Arthroscopie (kijkoperatie) van de knie Diagnose en behandeling van kniegewrichtproblemen

Transcriptie

1 Arthroscopie (kijkoperatie) van de knie Diagnose en behandeling van kniegewrichtproblemen

2 Inhoudsopgave Inleiding 2 Waarom een arthroscopie van de knie? 2 Anesthesie (verdoving of narcose) 3 Van tevoren vervoer naar huis regelen 4 De operatie 4 Na de operatie 4 Opnameduur 5 Adviezen voor thuis 5 Oefeningen 6 Controle 7 Werk en sport 7 Eventuele complicaties 7 Heeft u vragen? 8 Belangrijke telefoonnummers 8 1

3 Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om een arthroscopie (kijkoperatie) van de knie te ondergaan. U leest in deze brochure: over de arthroscopie van de knie; over de anesthesie (verdoving of narcose); wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie; welke complicaties kunnen voorkomen tijdens of na de operatie. Deze brochure is bedoeld als samenvatting van wat uw specialist u heeft verteld. Leest u alles nog eens rustig na. Als u vragen heeft over de operatie, belt u met de orthopedisch consulent van Orthopedisch Centrum Máxima. Waarom een arthroscopie van de knie? Het kniegewricht bestaat uit twee scharnierende botdelen: het scheenbeen (onderbeen) en het dijbeen (bovenbeen). De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Bij een arthroscopie van de knie kijkt de orthopedisch chirurg met behulp van een arthroscoop (een dun kijkinstrument) in het kniegewricht, om zo de oorzaak van uw klachten beter vast te kunnen stellen. Verschillende aandoeningen in de knie (zoals meniscusscheuren, losse stukjes bot of kraakbeen, kruisbandscheuren, kraakbeenbeschadigingen en slijmvliesontsteking) kunnen door middel van een arthroscopie direct gezien worden, zonder een grote snee te maken. Bij sommige afwijkingen kan na het stellen van de diagnose tijdens dezelfde operatie meteen de behandeling volgen. Enkele veel voorkomende diagnoses en behandelingen zijn: Een scheur in de meniscus Een meniscusscheur leent zich bij uitstek voor een arthroscopische behandeling. Alleen het gescheurde deel 2

4 wordt verwijderd en het intacte deel blijft op zijn plaats. Dit is beter voor het gewricht omdat verwijdering van de gehele meniscus tot slijtage kan leiden. In sommige gevallen kan de gescheurde meniscus worden gehecht. Losse stukjes bot en kraakbeen Losse stukjes bot en kraakbeen kunnen ook door middel van een arthroscopie worden verwijderd. Een beschadiging van het kraakbeen Beschadigd kraakbeen geneest niet. Losse kraakbeenflappen kunnen worden verwijderd en in specifieke gevallen worden gaatjes in het onderliggende bot geboord, waardoor het beschadigde kraakbeen wordt geprikkeld en enig herstel mogelijk is. Een scheur in de kruisband Een kruisbandscheur kan in veel gevallen met intensieve oefentherapie worden behandeld Een kruisband geneest nooit spontaan en als deze eenmaal gescheurd is, dan blijft dit zo. Een goede spierconditie kan dit probleem vaak goed verhelpen. Soms is een tweede operatie noodzakelijk om de gescheurde kruisband te vervangen. Vaak is er een combinatie van bovenstaande aandoeningen. Het herstel kan na een arthroscopische operatie vlot verlopen. Schrikt u echter niet als dit bij u niet het geval is. Uw knie kan nog enige tijd dik zijn, waardoor belasten en bewegen nog moeizaam kan verlopen. Anesthesie (verdoving of narcose) De operatie vindt plaats onder regionale verdoving (ruggenprik) of algehele anesthesie (narcose). Regionale verdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. Tijdens het pre-operatief spreekuur (POS) kunt u uw voorkeur bespreken. 3

5 Van tevoren vervoer naar huis regelen Na de opname mag u niet zelf deelnemen aan het verkeer. Regel daarom van tevoren dat iemand u met de auto ophaalt. U kunt ook met de bus of taxi naar huis gaan. De operatie Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich bij de receptie/ opnamebalie van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Daarna gaat u naar de afdeling dagbehandeling. Een verpleegkundige houdt met u een opnamegesprek. Vervolgens gaat u naar de operatieafdeling. Op de operatieafdeling krijgt u eerst plakkers op uw borst en een infuus. De orthopedisch chirurg maakt twee of drie kleine sneetjes (van ongeveer 1 cm) aan de voorkant van de knie en brengt de arthroscoop in het gewricht. De arthroscoop wordt aangesloten op een videocamera, die weer verbonden is met een beeldscherm. De arthroscoop wordt ook aangesloten op een lichtkabel, waardoor de binnenkant van het gewricht goed wordt verlicht. Via een aparte aan- en afvoeropening wordt het gewricht voortdurend gespoeld met een zoutwateroplossing. Tijdens de operatie kan een tangetje of schaartje in het gewricht worden gebracht om een behandeling uit te voeren. De ingreep duurt ongeveer een half uur. De operatiesneetjes worden afgedekt met gaas en verband. De sneetjes worden soms afgeplakt met hechtpleisters of (in een enkel geval) gehecht. Na de operatie Na de operatie verblijft u enige tijd op de uitslaapkamer (recovery). Uw geopereerde knie is verbonden met een drukverband (watten en zwachtels) en ligt plat gestrekt in bed. Als u voldoende hersteld bent brengt de verpleegkundige u terug naar de afdeling. 4

6 Opnameduur Na een eenvoudige arthroscopische ingreep kunt u meestal dezelfde dag naar huis. In een aantal gevallen moet u een nacht in het ziekenhuis blijven, als de anesthesist dit nodig vindt of als de ingreep groter is dan voorzien. Adviezen voor thuis Pijnstillers zijn meestal nodig. U krijgt een recept voor pijnstillers mee naar huis. Na de operatie mag u de knie buigen. Lopen over korte afstanden mag, met mate. Echte wandelingen dient u de eerste twee weken te vermijden. In sommige gevallen kunnen krukken nodig zijn, als de specialist dit voorschrijft. Dit is afhankelijk van de ingreep die in uw knie is gedaan. Na vier dagen mag u het drukverband zelf verwijderen. Over het algemeen zijn de wondjes dan droog en hoeft er geen pleister meer op. De zwachtel kan nog als steun gedragen worden. s Nachts is geen verband meer nodig. Douchen moet u uitstellen tot de wondjes gesloten zijn (meestal na vijf dagen). Dit in verband met infectiegevaar. Soms worden de operatiesneetjes afgeplakt met hechtpleisters. U mag deze pleisters een week na de operatie zelf verwijderen. Als de operatiesneetjes gehecht zijn worden de hechtingen zo nodig verwijderd bij de controle op de polikliniek. Fietsen is toegestaan zodra u de knie meer dan 90 (haaks) kunt buigen. Meestal is dit na enkele weken mogelijk. Voor (zelf) autorijden gelden geen richtlijnen. U bent zelf verantwoordelijk voor het tijdstip waarop u weer gaat rijden. In de regel is twee weken na de operatie een reële tijd. Belast uw knie de eerste drie tot vijf dagen niet teveel. U mag wel vanaf de eerste dag na de operatie met oefeningen beginnen (zie hieronder). Het is normaal dat uw knie wat gezwollen en pijnlijk is. Door de rust en het verband zal dit verminderen. 5

7 De wondjes kunnen vaak nog drie tot vier weken wat dik zijn. Dit komt omdat het onderliggende kapsel ook geopend is en wat meer tijd nodig heeft om te genezen. Telefonisch contact De verpleegkundige van de afdeling belt u de eerste werkdag na de operatie thuis op (als u hebt aangegeven dit op prijs te stellen), om te informeren hoe het met u gaat. Zij vraagt u onder andere hoe het gesteld is met de pijn, de mobiliteit van de knie en het medicijngebruik. Oefeningen Als het nodig is krijgt u fysiotherapie na controle op de polikliniek, maar vaak is zelf oefenen voldoende. Vanaf de eerste dag na de operatie kunt u met onderstaande oefeningen beginnen (bijvoorbeeld vijf maal per dag, gedurende de eerste week). Oefening 1 Uitgangshouding: Zitten met gestrekte benen (bijvoorbeeld op bed). Uitvoering: Span uw bovenbeenspieren 10 tot 20 keer aan, door uw knieholte naar beneden tegen de ondergrond te duwen en de tenen naar u toe te trekken. Oefening 2 Uitgangshouding: Zitten met afhangende onderbenen (bijvoorbeeld op tafel). Uitvoering: Strek uw knie 10 tot 20 keer, terwijl u het bovenbeen laat steunen op de ondergrond. Oefening 3 Uitgangshouding: Staan met de handen gesteund op de tafel. Uitvoering: Buig uw geopereerde been 10 tot 20 keer, totdat u pijn voelt. 6

8 Controle U heef een afspraak meegekregen voor controle op de polikliniek, twee weken na de ingreep. Afhankelijk van wat er in uw knie gebeurd of gevonden is, komt u op controle bij de orthopedisch chirurg of de orthopedisch consulent. Soms is er een tweede controle nodig, als de genezing nog niet optimaal is. Werk en sport U overlegt tijdens de controleafspraak met de orthopedisch chirurg of orthopedisch consulent wanneer u na de ingreep weer kunt gaan werken. Het moment waarop u weer kunt werken, is afhankelijk van de aard van de ingreep en het soort werk dat u doet. Wanneer u het sporten kunt hervatten, is mede afhankelijk van het type sport dat u beoefent. Het is niet verstandig binnen een maand al weer te beginnen met contactsporten als voetbal, handbal, hockey etc. Zwelling als reactie op activiteit is een teken dat u het wat rustiger aan moet doen. Eventuele complicaties Bij elke operatie kunnen complicaties optreden. Bij een arthroscopie komen die gelukkig zelden voor. Complicaties kunnen zijn: langdurige en forse zwelling, bloeding in de knie en heel zelden gewrichtsontsteking. Heel soms ontstaat een trombosebeen. Er is dan een bloedstolsel gevormd dat een ader in het been verstopt. In de volgende gevallen moet u contact opnemen met het ziekenhuis: Als de hele knie dik wordt en/of meer pijn gaat doen. Als het onderbeen, ondanks hoogleggen, heel dik wordt. Als u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit tevoren goed mogelijk was. Bij het ontstaan van koorts (boven 38,5 C). 7

9 Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek van Orthopedisch Centrum Máxima, telefoonnummer (040) Vraagt u dan naar de orthopedisch consulent. Buiten kantooruren kunt u bellen met afdeling spoedeisende hulp (eerste hulp) van Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven, telefoonnummer (040) Heeft u vragen? Heeft u vóór, tijdens of na uw opname vragen of problemen? Neemt u dan contact op met de orthopedisch consulent. Meestal kan zij u direct een antwoord geven. Als dit niet mogelijk is, overlegt zij met de orthopedisch chirurg, de huisarts of de fysiotherapeut en belt zij u terug met het antwoord. Belangrijke telefoonnummers Voor algemene en medische vragen, tijdens kantooruren: Orthopedisch consulenten (040) Bij ziekte/verhindering vóór opname: Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima (040) Bij complicaties na opname: Tijdens kantooruren: Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima (040) s Avonds of in het weekend: Afdeling spoedeisende hulp (eerste hulp) (040) Bron: Nederlandse Orthopaedische Vereniging 8

10 Máxima Medisch Centrum Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus Postbus PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC _10_10