extra Forum Voor de websearch naar algemene websites en fora zijn de eerste drie pagina s van Google resultaten doorlopen. Voor de websearch naar gezondheid websites en fora is alleen de eerste pagina van Google resultaten doorlopen. Bij het zoeken naar sociale netwerken op Linked-In, Twitter en Facebook zijn alle zoekresultaten bekeken. 2.1.2. Sneeuwbalmethode Naast het zoeken met behulp van zoektermen is gebruik gemaakt van de sneeuwbalmethode. Deze methode houdt in dat relevante websites die gevonden zijn met behulp van de zoektermen als sleutelwebsite dienen. Deze websites kunnen verwijzingen bevatten naar andere relevante websites en online sociale netwerken. Deze websites kunnen vervolgens weer naar andere websites leiden etc. 2.1.3. Exclusiecriteria websearch De websearch richtte zich specifiek op de zes subdoelgroepen van de onderwijsprofessional zoals omschreven in hoofdstuk 1.2. Voor het selecteren van relevante websites zijn een aantal exclusiecriteria aangehouden: - Niet onderwijsgerelateerde websites. - Websites met vacatures, opleidingen/cursussen of salarisschalen. Voor het selecteren van Linked-In groepen zijn alle groepen met minder dan 50 members geëxcludeerd. Bij de selectie van een forum was deelname van één van de geselecteerde zes subdoelgroepen op het forum een vereiste voor inclusie. Binnen Twitter zijn diegene geïncludeerd die voor de 6 subdoelgroepen interessante onderwijsgerelateerde tweets hadden en/of die volgers hebben die tot één van de zes subdoelgroepen behoren. 6 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
2.1.4. Kanttekening websearch Een websearch is een goede methode om informatie op het internet in kaart te brengen. Toch heeft een websearch een aantal kanttekeningen die belangrijk zijn voor de interpretatie van de onderzoeksresultaten. Informatie op het internet bereidt zich dagelijks uit. Met een websearch wordt een momentopname gemaakt. Volledigheid aan informatie kan bij het zoeken van informatie op het internet niet gegarandeerd worden. Met een goede zoekstrategie kan volledigheid nagestreefd worden. 2.2. Online enquête 2.2.1 Opbouw De online enquête (Bijlage 1) bevatte in totaal 28 vragen. Er is een doorverwijssysteem toegepast waardoor de onderwijsprofessional alleen de voor hem/haar relevante vragen kreeg. In de enquête kwamen diverse thema s aan bod: online activiteit, werkgerelateerde websites en online sociale netwerken, houding ten aanzien van online sociale netwerken, communicatiebehoefte en tot slot algemene kernmerken. De enquête bevatte zowel gesloten vragen (meerkeuze) als open vragen. De vragen over houding zijn gesteld aan de hand van stellingen waarbij de 5-punts Likertschaal als antwoordopties is toegepast (helemaal oneens helemaal eens). 2.2.2 Verspreiding Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de online activiteiten van de onderwijsprofessional is de online enquête niet alleen verspreid onder de zes subdoelgroepen zoals beschreven in hoofdstuk 1.2. maar ook onder schoolbesturen van primair, voortgezet en middelbaar beroeps onderwijs (tabel 3). Voor de verspreiding van de online enquête is voor alle doelgroepen, met uitzondering van de zorgcoördinatoren MBO, gebruik gemaakt van een persoonlijke e-mail. Hierbij is gebruik gemaakt van de bij iresearch bekende e- mailadressen. In de e-mail was een link naar de online enquête opgenomen. Om ook de zorgcoördinatoren MBO te bereiken is op diverse Linked-In groepen 4 de zorgcoördinator uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Om de verspreiding onder de doelgroep Leerkrachten MBO te vergroten is naast de persoonlijke e-mail gebruikt gemaakt van de nieuwsbrief van het Platform Sport en Bewegen van de MBO raad. Deze nieuwsbrief wordt verspreid onder 331 geabonneerden. In deze nieuwsbrief is een oproep geplaatst met het verzoek tot deelname aan het onderzoek. 4 Op de volgende Linked-In groepen is een oproep geplaatst: zorgcoördinatoren, vrienden van de zorgcoördinator, NVS-NVL loopbaanbegeleiding en leerlingenzorg en de Zorgcoördinator in positie. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 7
Tabel 3. Verspreiding online enquête naar subdoelgroepen Subdoelgroep Aantal benaderd Directie PO 4892 Directie VO 248 Leerkracht PO 452 Leerkracht VO 323 Leerkracht MBO 169 PO bestuur 343 VO bestuur 289 MBO bestuur 56 2.3. Analyse De online enquête is geanalyseerd door middel van het berekenen van frequenties/percentages van de respondenten die de online enquête volledig hebben ingevuld. Dit is gedaan voor de totale groep onderwijsprofessionals maar ook uitgesplitst naar de zes subdoelgroepen (zie hoofdstuk 1.2). Een vergelijking in frequenties/percentages is gemaakt tussen de zes subdoelgroepen, zodat eventuele opmerkelijkheden beschreven kunnen worden. De gevonden informatie via de websearch is met name kwalitatief schematisch uitgewerkt. Om te komen tot een top 10 van relevante websites is uitgegaan van het aantal keer dat een website vermeld is door de respondenten in de online enquête. Daar waar als gevolg van een te lage respons geen top 10 van websites kon worden samengesteld, is een kleinere lijst opgesteld. Voor een top 10 lijst van online sociale netwerken is in de online enquête aan de respondenten gevraagd om online sociale netwerken te noemen waarvan zij het meeste gebruik maken. Aangezien deze vraag alleen algemene beschrijvingen van online sociale netwerken heeft opgeleverd (zoals Facebook, Linked-In) en geen verdere specificering van groepen of bepaalde pagina s, kon geen top 10 samengesteld worden. De websearch heeft een lijst met online sociale netwerken opgeleverd die mogelijk door de onderwijsprof worden gebuikt. 8 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
3. Resultaten Aan de hand van de in hoofdstuk 1.3 beschreven vraagstellingen zijn de resultaten van de online enquête en de websearch geanalyseerd en in dit hoofdstuk beschreven. In bijlage 2 zijn alle resultaten van de online enquête voor de totale doelgroep en voor de zes subdoelgroepen apart in tabellen opgenomen. In dit hoofdstuk wordt uitgegaan van de resultaten van de totale doelgroep. Opvallende verschillen tussen de verschillende subdoelgroepen worden ook genoemd. 3.1. Algemeen 3.1.1 Respons In totaal hebben 1001 onderwijsprofessionals de online enquête ingevuld. Hiervan hebben 828 (82,8%) de enquête volledig ingevuld. Van deze respondenten is 47,2% man en 52,8% vrouw. De grootste groep is tussen de 50 59 jaar oud (41,8%) en bijna de helft van de respondenten is 25 jaar of langer werkzaam in het onderwijs (47,5%). De figuren 1, 2 en 3 laten de kenmerken per subdoelgroep zien. 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% Totale groep Directie PO Leerkrachten PO Directie VO Leerkrachten VO Zorgcoördinatoren MBO & VO Leerkrachten MBO 10,0% 0,0% Man Vrouw Figuur 1. Verdeling geslacht binnen de totale doelgroep en de subdoelgroepen Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 9
80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% Totale groep Directie PO Leerkrachten PO Directie VO Leerkrachten VO Zorgcoördinatoren MBO & VO Leerkrachten MBO 10,0% 0,0% Jonger dan 20 jaar 20 29 jaar 30 39 jaar 40 49 jaar 50 59 jaar 60 jaar en ouder Figuur 2. Leeftijdsverdeling binnen de totale doelgroep en de subdoelgroepen 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% Totale groep Directie PO Leerkrachten PO Directie VO Leerkrachten VO Zorgcoördinatoren MBO & VO Leerkrachten MBO 10,0% 0,0% 0 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 tot 15 jaar 15 tot 20 jaar 20 tot 25 jaar Langer dan 25 jaar Figuur 3. Verdeling naar aantal werkzame jaren in het onderwijs binnen de totale doelgroep en de subdoelgroepen Vande totale groep respondenten is 63,4% werkzaam in het primair onderwijs en slechts 10,9% in het middelbaar beroepsonderwijs (figuur 4). 10 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
26% 11% 63% Primair onderwijs (PO) Voortgezet onderwijs (VO) Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) Figuur 4. Verdeling totale doelgroep naar onderwijstype In tabel 4 staat het aantal respondenten voor de zes subdoelgroepen vermeld. Tabel 4. Aantal respondenten voor zes subdoelgroepen Subdoelgroep Aantal Percentage van het respondenten totaal Directie PO 215 26,0% Directie VO 49 5,9% Leerkracht PO 142 17,1% Leerkracht VO 84 10,1% Leerkracht MBO 30 3,6% Zorgcoördinator VO / MBO 5 22 2,7% Van de totale groep respondenten is slechts 3,6% leerkracht MBO en 2,7% zorgcoördinatoren VO/MBO. 3.2. Online actief In de online enquête is gevraagd in welke mate de onderwijsprofessional online actief is voor zijn of haar werk. Hierbij gaat het om zowel het bezoeken van websites als online sociale netwerken voor het werk en niet om privé online activiteiten. Uit de resultaten blijkt dat op een enkeling na iedereen 1 of meer keer per week online actief is. Een groot deel van de onderwijsprofessionals is zelfs meer dan 1 keer per dag online actief (figuur 5). 5 Zie hoofdtsuk 1.2 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 11
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Totale doelgroep PO directie VO directie VO en MBO zorgcoördinator PO leerkracht VO leerkracht MBO leerkracht 0% 1 keer /week Bijna iedere dag Meer dan 1 keer per dag Figuur 5. Mate van online activiteit voor totale doelgroep en verschillende subdoelgroepen Uit de online enquête blijkt dat 83% van alle onderwijsprofessionals online actief is door het bezoeken van de website van de school. Hierbij gaat het om de algemene schoolwebsite, intranet of online prikbord/rooster voor leerlingen/ouders. Daarnaast is ruim 92% online actief door het bezoeken van inhoudelijke websites. De onderwijsprofessionals zijn in mindere mate via sociale netwerken online actief (bijna 37%). Ten opzichte van de andere subdoelgroepen is de leerkracht PO via de website van de school (78%), inhoudelijke websites (88%) en online sociale netwerken (16%) het minst online actief (figuur 6). Andere manieren waarop leerkrachten PO online actief zijn, zijn middels e-mail, administratie- en softwaresystemen en Google. 12 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Totale groep Directie PO Leerkrachten PO Directie VO Leerkrachten VO Zorgcoördinatoren MBO & VO Leerkrachten MBO 10% 0% Via de website van de school Via inhoudelijke websites Via online sociale netwerken Anders, namelijk Figuur 6. Manier van online activiteit voor totale doelgroep en verschillende subdoelgroepen 3.3. Websites 3.3.1 Top 10 Zoals omschreven in hoofdstuk 2.3 is op basis van de online enquête een top 10 van relevante websites opgesteld. Daar waar op basis van de online enquête geen top 10 kon worden samengesteld, is een kortere lijst opgesteld. In tabel 5 zijn per subdoelgroep de meest vermelde websites opgenomen. Dit is gebeurd aan de hand van het aantal keer dat de website door de respondenten vermeld is. Bij alle subdoelgroepen zijn Google en de eigen schoolwebsite genoemd als veel gebruikte websites. Deze zijn niet opgenomen in tabel 5. Veel van de in tabel 5 opgenomen websites zijn ook via de websearch gevonden. De softwaresystemen en een aantal websites met lesmaterialen voor met name leerkrachten PO zijn niet gevonden via de websearch. Een verklaring hiervoor kan zijn dat de tijdens de websearch gebruikte zoekwoorden te algemeen zijn. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 13
Tabel 5. Top 10 van websites per subdoelgroep aantal hits enquête aantal hits enquête Directie primair onderwijs Leerkrachten primair onderwijs 1. Parnassys 42 1. Schooltv* 28 2. Onderwijsinspectie* 30 2. Basispoort 19 3. Ministerie van Onderwijs, Cultuur 21 3. Parnassys 18 en Wetenschap* 4. Kennisnet* 18 4. Schoolbordportaal 14 5. Algemene Vereniging 18 5. Juf Sanne* 13 Schoolleiders* 6. Dienst Uitvoering Onderwijs 18 6. Malmberg* 12 7. PO Raad* 15 7. Juf Janneke 10 8. Dyade 13 8. Gynzy 10 9. School aan zet* 12 9. Uitzending gemist 8 10. OSG 9 10. Kleutergroep 8 Directie voortgezet onderwijs Leerkrachten voortgezet onderwijs 1. VO Raad* 14 1. Magister 14 2. Ministerie van Onderwijs, Cultuur 11 2. Getalenruimte epn 8 en Wetenschap* 3. Onderwijsinspectie* 9 3. YouTube.com 7 4. Dienst Uitvoering Onderwijs* 7 4. Digischool* 5 5. Examenblad* 6 5. Wikipedia 4 6. Foletaweb 4 6. Schooltv* 3 7. Vereniging voor openbare en 4 7. Uitzending gemist 2 algemeen toegankelijke scholen 8. Cito 2 8. Examenblad* 2 9. Passend Onderwijs* 2 9. Cito 2 10. Twitter 2 10. Noordhoff* 2 Zorgcoördinatoren VO & MBO Leerkrachten MBO 1. Passend onderwijs* 5 1. Magister 4 2. Dienst Uitvoering Onderwijs* 4 2. Studiemeter.nl 4 3. Ministerie van Onderwijs, Cultuur 3 3. Wikiwijs* 3 en Wetenschap* 4. Linked In 3 4. Eduarte 2 5. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap* 2 *ook gevonden in de websearch Een aantal websites is algemeen van opgezet en toepasbaar voor het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs en daarmee relevant voor meerdere subdoelgroepen. 14 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
In bijlage 3 staan de in tabel 5 opgenomen websites alfabetisch nader uitgewerkt. In deze bijlage zijn de websites tevens ingedeeld in de volgende categorieën: Algemene websites Dit zijn websites die het algemene publiek als doelgroep hebben. Hierbij kan gedacht worden aan zoekmachines en algemene informatiewebsites. Algemene onderwijs websites Dit zijn websites die geschreven zijn voor belangstellenden van de onderwijssector. Er kan veelal gedacht worden aan websites van overheidsinstanties die over het onderwijs gaan. Belangenbehartiging Hieronder vallen de websites van bracheorganisaties en van initiatieven die opkomen voor de belangen van de onderwijsprofessional. Ontmoetingsplek In deze categorie zijn de websites opgenomen die onderwijsprofessionals met elkaar in contact brengen. Software Dit zijn websites die softwaresystemen aanbieden specifiek voor de onderwijssector. Kwaliteit onderwijs verbeteren Er zijn vanuit de overheid en daarbuiten veel initiatieven opgezet om het onderwijs te verbeteren. De websites die hierover gaan zijn in deze categorie opgenomen. Voorbeelden zijn websites van adviesorganisaties en projectgroepen. Nieuws Hieronder worden websites verstaan die onderwijsgerelateerd nieuws verschaffen. Schoolmaterialen Deze categorie bevat websites die lesmateriaal, lesmethodes en lesideeën geven. Dit kunnen websites van uitgevers zijn, maar ook van leerkrachten die hun lesmaterialen via het web met anderen delen. Specifiek vak/onderwerp Deze websites leggen de nadruk op een bepaald vakgebied of onderwerp. Van de 35 websites die in bijlage 3 uitgewerkt zijn, vallen maar liefst 13 websites onder de categorie schoolmaterialen. Naast de top 10 op basis van de online enquête, zijn met de websearch relevante websites gevonden die in bijlage 4 beschreven zijn. Deze zijn ingedeeld naar de hierboven omschreven categorieën. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 15
3.4. Online sociale netwerken 3.4.1. Gebruik van online sociale netwerken De directie VO en de zorgcoördinatoren van VO / MBO hebben het vaakst een account bij een online sociaal netwerk (78% en 77%) (figuur 7). Slechts 31,7% van de leerkrachten PO en 35,7% van de leerkrachten VO heeft een account bij een online sociaal netwerk. 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Totale doelgroep PO directie PO leerkracht VO directie VO leerkracht VO en MBO zorgcoördinator MBO leerkracht 0% Account online sociaal netwerk Figuur 7. Account bij een online sociaal netwerk voor de totale doelgroep en voor de verschillende subdoelgroepen In figuur 8 is aangegeven hoeveel procent van de onderwijsprofessionals die een account bij een online sociaal netwerk heeft, gebruik maakt van Linked-In, Facebook en Twitter. Linked-In is het populairste online sociale netwerk onder de directie PO (68,7%) en VO (92,1%) en de zorgcoördinatoren VO / MBO (94,1%). Bij alle leerkrachten is Facebook het meest gebruikte online sociale netwerk. Andere online sociale netwerken die nog genoemd worden zijn: Digischool, Yammer en Pinterest. 16 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Totale doelgroep PO directie PO leerkracht VO directie VO leerkracht VO en MBO zorgcoördinator MBO leerkracht 0% Linked-In Facebook Twitter Figuur 8. Gebruik van verschillende online sociale netwerken Aan de onderwijsprofessionals met een account bij een online sociaal netwerk is gevraagd hoe ze het online sociaal netwerk gebruiken. De meeste onderwijsprofessionals (78,4%) gebruiken het netwerk om positieve ervaringen te delen (variërend van soms (38,7%), vaak (28,7%), tot altijd (11%)). Een grote meerderheid (82,2%) zegt online sociale netwerken nooit te gebruiken om negatieve ervaringen te delen/te klagen. Zoals omschreven in hoofdstuk 2.3 kan op basis van de online enquête niet een top 10 van online sociale netwerken opgesteld worden. Alle relevante online sociale netwerken die gevonden zijn bij de websearch staan per subdoelgroep en per sociaal netwerk in bijlage 5 beschreven. Voor de Linked-In groepen is het percentage van members bepaald met een onderwijsgereleateerde functie 6. Dit percentage loopt sterk uiteen en ligt tussen de 6% en 64%. De Linked-In groep Differentieren in het voortgezet onderwijs heeft het hoogste percentage members (64%) met een onderwijsgerelateerde functie. 3.4.2. Houding t.a.v. online sociale netwerken In de online enquête is bij de onderwijsprofessionals met en zonder een account bij een sociaal netwerk de houding ten aanzien van de online sociale netwerken nagevraagd. In tabel 6 is het percentage weergegeven dat eens en helemaal eens heeft geantwoord op de verschillende stellingen. 6 Linked-In heeft een functionaliteit waarmee de members verdeeld kunnen worden naar werkveld. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 17
Tabel 6. Houding van de totale doelgroep met en zonder account bij een online sociaal netwerk Stelling Ik heb een positief gevoel bij online sociale netwerken. Online sociale netwerken worden met name gebruikt om positieve ervaringen te delen. Online sociale netwerken worden met name gebruikt om negatieve ervaringen te delen / te klagen. Online sociale netwerken zijn een goed communicatiemiddel voor werkgerelateerde informatie. Online sociale netwerken leveren mij informatie op waar ik iets aan heb binnen het onderwijs / die ik kan toepassen binnen het onderwijs. Online actief maar geen account online sociaal netwerk Online actief en een account online sociaal netwerk 20% 62% 28% 51% 14% 8% 28% 62% 18% 59% Onderwijsprofessionals die geen account hebben, hebben minder vaak een positief gevoel bij online sociale netwerken. 62% van de onderwijsprofessionals die een account heeft, vindt online sociale netwerken een goed communicatie middel om werk gerelateerde informatie te delen en 59% zegt de informatie ook toe te kunnen passen binnen het onderwijs. Met een 3,84 7 heeft de directie VO het positiefste gevoel bij een online sociaal netwerk. Ook vindt de directie VO het vaakst dat een online sociaal netwerk een goed communicatiemiddel is (3,89) en dat een sociaal netwerk informatie levert waar ze iets aan hebben (3,84). 3.4.3. Influentials Een influential is iemand die gemiddeld meer invloed heeft dan anderen. Online zijn influentials herkenbaar aan een uitgebreid sociaal netwerk en uitgesproken meningen. De invloed die influentials hebben uit zich in het vermogen om de ontwikkeling van gedachten en gedrag van anderen te kunnen veranderen. Een online influential kan een persoon zijn maar ook een groep of organisatie die veel invloed heeft. Voor het achterhalen van influentials onder onderwijsprofessionals is per subdoelgroep gekeken naar het populairste online sociaal netwerk (zie figuur 8). Bij de directie PO en VO en de zorgcoördinatoren VO / MBO zijn de influentials de Linked-In groepen uit bijlage 5. Met behulp van het percentage members met een onderwijsgerelateerde functie is het aantal members met een 7 Berekend op basis van een schaal van 1 t/m 5. Een 3 staat voor Niet eens/niet oneens. 18 Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals
onderwijsgerelateerde functie bepaald. Hiermee is inzichtelijk gemaakt hoe groot het bereik is van de Linked-In groep onder de onderwijsprofessionals. De Linked- In groepen PO netwerk (directie PO), Leraren met Lef (directie VO) en NVS- NVL "Loopbaanbegeleiding en Leerlingenzorg" (zorgcoördinatoren MBO) bereiken de meeste onderwijsprofessionals. Bij de Leerkrachten PO, VO kunnen de Facebook pagina s uit bijlage 5 gezien worden als influentials. Het gaat hierbij om juffen/meester Facebook pagina s. De websearch heeft voor de leerkrachten MBO geen relevante Facebook pagina s opgeleverd. Bij deze MBO leerkrachten zijn de Linked-In groepen influentials. De Linked-In groep Onderwijs 2.0 bereikt de meeste onderwijsprofessionals. 3.5. Gezondheid op school Aan de onderwijsprofessionals die online actief zijn, is gevraagd of zij voor hun werk websites bezoeken die gerelateerd zijn aan gezondheid op school zoals pesten, voeding, bewegen, weerbaarheid en seksualiteit etc. Leerkrachten VO (32%) en MBO (37%) geven het vaakst aan nooit websites voor het werk te bezoeken die gerelateerd zijn aan gezondheid op school (figuur 9). Slechts 5% van de directie PO en 5% van de zorgcoördinatoren VO/MBO bezoekt nooit websites gerelateerd aan gezondheid op school. De zorgcoördinatoren VO /MBO bezoeken deze websites het vaakst (namelijk 27% 1 of meerdere keren per week). 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% totaal PO directie PO leerkracht VO directie VO leerkracht VO en MBO zorgcoördinator MBO leerkracht 10% 0% Nooit minder dan 3 keer per maand 1 of meerdere keren per week Meer dan 1 keer per dag Figuur 9. Bezoek aan websites gerelateerd aan gezondheid op school Met behulp van de online enquête is per subdoelgroep een lijst van meest bezochte websites die gerelateerd zijn aan gezondheid op school opgesteld (tabel 7). Opvallend is dat de onderwijsprofessionals hierbij alleen websites genoemd hebben en geen online sociale netwerken. Online doelgroepanalyse Onderwijsprofessionals 19