Belastingoverzicht 2016

Belastingoverzicht 2016 Tarieven en lastendruk van OZB, rioolheffing, afvalstoffenheffing van de Limburgse gemeenten en de waterschapsheffingen in Limburg Provincie Limburg, maart 2016 Samensteller Provincie Limburg Cluster Financiën

Belastingoverzicht 2016 2

Inhoudsopgave 1.... Inleiding... 5 2.... Conclusies... 5 3.... Gemeentelijke belastingen... 7 3.1.... Onroerende zaakbelasting (OZB)... 7 3.2.... Rioolheffing... 13 3.3.... Afvalstoffenheffing... 16 3.4.... Lastendruk huurder gemeentelijke heffingen... 19 3.5.... Lastendruk eigenaar/gebruiker gemeentelijke heffingen... 22 3.6.... Lastendruk waterschappen... 25 3.7.... Lastendruk gemeente en waterschap... 27 4.... Lastenontwikkeling bedrijven... 29 5.... Verantwoording onderzoek... 31 Bijlagen 1 Inwoners en woningen 35 2 WOZ-waarde woningen 36 3 OZB-tarieven en bijbehorende aanslag woningen 37 4 Rioolheffing 38 5 Afvalstoffenheffing 39 6 Totale gemeentelijke heffingen 40 7 Inwoners per regio 41 8 OZB-tarieven niet-woningen 42 9 Totale WOZ-waarde en bruto OZB-opbrengst niet-woningen 43 10 Waterschapsheffingen 44 11 Totale gemeentelijke- en waterschapsheffingen huurder 45 12 Totale gemeentelijke- en waterschapsheffingen eigenaar/gebruiker 46 Belastingoverzicht 2016 3

1. Inleiding Dit belastingoverzicht bevat informatie over de drie belangrijkste gemeentelijke belastingen, zoals de Limburgse gemeenten die in 2016 bij de gebruikers en eigenaren van woonruimten in hun gemeente heffen. Aan de orde komen de OZB woningen, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Als een gemeente voor riool en afval gedifferentieerde tarieven heeft, hanteren we het tarief dat bij een gemiddeld waterverbruik hoort respectievelijk dat past bij het gemiddelde aanbod van afval of de meest gebruikte containers en dergelijke voor een huishouden van drie à vier personen. Behalve een overzicht van de lastendruk bij de woningen is ook een overzicht samengesteld van de tarieven van de OZB van de niet-woningen. Daaraan wordt aan het slot van deze uiteenzetting kort aandacht besteed. De uitkomsten 2016 vergelijken we met de cijfers 2015. Daarbij doen zich een aantal bijzonderheden voor. Een aantal cijfers 2015 is door gemeenten gewijzigd. Met ingang van dit jaar doen wij een beroep op de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). Op drie gemeenten na zijn alle Limburgse gemeenten hierbij aangesloten. Vanwege de uniformiteit en de vergelijkbaarheid levert de BsGW de cijfers over WOZ-waarden aan en het aantal woningen (2016). De cijfers van 2015 zijn ook dit jaar geactualiseerd waardoor verschillen zijn ontstaan met de cijfers 2015 die in het belastingoverzicht 2015 zijn gepresenteerd. In hoofdstuk 3 staan we hier nadrukkelijk bij stil. Het belastingoverzicht 2016 bevat de belastinggegevens van alle 33 Limburgse gemeenten. Van deze 33 gemeenten zijn ook de gegevens 2015 tot nieuwe gewogen gemiddelden berekend. 2. Conclusies Uit de verzamelde belastinggegevens 2016 blijkt het volgende. - De gemiddelde OZB-aanslag stijgt in 2016 met 4,33% naar 272,65. Dit is het resultaat van een stijging van het gemiddelde OZB-tarief in 2016 met 1,62% en een stijging van de gemiddelde WOZ-waarde met 2,67%. - De rioolheffing stijgt in 2016 met 2,07% tot gemiddeld 212,66. - De afvalstoffenheffing daalt in 2016 met 0,82%. In 2016 komt de gemiddelde afvalstoffenheffing uit op 222,69 voor een meerpersoonshuishouden. - Een huurder ziet de gemeentelijke belastingen met gemiddeld 0,81% stijgen en betaalt in 2016 gemiddeld 318,73. - Een eigenaar/gebruiker gaat in 2016 gemiddeld 1,98% meer aan gemeentelijke belastingen betalen. Gemiddeld betaalt hij 708,00. - De heffingen van de waterschappen dalen voor huurders in 2016 met gemiddeld 0,83% en voor eigenaar/gebruikers met gemiddeld 0,57%. - De heffingen van gemeenten en waterschappen samen stijgen voor huurders gemiddeld met 0,20% tot 500,64 en voor een eigenaar/gebruiker met gemiddeld 1,35% tot 934,58. Belastingoverzicht 2016 5

In de volgende paragrafen presenteren we de uitkomsten voor de drie gemeentelijke belastingsoorten en de heffingen van de waterschappen. Belastingoverzicht 2016 6

3. Gemeentelijke belastingen 3.1. Onroerende zaakbelasting (OZB) Bij de berekening van de OZB-lastendruk hebben wij een aantal uitgangspunten moeten toepassen om enige uniformiteit in en daarmee vergelijkbaarheid tussen de cijfers te krijgen. Deze uitgangspunten lichten we hierna toe. Onze benadering betekent wel dat de uitkomst veelal niet (exact) met de berekening van de gemeenten zelf zal overeenkomen. Uitgangspunten - Voor het aantal woningen/huishoudens hebben we gebruik gemaakt van gegevens van de BsGW. Dit geldt ook voor de WOZ waarde woningen en bedrijven 2015 en 2016. Gerekend is met medio januari 2016 geactualiseerde formele cijfers, die in december 2015 door de BsGW tezamen met de deelnemende gemeenten zijn vastgesteld. Aan de drie gemeenten die niet aan de BsGW deelnemen hebben we, met gebruikmaking van de door de BsGW gehanteerde definities, gevraagd deze gegevens voor hun gemeente te leveren. - Voor de inwoners is uitgegaan van de algemene uitkering 2015 volgens de septembercirculaire 2015. - Met inachtneming van de vorige uitgangspunten is het overzicht samengesteld op basis van de gegevens zoals die door de gemeenten zijn aangeleverd. - Op basis van de WOZ-waarde en het aantal woonruimten (2016) hebben wij voor elke gemeente voor beide jaren een gemiddelde WOZ-waarde berekend. Vervolgens hebben we op basis van het OZB-tarief 2015 en het OZB-tarief 2016 de OZB-aanslag voor zo n gemiddelde woonruimte in 2015 en 2016 bepaald en de procentuele verandering daarin. Uitgaande van deze rekenmethode en de tarieven kunnen de volgende conclusies worden getrokken. 1. De gemiddelde OZB-aanslag stijgt met 4,33% tot 272,65. De gemiddelde OZB-aanslag gaat in 2016 omhoog van 261,33 naar 272,65, een stijging van 4,33%. Deze stijging ligt royaal boven het verwachte inflatiepercentage voor 2016. De stijging in Limburg ligt ook ruim boven de voor 2016 landelijk geldende macronorm van 1,57%. Op dit moment is nog niet bekend of op landelijk niveau de macronorm overschreden gaat worden. Of en zo ja welke gevolgen dit zal hebben is nog onbekend. In het verleden is een overschrijding van de macronorm in het volgende jaar in mindering gebracht op de voor dat jaar geldende macronorm. Tussen de Limburgse gemeenten zitten grote verschillen. Er is één gemeente waar de gemiddelde OZB-aanslag 2016 lager uitvalt en dat is in Onderbanken (-0,74%). De hoogste stijging treedt op bij Meerssen met bijna 38% en Weert met 11%. Daarna komen Heerlen (+9,46%), Voerendaal (+7,70%), Gulpen-Wittem (+7,33%), Stein (+6,93%) en Leudal (+6,91%). Bij de overige 25 Limburgse gemeenten varieert de stijging in 2016 tussen de +0,12% en +5,8%. We maken nu geen vergelijking met de stijging die we vorig jaar ten opzichte van 2014 hebben berekend. De cijfers 2015, die we voor de WOZ waarde en de woningen ontlenen aan de BsGW administratie wijken te veel af van die uit ons rapport 2015. Tot en met 2015 zijn wij uitgegaan van de woonruimten bij Belastingoverzicht 2016 7

de berekening van de algemene uitkering. In dit rapport zijn de woningen 2015 en 2016 gerelateerd aan de WOZ-waarde waardoor een reëeler maar ook ander beeld wordt gepresenteerd. De gemiddeld laagste aanslag is in 2016 te vinden in Beesel en bedraagt 195,48 gevolgd door Vaals met 202,75. Uit bijlage 3 blijkt dat Beesel ook voor 2015 de gemeente is met de laagste aanslag. De gemiddeld hoogste aanslag heeft Meerssen en deze steekt met 410,55 met kop en schouders boven de andere gemeenten uit. Horst aan de Maas volgt met 376,42, Eijsden-Margraten met 346,47, en voor Mook en Middelaar is de aanslag berekend op 341,47. De hoge aanslag in Meerssen is het gevolg van een zeer forse verhoging van het OZB-tarief 2016. Deze toename is voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor de toename in de regio Maastricht & Heuvelland en voor de toename van de inwonerklasse 10.001 20.000. De OZB-aanslag op regioniveau ligt tussen 252 in Midden-Limburg en 307 in Noord-Limburg. De grootste stijging met 16 heeft zich in Maastricht & Heuvelland voorgedaan, terwijl de kleinste toename met 6 in Westelijke Mijnstreek is opgetreden. Bij een indeling van de gemeenten in inwonersklassen zijn de verschillen groter. De groottegroep van 50.001 inwoners en meer heeft met gemiddeld 263 de laagste OZB-aanslag, en de groottegroep 10.001-20.000 inwoners met 303 de hoogste. De kleinste stijging met 5 heeft zich voorgedaan in de groottegroep van 0-10.001 terwijl in de groottegroep 10.001-20.000 de stijging het grootst is met 22. 2. Het OZB-tarief stijgt gemiddeld met 1,62%. Het gemiddelde OZB-tarief stijgt van 0,1546% naar 0,1571%. De toename voor 2016 van 1,62% staat in schril contrast met de stijging die vorig jaar is geconstateerd van 6,08%. De stijging van het OZB-tarief hangt samen met de ontwikkeling van de gemiddelde WOZ-waarde tussen de peildata 1 januari 2014 en 1 januari 2015. Bij het volgende onderdeel: Gemiddelde WOZ-waarde gaan we daar verder op in. Meerssen heeft de sterkste stijging en wel met 32,56% Ook vorig jaar was de stijging in Meerssen het hoogste namelijk 13,88%. In Weert neemt het tarief in 2016 toe met 11,60% tegenover 11,02% in 2015. In Simpelveld blijft het OZB-tarief ongewijzigd. Bij 15 gemeenten neemt het tarief toe tussen 0,26% en 6,68%. Er zijn vijftien gemeente waar het tarief een daling laat zien tussen -0,07% en -3,96%. Het hoogste tarief heeft Kerkrade (0,2086%) gevolgd door Venlo (0,2021%). Vanaf 2013 is het tarief in Venlo het hoogste geweest, en in Peel en Maas het laagste tarief. Voor 2016 bedraagt het OZB-tarief van Peel en Maas 0,1030% Het OZB-tarief 2016 is weer het laagst in de groottegroep van 20.001-50.000 inwoners met 0,1468% en het hoogst in de groottegroep boven 50.001 inwoners met 0,1703%. In de groep van 10.001-20.000 inwoners is sprake van de sterkste stijging van het tarief, dit jaar met 4,17%. Kijkend naar de regio s heeft Parkstad Limburg evenals het vorig jaar met 0,1889% het hoogste tarief en Midden-Limburg met 0,1302% het laagste. De sterkste stijging doet zich in Parkstad voor met 2,93%. In de regio Westelijke Mijnstreek neemt het tarief marginaal af met -0,7%. Belastingoverzicht 2016 8

3. De gemiddelde WOZ-waarde is in 2016 in Limburg toegenomen met 2,67% tot ruim 173.000. De WOZ-waarde 2016 heeft als peildatum 1 januari 2015. Vorig jaar werd als peildatum 1 januari 2014 gebruikt. Wij constateren voor 2016 een stijging van de gemiddelde WOZ-waarde tussen de twee peildata. Voor de vergelijkbaarheid van de gemeenten, maken we voor de WOZ waarden en het aantal woonruimten gebruik van de BsGW administratie. De drie Limburgse gemeenten die niet bij de BsGW zijn aangesloten hebben de informatie op basis van dezelfde definities als de BsGW hanteert zelf verstrekt. Met deze werkwijze beogen we een betere onderlinge vergelijkbaarheid te bereiken. De vorig jaar vermelde gemiddelde WOZ-waarde voor peildatum 1 januari 2014 is bij de opgave van dit jaar fors naar boven bijgesteld. Vorig jaar was de gemiddelde WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2014 161.567. Nu is dit bedrag bijgesteld naar 169.035. Voor 2016 is de gemiddelde WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2015 berekend op 173.550. Dit is een stijging met 2,67% ten opzicht vorig jaar. De hoogste gemiddelde WOZ-waarde is nog steeds in Mook en Middelaar te vinden: 247.804. Heerlen heeft de laagste gemiddelde WOZ-waarde: 115.957. Bij 29 gemeenten is de gemiddelde WOZ-waarde gestegen ten opzichte van de nieuwe cijfers van het jaar ervoor. De sterkste stijging is met 5,5% in Vaals. Bij de vijf gemeenten waar de gemiddelde WOZ-waarde daalt is dit zeer beperkt en maximaal 1% afgerond. De verschillen in WOZ-waarden zijn relatief groot. In de regio Parkstad Limburg is de gemiddelde WOZ-waarde voor 2016 134.248. In Noord-Limburg vinden we de hoogste gemiddelde WOZ-waarde: 195.699. In alle vijf regio s is sprake van een stijging. De stijging is in Maastricht & Heuvelland met 3,55% het hoogst. Bij de indeling naar grootte zien we de hoogste gemiddelde WOZ-waarde bij de gemeenten tussen 10.001-20.000 inwoners met 198.760 en de laagste gemiddelde WOZ-waarde bij de gemeenten boven 50.001 inwoners met 154.556. Bij alle groottegroepen is een procentuele stijging opgetreden die ligt tussen de 1,33% en 3,77%. Hieronder treft u in tabelvorm de gemiddelde WOZ-waarde 2016 aan, waarbij de gemeenten naar grootte zijn gegroepeerd. Inwonersklasse Gemiddelde WOZ-waarde woningen 2016 ( ) 1 10.000 177.618 10.001 20.000 198.760 20.001 50.000 185.032 50.001 > 154.556 Gemiddeld 173.550 In de twee volgende staafdiagrammen is de OZB-aanslag van 2015 en 2016 weergegeven, per groottegroep en per regio. Op de bladzijden daarna zijn de gemeenten gegroepeerd naar hoogte van het OZB-tarief en de OZB-aanslag. Belastingoverzicht 2016 9

OZB-last (x 1) OZB-last (X 1) OZB-aanslag eigenaar woningen per regio en gemiddeld 2015-2016 350 300 250 255 271 241 252 298 307 241 254 273 279 261 273 Jaar 2015 200 Jaar 2016 150 100 50 0 Maastricht & Heuvelland Midden-Limburg Noord-Limburg Parkstad Westelijke Mijnstreek Eindtotaal regio OZB-aanslag eigenaar woningen per inwonersklasse en gemiddeld 2015-2016 310 300 303 290 280 281 270 260 266 271 261 272 255 263 261 273 Jaar 2015 Jaar 2016 250 240 230 0-10.000 10.001-20.000 20.001-50.000 50.001 - > Eindtotaal inwonersklasse Belastingoverzicht 2016 10

OZB-tarief eigenaar woning 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0,0000% 0,0500% 0,1000% 0,1500% 0,2000% 0,2500% Peel en Maas Maasgouw Beesel Leudal Gennep Roerdalen Bergen Weert Nederweert Maastricht Mook en Middelaar Roermond Echt-Susteren Vaals Eijsden-Margraten Venray Beek Nuth Valkenburg a/d Geul Schinnen Voerendaal Horst aan de Maas Gulpen-Wittem Stein Brunssum Sittard-Geleen Onderbanken Meerssen Landgraaf Heerlen Simpelveld Venlo Kerkrade 0,1030% 0,1113% 0,1140% 0,1180% 0,1187% 0,1230% 0,1242% 0,1270% 0,1333% 0,1350% 0,1378% 0,1434% 0,1442% 0,1442% 0,1492% 0,1505% 0,1514% 0,1538% 0,1594% 0,1609% 0,1625% 0,1632% 0,1650% 0,1709% 0,1748% 0,1824% 0,1857% 0,1881% 0,1882% 0,1965% 0,2011% 0,2021% 0,2086% Belastingoverzicht 2016 11

OZB-aanslag eigenaar woning 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 Beesel Vaals Maasgouw Brunssum Heerlen Peel en Maas Maastricht Roerdalen Roermond Leudal Kerkrade Bergen Gennep Weert Echt-Susteren Sittard-Geleen Beek Landgraaf 195 203 213 223 228 229 232 241 247 248 250 254 257 258 267 272 273 279 Stein Nuth Schinnen Venray Onderbanken Nederweert Valkenburg a/d Geul Simpelveld Gulpen-Wittem Venlo Voerendaal Mook en Middelaar Eijsden-Margraten 297 304 305 308 308 310 312 316 329 336 336 341 346 Horst aan de Maas 376 Meerssen 411 Belastingoverzicht 2016 12

3.2. Rioolheffing Van de 33 gemeenten die in dit overzicht zijn opgenomen, heffen veertien rioolheffing van de eigenaar, tien van de gebruiker van een woning en er zijn negen gemeenten waar de eigenaar én de gebruiker elk een deel betalen. In 2016 stijgt de gemiddelde rioolheffing met 2,07% en bedraagt 212,66 per huishouden. In twee gemeenten daalt de rioolheffing in 2016: Beesel: (-6,77%) en Stein (-10,13%). Bij zeven gemeenten blijft de rioolheffing ongewijzigd op het niveau van 2015. Bij de overige 24 gemeenten is sprake van een stijging. Stijgingen boven de 10% doen zich in 2016 voor in Nuth (14,98%) en in Landgraaf (14,05%). De tarieven/lasten variëren nogal. Meerssen heeft al jarenlang het hoogste tarief met 333,69 per huishouden, terwijl Roermond voor het derde achtereenvolgende jaar het laagste tarief heeft, met in 2016 166,18. Parkstad heeft in 2016 het hoogste tarief (gemiddeld 222) vorig jaar was dit nog Midden-Limburg. De stijging (4,86%) is in deze regio ook het hoogst. Ook in 2015 was dit de regio met de hoogste stijging. In Nuth en Landgraaf neemt het rioolrecht toe met respectievelijk 14,98% en 14,05%. Het tarief is het laagst in de Westelijke Mijnstreek ( 198). In deze regio is ook de stijging het laagst met 0,31%. Bij drie van de vier gemeenten in deze regio is weliswaar sprake van een stijging tussen de 1% en de 3,24% maar de rioolheffing in Stein daalt met -10,13%. Als we kijken naar de rioolheffing per inwonersklasse dan is deze het laagste in de inwonersklasse boven de 50.001 inwoners ( 179) en het hoogste in de inwonersklasse van 0-10.000 inwoners ( 255). Dit is een beeld dat de afgelopen jaren niet is gewijzigd. Dit geldt ook voor de afname van het gemiddeld rioolrecht naarmate de inwonerklasse hoger wordt. In de inwonersklasse 0-10.000 is de stijging met 1,73% het laagst en de stijging is met 2,57% het hoogst in de groottegroep 10.001-20.000 inwoners. In de volgende twee staafdiagrammen, per groottegroep en per regio wordt de rioolheffing 2015 en 2016 vergeleken. Daarna zijn in een overzicht de gemeenten naar de hoogte van de rioolheffing op een rij gezet. Belastingoverzicht 2016 13

rioolheffing (x 1) rioolheffing (x 1) Rioolheffing per regio en gemiddeld 2015-2016 225 222 220 215 214 217 215 218 212 213 210 208 205 200 201 203 197 198 Jaar 2015 Jaar 2016 195 190 185 180 regio Rioolheffing per inwonersklasse en gemiddeld 2015-2016 300 250 251 255 241 247 231 235 208 213 200 175 179 150 Jaar 2015 Jaar 2016 100 50 0 0-10.000 10.001-20.000 20.001-50.000 50.001 - > Gemiddeld regio Belastingoverzicht 2016 14

Rioolheffing eigenaar en gebruiker 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0 50 100 150 200 250 300 350 400 Roermond Venlo Maastricht Beesel Sittard-Geleen Heerlen Bergen Stein Roerdalen Horst aan de Maas Maasgouw Venray Kerkrade Nederweert Beek Mook en Middelaar Gulpen-Wittem Gennep Landgraaf Vaals Weert Voerendaal Echt-Susteren Leudal Valkenburg a/d Geul Brunssum Simpelveld Peel en Maas Schinnen Nuth Eijsden-Margraten Onderbanken 166 173 178 179 183 188 201 204 205 206 208 211 215 216 220 230 232 237 238 239 246 250 253 253 254 255 260 270 278 286 294 307 Meerssen 334 Belastingoverzicht 2016 15

3.3. Afvalstoffenheffing De ontwikkeling van de afvalstoffenheffing is al een aantal jaren zeer gematigd. Soms een kleine stijging, soms een kleine daling. Dat zien we dit jaar ook terug omdat de stijging van vorig jaar nu verandert in een lichte daling. Vorig jaar was sprake van een lichte stijging ( 2). Zeven gemeenten hebben hun afvalstoffenheffing over 2015 aangepast, waardoor de stijging van vorig jaar niet 2 is maar 5 en uitkomt op 224,54. De gemiddelde afvalstoffenheffing komt in 2016 uit op 222,69 per meerpersoonshuishouden. Daarmee is dit jaar sprake van een lichte daling: -0,82%. In negen gemeenten daalt de heffing. Die daling varieert van -2,21% in Roerdalen tot -12,66% in Venlo. Behalve in Venlo daalt ook de afvalstoffenheffing met meer dan 10% in Landgraaf (10,01%). Bij achttien gemeenten stijgt de heffing. De stijging varieert van 0,03% in Brunssum tot 21,55% in Vaals. In zes gemeenten blijft de afvalstoffenheffing gelijk aan 2015. Het tarief is het hoogste in Heerlen met 306,30 en het laagst in Nederweert met 130,25. In Noord-Limburg is het tarief het laagste, namelijk 184. In Parkstad Limburg is het gemiddelde tarief het hoogst met 253. Als we kijken naar het tarief van de afvalstoffenheffing per inwonersklasse dan zien we dat het tarief het hoogste is in de klasse boven de 50.001 inwoners met 252 en het laagste in de klasse van 10.001-20.000 inwoners met 179. In de regio s Maastricht & Heuvelland en in de Westelijke Mijnstreek is de afvalstoffenheffing in 2016 gestegen. In Midden-Limburg is de afvalstoffenheffing ongewijzigd en in de overige regio s is sprake van een daling. In Noord-Limburg is de sterkste daling met -6,11%. In Maastricht & Heuvelland en de Westelijke Mijnstreek bedraagt de stijging 7 per meerpersoonshuishouden. Evenals vorig jaar is de procentuele stijging het sterkst in de Westelijke Mijnstreek. De stijging bedraagt in 2016 3,25%. Bij de indeling naar groottegroepen is er in twee klassen sprake van een daling. In de klasse tussen 20.001-50.000 inwoners is er sprake van een geringe daling van -0,56% en in de klasse 50.001 en meer neemt de afvalstoffenheffing af met -2,07%. Met de volgende twee staafdiagrammen wordt de hoogte van de afvalstoffenheffing in 2015 en 2016 vergeleken per groottegroep en per regio. Daarna zijn de gemeenten weer naar de hoogte van hun afvalstoffenheffing op een rij gezet. Opvallend zijn de verschillen in de tarieven voor de afvalstoffenheffing die 7 gemeenten dit jaar opgeven als tarief voor 2015 ten opzichte van het tarief dat vorig jaar is vermeld in ons Belastingoverzicht 2015. Dit heeft ertoe geleid dat er enkele forse stijgingen en dalingen te zien zijn. Verschillen voor 2015 worden echter ook veroorzaakt door de woningaantallen. De cijfers die door de BsGw worden aangeleverd worden gebruikt voor het berekenen van gewogen gemiddeldes per regio, per inwonerklasse en voor het provinciaal gemiddelde. Belastingoverzicht 2016 16

tarief (x 1) tarief (x 1) Afvalstoffenheffing per regio en gemiddeld 2015-2016 300 250 243 250 259 253 235 228 225 223 200 198 198 196 184 Jaar 2015 Jaar 2016 150 100 50 0 regio Afvalstoffenheffing per inwonersklasse en gemiddeld 2015-2016 300 250 245 258 252 223 225 223 200 177 179 206 205 150 Jaar 2015 Jaar 2016 100 50 0 0-10.000 10.001-20.000 20.001-50.000 50.001 - > Gemiddeld inwonersklasse Belastingoverzicht 2016 17

Afvalstoffenheffing 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0 50 100 150 200 250 300 350 Nederweert Beesel 130 131 Valkenburg a/d Geul Roerdalen Bergen Maasgouw Venray Leudal Horst aan de Maas Meerssen Simpelveld Gennep Nuth Mook en Middelaar Peel en Maas Venlo Schinnen Beek Roermond Gulpen-Wittem Eijsden-Margraten Onderbanken Echt-Susteren Kerkrade Brunssum Landgraaf Stein Voerendaal Sittard-Geleen 148 151 161 164 168 169 171 183 185 190 191 192 195 197 200 200 204 207 210 214 214 222 224 230 231 236 246 Weert 260 Maastricht 280 Vaals Heerlen 299 306 Belastingoverzicht 2016 18

3.4. Lastendruk huurder gemeentelijke heffingen De in 2.1 tot en met 2.3 besproken heffingen zijn altijd van toepassing op personen die een woonruimte in eigendom hebben en die woonruimte ook zelf bewonen, de zogenaamde eigenaar/gebruiker. De totale lastendruk van de drie gemeentelijke heffingen voor de eigenaar/gebruiker presenteren we in de volgende paragraaf. Voor personen die hun woonruimte niet in eigendom hebben, is de OZB niet van toepassing en is de rioolheffing, afhankelijk van de keuze van de gemeente, geheel, gedeeltelijk of geheel niet op hen van toepassing. Hierna duiden we deze groep aan als huurder. In deze paragraaf kijken we naar de lastenontwikkeling voor de huurder. De huurder betaalt dit jaar gemiddeld 318,73 per huishouden aan gemeentelijke heffingen, tegenover 316,18 in 2015, een stijging van 0,81%. We concluderen dat deze stijging beperkter is dan die van 2014-2105 van circa 2,5%. Bij 7 gemeenten zien we in 2016 een daling, in 23 gemeenten een stijging en bij drie gemeenten blijven de lasten voor de huurder gelijk. De grootste lastenverhoging is opgetreden in Vaals waar de huurder dit jaar 13,64% meer gaat betalen. Daarna volgt Peel en Maas met 13,47%. De grootste daling vindt plaats in Venlo waar de huurder dit jaar 6,68% minder gaat betalen. De hoogste lastendruk heeft Onderbanken met 520,22. In Nederweert is de lastendruk voor een huurder met 130,25 het laagste gevolgd door Beesel met 131,00. De laagste lastendruk bij de indeling van gemeenten naar groottegroepen is te vinden in de groep tussen 10.001 en 20.000 inwoners met 311 en de hoogste in de groep onder de 10.000 inwoners met 399. De staafdiagrammen laten dit zien. In de Westelijke Mijnstreek is de lastendruk voor de huurder het laagst ( 258 per huishouden) en het hoogst in Parkstad Limburg ( 398). We presenteren deze informatie eerst in twee staafdiagrammen, waarna we een overzicht geven van de lastendruk voor huurders per gemeente. De gemeente met de laagste lasten staat bovenaan en de gemeente met de hoogste lasten onderaan. Bij al deze uitkomsten en vergelijkingen van de lastendruk huurder is het wel van belang ons te realiseren dat het beeld/de uitkomst sterk bepaald wordt door de keuze van gemeenten wie de rioolheffing betaalt. Bij de lastendruk voor de eigenaar die ook de gebruiker is, speelt dit aspect niet. Belastingoverzicht 2016 19

bedrag (x 1) bedrag (x 1) Lastendruk huurder per regio en gemiddeld 2015-2016 450 400 397 398 350 300 250 317 325 277 278 306 304 250 258 316 319 Jaar 2015 Jaar 2016 200 150 100 50 0 Maastricht & Heuvelland Midden-Limburg Noord-Limburg Parkstad Westelijke Mijnstreek Eindtotaal regio Lastendruk huurder per inwonersklasse en gemiddeld 2015-2016 450 400 374 399 350 300 311 313 304 307 325 322 316 319 250 200 Jaar 2015 Jaar 2016 150 100 50 0 0-10.000 10.001-20.000 20.001-50.000 50.001 - > Gemiddeld inwonersklasse Belastingoverzicht 2016 20

Lastendruk huurder 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0 100 200 300 400 500 600 Nederweert Beesel 130 131 Bergen Leudal Horst aan de Maas Mook en Middelaar Beek Roermond Gulpen-Wittem Eijsden-Margraten Echt-Susteren Brunssum Stein Sittard-Geleen Gennep Maasgouw Venray 161 169 171 192 200 204 207 210 214 224 231 246 254 274 290 Maastricht 326 Roerdalen Venlo Landgraaf Meerssen Valkenburg a/d Geul Heerlen Peel en Maas 356 370 371 390 402 406 411 Kerkrade Simpelveld Vaals 437 445 452 Nuth Schinnen Voerendaal Weert Onderbanken 477 478 486 506 520 Belastingoverzicht 2016 21

3.5. Lastendruk eigenaar/gebruiker gemeentelijke heffingen Als we kijken naar de totale lastendruk per gemeente van de drie hier bekeken gemeentelijke heffingen en nagaan wat de eigenaar/gebruiker dit jaar gaat betalen dan zien we de volgende ontwikkeling. De gemiddelde lastendruk voor de eigenaar/gebruiker stijgt in 2016 met 1,98% tot 708,00. In 2015 was de lastendruk 694,22. Bijlage 6 laat zien dat voor vier gemeenten een lagere lastendruk is berekend dan voor 2015. De lastendaling is het hoogst in Venlo met -1,96%. In negenentwintig gemeenten stijgt de lastendruk 2016. De hoogste lastenstijging doet zich in Meerssen voor, waar de eigenaar/gebruiker gemiddeld 14,84% meer gaat betalen. Meerssen heeft met 927,24 de hoogste lastendruk in 2016. In Beesel is de lastendruk met 505,48 het laagst. De lastendruk is het laagste in de klasse 50.001 en meer inwoners met 694 en het hoogste in de inwonersklasse 0-10.000 inwoners met 772. Zie onderstaande staafdiagrammen. In de Midden-Limburg is de lastendruk het laagst ( 669 per huishouden) en het hoogst in Maastricht & Heuvelland ( 737). Na de staafdiagrammen volgt weer een overzicht van alle gemeenten, gegroepeerd naar hoogte van de totale gemeentelijke lastendruk voor een eigenaar/gebruiker. Met uitzondering van de regio Noord-Limburg stijgt de lastendruk 2016 in de vijf regio s en in alle groottegroepen. Belastingoverzicht 2016 22

bedrag (x 1) bedrag (x 1) Lastendruk eigenaar-gebruiker per regio en gemiddeld 2015-2016 760 740 737 729 720 711 712 712 708 700 694 694 698 694 680 669 Jaar 2015 Jaar 2016 660 655 640 620 600 Maastricht & Heuvelland Midden-Limburg Noord-Limburg Parkstad Westelijke Mijnstreek Gemiddeld regio Lastendruk eigenaar-gebruiker per inwonersklasse en gemiddeld 2015-2016 780 772 760 740 741 729 720 700 698 698 712 687 694 694 708 Jaar 2015 Jaar 2016 680 660 640 0-10.000 10.001-20.000 20.001-50.000 50.001 - > Gemiddeld inwonersklasse Belastingoverzicht 2016 23

Lastendruk eigenaar/gebruiker 2016 (de blauwe lijn geeft het gewogen gemiddelde weer) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 Beesel 505 Maasgouw Roerdalen Bergen Roermond 585 597 617 617 Nederweert Leudal Gennep Kerkrade Venray Maastricht Beek Peel en Maas Sittard-Geleen Brunssum Venlo Valkenburg a/d Geul Heerlen Stein Echt-Susteren Vaals Landgraaf Horst aan de Maas Simpelveld Weert Mook en Middelaar Gulpen-Wittem Nuth Schinnen 656 671 683 687 688 690 694 694 702 702 706 714 722 732 734 740 747 753 761 764 764 768 781 783 Voerendaal Onderbanken Eijsden-Margraten 822 829 850 Meerssen 927 Belastingoverzicht 2016 24

3.6. Lastendruk waterschappen Vanaf het Belastingoverzicht 2011 hebben we ook weer gegevens over de heffingen van de waterschappen opgenomen. We hebben ons daarbij gericht op de heffingen voor de huishoudens, waarbij net als bij de gemeentelijke heffingen een onderscheid is aangebracht tussen de lasten voor een eigenaar/gebruiker en voor een huurder. En net als bij de gemeentelijke heffingen zijn we bij de waterschapsheffingen uitgegaan van de druk voor een meerpersoonshuishouden. De eigenaar/gebruiker heeft bij de waterschapsheffingen met drie onderdelen te maken: Een heffing op basis van de door de gemeente vastgestelde WOZ-waarde van de woonruimte, aangeduid met Gebouwd. Een vaste heffing per woonruimte, aangeduid met Ingezetenen. Een zuiveringsheffing die voor een meerpersoonshuishouden op 3 x het bedrag per vervuilingseenheid uitkomt. De huurder krijgt een aanslag gebaseerd op de twee laatste onderdelen. Omdat we niet alleen het bedrag van de belastingaanslag 2016 van de waterschappen willen geven, maar net als bij de gemeenten ook de procentuele ontwikkeling ten opzichte van 2015, hebben we ook de tarieven en aanslagen 2015 vermeld. De tarieven 2015 en 2016 van beide waterschappen voor de drie onderdelen staan hieronder vermeld. Waterschap Gebouwd Mutatie Ingezetenen Mutatie Zuiveringsheffing meerpersoonshuishouden Mutatie 2015 2016 2015 2016 2015 2016 Peel en Maasvallei 0,0336% 0,0324% -3,57% 47,62 47,91 0,61% 142,11 139,77-1,65% Roer en Overmaas 0,0217% 0,0216% -0,46% 37,92 39,23 3,45% 142,35 139,77-1,81% De grens van de waterschappen valt niet overal exact samen met de gemeentegrenzen. In Roermond hoort het grondgebied van de voormalige gemeente Swalmen bij het waterschap Peel en Maasvallei, terwijl de rest van de gemeente bij het waterschap Roer en Overmaas hoort. In Maasgouw hoort het grondgebied van de voormalige gemeente Maasbracht bij het waterschap Roer en Overmaas en de rest van de gemeente bij het waterschap Peel en Maasvallei. In die twee gemeenten hebben we daarom twee gemiddelde waterschapslasten berekend voor eigenaar/gebruiker en huurder. Voor huurders dalen de waterschapsheffingen met -0,70% bij Roer en Overmaas tot 179,00 en bij Peel en Maasvallei met -1,08% tot 187,68. Voor Limburg hebben we een gewogen gemiddelde berekend dat daalt met -0,83% van 183,44 naar 181,91. Voor de eigenaar/gebruiker varieert de ontwikkeling van de waterschapsheffingen in 2016 sterker. De gemiddelde waterschapsheffingen zijn het hoogst in Mook en Middelaar met 267,97. In Heerlen zijn deze met gemiddeld 204,05 het laagste. De waterschapslasten voor de eigenaar/gebruiker stijgen in 2016 bij 5 gemeenten. Deze stijging is zeer beperkt en varieert van 0,08% in Beek tot 0,23% ( 0,52) Nuth. In 30 gemeenten dalen de lasten. Belastingoverzicht 2016 25

In Mook en Middelaar is de daling met -2,13% (afgerond 5,80) het hoogst en in Echt-Susteren en Maastricht met -0,01% het laagst. Doordat Maasgouw en Roermond twee keer meetellen komen we nu op 35 gemeenten. Het gewogen gemiddelde daalt met -0,57%, waardoor de waterschapslasten afnemen van 227,87 naar 226,58 voor de eigenaar/gebruiker. Belastingoverzicht 2016 26

3.7. Lastendruk gemeente en waterschap In deze paragraaf kijken we naar de lasten voor de meerpersoonshuishoudens van de onderzochte gemeentelijke heffingen en de waterschapsheffingen. Voor de huurder liggen de lasten van de heffingen van de gemeente en het waterschap in 2016 het laagst in Nederweert gevolgd door Beesel. Gemiddeld zijn de lasten daar respectievelijk 317,93 en 318,68. Het hoogst zijn de lasten in Onderbanken met 699,22 gevolgd door Weert met 693,72. In 14 gemeenten dalen in 2016 de gezamenlijke lasten van gemeente en waterschap voor de huurder. De daling is met -10,58% het sterkst in Maasgouw voor de inwoners die vallen onder het waterschap Roer en Overmaas. In 21 gemeenten stijgen de gezamenlijke lasten. De grootste toename zien we in Vaals met 9,17% gevolgd door Peel en Maas met 8,47%. Ook hier zitten er in de telling 35 gemeenten vanwege het feit dat de inwoners van Maasgouw en Roermond onder twee waterschappen vallen. In Maasgouw dalen de lasten voor huurders (gemeente en waterschap) bij beide waterschappen. In Roermond stijgen de lasten voor huurders bij beide waterschappen. Gemiddeld komen de heffingen van gemeente en het waterschap voor een huurder in 2016 uit op 500,64, een stijging met 0,20% in vergelijking met 2015 ( 499,62). Voor de eigenaar/gebruiker is de aanslag 2016 van de drie gemeentelijke heffingen en van het waterschap het hoogst in Meerssen. De gemiddelde totale last komt daar uit op 1.153,39. Ook in Eijsden-Margraten, Horst aan de Maas, Mook en Middelaar, Nuth, Onderbanken, Schinnen, Voerendaal en Weert komen de totale lasten boven de 1.000. In Beesel is de gemiddelde last van gemeente en waterschap in 2016 met 748,71 het laagst. Gemiddeld is de last van de heffingen van gemeente en waterschap met 1,35% gestegen tot 934,58 in 2016. In zeven gemeenten daalt de gemiddelde last. Hiertoe behoort ook de gemeente Maasgouw zowel voor de delen die onder het waterschap Peel en Maasvallei als onder Roer en Overmaas vallen. In 28 gemeenten stijgt de last. Hiertoe behoort de gemeente Roermond voor beide waterschappen. Daarbij hebben we ook in deze telling met 35 gemeenten te maken. De grootste stijging treedt op in Meerssen: 11,63%. In Venlo is de daling met -1,63% het grootst. Belastingoverzicht 2016 27

4. Lastenontwikkeling bedrijven In dit laatste onderdeel schenken we kort aandacht aan een onderdeel van de gemeentelijke lasten voor bedrijven. We hebben daarvoor gekeken naar de OZB-tarieven 2015 en 2016 voor niet-woningen. We hebben daarvoor gebruik gemaakt van gegevens van de gemeenten zelf. We presenteren ook de WOZ-waarden van de bedrijven 2015 en 2016. Ook deze gegevens ontvangen we van de BsGW en voor de drie, niet aan de BsGW deelnemende gemeenten, van de gemeenten zelf. De ontwikkeling van de WOZ-waarde niet-woningen wijkt af van die bij de woningen. De totale WOZ-waarde woningen van de 33 gemeenten is voor 2016 met 2,67% gestegen terwijl de WOZ-waarde van niet-woningen met 2,91% is gedaald. We zien dat de WOZ-waarde niet-woningen in twee gemeenten stijgt. Dit is in Heerlen: 1,45% (afgerond 31,5 miljoen) en in Venray: 0,70% (afgerond 11 miljoen). In eenendertig gemeenten is sprake is van een daling. In Nuth en Meerssen zijn de grootste dalingen van de WOZ-waarde niet-woningen. Voor Nuth bedraagt de daling 12,58% (afgerond 28,5 miljoen) en voor Meerssen is de daling 11,53% (afgerond 24 miljoen). De verandering van de WOZ-waarde bestaat uit een prijscomponent en een volumecomponent. Deze twee onderliggende componenten zijn niet bekend. Vervolgens kijken we naar de OZB-tarieven. De gemeente met de hoogste tarieven is Sittard-Geleen. De gemeente met de laagste tarieven is Roerdalen. Voorgaande twee jaren was dit Leudal. De tarieven eigenaar en gebruiker tellen in Sittard-Geleen in 2016 op tot 0,8110% en in Roerdalen tot 0,2475%. Bij acht gemeenten daalt het tarief. In 25 gemeenten stijgen de tarieven. De stijging varieert tussen 0,59% in Nederweert tot 43,9% in Meerssen. De gemeenten waar de tarieven boven de 10% stijgen zijn behalve Meerssen, Stein met +14,45% en Weert met +11,29%. Combinatie van de ontwikkeling van de tarieven en van de WOZ-waarde kan iets duidelijk maken van de lastendrukontwikkeling. Maar omdat we geen kennis hebben van de volumecomponent bij de verandering van de WOZ-waarde kunnen wij daar geen uitspraak over doen. Op basis van de tarieven en de WOZ-waarden voor de niet-woningen kunnen we wel een indicatie geven van de opbrengsten. We hebben daarbij geen rekening gehouden met de effecten van leegstand e.d. De zo berekende, theoretische, maximaal haalbare opbrengst van de OZB niet-woningen 2016 blijft voor het totaal van Limburg nagenoeg gelijk aan 2015. Er is een afname berekend van afgerond 560.000 (0,49%) van afgerond 113,6 miljoen naar afgerond 113 miljoen. Voor individuele gemeenten kunnen de verschillen veel groter zijn. Procentueel maar ook in absolute cijfers. Voor 14 gemeenten is een toename van de opbrengst berekend. De stijging bedraagt in Meerssen 27,30% ( 180.263), in Stein is de toename 10,36% ( 162.857) en in Weert 10,24% ( 351.612). Zo zijn er ook 19 gemeenten waar een lagere opbrengst is berekend. Een afname in Eijsden-Margraten met -18,24% is een lagere opbrengst van 203.401 en -10,14% in Beek betekent 213.391 minder. In Venlo daalt de OZB-opbrengst niet-woningen met -5,62% afgerond 0,9 miljoen en de voor Sittard-Geleen berekende lagere opbrengt is afgerond 435.000 en -2,55%. Belastingoverzicht 2016 29

5. Verantwoording onderzoek Onderstaand wordt uitgelegd hoe de berekeningen tot stand zijn gekomen. We hebben de berekeningen en analyses gebaseerd op gegevens, zoals de gemeenten die ons hebben aangeleverd. Voor het aantal inwoners zijn we uitgegaan van de septembercirculaire 2015. Vanaf 2016 doen we een beroep op de BsGW voor het actuele aantal woningen (2016) en de actuele WOZ-waarden 2015 en 2016. Dertig gemeenten zijn bij de BsGW aangesloten, de overige drie gemeenten zijn door ons benaderd waarbij dezelfde insteek is gekozen als die welke de BsGW gehanteerd. Door onze benaderingen kan het voorkomen dat de gemiddelde waarde die de gemeente hanteert bij de berekening van haar tarieven afwijkt van de waarde die de provincie gebruikt heeft. Voor de berekening van het gemiddelde tarief OZB voor de woningen in onze provincie is uitgegaan van een gewogen gemiddelde volgens de formule: T*AW*W AW*W T = het tarief van elke individuele gemeente AW = het aantal woningen. W = gemiddelde WOZ-waarde Bij de berekening van de rioolheffing heeft eveneens een weging plaatsgevonden, waarbij per gemeente een theoretische opbrengst is berekend door het tarief te vermenigvuldigen met het aantal woningen. Vervolgens is de som van deze uitkomst gedeeld door het totaal aantal woningen in Limburg. Hierdoor wordt bereikt dat het tarief in een grote gemeente (bijvoorbeeld Maastricht) een grotere invloed heeft op het gemiddelde provinciale tarief dan een kleine gemeente (bijvoorbeeld Mook en Middelaar). In formulevorm: Ta*AW AW Ta = het tarief per gemeente AW = het aantal woningen. Bij de berekening van het gemiddelde tarief afvalstoffenheffing zijn wij uitgegaan van een modaal tarief voor een huishouden van drie à vier personen. Voor de berekening van het provinciaal gemiddelde hebben we per gemeente een theoretische opbrengst berekend door het modaal tarief te vermenigvuldigen met het aantal woningen. Het totaal van deze theoretische opbrengst hebben we vervolgens gedeeld door het totaal aantal woningen. 1 1 We gaan er vanuit dat in alle woningen zogenaamde modale gezinnen wonen. In de praktijk is dat natuurlijk niet zo. Belastingoverzicht 2016 31

In formulevorm: Ta* AW AW Ta = het tarief van een huishouden van één of twee ouders met twee inwonende kinderen AW = het aantal woningen. Belastingoverzicht 2016 32

Bijlagen Belastingoverzicht 2016 33

Bijlage 1 Inwoners en woningen BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente Regio Inwoners Inwonersklasse Woningen 2015 2016 Beek Westelijke Mijnstreek 16.214 10.001-20.000 7.569 Beesel Noord-Limburg 13.511 10.001-20.000 6.550 Bergen Noord-Limburg 13.152 10.001-20.000 5.522 Brunssum Parkstad 28.656 20.001-50.000 14.968 Echt-Susteren Midden-Limburg 31.947 20.001-50.000 14.864 Eijsden-Margraten Maastricht & Heuvelland 24.967 20.001-50.000 10.578 Gennep Noord-Limburg 17.280 10.001-20.000 7.235 Gulpen-Wittem Maastricht & Heuvelland 14.497 10.001-20.000 6.710 Heerlen Parkstad 87.500 50.001 - > 48.259 Horst aan de Maas Noord-Limburg 41.661 20.001-50.000 16.790 Kerkrade Parkstad 46.524 20.001-50.000 24.111 Landgraaf Parkstad 37.456 20.001-50.000 18.005 Leudal Midden-Limburg 36.244 20.001-50.000 15.275 Maasgouw Midden-Limburg 23.766 20.001-50.000 10.857 Maastricht Maastricht & Heuvelland 122.397 50.001 - > 60.841 Meerssen Maastricht & Heuvelland 19.063 10.001-20.000 8.579 Mook en Middelaar Noord-Limburg 7.762 0-10.000 3.625 Nederweert Midden-Limburg 16.776 10.001-20.000 6.943 Nuth Parkstad 15.495 10.001-20.000 7.018 Onderbanken Parkstad 7.866 0-10.000 3.643 Peel en Maas Noord-Limburg 43.448 20.001-50.000 17.365 Roerdalen Midden-Limburg 20.699 20.001-50.000 9.336 Roermond Midden-Limburg 57.005 50.001 - > 27.309 Schinnen Westelijke Mijnstreek 12.992 10.001-20.000 5.787 Simpelveld Parkstad 10.844 10.001-20.000 5.123 Sittard-Geleen Westelijke Mijnstreek 93.724 50.001 - > 47.487 Stein Westelijke Mijnstreek 25.134 20.001-50.000 11.606 Vaals Maastricht & Heuvelland 9.694 0-10.000 5.736 Valkenburg a/d Geul Maastricht & Heuvelland 16.618 10.001-20.000 8.290 Venlo Noord-Limburg 100.536 50.001 - > 49.379 Venray Noord-Limburg 43.202 20.001-50.000 17.995 Voerendaal Parkstad 12.397 10.001-20.000 5.572 Weert Midden-Limburg 48.914 20.001-50.000 21.919 Totaal 1.117.941 530.846 Belastingoverzicht 2016 35

Bijlage 2 WOZ-waarde woningen BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente cijfers x 1 Totale WOZ-waarde woningen Gemiddelde WOZ-waarde woningen 2015 2016 2015 2016 Beek 1.310.722.000 1.367.129.000 173.170 180.622 Beesel 1.073.648.000 1.123.135.000 163.916 171.471 Bergen 1.098.438.000 1.131.082.000 198.920 204.832 Brunssum 1.868.900.000 1.906.802.000 124.860 127.392 Echt-Susteren 2.655.005.000 2.753.141.000 178.620 185.222 Eijsden-Margraten 2.400.959.000 2.456.384.000 226.977 232.216 Gennep 1.491.481.000 1.565.634.000 206.148 216.397 Gulpen-Wittem 1.310.870.000 1.338.783.000 195.361 199.521 Heerlen 5.453.797.000 5.595.975.000 113.011 115.957 Horst aan de Maas 3.846.865.000 3.872.617.000 229.116 230.650 Kerkrade 2.908.111.000 2.886.338.000 120.613 119.710 Landgraaf 2.588.680.000 2.669.545.000 143.776 148.267 Leudal 3.129.073.000 3.214.903.000 204.849 210.468 Maasgouw 2.076.570.000 2.077.815.000 191.266 191.380 Maastricht 10.051.092.000 10.447.000.000 165.203 171.710 Meerssen 1.802.063.000 1.872.488.000 210.055 218.264 Mook en Middelaar 907.045.000 898.288.000 250.219 247.804 Nederweert 1.560.051.000 1.613.623.000 224.694 232.410 Nuth 1.322.713.000 1.386.921.000 188.474 197.623 Onderbanken 589.747.000 604.950.000 161.885 166.058 Peel en Maas 3.807.721.000 3.868.899.000 219.276 222.799 Roerdalen 1.775.876.000 1.825.575.000 190.218 195.541 Roermond 4.492.900.000 4.705.898.000 164.521 172.320 Schinnen 1.077.281.000 1.098.697.000 186.155 189.856 Simpelveld 790.550.000 805.688.000 154.314 157.269 Sittard-Geleen 6.892.525.000 7.093.557.000 145.146 149.379 Stein 1.960.070.000 2.018.700.000 168.884 173.936 Vaals 764.445.000 806.502.000 133.271 140.604 Valkenburg a/d Geul 1.579.895.000 1.623.240.000 190.578 195.807 Venlo 7.853.762.000 8.211.561.000 159.051 166.297 Venray 3.701.728.306 3.685.654.000 205.709 204.815 Voerendaal 1.117.207.000 1.152.904.000 200.504 206.910 Weert 4.471.793.000 4.448.906.000 204.014 202.970 89.731.583.306 92.128.334.000 169.035 173.550 Belastingoverzicht 2016 36

Bijlage 3 OZB-tarieven en bijbehorende aanslag woningen BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente cijfers x 1 Tarief eigenaar woningen % %-Mutatie tarief OZB-aanslag eigenaar %-Mutatie OZBaanslag 2015 2016 2015 2016 Beek 0,1535% 0,1514% -1,37% 265,82 273,46 2,88% Beesel 0,1137% 0,1140% 0,26% 186,37 195,48 4,89% Bergen 0,1209% 0,1242% 2,75% 240,49 254,44 5,80% Brunssum 0,1762% 0,1748% -0,79% 220,00 222,68 1,22% Echt-Susteren 0,1443% 0,1442% -0,07% 257,75 267,09 3,62% Eijsden-Margraten* 0,1465% 0,1492% 1,84% 332,52 346,47 4,19% Gennep 0,1236% 0,1187% -3,96% 254,80 256,86 0,81% Gulpen-Wittem 0,1570% 0,1650% 5,10% 306,72 329,21 7,33% Heerlen 0,1842% 0,1965% 6,68% 208,17 227,86 9,46% Horst aan de Maas 0,1641% 0,1632% -0,55% 375,98 376,42 0,12% Kerkrade 0,1992% 0,2086% 4,72% 240,26 249,72 3,93% Landgraaf 0,1885% 0,1882% -0,16% 271,02 279,04 2,96% Leudal 0,1134% 0,1180% 4,06% 232,30 248,35 6,91% Maasgouw 0,1095% 0,1113% 1,64% 209,44 213,01 1,70% Maastricht 0,1390% 0,1350% -2,88% 229,63 231,81 0,95% Meerssen 0,1419% 0,1881% 32,56% 298,07 410,55 37,74% Mook en Middelaar 0,1350% 0,1378% 2,07% 337,80 341,47 1,09% Nederweert 0,1321% 0,1333% 0,91% 296,82 309,80 4,37% Nuth 0,1556% 0,1538% -1,16% 293,27 303,94 3,64% Onderbanken 0,1919% 0,1857% -3,23% 310,66 308,37-0,74% Peel en Maas 0,1013% 0,1030% 1,68% 222,13 229,48 3,31% Roerdalen 0,1245% 0,1230% -1,20% 236,82 240,52 1,56% Roermond 0,1482% 0,1434% -3,24% 243,82 247,11 1,35% Schinnen 0,1621% 0,1609% -0,74% 301,76 305,48 1,23% Simpelveld 0,2011% 0,2011% 0,00% 310,33 316,27 1,91% Sittard-Geleen 0,1856% 0,1824% -1,72% 269,39 272,47 1,14% Stein 0,1646% 0,1709% 3,83% 277,98 297,26 6,93% Vaals 0,1448% 0,1442% -0,41% 192,98 202,75 5,06% Valkenburg a/d Geul 0,1575% 0,1594% 1,21% 300,16 312,12 3,98% Venlo 0,2035% 0,2021% -0,69% 323,67 336,09 3,84% Venray 0,1434% 0,1505% 4,95% 294,99 308,25 4,50% Voerendaal 0,1557% 0,1625% 4,37% 312,18 336,23 7,70% Weert 0,1138% 0,1270% 11,60% 232,17 257,77 11,03% Gemiddelde 0,1546% 0,1571% 1,62% 261,33 272,65 4,33% * het tarief 2015 is aangepast Belastingoverzicht 2016 37

Bijlage 4 Rioolheffing BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente cijfers x 1 Rioolheffing eigenaar Rioolheffing gebruiker Rioolheffing eigenaar/ gebruiker Rioolheffing eigenaar Rioolheffing gebruiker Rioolheffing eigenaar/ gebruiker %-Mutatie lasten Rioolheffing 2015 2015 2015 2016 2016 2016 Beek* 217,09 0,00 217,09 220,09 0,00 220,09 1,38% Beesel 192,00 0,00 192,00 179,00 0,00 179,00-6,77% Bergen 191,13 0,00 191,13 201,13 0,00 201,13 5,23% Brunssum 255,00 0,00 255,00 255,00 0,00 255,00 0,00% Echt-Susteren 252,60 0,00 252,60 252,60 0,00 252,60 0,00% Eijsden-Margraten 288,50 0,00 288,50 293,50 0,00 293,50 1,73% Gennep 166,40 60,00 226,40 173,06 63,60 236,66 4,53% Gulpen-Wittem 225,00 0,00 225,00 232,00 0,00 232,00 3,11% Heerlen 83,88 96,12 180,00 87,40 100,16 187,56 4,20% Horst aan de Maas 206,00 0,00 206,00 206,00 0,00 206,00 0,00% Kerkrade 0,00 211,00 211,00 0,00 215,00 215,00 1,90% Landgraaf 83,21 125,50 208,71 97,73 140,30 238,03 14,05% Leudal 253,15 0,00 253,15 253,15 0,00 253,15 0,00% Maasgouw 95,64 106,20 201,84 98,52 109,44 207,96 3,03% Maastricht 130,67 45,44 176,11 131,98 45,89 177,87 1,00% Meerssen 124,33 202,02 326,35 127,13 206,56 333,69 2,25% Mook en Middelaar 230,10 0,00 230,10 230,10 0,00 230,10 0,00% Nederweert 212,50 0,00 212,50 215,69 0,00 215,69 1,50% Nuth 0,00 248,40 248,40 0,00 285,60 285,60 14,98% Onderbanken 0,00 298,20 298,20 0,00 306,52 306,52 2,79% Peel en Maas 104,80 157,20 262,00 54,00 216,00 270,00 3,05% Roerdalen 0,00 199,80 199,80 0,00 204,80 204,80 2,50% Roermond 164,70 0,00 164,70 166,18 0,00 166,18 0,90% Schinnen 0,00 275,00 275,00 0,00 277,75 277,75 1,00% Simpelveld 0,00 255,00 255,00 0,00 260,00 260,00 1,96% Sittard-Geleen 177,36 0,00 177,36 183,10 0,00 183,10 3,24% Stein 227,00 0,00 227,00 204,00 0,00 204,00-10,13% Vaals 82,08 152,10 234,18 85,34 153,40 238,74 1,95% Valkenburg a/d Geul 0,00 254,00 254,00 0,00 254,00 254,00 0,00% Venlo 0,00 170,90 170,90 0,00 172,98 172,98 1,22% Venray 87,66 119,64 207,30 90,03 121,41 211,44 2,00% Voerendaal 0,00 250,00 250,00 0,00 250,00 250,00 0,00% Weert 0,00 241,44 241,44 0,00 246,24 246,24 1,99% Gemiddelde 208,35 212,66 2,07% * het tarief 2015 is aangepast Belastingoverzicht 2016 38

Bijlage 5 Afvalstoffenheffing BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente cijfers x 1 Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing 2015 2016 %-Mutatie lasten Afvalstoffenheffing Beek 191,99 200,28 4,32% Beesel 131,00 131,00 0,00% Bergen* 168,01 161,01-4,17% Brunssum 224,30 224,36 0,03% Echt-Susteren 214,05 214,05 0,00% Eijsden-Margraten* 191,00 210,00 9,95% Gennep 181,35 189,95 4,74% Gulpen-Wittem 201,00 207,00 2,99% Heerlen 315,87 306,30-3,03% Horst aan de Maas 169,67 171,03 0,80% Kerkrade 217,00 222,00 2,30% Landgraaf* 255,80 230,20-10,01% Leudal* 164,70 169,07 2,65% Maasgouw 173,52 164,28-5,33% Maastricht 277,24 280,07 1,02% Meerssen 183,00 183,00 0,00% Mook en Middelaar 203,59 192,36-5,52% Nederweert 133,76 130,25-2,62% Nuth 191,00 191,00 0,00% Onderbanken 207,25 213,70 3,11% Peel en Maas* 205,00 195,00-4,88% Roerdalen 154,74 151,32-2,21% Roermond 201,00 204,00 1,49% Schinnen* 187,95 200,04 6,43% Simpelveld 179,75 184,75 2,78% Sittard-Geleen 238,40 246,33 3,33% Stein 228,64 231,00 1,03% Vaals 245,95 298,95 21,55% Valkenburg a/d Geul 148,25 148,25 0,00% Venlo 226,00 197,39-12,66% Venray* 162,99 168,22 3,21% Voerendaal 234,00 236,00 0,85% Weert 259,80 259,80 0,00% Gemiddelde 224,54 222,69-0,82% * het tarief 2015 is aangepast Belastingoverzicht 2016 39

Bijlage 6 Totale gemeentelijke heffingen BELASTINGOVERZICHT 2016 Gemeente cijfers x 1 Totale gem. heffing huurder %-Mutatie totale lasten gem.heffing huurder Totale gem. heffing eigenaar/gebruiker 2015 2016 2015 2016 %-Mutatie totale lasten gem. heffing eigenaar/gebruiker Beek 191,99 200,28 4,32% 674,90 693,83 2,81% Beesel 131,00 131,00 0,00% 509,37 505,48-0,76% Bergen 168,01 161,01-4,17% 599,63 616,58 2,83% Brunssum 224,30 224,36 0,03% 699,30 702,04 0,39% Echt-Susteren 214,05 214,05 0,00% 724,40 733,74 1,29% Eijsden-Margraten 191,00 210,00 9,95% 812,02 849,97 4,67% Gennep 241,35 253,55 5,05% 662,55 683,47 3,16% Gulpen-Wittem 201,00 207,00 2,99% 732,72 768,21 4,84% Heerlen 411,99 406,46-1,34% 704,04 721,72 2,51% Horst aan de Maas 169,67 171,03 0,80% 751,65 753,45 0,24% Kerkrade 428,00 437,00 2,10% 668,26 686,72 2,76% Landgraaf 381,30 370,50-2,83% 735,53 747,27 1,60% Leudal 164,70 169,07 2,65% 650,15 670,57 3,14% Maasgouw 279,72 273,72-2,15% 584,80 585,25 0,08% Maastricht 322,68 325,96 1,02% 682,98 689,75 0,99% Meerssen 385,02 389,56 1,18% 807,42 927,24 14,84% Mook en Middelaar 203,59 192,36-5,52% 771,49 763,93-0,98% Nederweert 133,76 130,25-2,62% 643,08 655,74 1,97% Nuth 439,40 476,60 8,47% 732,67 780,54 6,53% Onderbanken 505,45 520,22 2,92% 816,11 828,59 1,53% Peel en Maas 362,20 411,00 13,47% 689,13 694,48 0,78% Roerdalen 354,54 356,12 0,45% 591,36 596,64 0,89% Roermond 201,00 204,00 1,49% 609,52 617,29 1,27% Schinnen 462,95 477,79 3,21% 764,71 783,27 2,43% Simpelveld 434,75 444,75 2,30% 745,08 761,02 2,14% Sittard-Geleen 238,40 246,33 3,33% 685,15 701,90 2,44% Stein 228,64 231,00 1,03% 733,62 732,26-0,19% Vaals 398,05 452,35 13,64% 673,11 740,44 10,00% Valkenburg a/d Geul 402,25 402,25 0,00% 702,41 714,37 1,70% Venlo 396,90 370,37-6,68% 720,57 706,46-1,96% Venray 282,63 289,63 2,48% 665,28 687,91 3,40% Voerendaal 484,00 486,00 0,41% 796,18 822,23 3,27% Weert 501,24 506,04 0,96% 733,41 763,81 4,15% Gemiddelde 316,18 318,73 0,81% 694,22 708,00 1,98% Belastingoverzicht 2016 40