Kijkoperatie (artroscopie) van de enkel Inleiding In samenspraak met uw orthopeed heeft u besloten een kijkoperatie aan uw enkel uit te laten voeren. Bij deze operatie worden afwijkingen van het enkelgewricht onderzocht en behandeld. Na de kijkoperatie mag u de enkel 2 weken niet belasten. U wordt voor deze operatie 1 dag opgenomen op de afdeling Orthopedie van het HagaZiekenhuis, locatie Sportlaan. In deze folder vindt u informatie over de artroscopie (kijkoperatie) aan de enkel Algemene informatie over uw opname vindt u in uw behandelwijzer. De enkel De enkel is het gewricht tussen het onderbeen en de achtervoet (zie afbeelding 1). Het wordt ook wel het bovenste spronggewricht genoemd. Het onderbeen (cruris) wordt gevormd door het scheenbeen (tibia) en het kuitbeen (fibula). Aan de onderzijde vormen het scheenbeen en kuitbeen samen de enkelvork. De enkel is het gewricht tussen deze enkelvork en het sprongbeen (talus). Het sprongbeen vormt de verbinding en koppeling tussen het onderbeen en de voet. De belangrijkste beweging die met de enkel wordt gemaakt, is het naar u toe en van u af bewegen van de voet. Deze bewegingen spelen een belangrijke rol bij het afwikkelen van de voet tijdens het lopen.
Afbeelding 1: de enkel Aandoeningen aan de enkel Impingement van de enkel Impingement is een Engelse term die letterlijk botsing, beknelling betekent. Hiermee wordt bedoeld dat er een beknelling bestaat in het enkelgewricht: tussen het sprongbeen (talus) en het scheenbeen (tibia). Dit impingement kan zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde zitten, maar komt in meerderheid aan de voorzijde voor. Impingement kan veroorzaakt worden door de vorming van botuitsteeksels. Er is dan sprake van benig impingement. Ook kan alleen het kapsel impingement veroorzaken; dan is er sprake van weke delen impingement Artrose van de enkel In een gewricht komen 2 of meer botten samen. Die botten zijn bedekt met een laagje glad kraakbeen, waardoor ze soepel kunnen bewegen. Het is normaal dat met toenemende leeftijd het kraakbeen in een gewricht van dikte en samenstelling verandert. Artrose betekent een overmatige slijtage van het kraakbeen. Het gladde oppervlak wordt dun, brokkelig en/of het kraakbeen verdwijnt helemaal. Het lichaam kan dit niet meer repareren. Is er weinig tot matige enkelartrose, dan kan het schoonmaken van de enkel met een kijkoperatie een langdurig (3-5 jaar) gunstig effect hebben op met name de pijn. Het voordeel is dat dit een kleine ingreep is via een dagopname.
Het nadeel is dat de klachten (bijna) altijd op termijn terug zullen komen, en dat de duur en mate van klachtenvermindering niet goed voorspelbaar is. Voorbereiden voor de opname Nadat u voor vooronderzoek bent geweest en de operatiedatum weet, is het handig om thuis enkele zaken voor te bereiden voor uw opname. Het is aan te raden 1 week voor uw opname in elk geval 2 elleboogkrukken te regelen bij een thuiszorgwinkel bij u in de buurt. Neem deze krukken mee naar het ziekenhuis. Verder is het noodzakelijk dat u thuis een losse stoel heeft of regelt, liefst met armleuningen om onder de douche te kunnen zitten. Indien u een trap naar uw slaapkamer heeft en u niet onbelast met de billen of hinkelend de trap op/af kan gaan is het raadzaam om beneden een bed neer te zetten. De operatie Net als bij de knie kan ook de enkel met een artroscopie (kijkoperatie) behandeld worden. Niet alleen het kraakbeen, maar ook de banden en het slijmvlies van de enkel kunnen zo goed beoordeeld en behandeld worden. Om het kijkbuisje (artroscoop) en de andere instrumenten in te kunnen brengen, is het nodig 2 (soms 3) kleine sneetjes te maken. Met allerlei instrumenten, zoals tangetjes en een soort slijptolletje ( shaver ) kan verdikt en ontstoken slijmvlies, kapsel (weke delen impingement) en ook botaangroei (benig impingement) verwijderd worden. Na afloop van de operatie krijgt u een drukverband om de enkel. De operatie duur ongeveer 45 minuten. De artroscopie van de enkel is een kleine ingreep en geeft zelden complicaties. Toch kunnen deze optreden, net als bij iedere andere chirurgische ingreep. Een enkele keer ontstaat er een nabloeding of een trombose (bloedstolsel) in het onderbeen. Zelden wordt een huidzenuwtje geraakt of raakt dit verkleefd in het littekentje. Er kan dan een gevoelloos plekje op de voet (blijven) bestaan.
Na de operatie Tijdens en na de operatie worden uw bloeddruk, polsslag, ademhaling, pijn, bewustzijn en urineproductie regelmatig gecontroleerd. Als de operatie klaar is, wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Hier blijft u ongeveer 1 uur. Daarna gaat u terug naar de afdeling. U heeft een infuus in de arm en een drukverband om de enkel. Na de operatie spreekt u de arts en hoort u hoe de operatie is verlopen. De arts vertelt u waar u de eerste tijd op moet letten en wanneer u naar huis mag. Na een ruggenprik blijven de benen na de operatie nog circa 2 tot 3 uur verdoofd. Hierna kunt u pijn voelen. Het is belangrijk dat u tegen de verpleegkundige vertelt dat u pijn heeft, zodat u hier medicijnen tegen kunt krijgen. Als het gevoel in uw benen weer terug is, kunt u onder begeleiding van een fysiotherapeut of verpleegkundige oefenen om onbelast met krukken te lopen. Medicijnen Neem nooit uw eigen medicijnen in zonder dit eerst te overleggen met de verpleegkundige. Zo nodig krijgt u de medicijnen die u voor uw opname gebruikte. Pijnstilling Het is aan te bevelen 3 tot 4 keer per dag medicijnen tegen de pijn te gebruiken. Neem deze in zodra u ze krijgt. Ook als u weinig of geen pijn voelt, is het raadzaam om deze medicijnen enkele dagen te gebruiken. Ze werken namelijk ook ontstekingsremmend. Daarna mag u de medicatie zelf afbouwen op geleide van de pijnklachten. Bij sommige pijnstillers krijgt u ook een maagtablet voorgeschreven om de maagwand te beschermen. Zie ook de folder Anesthesiologie. Tegen de misselijkheid Vertel het de verpleegkundige als u misselijk bent. U kunt hier medicijnen tegen krijgen.
Ontslag De arts bespreekt met u wanneer u weer naar huis mag. Als u goed kunt lopen en als u geürineerd heeft, is dit meestal de dag van de operatie. Bij ontslag krijgt u het volgende mee: 48 uur na de operatie verwijdert u zelf het drukverband. Daarna doet u de tubigrip om, die u heeft meegekregen. U draagt deze dan de eerste 2 weken overdag. Een afspraak op de polikliniek orthopedie, ongeveer 2 weken na uw operatie. De arts beoordeelt dan hoe de enkel herstelt en de hechtingen worden verwijderd. Vaak wordt dan fysiotherapie voorgeschreven. Op geleide van de zwelling en pijn van de enkel, mag de (sport) belasting verder opgevoerd worden. Over het algemeen mag u 3 tot 6 maanden na de kijkoperatie weer sporten. Waterdichte pleisters. Eventueel een recept voor pijnstillers. Aandachtspunten bij en na uw ontslag Contact met het ziekenhuis Bij (toename van) wondlekkage, zwelling, pijn, een aanhoudend kloppend gevoel, tintelingen in de voet/tenen of koorts (boven 38ºC), neemt u contact op met de polikliniek Orthopedie Benen bewegen Het regelmatig aanspannen en ontspannen van de beenspieren en het wiebelen van de tenen helpt tegen een zwelling van het been en vermindert de kans op trombose. Als u gaat lopen, zult u merken dat de zwelling in uw geopereerde been iets toeneemt. Dit komt omdat het wondvocht dan naar uw voet zakt. Dit is normaal na een operatie aan de enkel. Het is goed om regelmatig met het geopereerde been omhoog (horizontaal) te zitten. Uw voet moet hoger liggen dan uw knie. Medicijnen Bij uw ontslag krijgt u een recept mee voor pijnstillers. Het kan zijn dat u dit recept voor de operatie van de anesthesioloog heeft gehad. U kunt de medicijnen zelf (laten) halen bij uw eigen apotheek. U neemt de medicijnen op een vast tijdstip in. Verspreid de inname van de pijnstillers over 24 uur, bijvoorbeeld 3 keer per dag elke 8 uur.
Hervatting bezigheden Overleg tijdens de controleafspraak met uw behandelend arts wanneer u uw werk, sport en andere bezigheden weer kunt hervatten. Vragen Wij zijn uw partner bij uw genezingsproces. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Stel deze dan gerust. Telefoonnummers vindt u achter in uw behandelwijzer. HagaZiekenhuis Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag Locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag www.hagaziekenhuis.nl H11.036-02