Arjan Kuik, tandarts, lid sinds 1983 VAN EEN ZORGPROFESSIONAL Een claim Een patiënt stelt u aansprakelijk. Een claim, wat nu?
Een patiënt stelt u aansprakelijk. Wat nu? Informatie voor zorgprofessionals Professionals in de gezondheidszorg verrichten dagelijks vele handelingen. Soms gaat het daarbij, ondanks alle goede bedoelingen, mis. Dit kan leiden tot een klacht of een claim. In deze brochure vindt u informatie over de beoordeling en behandeling van een claim die een patiënt of nabestaanden hebben ingediend. Een patiënt* stelt u aansprakelijk voor schade die hij heeft ervaren. Hij dient een claim bij ons in. Wij gaan de claim behandelen en nemen u daarbij zoveel mogelijk werk uit handen. Wij realiseren ons dat een schadeclaim een ingrijpende gebeurtenis kan zijn voor u en de mensen in uw omgeving. Wij zullen ieders belangen zo goed mogelijk behartigen, samen met u en mogelijk uw zorgorganisatie. Wat kunt u verwachten en welke rol speelt u in de claimbehandeling? In onderling overleg bekijken we wat de aanleiding is van de claim en of deze gegrond is. Op een paar momenten is uw inbreng gewenst. Waar het gaat om de eventuele medische behandeling blijft u zelf contact houden met de patiënt. Voor de behandeling van de claim doen wij alleen een beroep op u als dat nodig is. Een jurist bij VvAA is het aanspreekpunt voor de behandeling van de claim. Zo kunt u zich concentreren op uw vak. * Waar we in deze brochure spreken over patiënt kan het ook zijn of haar nabestaanden betreffen. Waar hij staat kan ook zij gelezen worden. 2
De behandeling van een claim Een arts, zorgprofessional of zorgorganisatie kan aansprakelijk gesteld worden voor schade die een patiënt heeft ondervonden. Dat iets fout is gegaan, betekent nog niet dat het fout is gedaan. Medische aansprakelijkheidsverzekeraars erkennen dan ook alleen aansprakelijkheid als blijkt dat de professional of de instelling bij een medische fout verwijtbaar heeft gehandeld. Dat kan het geval zijn als u uw verplichtingen niet bent nagekomen of onzorgvuldig bent geweest. Het kan ook zijn dat een assistent(e) een fout gemaakt heeft waarvoor u aansprakelijk gesteld wordt. Persoonlijk gesprek Voordat wij een standpunt innemen over aansprakelijkheid, maken wij soms persoonlijk kennis met de patiënt en (eventueel) zijn belangenbehartiger. Dat is met name het geval als het gaat om de beoordeling van ernstig letsel. Op deze manier kan de patiënt zijn verhaal aan ons vertellen en kunnen wij in een vroeg stadium een beeld vormen van de gevolgen van een eventuele fout. Uiteraard krijgt de patiënt uitgebreid informatie over de claimbehandeling. Medisch dossier Voor een eerste beoordeling van de claim hebben wij relevante informatie uit het medisch dossier nodig. Wij vragen de patiënt toestemming om zijn of haar medisch dossier op te vragen. Een schadebehandelaar en een medisch adviseur beoordelen de schadeclaim aan de hand van geldende richtlijnen, jurisprudentie en regelgeving. Sandra Stockentree, fysiotherapeut, lid sinds 2004 Uw reactie Wij vernemen graag van u persoonlijk hoe u tegen de aansprakelijkstelling aankijkt. Wat is uw visie op de verwijten van de patiënt? Bent u van mening dat u medisch onzorgvuldig hebt gehandeld en wat zijn daarbij uw overwegingen? Overigens is uw reactie alleen bekend bij de schadebehandelaar en de medisch adviseur van VvAA. In een uitzonderlijk geval kan het nodig zijn om uw reactie of toelichting naar de patiënt of diens belangenbehartiger te sturen. Dat doen wij alleen in overleg met u. 3
Medische en juridische beoordeling De schadebehandelaar legt de aansprakelijkstelling, het medisch dossier en uw reactie voor aan onze medisch adviseur. Deze adviseur geeft een advies op basis van de richtlijnen van het betreffende beroep. Als dat nodig is, consulteren wij een medicus of paramedicus op uw vakgebied. De medisch adviseur adviseert de schadebehandelaar over de vraag of er mogelijk aanwijzingen zijn voor verwijtbaar onzorgvuldig handelen en over de gevolgen daarvan. VvAA deelt het medisch advies met de patiënt die de claim heeft ingediend als de patiënt hier expliciet om vraagt en als de belangenbehartiger van de patiënt het advies dat hij heeft ingewonnen bij zijn medisch adviseur ook deelt met VvAA. Als de medisch adviseur aangeeft dat er aanwijzingen zijn voor onzorgvuldig handelen, dan krijgt de patiënt alleen inzage in het medisch advies na overleg met u. Persoonlijke correspondentie tussen u, uw eventuele zorginstelling en VvAA wordt niet gedeeld met derden. Op basis van deze informatie maakt de schadebehandelaar een objectieve en zorgvuldige juridische beoordeling. Hij of zij toetst uw handelen aan de juridische maatstaf: hebt u gehandeld zoals verwacht mag worden van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot onder dezelfde omstandigheden? Snel duidelijkheid We nemen in principe binnen drie maanden na ontvangst van een aansprakelijkstelling een onderbouwd standpunt in: de claim wordt erkend of afgewezen. Deze termijn ligt vast in de gedragscode GOMA die voor alle betrokkenen leidend is. GOMA staat voor Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid. Dit betekent dat verzekeraar, arts (ziekenhuis) en patiënt zich moeten inspannen om gegevens zo snel mogelijk aan te leveren en te beoordelen. Afwijzing van aansprakelijkheid Als niet blijkt dat de schade van de patiënt is ontstaan door onzorgvuldig handelen, dan wijzen wij de aansprakelijkheid af. In principe vindt er dan geen overleg met u plaats, maar ontvangt u een kopie van de brief die wij naar de patiënt of zijn belangenbehartiger sturen. Erkenning van aansprakelijkheid Als wij na zorgvuldige bestudering van alle stukken van mening zijn dat de schade van de patiënt is ontstaan door onzorgvuldig handelen, dan erkent VvAA in principe de aansprakelijkheid. U ontvangt in dat geval een brief waarin onze visie is verwoord. Wij nodigen u daarin uit om te reageren op onze visie, voordat wij de patiënt of zijn belangenbehartiger informeren over ons standpunt. Als u eerder duidelijk hebt aangegeven dat u van mening bent dat u onzorgvuldig hebt gehandeld, dan informeren wij de patiënt en eventuele belangenbehartiger zonder u daarover in te lichten. Schadevergoeding Als de aansprakelijkheid wordt erkend, heeft de patiënt recht op een vergoeding voor de geleden schade. De hoogte is afhankelijk van specifieke omstandigheden, zoals de ernst van het letsel, de inkomenspositie en de gezinssituatie. Wij onderzoeken of er sprake is van vorderbare schade. Dat wil zeggen: is de schade op een of andere manier in geld uit te drukken? Soms wordt een vergoeding toegekend voor immateriële schade (smartengeld). Op basis van wettelijke bepalingen, contact met de patiënt en vergelijkbare situaties doen we de patiënt en zijn vertegenwoordiger een voorstel voor vergoeding. Onafhankelijk onderzoek Het is in het belang van patiënt en verzekeraar om in goed onderling overleg te komen tot een oordeel. Lukt dat niet, dan kiezen we samen een onafhankelijke deskundige om het medisch handelen opnieuw te beoordelen. Deze onafhankelijke deskundige moet een vakgenoot van u zijn. Bijvoorbeeld een hoogleraar huisartsgeneeskunde. Wij stellen de namen van een aantal medici of paramedici voor die deskundig zijn en snel kunnen reageren. Wij vragen u of u akkoord gaat met de voorgestelde deskundige(n). Deze vraag stellen wij ook aan de patiënt. Als u of de patiënt niet akkoord gaat, dan stellen wij nieuwe deskundige(n) voor. Als u en de patiënt instemmen met de keuze voor de onafhankelijke deskundige, dan bespreken wij met de patiënt welke vragen wij gaan stellen aan de deskundige. 4
Vervolgens stelt de deskundige een conceptrapport op aan de hand van zijn bevindingen. U en de patiënt kunnen hierop reageren. Uw commentaar, dat van de patiënt en het commentaar van de medisch adviseur worden meegenomen in het definitieve rapport, dat zwaarwegend is bij de beoordeling van de aansprakelijkheid. De inhoud van dit rapport komt immers tot stand in overleg tussen patiënt, arts, VvAA en de onafhankelijke deskundige. Ook als de aansprakelijkheid niet meer ter discussie staat, kan het wenselijk zijn een deskundige op uw eigen of op een ander vakgebied te vragen de lichamelijke gevolgen voor de patiënt te beoordelen. In dat geval hoeft u niet in te stemmen met de keuze voor een onafhankelijke deskundige en ontvangt u in principe geen conceptrapport. Mocht u daar toch prijs op stellen, laat u het ons dan vooral weten. Een patiënt stelt u aansprakelijk Behandeling van de claim in 5 stappen 1 De patiënt stelt u aansprakelijk. 2 VvAA ontvangt de claimmelding en legt een dossier aan. 3 U ontvangt een bevestiging van VvAA. Daarna stuurt u na toestemming van de patiënt de relevante informatie uit het medisch dossier naar VvAA. Wij vragen u om uw reactie op de gebeurtenis. 4 Een medisch adviseur en een jurist van VvAA beoordelen de claim op basis van de relevante informatie uit het medisch dossier en uw reactie. 5 Duidelijkheid over afwijzing of erkenning van de -aansprakelijkheid: Afwijzing: u ontvangt een kopie van onze brief aan de patiënt. De patiënt kan eventueel in beroep gaan. Erkenning: als de medisch adviseur en de jurist van mening zijn dat we aansprakelijkheid zouden moeten erkennen, dan stemmen wij dit van te voren met u af. Mochten wij een verschil van mening hebben over het resultaat, dan vragen wij advies aan een externe specialist die zijn of haar credits heeft verdiend op dit vakgebied. 5
Als de patiënt in beroep gaat 1. Civiele rechter Als de patiënt het niet eens is met het oordeel van VvAA, dan kan hij de zaak ter beoordeling voorleggen aan de civiele (of burgerlijke) rechter. Deze procedure begint met een dagvaarding die wordt uitgebracht door een deurwaarder aan uw adres. Ontvangt u een dagvaarding, dan zullen wij u met raad en daad terzijde staan en uw belangen behartigen. Wij verzoeken u om de dagvaarding direct door te sturen. De procedure bij de civiele rechter verloopt in principe schriftelijk. U kunt gevraagd worden persoonlijk voor de rechter te verschijnen, bijvoorbeeld om nadere informatie te geven. VvAA schakelt een gespecialiseerde en ervaren advocaat in. De advocaat neemt ook met u contact op. In overleg met u en de jurist/schadebehandelaar van VvAA zal de advocaat het verweer in de procedure voeren. De kosten hiervan worden door ons gedragen. 2. Tuchtcollege Het kan zijn dat de patiënt een klacht tegen u indient bij het tuchtcollege. Het indienen van een klacht wordt soms gebruikt als een mogelijke opstap voor een schadeclaim. Ook is het mogelijk dat er tegelijkertijd een claim en een tuchtklacht tegen u worden ingediend. Het tuchtcollege doet geen uitspraak over schadevergoeding. De uitkomst van een tuchtzaak kan echter wel van belang zijn voor de claim. Wij verzoeken u ons ervan op de hoogte te stellen als er naast de claim een tuchtklacht tegen u wordt ingediend. Voor juridische bijstand bij een tuchtprocedure kunt u een beroep doen op uw eigen rechtsbijstandverzekering. 6
Over VvAA Uw claim is in vertrouwde handen bij VvAA, de grootste medische aansprakelijkheidsverzekeraar in Nederland. We handelen zonder winstoogmerk. Gedragscode GOMA VvAA werkt volgens de Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid (GOMA). Deze stelt de patiënt centraal in de medische aansprakelijkheidsprocedure en zorgt ervoor dat het proces zo transparant en voortvarend mogelijk verloopt. De Letselschade Raad ziet er op toe dat de GOMA wordt nageleefd. Meer informatie over de Letselschade Raad en over de gedragscode vindt u op www.deletselschaderaad.nl. Juridische vragen? Bel de VvAA Juridische helpdesk Met juridische vragen kunt u terecht bij de VvAA Juridische helpdesk, dagelijks bereikbaar tussen 08.30 en 17.30 uur via telefoonnummer 030 247 49 99 (kies optie 2). Hoe helpen we u? De Juridische Helpdesk is kosteloos voor VvAA leden. Houd uw lidmaatschapsnummer bij de hand. Hebt u een complex inhoudelijke vraag of is er specifieke expertise nodig, dan verwijzen we u door naar de gespecialiseerde en ervaren juristen van VvAA of een andere expert binnen VvAA. Ad Keulers, fysiotherapeut, lid sinds 1982 7
Marjolein van Stiphout, tandarts, lid sinds 2002 Grote reis Eigen praktijk VvAA is een ledenorganisatie die opereert in het hart van de Nederlandse gezondheidszorg. Dienstverlener voor meer dan 114.000 medici, paramedici, studenten voor die beroepen en zorginstellingen. Sinds haar oprichting in 1924, is VvAA uitgegroeid tot een partner voor alle zorgprofessionals tijdens hun hele levensloop. VvAA biedt zorgspecifieke verzekeringen, financiële diensten, accountancy en juridisch en fiscaal advies, alsook praktijkfinanciering, vestigingsbegeleiding, opleidingen, reizen via het eigen reisbureau QualityTime en het maandelijkse magazine Arts en Auto. VvAA is gevestigd in Utrecht en heeft regiokantoren door het hele land. Orteliuslaan 750 3528 BB Utrecht Postbus 8153 3503 RD Utrecht +31 (0)30 247 47 89 www.vvaa.nl 03.17.0004