Bosch vandaag
De Bosch-visie Waarde creëren waarden beleven Als toonaangevend technologisch en dienstverlenend bedrijf benutten wij wereldwijd onze kansen om op een krachtige manier verder te groeien. Wij koesteren de ambitie om met behulp van innovatieve en nuttige oplossingen de levenskwaliteit te verbeteren. We vertrouwen daarbij op onze kerncompetenties op het vlak van de auto- en de industriële technologie en ons aanbod voor professioneel en privégebruik. Bij alles wat we doen streven we naar duurzaam economisch succes en een leiderspositie op de markt. Zelfstandig ondernemerschap en financiële onafhankelijkheid laten ons toe om te handelen op lange termijn. In de geest van de stichter van onze onderneming hechten wij, overal waar we actief zijn, bijzondere aandacht aan maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid. We overtuigen onze klanten met innovatiekracht en rendabiliteit, betrouwbaarheid en kwaliteit. Onze structuren, processen en managementtools zijn transparant en doelgericht. Ze ondersteunen de eisen van al onze activiteiten. Wij handelen volgens gemeenschappelijke principes en worden voortgestuwd door de wil om samen vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Alle medewerkers zijn overal ter wereld met elkaar verbonden door de unieke band die is ontstaan door elke dag naar de Bosch waarden te handelen. We putten uit de culturele diversiteit: onze opdrachten zijn uitdagingen, we engageren ons graag en zijn er trots op om bij Bosch te werken.
Inhoudsopgave 4 De Bosch Groep: overzicht 5 Kerngegevens 6 Boekjaar 2011 10 Technologie en innovaties 18 Automobieltechnologie 24 Industriële technologie 28 Consumentenproducten en bouwtechnologie 32 Onze verantwoordelijkheid 38 Robert Bosch Stichting 40 De Bosch Groep in de Benelux 46 Mijlpalen in de Bosch-geschiedenis 50 Management 51 Hoe ons contacteren Cover De boom staat symbool voor het evenwicht tussen economisch en technologisch handelen enerzijds, en ecologisch en maatschappelijk handelen anderzijds.
De Bosch Groep: overzicht Aandeelhouders van Robert Bosch GmbH Robert Bosch Stiftung GmbH 92 % aandelen geen stemrecht Familie Bosch 7 % aandelen 7 % stemrecht Robert Bosch Industrietreuhand KG 93 % stemrecht Robert Bosch GmbH 1 % aandelen geen stemrecht De Bosch Groep is een internationaal toonaangevend technologisch en dienstverlenend bedrijf. Met automobiel- en industriële technologie, consumentenproducten en bouwtechnologie genereerden de medewerkers in het boekjaar 2011 een omzet van 51,5 miljard euro. De Bosch Groep bestaat uit Robert Bosch GmbH en meer dan 350 dochtermaatschappijen en regionale filialen in ongeveer 60 landen. Als we ook rekening houden met de verkooppartners is Bosch in ongeveer 150 landen vertegenwoordigd. Die wereldwijde aanwezigheid op het vlak van ontwikkeling, productie en verkoop is een essentiële voorwaarde voor verdere groei. In 2011 investeerde Bosch 4,2 miljard euro in onderzoek en ontwikkeling en vroeg wereldwijd meer dan 4 126 patenten aan. Met al zijn producten en diensten en met innovatieve en nuttige oplossingen bevordert Bosch de levenskwaliteit van mensen. De firma werd in 1886 door Robert Bosch (1861 1942) in Stuttgart opgericht als 'Werkplaats voor fijne mechaniek en elektrotechniek'. De vennootschapsstructuur van Robert Bosch GmbH staat garant voor de ondernemingsautonomie van de Bosch Groep. Die structuur laat de onderneming toe om op lange termijn te plannen en te investeren in toekomstgerichte oplossingen. 92% van de aandelen van Robert Bosch GmbH is in handen van de Robert Bosch Stiftung GmbH, een instelling van algemeen nut. De meerderheid van het stemrecht ligt bij de Robert Bosch Industrietreuhand KG. Die vervult de ondernemingsfuncties. De overige aandelen zijn in handen van de familie Bosch en Robert Bosch GmbH.
Kerngegevens Bosch vandaag 4 5 Bosch Groep 2010 2011 Omzet 47259 51 494 Procentuele verandering tov vorig jaar + 24 + 9,0 Omzet buiten Duitsland in procent 77 77 Investeringen in onderzoek en ontwikkeling 3810 4 190 in% van omzet 8,1 8,1 Investeringen in activa 2379 3 226 in% van de afschrijvingen 100 142 Medewerkers jaargemiddelde 276418 295 256 op 1 januari 2011/2012 283507 302 519 Balanstotaal 52683 54 616 Eigen vermogen 26243 26 917 in% van het balanstotaal 50 49 Resultaat voor belastingen 3485 2 628 in% van omzet 7,4 5,1 Resultaat na belastingen 2489 1 820 Overgedragen winst (dividenden van Robert Bosch GmbH) 82 88 Waarde in miljoen euro Meer informatie op het internet: www.bosch.com
Boekjaar 2011 Tec Industrial hnol ogy and Inn ovat ion De Bosch Groep realiseerde in het 125ste jaar van haar bestaan krachtige omzetgroeicijfers, hoewel de wereldeconomie in de loop van het jaar sterker terugliep dan verwacht. Een bijzonder sterke toename konden we optekenen in de afdeling Industriële technologie. Ook de Automobieltechnologie deed het goed terwijl de divisie Consumentenproducten en bouwtechnologie haar gestage groei verder zet. Ondanks de goede ontwikkeling van de omzet bleef het resultaat onder onze verwachtingen. Redenen daarvoor waren de hoge investeringen in nieuwe bedrijfstakken en de bijzondere lasten door eenmalige effecten. In 2012 blijft de economische situatie gespannen wegens de schuldencrisis, vooral in de eurozone. Wij stellen ons daarom in op een verdere vertraging van de groei van de wereldeconomie en sluiten de mogelijkheid van een tijdelijke recessie in Europa niet uit. Daarom zien we het als een belangrijke opgave om nog flexibeler en wendbaarder te worden. balance living Con sumer Technology Goods and Building Technology
Bosch vandaag 6 7 Bosch Groep ziet stevige omzetstijging in 2011 Ondanks de wereldwijde conjuncturele afkoeling verhoogde de Bosch Groep zijn omzet in 2011 met 9,0% tot 51,5 miljard euro. Daarmee overtrof de omzet niet alleen voor het eerst de kaap van 50 miljard euro, maar ook onze verwachtingen. In Europa steeg de omzet nominaal met 9,6% tot 30,4 miljard euro en overschreed zo voor het eerst opnieuw het niveau van voor de crisis van 2007. Tegelijk bouwden we onze wereldwijde aanwezigheid verder uit. In de regio Azië- Pacific waren we met een toename van 8,9% tot 12 miljard euro succesvol, hoewel het groeitempo achterbleef ten opzichte van de uitzonderlijke groei van het jaar ervoor. Ook in Noord- en Zuid-Amerika zien we een toename van 6,9% tot 9,2 miljard euro. Innovaties lonen in alle divisies Alle drie divisies kenden een gunstige ontwikkeling in 2011. De divisie Automobieltechnologie kende een omzetstijging van 8,2% tot 30,4 miljard euro. De divisie Industriële technologie zette zijn krachtige groei door in het jaar 2011. De omzet steeg met 21% tot 8 miljard euro. In de divisie Consumentenproducten en bouwtechnologie vergrootten we de omzet met 4,4% tot 13,1 miljard euro. Wereldwijd 19 000 medewerkers extra in dienst Tegen de achtergrond van krachtige groei heeft de Bosch Groep in 2011 wereldwijd 19 000 extra medewerkers aangeworven. Het aantal medewerkers steeg in de loop van het jaar met bijna 7% tot 302 500.
Bedrijfsklimaat gekenmerkt door volatiliteit en diepgaande veranderingen De Bosch Groep is actief in een zeer dynamische omgeving die wordt gekenmerkt door een toenemende volatiliteit en versnelde veranderingen. Daartoe behoren verdere globalisering, verstedelijking, demografische uitdagingen, maar ook megatrends zoals energie-efficiëntie, klimaatbescherming en zuinig gebruik van grondstoffen. Bovendien spelen informatie-, communicatie- en internettechnologieën een steeds grotere rol in het competitieve landschap. Strategie van waardecreatie Duurzaam succes in deze dynamische en volatiele omgeving vereist een evenwicht tussen het creëren en behouden van waarden. Onze daarop gerichte strategie oriënteert zich op de algemene doelstellingen van een krachtige ontwikkeling en het verzekeren van de financiële onafhankelijkheid. Als technologie- en dienstverlenend bedrijf bevorderen wij met innovatieve en nuttige oplossingen de levenskwaliteit en daarmee willen we een leidinggevende marktpositie bereiken en uitbouwen in de sectoren waarin we actief zijn. Verhoging van flexibiliteit en wendbaarheid Wij stellen ons in op de conjuncturele onzekerheden door maatregelen te nemen die de flexibiliteit van de onderneming verhogen. Een van de doelstellingen is een aanzienlijke verlaging van de drempel tot waar de omzet in crisissituaties kan zakken zonder operatieve verliezen te boeken. Met het oog op de zich steeds sneller wijzigende omstandigheden verbeteren we ook de wendbaarheid van de onderneming. We richten ons op het vereenvoudigen en versnellen van interne processen en de processen ten opzichte van klanten en leveranciers. Dit bereiken we enerzijds door het invoeren van normen en anderzijds door
Bosch vandaag 8 9 De Bosch Groep is actief in de volgende sectoren: Automobieltechnologie Automatiseringstechnologie Verpakkingstechnologie Zonne-energie Elektrisch gereedschap Verwarmingstechnologie Huishoudelijke apparaten Beveiligingssystemen het verleggen van beslissingscompetenties naar de bedrijfssectoren. Belangrijke kernelementen van onze strategie zijn een sterke wereldwijde aanwezigheid, een hoge innovatiekracht en een gerichte diversificatie. Verdere uitbouw in wereldwijde groeiregio's We willen onze marktpositie wereldwijd verder uitbouwen. De focus ligt op de groeiregio's in Azië, Zuid-Amerika en Middenen Oost-Europa. Het ontsluiten van een markt gaat gepaard met het consequent uitbouwen van de waardecreatie ter plaatse. We richten onze aandacht ook steeds meer op Afrika en het Midden-Oosten, waar we verdelers gaan uitbreiden en vertegenwoordigingen oprichten. Duurzaamheid als toekomstgerichte innovatiekracht Globale kernthema's zoals energie en milieubescherming, maar ook de demografische ontwikkeling en de verstedelijking zijn voor ons belangrijke drijvende krachten achter innovatie. Bijna de helft van onze inspanningen op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (4,2 miljard euro) gaat naar producten die een bijdrage leveren aan energie-efficiëntie, het behoud van natuurlijke bronnen en milieubescherming. Ongeveer 40% van de omzet behalen we met deze producten.
Technologie en innovaties Onze innovatieve geest heeft ons altijd gestimuleerd om nieuwe technologieën te ontwikkelen en ze klaar te maken voor de markt. En eveneens om bestaande technologieën verder te verbeteren. Vandaag helpt deze spirit ons om de grote uitdaging van de 21e eeuw aan te gaan: klimaatverandering, grondstoffenschaarste en de razendsnelle ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie (internet van dingen en diensten). Dit blijft de focus van onze 38 500 onderzoekers en ontwikkelaars. Ongeveer 1 300 van hen zijn werkzaam in de centrale afdeling Research en Advanced Engineering. Zij ontwikkelen, testen en onderzoeken innovatieve systemen, componenten, technologieën en methoden. En daarbij draait het altijd om duurzaamheid. Daarom verbeteren we zowel bestaande technologische systemen, zoals efficiëntere verbrandingsmotoren of industriele machines en installaties, en werken we tegelijkertijd aan toepassingen voor de toekomst, zoals systemen voor hernieuwbare energie en oplossingen voor de elektromobiliteit. 4 126 patenten heeft Bosch ingediend in 2011.
Bosch vandaag 10 11 Wereldwijd netwerk Door het wereldwijd verbinden van onze onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten combineren we de troeven van de verschillende regio's en brengen we wereldwijd innovaties op gang. Een voorbeeld hiervan is het uitgebreide research- and developmentcentrum in Yokohama, waar we onder andere bestuurdersassistentiesystemen ontwerpen die gericht zijn op de behoeften van de Japanse markt. In Duitsland bouwen we in Renningen de nieuwe vestiging voor Research en Advanced Engineering waar we onze innovatieve capaciteiten in de regio Stuttgart centraliseren. Ook afgelopen jaar behoorden we met 4 126 patentaanvragen tot één van de meest vindingrijke ondernemingen. Het internet van dingen en diensten Een van de megatrends van de volgende jaren is het "internet of things and services" (internet van dingen en diensten). Dit vereist niet alleen de wereldwijde informatie-uitwisseling door mensen, maar ook communicatie door dingen: machines, toestellen en gebouwen. Dit gaat ons leven veranderen en in veel
St. Petersburg Schwieberdingen Hildesheim Schillerhöhe Palo Alto Pittsburgh Renningen toekomstige vestiging voor onderzoek en advanced engineering Internationale research bij Bosch Researchvestigingen Nieuwe researchvestigingen sectoren leiden tot efficiëntere processen en nieuwe businessmodellen. Wij geven deze verandering ook actief vorm. Onze dochtermaatschappij Bosch Software Innovations GmbH werkt hiervoor platformoplossingen uit en ondersteunt de divisies bij het gebruik ervan. Onze afdeling Automotive Aftermarket biedt bijvoorbeeld een internetcompatibel voertuigdiagnosesysteem voor werkplaatsen aan dat constant bijleert en zo de efficiëntie bij reparaties en onderhoud voor de klant verhoogt. Een ander belangrijk toekomstperspectief is mobiliteit. Wij engageren ons samen met andere ondernemingen uit de automobielsector in het project sim TD, wat staat voor sichere intelligente Mobilität, Testfeld Deutschland (veilige en intelligente mobiliteit, praktijktest Duitsland). Om het rijden veiliger, comfortabeler en efficiënter te maken, worden nieuwe functies getest die gebaseerd zijn op de communicatietechnologieën Car-to-Car-(C2C) en Car-to-Infrastructure-(C2I). Hierbij worden auto's met elkaar en met de verkeersinfrastructuur, bijvoorbeeld met verkeerscontrolecentra, in een netwerk opgenomen waardoor ze gegevens kunnen uitwisselen. Sinds 2011 opereert de software- en systeemtechnologieafdeling van de Bosch Groep onder de naam Bosch Software Innovations GmbH. De onderneming vindt zijn oorsprong in het in 2008 over-
Bosch vandaag 12 13 Tokio/Yokohama Shanghai genomen Innovations Software Technology GmbH, Singapore dat een op Java gebaseerd Business-Rules-Management-systeem ontwikkelde. Complexe business regels en de beslissingslogica in processen of systemen worden er grafisch mee weergegeven en beschreven. Door het automatisch genereren van codes kunnen wijzigingen snel doorgevoerd worden zonder dat de software moet worden herschreven. De Visual Rules van Bosch Software Innovations worden bijvoorbeeld gebruikt in Private Banking voor het verhinderen van witwaspraktijken en handel met voorkennis of bij het beoordelen van kredietrisico's. Bosch Software Innovations is bovendien actief in het ontwikkelen van complete ERP-systemen voor bedrijven, softwareoplossingen voor de controle van aanmeldingen bij ziekenfondsen en brancheonafhankelijke IT-consultancy. Het gamma werd uitgebreid met de oplossingen van de in 2011 overgenomen firma inubit AG uit Berlijn. Met de software inubit-suite voor Business Process Management kunnen in de toekomst volledige ondernemingsprocessen geautomatiseerd en IT-landschappen geüniformiseerd worden. Ook op het vlak van elektromobiliteit speelt onze software- en systeemafdeling een toonaangevende rol. In Singapore zijn we in 2011 gestart met het in de praktijk brengen van een oplaad-infrastructuur voor elektrische auto's. Een softwareplatform stuurt niet alleen de werking van de infrastructuur, maar zorgt er ook voor dat veel bedrijven met hun eigen business modellen erbij kunnen worden betrokken. Eenmaal het systeem voltooid is, zal
Ontwikkelingscentrum Yokohama: test van een ABS/ESP -eenheid op elektromagnetische compatibiliteit. het in Singapore mogelijk zijn om via het internet laadstations en parkeerplaatsen te reserveren en de afgenomen stroom onmiddellijk aan te rekenen of de interactie tussen mobiliteit en energie in een stadstaat aan te sturen. De auto's en de systemen van de aanbieders wisselen volautomatisch informatie uit. Daardoor is het project ook een toepassingsvoorbeeld van het web 3.0, ook wel "internet van dingen en diensten" genoemd. Efficiënte en kostenbesparende aandrijvingen Verbrandingsmotoren zullen nog lang de overheersende aandrijving voor voertuigen blijven. We blijven de CO 2 -voetafdruk verkleinen en onderzoeken bijvoorbeeld hoe de warmte van de uitlaatgassen goed kan worden benut. Nog steeds gaat bij de verbranding van brandstof een groot deel van de energie ongeveer een derde in de vorm van afvalwarmte in de uitlaatgassen verloren. Het potentieel voor een lager brandstofverbruik en een
Bosch vandaag 14 15 verminderde uitstoot van koolstofdioxide ligt daarbij tussen 3 en 5%. De aanvaarding van elektrische auto's door een brede laag van de bevolking staat of valt met het rijbereik en de kosten. Onze researchers onderzoeken met welke materialen en met welke materiaalsamenstelling elektrische aandrijvingen zo gunstig mogelijk gerealiseerd kunnen worden op het gebied van grondstoffen en kosten. Samen met onze inkoopafdeling observeren onze onderzoekers ononderbroken de grondstoffenmarkt om schaarste vroegtijdig op te merken en alternatieve strategieën te ontwikkelen. Adaptief gebouw Duurzaamheid is ook het motto van een toekomstgericht project van de divisie Industriële technologie. Samen met twee instituten van de Universiteit van Stuttgart bouwt de afdeling Drive and Control Technology het eerste prototype ter wereld voor een adaptief gebouw op schaal 1:1. Bij zo'n gebouw vlakken hydraulische cilinders, sturingen en regelingen mogelijke belastingen en spanningen uit die ontstaan door bewegingen of trillingen bijvoorbeeld bij stormen, aardbevingen of zware sneeuwmassa's. Op lange termijn wordt zo een stabiele en ultralichte constructie mogelijk die het verbruik van grondstoffen voor gebouwen in belangrijke mate kan reduceren. De nieuwe technologie zou kunnen worden ingezet voor stadiondaken of voor dragende constructies voor wolkenkrabbers. Fotovoltaïek, het gebruik van zonne-energie om stroom op te wekken, gaat in de toekomst een steeds grotere rol spelen. De zon is immers de meest productieve bron van hernieuwbare energie. Wij verbeteren onze producten voortdurend: zowel de klassieke
cellen en modules op basis van kristallijn silicium als de modules op basis van dunne-film technologie. Meer levenskwaliteit voor patiënten Meer dan 50 000 mensen, vooral in de VS, doen een beroep op technologie van Bosch Healthcare om gezondheidsgegevens zoals gewicht, bloeddruk, bloedsaturatie of bloedsuikerwaarden naar medische centra te sturen. Als de gegevens abnormale waarden vertonen, dan neemt het vakpersoneel contact op met de patiënt. De gezondheidstoestand van patiënten met een chronische aandoening, zoals hartproblemen of diabetes, kan op deze manier constant worden gevolgd, zonder al te veel bezoekjes aan de arts. De betrokkenen blijven gewoon in hun vertrouwde omge- Een noodoproepsysteem voor thuis bestaat uit twee delen: het basistoestel met handenvrijfunctie is via een telefoonlijn verbonden met een noodcentrale die de klok rond bezet is. In een noodgeval kan de gebruiker alarm slaan via een radiografische zender die hij/zij in de vorm van een armband, halsketting of broche altijd bij zich draagt.
Bosch vandaag 16 17 ving, wat de levenskwaliteit verbetert en de gezondheidszorg ontlast. Experten berekenden op basis van uitgevoerde studies een kostenbesparing van tot 13% per patiënt. Onder Bosch Healthcare werd in 2011 ook de productafdeling Care Solutions opgenomen. Deze afdeling ressorteerde tot dusver onder Bosch Security Systems en biedt systemen aan om hulp op te roepen, ofwel om van thuis uit met een druk op de knop contact op te nemen met een noodcentrale of om in ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen met een noodknop de aandacht van het personeel te trekken. Omvormers: nieuw in het gamma De geplande overname van voltwerk electronics GmbH moet de begin 2011 opgerichte Bosch Power Tec GmbH met hoofdzetel in Böblingen versterken. Binnen de Bosch Groep zal deze afdeling de verkoop van vermogenselektronica voor het opwekken en opslaan van energie bevorderen en een nieuwe generatie apparaten ontwikkelen. Bosch Power Tec concentreert zich op fotovoltaïek en dan vooral op omvormers, het hart van elke zonne-energie-installatie, die gelijkstroom omzet in wisselstroom voor het net. Ook in elektrische voertuigen is een omvormingsproces nodig zodat de motor de gelijkstroom uit de batterij kan gebruiken. Meer informatie op het internet: Corporate Research www.research.bosch.com
Automobieltechnologie Omzet 30 404 28 097 Investeringen 2 321 1 556 Investeringen in R&D 3 270 3 004 Bedragen in miljoen euro 2011 2010 De wereldwijde automobielproductie is in 2011 met ongeveer 4% gestegen. De vertraging in de groei werd veroorzaakt door de catastrofe in Japan en de overstromingen in Thailand. Onze divisie Automobieltechnologie groeide opnieuw sterker dan de markt. De omzet lag voor het eerst hoger dan 30 miljard euro. We investeerden 3,3 miljard euro in onderzoek en ontwikkeling om de evoluties in de autoindustrie mee vorm te geven. Het aantal medewerkers steeg met 5,2% tot 176 000. 8 700 extra medewerkers
Bosch vandaag 18 19 De vraag naar het aandrijfconcept voor de toekomst heeft de sector ook in 2011 intensief bezig gehouden. Daarnaast was de aandacht gericht op de verdere verbetering van de verbrandingsmotoren en op functies voor meer veiligheid en comfort. Bosch ziet in de elektrische aandrijving een geschikt concept voor toekomstige individuele mobiliteit. Een merkbare marktpenetratie zal echter pas voor het volgende decennium zijn zodat de verbrandingsmotor nog jarenlang de belangrijkste aandrijving blijft. Daarom zijn wij op beide domeinen actief: wij optimaliseren de beproefde verbrandingsmotoren en willen hun verbruik in de komende jaren nog eens met 30% reduceren. Tegelijk intensiveren we onze inspanning voor de ontwikkeling van systemen voor hybride en elektrische auto's. Op dit gebied investeren we jaarlijks circa 400 miljoen euro. Toekomstgerichte oriëntatie met alternatieve aandrijvingen Bosch heeft een uitgebreide knowhow en een breed gamma componenten voor de elektrificatie van de aandrijflijn. Daartoe behoren elektromotoren, tractiebatterijen, vermogenselektronica, geëlektrificeerde hulpaggregaten en speciaal aangepaste remsystemen.
Noord-Amerika 405 Europa EU-15 Europa totaal: 375 508 Ook in de combinatie van elektromobiliteit met geavanceerde communicatietechnologie ziet Bosch grote kansen. Zo zijn we in de zomer van 2011 in Singapore succesvol gestart met ons internetgebaseerde platform voor elektromobiliteit. Ook fietsfabrikanten en fietsers interesseren zich meer en meer in elektrische aandrijvingen. Begin 2011 ging Bosch van start met de productie van aandrijvingen voor e-bikes. Tegen het einde van dat jaar was het systeem al in fietsen van 30 verschillende merken ingebouwd. Bosch produceert automobieltechnologie in 122 vestigingen in 28 landen. Gasoline Systems Diesel Systems Chassis Systems Brakes 1 Chassis Systems Control Electrical Drives Starter Motors and Generators Car Multimedia Automotive Electronics Automotive Aftermarket Steering Systems 2 1 Sinds 01/01/2012 geïntegreerd in de divisie Chassis Systems Control 2 ZF Lenksysteme GmbH (50% Bosch)
China 30 Bosch vandaag 20 21 Japan 456 India 14 Aantal personenwagens per 1000 inwoners per land/regio Groot potentieel bij verbrandingsmotoren EU-richtlijnen leggen vast dat vanaf 2015 alle nieuw gebouwde auto's per fabrikant nog slechts gemiddeld 130 gram kooldioxide per gereden kilometer mogen uitstoten. In het jaar 2020 zal dat nog 95 gram zijn. De hiervoor noodzakelijke optimaliseringen in het verbruik zullen voor het grootste deel opnieuw van de verbrandingsmotoren moeten komen. Naast de benzinemotor kan de dieselmotor hiertoe ook een belangrijke bijdrage leveren. Ook buiten Europa worden de efficiëntie, de milieuvriendelijkheid en het hoge koppel van de dieselmotor benadrukt. In China bijvoorbeeld loopt sinds eind 2011 een roadshow om automobilisten en overheden van diesel te overtuigen. Ook de verdere efficiëntieverhoging van benzinemotoren vereist steeds veeleisendere oplossingen. Net als bij de dieselmotor komt het zogenaamde downsizing op de voorgrond: motoren met een kleinere cilinderinhoud bij gelijkblijvende prestaties. In de nieuwe Europese rijcyclus (NEDC) zorgt het start/stopsysteem voor een verdere reductie van het verbruik tot 5%. Vier jaar na de start van de serieproductie konden we eind 2011 al de vijf miljoenste startmotor voor dit systeem leveren.
Radar- en videosensoren zijn de ogen van onze hulp- en veiligheidssystemen. In 2011 konden we de omzet van onze radarsensor LRR3 verdrievoudigen tegenover het jaar voordien. Met steeds compactere elektrisch bedienbare autoruiten, zetels, stuurkolommen, ventilatoren en ruitenwissers dragen wij ook bij tot meer efficiëntie van auto's. Het verkeer moet nog veiliger worden Volgens prognoses neemt het aantal verkeersdoden wereldwijd in de komende jaren verder toe. Dat is vooral het gevolg van de sterke toename van de verkeersdrukte in de groeilanden. De Verenigde Naties (VN) hebben om deze ontwikkeling tegen te gaan het "Decennium van verkeersveiligheid" in het leven geroepen. Een van de maatregelen is het verplichten van actieve veiligheidssystemen zoals het elektronisch stabiliteitsprogramma ESP. Dit door Bosch ontwikkelde systeem wordt in steeds meer landen verplicht.
Bosch vandaag 22 23 Omvangrijke investeringen in Azië De divisie Automobieltechnologie heeft zijn activiteiten in de groeiregio Azië in 2011 verder versterkt. Ondanks het effect van natuurrampen konden we de regionale omzet sinds 2007 met de helft verhogen. Eind 2011 werkten 10 000 van onze wereldwijd 29 000 automobieltechnologie-ontwikkelaars in Azië. Belangrijke activiteiten zijn er vooral in China, waar Bosch tussen 2011 en 2013 circa 1,8 miljard euro gaat investeren. Wereldwijd ruilonderdelenprogramma Bosch is als toonaangevend aanbieder met zijn industrieel gereviseerde auto-onderdelen aanwezig op alle wereldmarkten. Het ruilonderdelenprogramma van de bedrijfstak Automotive Aftermarket omvat 11 000 auto-onderdelen in 30 productgroepen, van startmotoren tot dieselinspuitpompen. Eind 2011 hebben we Unipoint Group uit Taiwan overgenomen. Met het verwerven van de belangrijkste Aziatische producent van startmotoren, generatoren en ruitenwissers verstevigt Automotive Aftermarket zijn rol als een van de toonaangevende leveranciers van deze productgroepen. Begin 2012 bereikten we een akkoord voor de overname van de bedrijfstak Service Solutions van SPX Corporation uit de VS. Hiermee zullen we onze positie als wereldwijd leidinggevende leverancier van diagnoseoplossingen verder uitbouwen. Meer informatie op het internet: Automobieltechnologie www.bosch-automotivetechnology.com
Industriële technologie Omzet 8 038 6 660 Investeringen 422 386 Investeringen in R&D 407 334 Bedragen in miljoen euro 2011 2010 In de divisie Industriële technologie met de bedrijfstakken Drive and Control Technology, Packaging Technology en Solar Energy konden we de omzet tegenover het jaar voordien verhogen met 21%, tot 8 miljard euro. Een van de redenen was het krachtige economische herstel in de machine- en installatiebouw. Vooral de markten in China, India, Brazilië en Rusland droegen bij tot de groei van Bosch Rexroth AG en onze verpakkingstechnologie. De bedrijfstak Solar Energy moest de uitdaging van een verder stijgende prijsdruk aangaan. Het aantal medewerkers van de divisie Industriële technologie steeg met 11%. 600 aandrijvingen voor het Bolshoi-Theater
Bosch vandaag 24 25 Toonaangevende systeempartner Een sterk gestegen vraag in de branche van de investeringsgoederen bevorderde de activiteiten van onze divisie Drive and Control Technology. Dankzij de specialisatie volgens markten en branches kon de onderneming de kansen goed benutten. Het regionale zwaartepunt is nu opgeschoven richting Azië. Op dit moment staat de regio Azië-Pacific voor 27% van de totale omzet van de divisie Drive and Control Technology. De afdeling Mobile Applications (mobiele toepassingen) kende een sterke groei door de wereldwijd sterke vraag naar machines voor de bouwindustrie en de landbouw. De afdeling Industrial Applications (industriële toepassingen) verhoogde de omzet zowel op het vlak van installatiebouw als productieautomatisering. De afdeling Renewable Energies (hernieuwbare energie), die componenten en systemen voor het gebruik van windenergie produceert, kon haar groeidoelstellingen niet bereiken. Op lange termijn zien we toch positieve vooruitzichten voor deze afdeling. In Moskou leverden we de nieuwe podiumtechnologie van het Bolshoi-theater, dat na een lange renovatie opnieuw geopend is. We ontwikkelden en installeerden meer dan 600 elektrische en hydraulische aandrijvingen en de volledige processturing voor de podiumbewegingen.
Meer regionale ontwikkeling We versterken onze productiecapaciteiten in de groeimarkten, vooral China, maar ook Zuid-Amerika. Onze ingenieurs ontwikkelen er steeds meer producten en oplossingen die zijn afgestemd op de regionale klantenbehoeften. In de opkomende landen stijgt de vraag naar producten die wij aanduiden met het begrip good enough. Good enough betekent: het product is goedkoop en van een voldoende hoge kwaliteit niet meer, maar ook niet minder. Potentiële klanten voor zulke producten zijn tienduizenden kleine bedrijven in landen als China, India en Brazilië. Stijgende vraag naar verpakkingen Met de toename van de welvaart groeit wereldwijd ook de vraag naar verpakkingen. Daarvan profiteert onze divisie Packaging Technology. Dit geldt in eerste instantie voor China waar we tot de grootste producenten behoren. We openden er verleden jaar in Chengdu, in de centraal gelegen provincie Sichuan, onze tweede productievestiging. In India hebben we onze nieuwbouw Bosch produceert industriële technologie in 99 vestigingen in 25 landen. Afdelingen Drive and Control Technology 1 Mobiele toepassingen Industriële toepassingen Hernieuwbare energieën Packaging Technology Procestechnologie Verpakkingstechnologie Systeemoplossingen Services en dienstverlening Solar Energy Ingots Wafers Zonnecellen Kristallijne zonnemodules Dunnelaagzonnemodules Zonnekrachtcentrales 1 Bosch Rexroth AG (100% Bosch)