VSKO Leerplan OPLEIDING Gassmeltlasser BO ME 206 BSO 3 Mdulair Studiegebied Mechanica/Elektriciteit Gedkeuringscde: 06-07/1746/N/G 1 maart 2007
7062 Basis Metaal 40 7063 Basis Lassen 40 60 Gassmeltbuislassen A/B 7066/7067 60 GASSMELT- LASSER 34655 320 Lt 60 Gassmeltplaatlassen A/B 7064/7065 60 Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 2
Naam Cde Lestijden Vak Basis Lassen M ME C200 10 Lt TV en 30 Lt PV Elektriciteit, mechanica, lassencnstructie, elektrmechanica, elektrnica, auttechniek, carrsserie, nijverheidstechnieken, centrale verwarming, keltechniek, sanitair, uurwerkmaken Praktijk elektriciteit, mechanica, lassen-cnstructie, elektrmechanica, elektrnica, auttechniek, carrsserie, nijverheidstechnieken, centrale verwarming, keltechniek, sanitair, uurwerkmaken Basis Metaal M ME C300 10 Lt TV en 30 Lt PV Elektriciteit, mechanica, lassencnstructie, elektrmechanica, elektrnica, auttechniek, carrsserie, nijverheidstechnieken, centrale verwarming, keltechniek, sanitair, uurwerkmaken Praktijk elektriciteit, mechanica, lassen-cnstructie, elektrmechanica, elektrnica, auttechniek, carrsserie, nijverheidstechnieken, centrale verwarming, keltechniek, sanitair, uurwerkmaken Gassmeltplaatlassen A M ME G203 A 10 Lt TV en 50 Lt PV Lassen-cnstructie, mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Praktijk lassen-cnstructie, Mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Gassmeltplaatlassen B M ME G203 B 60 Lt PV Praktijk lassen-cnstructie, mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Gassmeltbuislassen A M ME G204 A 10 Lt TV en 50 Lt PV Lassen-cnstructie, mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Praktijk lassen-cnstructie, Mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Gassmeltbuislassen B M ME G204 B 60 Lt PV Praktijk lassen-cnstructie, mechanica, auttechniek, carrsserie, centrale verwarming, keltechniek Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 3
Meewerkende centra vr vlwassenennderwijs André De Weggheleire Rbert Stijnen Guid Versieck Martin Van hamme Danny Gyselbrecht Dimitri Hallaert Paul Blmme Geert Degrande Daniël Cuyvers Luis Bsmans Ginette Janssens Kim Van Haelen Tny Dresbeke Fhilebert Van Lancker Geert Verstrynge Nic Matthys Jhan Du Bis Patrick Van Den Eynde Jan Engelen Luc Vandewalle Patrick Dnckers Hug Then Eddy Verlinden Bav Van Sm Dirk Bkken CVO JANITOR CVO Nrd Limburg CVO Ostende CVO Stad Gent CVO VIVO CVO VTI Brugge CVO-Schlengrep 5 De Ledebaan de Welvaert IVV de avndschl Gent KISP PCVO Dender en Schelde PCVO Maasland PCVO Meetjesland SCVO Nijverheidsschl Antwerpen Technicum Nrd Antwerpen VSPW Hasselt CVO OVSG Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 4
Inhudstafel 1 Inleiding 6 1.1 Inhud 6 1.2 Mdules 6 1.3 Niveau en srt vak 6 2 Beginsituatie 7 3 Algemene delstellingen van de pleiding 8 3.1 Delstellingen 8 3.2 Sleutelvaardigheden 8 4 Pedaggisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen 9 4.1 Basisuitrusting 9 4.2 Specifieke uitrusting Gassmeltlassen 10 4.3 Wenselijke uitrusting 10 5 Evaluatie van de cursisten 11 5.1 Evaluatie in het vlwassenennderwijs 11 5.2 Del van evaluatie 11 5.3 Kwaliteit van de evaluatie 11 6 Mdule: M ME C 300 Basis Metaal - 40 lestijden (10 TV/30 PV) 12 6.1 Algemene delstelling van de mdule 12 6.2 Beginsituatie 13 6.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 13 7 Mdule: M ME C 200 Basis Lassen - 40 lestijden (10 TV/30 PV) 15 7.1 Algemene delstelling van de mdule 15 7.2 Beginsituatie 16 7.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 16 8 Mdule: Gassmeltplaatlassen A G - 203 A 60 lt (10 TV & 50 PV) 18 8.1 Algemene delstelling van de mdule 18 8.2 Beginsituatie 19 8.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 19 9 Mdule: Gassmeltplaatlassen B G - 203 B 60 lt (10 TV & 50 PV) 22 9.1 Algemene delstelling van de mdule 22 9.2 Beginsituatie 23 9.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 23 10 Mdule: Gassmeltbuislassen A G - 204 A 60 lt (10 TV & 50 PV) 25 10.1 Algemene delstelling van de mdule 25 10.2 Beginsituatie 26 10.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 26 11 Mdule: Gassmeltbuislassen B G - 204 B 60 lt PV 29 11.1 Algemene delstelling van de mdule 29 11.2 Beginsituatie 30 11.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden 30 12 Bibligrafie 33
1 Inleiding Deze mschrijving is vergenmen uit de EWF-structuur. We kunnen stellen dat het hier gaat m een lasser die in staat is elke laspdracht met betrekking tt het prces gassmeltlassen tt een ged einde te brengen. Hij kan in het prductieprces ingeschakeld wrden vr pdrachten waar een hge graad van kwaliteit vereist wrdt f waar het laswerk nder zeer meilijke mstandigheden met uitgeverd wrden. Er is geen berepsprfiel pgemaakt. 1.1 Inhud In de pleiding Gassmeltlasser wrden basisvaardigheden en technieken aangeleerd met betrekking tt het prces gassmeltlassen en leidt tt specialist in het lassen. Men leert elke laspdracht tt een ged einde brengen. Men leert pdrachten waarvr een hg uitveringsniveau vereist is f laswerk nder zeer meilijke mstandigheden uitveren. Men leert het lassen van stmpe verbindingen van buizen met de as hrizntaal, verticaal f nder een hek van 45. 1.2 Mdules De pleiding bestaat uit 6 mdules: Basis Metaal 40 Lt Basis Lassen 40 Lt Gassmeltplaatlassen A 60 Lt Gassmeltplaatlassen B 60 Lt Gassmeltbuislassen A 60 Lt Gassmeltbuislassen B 60 Lt De ttale pleiding mvat dus 320 Lt. De mdules Basis Metaal, Basis Lassen en Gassmeltplaatlassen A/B zijn de instapvrwaarden vr het vlgen van de mdule Gassmeltbuislassen A/B. 1.3 Niveau en srt vak De pleiding mvat het ttaal van 320 Lt: 40 Lt TV 280 Lt PV Alle mdules wrden ingedeeld als nderwijs van de derde graad van het secundair berepsnderwijs. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 6
2 Beginsituatie De cursisten dienen te vlden aan de decretale telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 7
3 Algemene delstellingen van de pleiding 3.1 Delstellingen Deze mschrijving is vergenmen uit de EWF-structuur. We kunnen stellen dat het hier gaat m een lasser die in staat is elke laspdracht met betrekking tt het prces gassmeltlassen tt een ged einde te brengen. Hij kan in het prductieprces ingeschakeld wrden vr pdrachten waar een hge graad van kwaliteit vereist wrdt f waar het laswerk nder zeer meilijke mstandigheden met uitgeverd wrden. In de pleiding Gassmeltlasser wrden basisvaardigheden en technieken aangeleerd met betrekking tt het prces gassmeltlassen en leidt tt specialist in het lassen. Men leert elke laspdracht tt een ged einde brengen. Men leert pdrachten waarvr een hg uitveringsniveau vereist is f laswerk nder zeer meilijke mstandigheden uitveren. Men leert het lassen van stmpe verbindingen van buizen met de as hrizntaal, verticaal f nder een hek van 45. 3.2 Sleutelvaardigheden Sleutelvaardigheid Specificatie Cde Accuratesse Kwaliteitsbewustzijn Resultaatgerichtheid Veiligheids- en Milieubewustzijn in staat zijn binnen de vrgeschreven tijd een taak nauwkeurig te vltien in staat zijn m in te schatten aan welke vereisten een prduct f dienst met vlden en in staat zijn m aan die vereisten tegemet te kmen in staat zijn binnen een bepaalde tijd en budget een vrpgesteld resultaat te bereiken met in achtneming van gedefinieerde kwaliteitsstandaarden in staat zijn m actief en pr-actief in te staan vr de veiligheid en m situaties te vrkmen die mens en milieu kunnen schaden 02 17 28 30 Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 8
4 Pedaggisch-didactische wenken en didactische hulpmiddelen 4.1 Basisuitrusting Handgereedschappen en tebehren Bankschreven Beitels Hamers Handzagen Krasnaalden Meetlatten Pijpsleutels Pijpsnijder Puntslagen Schuifmaat Set inbussleutels Set metaalbren Set merdpsleutels Set ringsleutels Set schrevendraaiers Set steeksleutels Set tangen Steekpasser Vijlen Vlakplaat Waterpas Winkelhaken Machines en tebehren Elektrische slijpmlen p vet Handbrmachine Handslijpmachine Klmbrmachine Plaatschaar Zaagmachine Centrumgebnden uitrusting De ndig veiligheidvrzieningen Kleedkamers Leslkaal vr technlgielessen en/f tekenlkaal Overheadprjectr Televisietestel Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 9
Vide Andere Branddeken E.H.B.O.-verbandkist Kleedkamer Persnlijke beschermmiddelen Wasplaats Werkbanken 4.2 Specifieke uitrusting Gassmeltlassen Handgereedschappen en tebehren Bikhamers Lasschermen Psitineerbare werkstukklemmen Staalbrstels Machines, laspsten en tebehren Flessenwagen Lasbranderset tebehren Zuurstf- en acetyleenflessenbatterij Zuurstf-, acetyleenlasinstallaties met tebehren Andere Snijbrander Minimale veiligheidsuitrusting Ndige hulpstukken m in alle laspsitie te kunnen lassen Reduceerinstallatie Vuurvaste werktafels Werkpsten met tebehren 4.3 Wenselijke uitrusting Aambeeld Draaibank Testel m Wlfraamelektrden aan te slijpen Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 10
5 Evaluatie van de cursisten 5.1 Evaluatie in het vlwassenennderwijs In de laatste decennia heeft zich een nieuwe ntwikkeling vrgedaan in het denken ver evaluatie. Evaluatie wrdt niet meer als een afznderlijke activiteit beschuwd die luter gericht is p de berdeling van de cursist, maar wrdt nu vral als een inherent deel van het nderwijsprces benaderd. Didactische evaluatie geeft infrmatie aan de cursisten en leraren ver het succes van het drlpen leerprces en biedt zdende de kans m het rendement van cursisten en leraren te ptimaliseren. 5.2 Del van evaluatie In de eerste plaats wrden de sterke en de zwakke punten van de cursist pgesprd (diagnse). Indien ndig kan remediëring en bijkmende begeleiding vrzien wrden. De cursist wrdt dr de evaluatie gestimuleerd m ver zijn eigen leerprces te reflecteren. Een evaluatie verschaft k duidelijkheid ver wat van de cursist verwacht wrdt en in welke mate hij al dan niet aan de vrpgestelde criteria vldet. In verleg met de cursist kunnen de evaluatiegegevens gebruikt wrden m beslissingen te nemen ver het verdere traject. Het valt aan te bevelen m de evaluatiecriteria vraf duidelijk aan de cursisten mee te delen. Deze criteria wrden k best vraf besprken in de vakgrep. Op basis van de evaluatiegegevens kan de leraar beslissen m het nderwijsleerprces al dan niet bij te sturen en m wijzigingen aan te brengen in zijn didactisch handelen. 5.3 Kwaliteit van de evaluatie Een relevante evaluatie beantwrdt aan een aantal criteria. Validiteit, betruwbaarheid, transparantie en didactische relevantie zijn criteria die bijdragen tt de kwaliteit van de evaluatie. Validiteit geeft aan in welke mate de evaluatiescres een maat zijn vr de beheersing van de begde delstellingen. Betruwbaarheid slaat p het feit f de scres technisch eerlijk, crrect en juist zijn. Evaluatie is transparant indien de cursisten ver alle ndige infrmatie beschikken, zwel vr een degelijke vrbereiding als vr de cncrete uitvering van de evaluatietaak (examen, tets, efening, pdracht, ), zdat de evaluatie aan hun verwachtingspatrn vldet. De evaluatie is didactisch relevant als zij bijdraagt tt het leerprces. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 11
6 Mdule: M ME C 300 Basis Metaal - 40 lestijden (10 TV/30 PV) Administratieve cde: 7062 6.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule mvat basistechnieken. Samen met het handmatig uitveren van bewerkingen p verschillende materialen wrdt hier de basis gelegd vr het bedienen van machines en kiezen van het juiste snijgereedschap. Bij demntage en mntage zal men vral aandacht schenken aan werkmethden, technieken en het gebruik van aangepast gereedschap. Om geleidelijk ver te gaan naar prductief en kwalitatief werk zal men duidelijk verantwrde werkmethdes en infrmatie ver kwaliteitseisen aanreiken, steeds rekening hudend met de veiligheid en het milieu. De cursist kan Een werkmethde pvlgen een technische tekening gebruiken een werkvlgrde pvlgen eenvudige werkstukken aftekenen curante ferr- en nn-ferrmetalen nderscheiden curante kunststffen nderscheiden een eenvudig werkstuk/nderdeel visueel cntrleren metingen uitveren gereedschap nderhuden Cnstructies demnteren en mnteren genrmaliseerde bevestigings- en brgmiddelen gebruiken demntage- en mntagetechnieken tepassen mechanismen demnteren-mnteren het gereedschap kiezen Handmatige bewerkingen uitveren dunne plaat vlgens een aftekenlijn snijden evenwijdig aan een aftekenlijn zagen werkstukken ntbramen werkstukken bijvijlen eenvudige werkstukken plien en rechten Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 12
in- en uitwendige bevestigingsschrefdraad tappen en snijden Machines bedienen snijgereedschap kiezen aan de hand van tabellen snijsnelheden kiezen werkstukken klemmen met een tafel- (klm-) en handbrmachine in verscheidene curante materialen bren kelsmeermiddelen gebruiken nderhudsvrschriften tepassen glbale en persnlijke beschermingsmiddelen gebruiken vr zichzelf en vr anderen veilig werken 6.2 Beginsituatie De cursisten dienen te vlden aan de decretale telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs. 6.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Glbale en persnlijke beschermingsmiddelen kunnen gebruiken. Vr zichzelf en vr anderen veilig kunnen werken. Een technische tekening kunnen gebruiken. Een werkvlgrde kunnen pvlgen. Veiligheid Werkmethde en werkvlgrde Eenvudige werkstukken kunnen aftekenen. Aftekenen Curante ferr- en nn-ferrmetalen kunnen nderscheiden. Curante kunststffen kunnen nderscheiden. Een eenvudig werkstuk/nderdeel visueel kunnen cntrleren. Metingen kunnen uitveren. Materialen Ferr en nn-ferr Kunststffen Cntrle Visueel Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 13
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Meten Gereedschap kunnen nderhuden. Onderhud Gereedschap Genrmaliseerde bevestigings- en brgmiddelen kunnen gebruiken. Demntage- en mntagetechnieken kunnen tepassen. Mechanismen kunnen demnteren - mnteren. Het gereedschap kunnen kiezen. Dunne plaat vlgens een aftekenlijn kunnen snijden. Evenwijdig aan een aftekenlijn kunnen zagen. Werkstukken kunnen ntbramen. Werkstukken kunnen bijvijlen. Eenvudige werkstukken kunnen plien en rechten. In- en uitwendige bevestigingsschrefdraad kunnen tappen en snijden. Snijgereedschap kunnen kiezen. Aan de hand van tabellen snijsnelheden kunnen kiezen. Werkstukken kunnen klemmen. Met een tafel- (klm-) en handbrmachine in verscheidene curante materialen kunnen bren. Kelsmeermiddelen kunnen gebruiken. Onderhudsvrschriften kunnen tepassen. Mnteren en demnteren Bevestigingsmiddelen Brgmiddelen Handmatige bewerkingen Snijden Zagen Ontbramen Bijvijlen Plien Rechten Schrefdraad tappen Schrefdraad snijden Machines Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 14
7 Mdule: M ME C 200 Basis Lassen - 40 lestijden (10 TV/30 PV) Administratieve cde: 7063 7.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule mvat basistechnieken waarbij het zelfstandig handelen als delstelling primeert. Basis lassen mvat de beginselen van de meest vrkmende las- en sldeerprcédés. Het is de bedeling dat men ervaart dat lassen een verbindingstechniek is waarbij de beheersing van het smeltbad een grte handvaardigheid vraagt. Veilig leren mgaan met de lastestellen is hier van het grtste belang. De cursist kan Een werkmethde pvlgen een technische tekening van een eenvudige lasverbinding lezen een werkvlgrde pvlgen curante ferr en nn-ferr metalen nderscheiden werkstukken traceren de gelaste verbinding, in functie van de gestelde eisen naar afmetingen, vrm en kwaliteit berdelen nderstaande lasprcédés tepassen een handslijpmachientje gebruiken Plaatmateriaal nderhands (psitie PA) dr middel van gassmeltlassen verbinden de lasapparatuur vlgens de instructies instellen evenwijdige smeltlijnen uitveren evenwijdige lassneren uitveren liggende buitenheklassen uitveren Plaatmateriaal nderhands (psitie PA) dr middel van BMBE (bglassen met beklede elektrde) verbinden de lasapparatuur vlgens de instructies instellen evenwijdige rechte lassneren met rutiel beklede elektrden uitveren Plaatmateriaal nderhands (psitie PA) in ferr metaal dr middel van MIG/MAG lassen verbinden de lasapparatuur vlgens de instructies instellen evenwijdige rechte lassneren enkel in krtsluitbg uitveren Metalen nderdelen dr middel van hardslderen verbinden de sldeerapparatuur vlgens de instructies instellen Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 15
eenvudige verbindingen slderen Veiligheidsvrschriften tepassen persnlijke beschermingsmiddelen tepassen rekening huden met de eigen veiligheid en die van derden 7.2 Beginsituatie De cursisten dienen te vlden aan de decretale telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs. 7.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Veiligheidsvrschriften kunnen tepassen. Persnlijke beschermingsmiddelen kunnen tepassen. Met de eigen veiligheid en die van derden kunnen rekening huden. Veiligheid Een werkmethde kunnen pvlgen. Werkmethde en werkvlgrde Een technische tekening van een eenvudige lasverbinding kunnen lezen. Curante ferr en nn-ferr metalen kunnen nderscheiden. Lasverbindingen Ferr en nn-ferrmetalen Werkstukken kunnen traceren. Traceren De gelaste verbinding, in functie van de gestelde eisen naar afmetingen, vrm en kwaliteit kunnen berdelen. Lasverbindingen Deze delstelling wrdt zeer summier pgenmen in het prgramma. Een handslijpmachine kunnen gebruiken. Handslijpen De lasapparatuur vlgens de instructies kunnen instellen. Evenwijdige smeltlijnen kunnen uitveren. Evenwijdige lassneren kunnen uitveren. Liggende buitenheklassen kunnen uitveren. Gassmeltlassen Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 16
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken De lasapparatuur vlgens de instructies kunnen instellen. Evenwijdige rechte lassneren met rutiel beklede elektrden kunnen uitveren. De lasapparatuur vlgens de instructies kunnen instellen. Evenwijdige rechte lassneren enkel in krtsluitbg kunnen uitveren. De sldeerapparatuur vlgens de instructies kunnen instellen. Eenvudige verbindingen kunnen slderen. BMBE lassen MIG MAG lassen Hardslderen Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 17
8 Mdule: Gassmeltplaatlassen A G - 203 A 60 lt (10 TV & 50 PV) Administratieve cde: 7064 8.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule begt een verder drgedreven vaardigheid in het autgeenlassen. We leiden met deze mdule p tt een lasser van plaatverbindingen die zelfstandig pdrachten kan uitveren en daarbij beslissingen kan nemen m de gewenste kwaliteit en prductiviteit te garanderen. Deze mdule vrziet in de training vr heklassen van plaat in alle psities. De cursist kan Lasapparatuur instellen gutsprcessen gebruiken lasinstallaties nderhuden lasparameters instellen Met het materiaal rekening huden materiaaleigenschappen mschrijven de lasbaarheid beheersen de juiste elektrde gebruiken Een werkmethde pvlgen werktekeningen gebruiken lasnaadvrmen tepassen lasmethdebeschrijvingen tepassen vrbewerkingen uitveren krimpverschijnselen inschatten restspanningen inschatten vrschriften m.b.t. veiligheid, gezndheid en milieu tepassen zich aan werkmstandigheden huden Plaatlasverbindingen uitveren Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 18
in alle psities stmpe lasnaden p plaatlasverbindingen uitveren plaatlasverbindingen vlgens IWF-G1 en IWF-G2 1 uitveren plaatlasverbindingen visueel berdelen nderzeksmethden tepassen bij lasfuten herstellingen uitveren bij nvlkmenheden de lasuitvering bijsturen het geldigheidsgebied van een lasserskwalificatiecertificaat situeren 8.2 Beginsituatie De cursist vldet aan de decretaal bepaalde telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs 8.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)E T De eigenschappen van lasgassen kennen. De eigenschappen van zuurstfgas kennen. Aan de hand van schematische vrstellingen de nderdelen van de installatie kunnen benemen Het belang inzien van het nderhud van de installatie Lasapparatuur en de gassen Lasgassen Zuurstfgas De installatie Onderhud van een installatie Bij de bespreking van de installatie.a. aandacht vr de reduceerventielen, de vlamdvers, de slangen, de las- en snijbranders. Inzicht verwerven in de verschillende lasprcessen. De verbranding van het acetyleen zuurstfmengsel begrijpen. De temperatuurznes van de vlam kennen. Gasverbruik kunnen berekenen. Lasprcessen Overzicht van de lasprcessen Verbrandingsprces Temperatuurverlp Gasverbruik Gebruik van psters met schematische vrstellingen. Gebruik maken van tabellen. 1 Zie minimum eisen vr de pleiding en training van Internatinale gassmeltlassers de EWF-richtlijnen zijn vergenmen dr IWF Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 19
Leerplandelstellingen Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)E T Het verschil tussen de vlamsrten herkennen. De invled van een xiderende vlam p het smeltbad herkennen. De invled van een carburerende vlam p het smeltbad herkennen. Vlamregeling Gevlgen van zuurstfverscht in de lasvlam Gevlgen van acetyleenverscht in de lasvlam Uitverig demnstreren, vral de invled van een futief afgestelde lasvlam p het smeltbad. De vlam naar neutraal kunnen regelen. Weten wat thermisch snijden is. Thermisch snijden Demnstratie in de werkplaats De tepassingsgebieden van thermisch snijden kennen. Thermisch snijden Srten Trtsen Machines Las- en naadvrmen Aan de hand van schematische vrstellingen de nderdelen van de zuurstf-acetyleensnijinstallatie kunnen benemen. De techniek van het zuurstf-acetyleensnijden kunnen verwrden. Zuurstf-acetyleensnijden De installatie De techniek Het tepassingsgebied De vrzrgsmaatregelen tegen brand kennen en kunnen tepassen. Het brandgevaar kennen en de gepaste veiligheidsmaatregelen kunnen treffen. Veiligheid en gezndheid Brandpreventie Brand en brandwnden De psitie van de brandblussers in de lkalen aanwijzen. EHBO-handleiding. Weten he men de lasrk en gassen nder cntrle kan huden. Het principe van lasgassenntbinding en het gevaar vr ntplffing kennen. Gas, rk en ventialtie Lasgassen Gebruik van ventilatren en afzuiginstallaties uitleggen. O.a. ntbinding en flessenbrand. Het smelten van de plaat beheersen. Een drsmelting met tevegmateriaal kunnen maken. Lasefeningen Smeltlijnen in vlle plaat (PA) Deze efeningen uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Lassneren in vlle plaat (PA) Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 20
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () Binnen- en buitenheken nder de hand kunnen uitveren. Binnen- en buitenheken klimmend kunnen uitveren. Binnen- en buitenheken hrizntaal in een verticaal vlak kunnen uitveren. Binnen- en buitenheken bven het hfd kunnen uitveren. Buis p plaat nder de hand kunnen uitveren. Buis p plaat in klkstand kunnen uitveren. (S)E T Leerinhuden Binnen- en buitenheken nder de hand (PA) Binnen- en buitenheken klimmend (PF) Binnen- en buitenheken hrizntaal lassen in een verticaal vlak (PC) Binnen- en buitenheken bven het hfd (PE) Lassen van een buis p een plaat nder de hand (PA) Lassen van een buis p een plaat in klkstand (PF) Pedaggisch-didactische wenken Deze efening uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Deze efening uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Deze efening uitveren p plaat van 3 à 5 mm. Buis p plaat bven het hfd kunnen uitveren. Lassen van een buis p een plaat bven het hfd (PD) Deze efening uitveren p plaat van 3 à 5 mm. Een stmpe naad kunnen lassen. Onder de hand lassen van een I-naad (PA) Deze efening uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 21
9 Mdule: Gassmeltplaatlassen B G - 203 B 60 lt (10 TV & 50 PV) Administratieve cde: 7065 9.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule begt een verder drgedreven vaardigheid in het autgeenlassen. We leiden met deze mdule p tt een lasser van plaatverbindingen die zelfstandig pdrachten kan uitveren en daarbij beslissingen kan nemen m de gewenste kwaliteit en prductiviteit te garanderen. Deze mdule betreft stmpe lassen in plaat, psities PC en PE. De cursist kan Lasapparatuur instellen gutsprcessen gebruiken lasinstallaties nderhuden lasparameters instellen Met het materiaal rekening huden materiaaleigenschappen mschrijven de lasbaarheid beheersen de juiste elektrde gebruiken Een werkmethde pvlgen werktekeningen gebruiken lasnaadvrmen tepassen lasmethdebeschrijvingen tepassen vrbewerkingen uitveren krimpverschijnselen inschatten restspanningen inschatten vrschriften m.b.t. veiligheid, gezndheid en milieu tepassen zich aan werkmstandigheden huden Plaatlasverbindingen uitveren Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 22
in alle psities stmpe lasnaden p plaatlasverbindingen uitveren plaatlasverbindingen vlgens IWF-G1 en IWF-G2 2 uitveren plaatlasverbindingen visueel berdelen nderzeksmethden tepassen bij lasfuten herstellingen uitveren bij nvlkmenheden de lasuitvering bijsturen het geldigheidsgebied van een lasserskwalificatiecertificaat situeren 9.2 Beginsituatie De cursist vldet aan de decretaal bepaalde telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs 9.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken De verschillende fasen in de staalbereiding kunnen psmmen. De eigenschappen en tepassingen van ngelegeerde staalsrten kennen. Staal Staalbereiding Staalsrten Schematische vrstelling van verschillende methden. Transparanten en tekeningen. De gevlgen van het lassen p staal kunnen mschrijven. Invled van het lassen p staal Praktische tepassing in de werkplaats. De verschillende legeringelementen kennen en weten mwille van welke eigenschap ze aan staal wrden tegevegd. De meeste gebruikte srten staalplaat kunnen herkennen Tevegen van legeringelementen 2 Zie minimum eisen vr de pleiding en training van Internatinale gassmeltlassers de EWF-richtlijnen zijn vergenmen dr IWF Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 23
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Weten welke invled de verschillende lasparameters p het lasgebeuren hebben. Aan de hand van instructies de juiste lasparameters kunnen instellen. Weten wat de eisen zijn die aan een stmpe las wrden gesteld. Laspraktijk Lasparameters Lasmethdebeschrijving Karakteristieken vr een stmpe las Lasfuten O.a. prcesvariabelen, lastevegmaterialen, psitie. Vrbeeld van een lasmethde. Lasfuten laten bekijken. Inzicht verwerven in het ntstaan van lasfuten Verschillende tevegmaterialen herkennen. Tevegmaterialen Infrmatie van de fabrikanten. Het tepassingsgebied en de samenstelling van de tevegmaterialen kennen. Lasstaven vr verschillende materialen Vr slderen Etikettering van de verpakking. Het belang van de lasserskwalificatie kennen. Lasserskwalificatie Vrbeeld van lasserskwalificatie. Het tepassingsgebied van de lasserskwalificatie kennen. Vlgens EN 287-1 Een stmpe naad klimmend kunnen uitveren. Dunne plaat in lasstand PC kunnen lassen. Lasefeningen Klimmende lassen van een I-naad (PF) Hrizntaal lassen in verticaal vlak van een I-naad (PC) Deze efening uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Eenzijdig gelast. Dunne plaat in lasstand PE kunnen lassen. Bven het hfd lassen van een I-naad (PE) Deze efening uitveren p plaat van 1 à 3 mm. Een zachtsldering kunnen maken. Zachtslderen (PA PB) Eenzijdig gelast Een hardsldering kunnen maken Hardslderen (PA PB) Prfielresten p plaat, verlapnaden en staande heknaden. Ok capillair slderen. De vlam naar neutraal kunnen regelen. Rechtlijnige sneden kunnen uitveren. Zuurstf-acetyleensnijden van plaat Oefenen p werkstukken van lasefeningen plaat van 5 à 10 mm. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 24
10 Mdule: Gassmeltbuislassen A G - 204 A 60 lt (10 TV & 50 PV) Administratieve cde: 7066 10.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule begt een verder drgedreven vaardigheid in het autgeenlassen. We leiden met deze mdule p tt een lasser van plaatverbindingen die zelfstandig pdrachten kan uitveren en daarbij beslissingen kan nemen m de gewenste kwaliteit en prductiviteit te garanderen. Deze mdule vrziet in de training vr heklassen van plaat in alle psities. De cursist kan Lasapparatuur instellen gutsprcessen gebruiken lasinstallaties nderhuden lasparameters instellen Met het materiaal rekening huden materiaaleigenschappen mschrijven de lasbaarheid beheersen de juiste elektrde gebruiken Een werkmethde pvlgen werktekeningen gebruiken lasnaadvrmen tepassen lasmethdebeschrijvingen tepassen vrbewerkingen uitveren krimpverschijnselen inschatten restspanningen inschatten vrschriften m.b.t. veiligheid, gezndheid en milieu tepassen zich aan werkmstandigheden huden Plaatlasverbindingen uitveren Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 25
in alle psities stmpe lasnaden p plaatlasverbindingen uitveren plaatlasverbindingen vlgens IWF-G1 en IWF-G2 3 uitveren plaatlasverbindingen visueel berdelen nderzeksmethden tepassen bij lasfuten herstellingen uitveren bij nvlkmenheden de lasuitvering bijsturen het geldigheidsgebied van een lasserskwalificatiecertificaat situeren 10.2 Beginsituatie De cursist vldet aan de decretaal bepaalde telatingsvrwaarden vr het vlwassenennderwijs 10.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Het belang van visueel nderzek begrijpen. De verschillende vlumenderzekstechnieken dr NDO, schematisch kunnen vrstellen. Inspectie en bepreving Visueel nderzek Vlumenderzek dr NDO Niet Destructief Onderzek Gebruik van psters met schematische vrstellingen. Visueel, penetrant, magnetisch, wervelstrm, ultrasn en radigrafisch nderzek. De verschillende destructieve nderzekstechnieken kunnen verklaren. Inzicht verwerven in de cntrle van lasnaden. Het belang van kwaliteit inzien. Destructieve preven O.m. vermeidheids-, trek-, kerfslag-, buig- en hardheidspreven. Verwijzen naar nrmen en richtlijnen. Een schematische vrstelling van een staalwalserij kunnen geven. Inzicht verwerven in de vervaardiging van staalplaat. De prductiemethde vanaf dikke plaat schematisch Materialenleer Staalwalserij Walsen van plaat Transparanten en dcumentatie van staalprducent, videfilm. Prductieschema p pster. Speciale behandeling bij nn-ferr 3 Zie minimum eisen vr de pleiding en training van Internatinale gassmeltlassers de EWF-richtlijnen zijn vergenmen dr IWF Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 26
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken kunnen verklaren. Pijpprductie pijpen. De vrzrgsmaatregelen bij behandeling van pijpen kennen. Pijpmanipulatie Verschillende srten stmpe pijpverbindingen kunnen herkennen. Verbindingslassen van pijpen Lassen van stmpe pijpverbindingen (BW) Inzicht verwerven in de verbindingsmethden met flenzen. Flens-pijpverbindingen (FW) Praktische tepassing in de werkplaats. In staat zijn de juiste lasnaadvrbereiding te kiezen. Aanpassing van de lasnaadvrbereidingen vr pijpen Didactische vrbeelden gebruiken. Het begrip executieve lasbaarheid kunnen verklaren. Het begrip metallurgische lasbaarheid kunnen verklaren. Het begrip cnstructieve lasbaarheid kunnen verklaren. Lasbaarheid van staal Executieve lasbaarheid Metallurgische lasbaarheid Cnstructieve lasbaarheid De verschillende lasbaarheidspreven bespreken nder meer de preven p warmen kudscheuren, vermeidheids-, trek-, kerfslag en hardheidspreven. Weten he verschillende lasfuten kunnen ntstaan. Lasfuten Röntgenft s bekijken. Lasfuten kunnen vrkmen. De rzaken bij Lasfuten kunnen herkennen. Het basismateriaal Lasfuten kunnen herstellen. De lasser Het lasprces Overzicht van de specifieke lasfuten Invled van de lasfuten p het prduct Een flens p een buis kunnen lassen. Lasefeningen Buis p flens (PA, PB, PF en PD) Een buis draaiend kunnen lassen nder de hand. Buislassen nder de hand (PA) De buislastechniek in vaste stand kunnen tepassen. Buislassen in klkstand (PF) Een buis kunnen lassen in stand PC. Buislassen hrizntaal in verticaal vlak (PC) Let p het juiste branderdebiet. Dunwandig materiaal kleiner dan 3 mm. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 27
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken De buislastechniek p dikwandige buizen in meerdere lagen kunnen uitveren. Dikwandige buizen in meerdere lagen in vaste stand kunnen lassen. Buislassen nder de hand (PA) Buislassen vast in klkstand (PF) Buislassen hrizntaal in verticaal vlak (PC) Dikwandig materiaal vanaf 3 mm. De lasstand PC in meerdere lagen kunnen uitveren. Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 28
11 Mdule: Gassmeltbuislassen B G - 204 B 60 lt PV Administratieve cde: 7067 11.1 Algemene delstelling van de mdule Deze mdule sluit sequentieel aan bij de mdule gassmeltplaatlassen en leidt p tt specialist in het autgeenlassen. Wie met vrucht deze mdule afrndt, met in staat zijn elke laspdracht met het gassmeltlasprces tt een ged einde te brengen. Men kan in het prductieprces ingeschakeld wrden vr pdrachten waarvr een hg uitveringsniveau vereist is f waar het laswerk nder zeer meilijke mstandigheden wrdt uitgeverd. In deze mdule wrdt de handvaardigheid vr het lassen van stmpe lassen in buizen uitgebreid tt de H-L405 psitie en tevens in het lassen van knppunten. De cursist kan Een werkmethde pvlgen werktekeningen gebruiken lasmethdebeschrijvingen tepassen vrbewerkingen uitveren met krimpverschijnselen rekening huden met restspanningen rekening huden vrschriften m.b.t. veiligheid, gezndheid en milieu tepassen het geldigheidsgebied van een lasserskwalificatiecertificaat situeren Buislasverbindingen uitveren in alle psities stmpe lasnaden p buislasverbindingen uitveren buislasverbindingen vlgens IWF-G3 en IWF-G44 uitveren de kwaliteit van buislasverbindingen visueel berdelen bij lasfuten herstellingen uitveren bij nvlkmenheden de lasuitvering bijsturen Met hard- en zachtslderen mf-buisverbindingen uitveren mf-buisverbindingen mnteren en slderen in alle psities buisverbindingen van staal/staal en kper/kper uitveren 4 Zie minimum eisen vr de pleiding en training van Internatinale gassmeltlassers de EWF-richtlijnen zijn vergenmen dr IWF Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 29
de kwaliteit van gesldeerde buislasverbindingen visueel berdelen 11.2 Beginsituatie De cursist dient verplicht de basiscmpetenties te bezitten van de mdules: Basis Metaal Basis Lassen Gassmeltplaatlassen A Gassmeltplaatlassen B 11.3 Leerplandelstellingen en leerinhuden Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Inzicht verwerven in de gevlgen van warmte-inbreng. Krimp, spanning en vervrming De thermische cyclus bij het lassen Praktische vrbeelden in de werkplaats. Het verband tussen warmte-inbreng, afkeling en vervrming begrijpen. Restspanningen t.g.v. Het stllen Afkelen Krimpen De verschillende srten krimp die bij het lassen ptreden kunnen verklaren. Het verschil tussen vervrmingen en restspanningen kennen. Vervrming t.g.v. krimp Ft s en tekeningen gebruiken. Restspanning De inklemming De betekenis Reduceren Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 30
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken Vervrming kunnen vrzien. De juiste maatregelen kunnen treffen m vervrming tegen te gaan. Weten dat vervrming kan hersteld wrden. Beheersen van vervrming Ontstaan van vervrmingen Crrigerende maatregelen Vr het lassenµ Vrbeelden van vervrming bij de praktijkefeningen. Ft s van vervrmingen bij cnstructies. Tijdens het lassen Na het lassen Het belang van de pvlging van kwaliteit gedurende de prcessen inzien. Kwaliteitsbeheersing in lassen Cncept van kwaliteitsbrging Vrbeelden van dcumenten i.v.m. kwaliteitsbrging. Kwaliteitssystemen Kwaliteitsbeheer Persneel Het belang van de pvlging van kwaliteit aan het einde van de prcessen inzien. De geldende nrmen i.v.m. kwaliteit kunnen tepassen. De geldende nrmen i.v.m. kwalificatie kennen. Weten dat er meerdere bglasprcessen zijn met uiteenlpende tepassingsgebieden. Inzicht verwerven in het grensverschrijdend belang van de laspleiding. Het belang van een geharmniseerd systeem van pleidingen inzien. Het belang van vervlmakingcursussen begrijpen. Kennis verwerven ver de drgreimgelijkheden als lasser De rl van de lasinspectie en kwaliteitscntrle Overzicht van de Eurpese nrm 729 Kwaliteitseisen vr lassen Oversicht van de Eurpese nrm 719 Lascördinatie en kwalificatie Overzicht van de bglasrcessen Opleiding en vervlmaking Eurpese lasser De leerling-lasser De meesterlasser De lasspecialist De lasingenieur Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 31
Leerplandelstellingen met inbegrip van eindtermen (ET), specifieke eindtermen (SET), basiscmpetenties (), uitbreidingsdelstellingen (steeds in cursief!), sleutelvaardigheden () (S)ET Leerinhuden Pedaggisch-didactische wenken De prblemen kunnen inschatten bij het lassen in ngewne mstandigheden. Veilig kunnen lassen p de buwwerf. Beschermingsmaatregelen tegen de weersmstandigheden kennen. Het belang van specifieke veiligheidsmaatregelen inzien. Inzien dat de mgeving met afgeschermd wrden tegen de gevaren van het lassen. Veilig werken p de buwplaats Specifiek prblemen bij ngewne mstandigheden Lassen p de werf Afschermen tegen de weersmstandigheden Veilig werken p grte hgte Bescherming van andere persnen tegen lasgevaren Videfilm ver lassen p buwwerven, p grte hgte en in gure weersmstandigheden. Catalgus met beschermingsmiddelen. De buislastechniek in lasstand H-L 045 kunnen tepassen. Lasefeningen Buislassen in stand H-L 045 Materialen dunnen dan 3 mm De buislastechniek in lasstand H-L 045 in meerdere lagen kunnen tepassen. Buislassen in stand H-L 045 dikwandig V-naad tussen 60 en 70. Mateiraal vanaf 3 mm. Haakse en schuine aftakkingen kunnen lassen in stand PF. Aftakking p buis lassen hrizntaal (PF) Haakse en schuine aftakkingen kunnen lassen in stand PF nder 45. Aftakking p buis nder hek van 45 (PF) Met een handsnijbrander buizen p maat kunnen snijden. Handsnijbranden van buizen Halfautmatisch buizen p maat kunnen snijbranden. Halfautmatisch snijbranden van buizen Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 32
12 Bibligrafie Technlgie van het lassen, G. Declerck en H. Then, Standaard Educatieve Uitgeverij, Antwerpen, 1993, ISBN 90 02 17045 9 Lasverbindingen, M. Bracke D. Debaere J. De Bihl, Opleiding & Vrming Sidmar, Gent, 1989, Uitgave 2 Praktische lascursus delen 1 & 2, F. Marres, Philips N.V. Afdeling Lassen, Eindhven Fachkunde Schweisstechnik, Prf. W. D. Strippelmann & R. Brenner, Deutsche Verlag fur Schweisstechnik, Dusseldrf, 1982, ISBN 3 87155 753 6 Lassen, Lijmen en Plaatbewerken, C. Nederveen & P.H. van Lent, Stichting Teleac, Utrecht, 1994, ISBN 90 6533 342 8 Welzijn p het werk, Dienst Prmtie en Vrming in het Onderwijs van de NVVA, Brussel, 2000 Las- en Snijtechnieken vr de Industrie, Techn-Nathan, La Nuvelle Librairie S.A., Paris, 1987, ISBN 2 86479 823 9 Mens en Veiligheid p de Drempel van de 21ste Eeuw, AIB-Vinçtte vzw, Brussel, 1990, ISBN 90 800500 3 2 Instructiebek MIG-MAG Lassen, Aga Gas B.V., ISBN 90 800229 3 4 NEN-BUNDEL18, nrmen vr lassen van metalen, NEN-instituut, Delft, 2005 Eurpean MMA Welder, minimum requirements fr the educatin, examinatin and qualificatin, Eurpean federatin fr welding, jining en cutting prepared by the cmmittee fr educatin and training, EWF dc. 01-452- 94 Praktijk cursus Phillips Praktijk cursus Ourlikn Vademecum van de lasser, Philips lasdienst Lastechniek, A.Heling, N.Plmp, Stam Technische Beken. Lastechnisch verantwrd cnstrueren, Ir.H.G.Geerling, Ir.W.P.Kerkhf, G.Zethut, Stam Technische Beken VCA-cursus Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 33
Leerplan Gassmeltlasser BSO 3 1 maart 2007 34