Lesvoorbereiding: Social Profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Technologische Opvoeding Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de social profit sector Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen. Vakoverschreidende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010) (De leerlingen ) Gemeenschappelijke stam (communicatief vermogen) 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk (doorzettingsvermogen) 4 blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven (empathie) 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen (exploreren) 8 benutten leerkansen in diverse situaties (flexibiliteit) 9 zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden 1
(initiatief) 10 engageren zich spontaan (respect) 18 gedragen zich respectvol (samenwerken) 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen (verantwoordelijkheid) 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving (zelfbeeld) 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen (zorgvuldigheid) 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen (zorgzaamheid) 26 gaan om met verscheidenheid 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander Leren leren Opvattingen over leren 1 werken ordelijk Informatieverwerking 7 zoeken bij het instuderen van een behandelde leerinhoud de noodzakelijke voorkennis opnieuw op in leerboek, werkboek of notities. 8 Bij het leren van samenhangende informatie: stellen de leerlingen vragen bij de leerstof en beantwoorden deze brengen in korte, gestructureerde teksten tekstmarkeringen aan vervolledigen een schema aan de hand van geboden informatie leggen verbanden tussen elementen van de leerstof 9 kunnen samenhangende informatie begrijpen en analyseren door de betekenis van woorden, begrippen en zinnen, waar mogelijk, uit de context af te leiden of op te zoeken 2
Problemen oplossen 10 Bij het oplossen van een probleem: herformuleren de leerlingen het probleem bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe passen zij de gevonden oplossingsweg toe Regulering van het leerproces 11 selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd 12 kunnen werken met een antwoordblad en correctiesleutel en houden rekening met lesdoelstellingen of aanwijzingen van de leraar 13 vergelijken de eigen werkwijze met die van anderen en geven vervolgens aan waarom iets fout gegaan is en hoe fouten vermeden kunnen worden Studie en beroepsgerichte keuzebekwaamheid 15 zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten 16 kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze Lichamelijke gezondheid en veiligheid 1 Verzorgen en gedragen zich hygiënisch 2 Leren het eigen lichaam kennen en reageren adequaat op lichaamssignalen 4 Nemen een ergonomische en gevarieerde sta-, zit-, werk- en tilhouding aan 15 Beseffen dat maatschappelijke fenomenen een impact hebben op veiligheid en gezondheid Mentale gezondheid 3 Erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp 6 Stellen zich weerbaar op Sociorelationele ontwikkeling 7 Bespreken opvattingen over medische, psychische en sociale aspecten van samenlevingsvormen, veilig vrijen, gezinsplanning, zwangerschap en zwangerschapsafbreking 3
Vakgebonden eindtermen techniek, A-stroom (De leerlingen kunnen ) 1 Verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten 2 Bij werkende of falende technische systemen onderzoeken hoe verbeteringen mogelijk zijn 3 In concrete voorbeelden aangeven dat het bestuderen ven aanpassen van een technisch systeem leidt tot optimalisering, innovatie en/of nieuwe uitvindingen 6 In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd 7 In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen maakt op basis van criteria 10 technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek (waaronder energie, informatie en communicatie, constructie, transport en biochemie) 12 Modellen, tests en evaluaties gebruiken om een eenvoudig technisch systeem te ontwerpen uitgaande van een gedefinieerd probleem en rekening houdend met vooropgestelde normen en criteria 13 Een gegeven of eigen ontwerp planmatig uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu 14 Een technisch systeem in gebruik nemen 17 Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik 19 Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken 21 In concrete voorbeelden aantonen dat technische systemen ontworpen en gemaakt zijn om aan sociale en culturele behoeften te voldoen 27 In concrete voorbeelden aangeven welke rol bepaalde technische beroepen vervullen in de verschillende stappen van het technisch proces 28 Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen Ontwikkelingsdoelen Techniek, B-Stroom (De leerlingen kunnen ) 1 Verschillende onderdelen in een eenvoudig technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties ertussen toelichten 4
2 Onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert 3 Voor enkele zelf gebruikte technische systemen illustreren hoe ze in de loop van de tijd geoptimaliseerd zijn 5 In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen, machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd 6 Technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw 9 Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een maakopdracht 10 Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht 11 Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu 12 Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten 13 Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering 16 Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken 17 Bij het ontwerpen, maken en gebruiken in de klas gelijkenissen en verschillen aangeven met professionele technische werkwijzen 18 Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw 19 Aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften te voldoen 23 Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen 24 Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn 5
Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen) Leerinhouden 1. Inleidende fase - Leerlingen voeren een kringgesprek over verschillende technische beroepen en beroepskeuze. - De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord. - De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van sectoren en de beroepen die daarbij horen. - De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste sector. - Leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2) Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen) Bijlage 2 (lijst met nuttige websites) Bijlage 3 (lijst met de verschillende beroepen in de sector social profit) Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer dan één sector te vinden zijn. Een laborant werkt bijvoorbeeld in de medische sector maar ook in de sector voedingsindustrie en de sector chemie en kunststoffen. 2. Klassikale voorbereiding activiteit - Leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de social profit sector via de website: http://www.vivosocialprofit.org/vivo.php?var =80 - Leerlingen en leerkracht voeren een vraaggesprek over beroepen in de social Welke mensen werken in een ziekenhuis? 6
profit sector. Leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht vult aan met minder bekende beroepen. 3. Activiteiten: GROEPSWERK 1. Groepswerken (totaal: 40 minuten) De klas is onderverdeeld in 4 groepen, elke groep voert 4 opdrachten uit. Er wordt elke 10 minuten doorgeschoven, zodat alle activiteiten op ongeveer 40 minuten kunnen afgerond zijn. Vooraf overloopt de leerkracht de 4 opdrachten en de daarbij horende beroepen. De leerlingen zullen in groep de instructies volgen van een leerlingenbundel. De 4 opdrachten: - A: Begeleider in de kinderopvang: een luier verversen. - B: Optieker: de oogtest. - C: Radioloog: gebroken of niet? Verpleegkundige: spalken en inpakken! - D: Animator voor ontspanning en vrijetijdsbesteding: animatieproject uitwerken. Ervaringsgericht leren: de leerlingen verplaatsen zich in de huid van een - Begeleider in de kinderopvang - Optieker - Radioloog - Verpleegkundige - Sociocultureel werker In een handleiding voor de leerkracht worden de opdrachten en de benodigdheden gedetailleerd beschreven. Bijlage 4: leerlingenbundel Bijlage 5: handleiding leerkracht 7
2. Evaluatie (maximaal 10 minuten) a. Leerlingen en leerkracht bespreken de verschillende deelactiviteiten en gaan na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om de begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige en sociocultureel werker uit te voeren. b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die kwaliteiten bezitten en of één van de jobs bij hen zou passen. Kwaliteiten: Begeleider in de kinderopvang - veel liefde voor kinderen - inlevingsvermogen - creativiteit - organisatietalent - flexibiliteit - verantwoordelijkheidszin Optieker - een luisterend oor - communicatief vaardig - handig - geduldig - oog voor mode/trends Radioloog - nauwkeurig zijn - systematisch kunnen werken - technisch inzicht - communicatieve vaardigheden - kritisch zijn - nieuwsgierige en leergierige houding Verpleegkundige - interesse in mensen - betrokken zijn - handig en precies zijn - stressbestendig zijn 8
Sociocultureel werker - leiding kunnen geven - samenwerken - creatief zijn - flexibel zijn - organisatievermogen bezitten 9