44 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2013 / N 236 RedFed Het beroep redder doorgelicht Marjolein van Poppel stafmedewerker ISB marjolein.vanpoppel@isbvzw.be Samenwerking ISB en provinciale VDAB-kantoren: ine esch projectmedewerker Multimove ine.esch@isbvzw.be ISB heeft er een gewoonte van gemaakt om jaarlijks gegevens over de tewerkstelling van redders in de overheidszwembaden op te vragen. Zo kunnen evoluties met betrekking tot het beroep redder duidelijk in kaart gebracht worden. Verschuiving van D naar C In de 142 overheidszwembaden die de vraag over het redders invulden in 2011, waren er 1.003 redders op permanente basis aan de slag (geen jobstudenten, interims ). Gemiddeld stelt een zwembad dus 7,06 redders te werk. Van 118 zwembaden werden ook gegevens over het voltijdse equivalenten (VTE) bekomen. Hieruit blijkt dat er per zwembad gemiddeld 5,54 VTE redders werken. Ten opzichte van de cijfers van 2010 is het redders licht gestegen. Toen bedroeg het 6,76. Het VTE is anno 2011 ongeveer hetzelfde als in 2010, toen het 5,6 VTE bedroeg. Zoals uit figuur 1 blijkt, werd 72% van de redders in 2011 op D-niveau tewerkgesteld en 26% op C-niveau. Ten opzichte van 2010 zet de eerder vastgestelde verschuiving van D- naar C-niveau zich door. In 2010 werkte 20% van de redders op C-niveau en 79% op D-niveau. Van 914 redders is er informatie beschikbaar over hoelang ze al in dienst zijn. Hieruit blijkt dat 37% van de redders al langer dan 10 jaar bij het zwembad in kwestie in dienst is, 29% is tussen 1 en 5 jaar in dienst en 23% tussen 6 en 10 jaar. Het aandeel van de redders die nog geen jaar in dienst zijn, is 11%. Het algemeen aanvoelen in de sector dat er een groot verloop is bij redders, blijkt niet uit deze cijfers. De verhoging
zwembad // 45 niveau E 0,67% niveau B 0,89% niveau D 72,24% niveau C 26,20% Andere taken % zwembaden Onderhoud / 82,64% schoonmaak Kassa 46,53% Lesgeven 40,28% Andere 11,81% TABEL 1 // Andere taken die van redders verwacht worden (N zwembaden = 144) FIGUUR 1 // Niveau tewerkstelling van redders anno 2011 (N = 897) van D- naar C-niveau houdt wel een potentieel risico in voor een groter verloop. Kandidaten of redders die in aanmerking komen voor C-niveau hebben zowel binnen de gemeente als elders een grotere kans op werk. Verder wordt het verloop vooral ervaren bij die groep redders waar het behalen van het reddersdiploma een onderdeel was van de algemene opleiding. Verder is er ook het vermoeden dat het personeelsbestand intussen stabieler is geworden omwille van de economische crisis. Meer dan redden alleen Een redder doet meer dan toezicht houden op de baders. Dat blijkt uit het feit dat slechts 11 van de 144 zwembaden (8%) die de betreffende vragen invulden, aangeven dat de redder behalve redden geen andere taken heeft. Onderhoud en schoonmaak is een opdracht die in 83% van de zwembaden bij het takenpakket van de redder hoort. Het aandeel zwembaden die de redders ook taken geeft met betrekking tot de kassa of lesgeven is maar half zo groot (zie tabel 1). Bij andere taken worden onder andere techniek, staalnames, administratie, sporthal en hulp bij sportpromotie, events, animatie vermeld. Iets meer 132 zwembaden beantwoordden de vraag of ze in 2011 hadden voor redders als permanente functie. 56% (74) van die zwembaden hadden in 2011 geen, de overige 44% (58) wel. Die 58 zwembaden hadden samen 110 met een van 1,90 (spreiding: 1 9). Dit ligt iets hoger dan in 2010. Toen bedroeg het gemiddeld per zwembad dat had 1,81. In de provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant ligt het gemiddeld per zwembad met hoger dan in de overige provincies (zie tabel 2). Naast permanent redderspersoneel doen zwembaden ook een beroep op occasioneel redderspersoneel (interims, jobstudenten ). Van de 130 zwembaden die de vraag over voor occasionele redders beantwoordden, hadden er 66 (51%) voor deze groep medewerkers. De 60 zwembaden waarvan de gegevens over het beschikbaar zijn, hadden in 2011 269 voor occasionele redders met een van 4,48 per zwembad (spreiding 1 40). Ten opzichte van het van 2010, namelijk provincie permanent redderspersoneel occasioneel redderspersoneel zwembaden met TABEL 2 // Vacatures voor permanent en occasioneel redderspersoneel zwembaden met Antwerpen 10 17 1,70 12 78 6,50 Limburg 6 7 1,17 5 15 3,00 Oost-Vlaanderen 14 38 2,71 13 73 5,62 Vlaams-Brabant 10 23 2,30 10 34 3,40 West-Vlaanderen 17 24 1,41 19 68 3,58 Brussels Hoofdstedelijk 1 1 1,00 1 1 1,00 Gewest totaal 58 110 1,9 60 269 4,48
zwembad // 47 4,30, is er een lichte stijging. Bekeken volgens provincie springen vooral de hoge s in de provincies Antwerpen en Oost- Vlaanderen in het oog (zie tabel 2). Van de 132 respondenten geeft een vijfde (27 zwembaden) aan dat ze een wervingsreserve hebben. Het in de 26 wervingsreserves waarvan er gegevens beschikbaar zijn, bedroeg eind 2011 102. De wervingsreserves tellen gemiddeld 3,9. Ten opzichte van mei 2011 is het aandeel zwembaden met een wervingsreserve wat afgenomen (mei: 25% - december: 20%), maar de wervingsreserves die er zijn, tellen gemiddeld meer (mei: 2 december: 4). Communicatie 93 zwembaden gaven aan welke communicatiekanalen ze in 2011 gebruikten om de bekend te maken. Het populairste communicatiekanaal was de gemeentelijke website (74%) gevolgd door de VDAB (67%). Ongeveer de helft (49%) communiceert via de regionale pers en telkens 38% communiceert via de kanalen ISB en VRC (intussen RedFed). Bij andere communicatiekanalen worden interimkantoor, lichtkrant, infoblad, affiches, nieuwsbrief vermeld. Ten opzichte van 2010 lijkt er zich een neerwaartse trend te manifesteren voor regionale pers en VRC/RedFed. Communicatie via de gemeentelijke website zit na een dipje in 2010 weer op ongeveer hetzelfde niveau als 2008. Toen was dat ook het meest voorkomende communicatiekanaal. Het aandeel van VDAB en ISB is ten opzichte van 2010 zo goed als gelijk. Interesse voor Van 59 voor permanent redderspersoneel werd informatie verkregen over het en het geslaagde. Zoals uit tabel 3 blijkt waren er in 2011 gemiddeld 3,98 per vacature. Bij 8 (14%) was er slechts één kandidaat. Ten opzichte van 2010 ligt het gemiddeld per vacature wat lager 1 maar wel nog altijd hoger Redder ook in 2013 erkend als knelpuntberoep Het beroep redder staat in 2013 in de kwantitatieve VDAB-lijst met knelpuntberoepen. Dit wil zeggen dat er zich te weinig aanbieden voor de job. Voor onze sector betekent deze erkenning concreet dat het project om werkzoekenden toe te leiden naar de job van redder verdergezet kan worden, en dat de provinciale VDAB-kantoren er middelen voor vrijmaken. Vooral in de provincies West- Vlaanderen en Antwerpen is men er heel actief mee bezig. Moederschapsbescherming Of een zwangere redster haar job nog kan/mag uitvoeren is vaak stof voor discussie. Uit de gegevens van 2010 in de ISB-reeks Kengetallen Overheidszwembaden blijkt dat er ook in de praktijk veel diversiteit is. Opvallend is dat er geen afspraken rond zijn bij 56% van de zwembaden (zie figuur A). Bij een vijfde tot een kwart van de zwembaden volgt er respectievelijk een postenmutatie of verwijdering. Ook de redenen voor postenmutatie of verwijdering zijn uiteenlopend. De redenen die het vaakst aangehaald worden zijn tillen, lawaai en bio-agentia (figuur B). Maar ook warmte, agressie, risico op infectieziekten worden aangehaald. 55,70% 33,30% 24,10% 19,10% 23,10% 30,80% 30,80% 17,90% FIGUUR A // Wat gebeurt er wanneer een redster meedeelt dat ze zwanger is? (N zwembaden = 131) Noot: Meerdere antwoorden waren mogelijk, dus een zwembad dat en postenmutatie en verwijdering aanduidde, komt in beide groepen voor. FIGUUR B // Reden voor postenmutatie/ verwijdering (N zwembaden = 39) Noot: Meerdere antwoorden waren mogelijk
48 // vlaams tijdschrift voor sportbeheer / 2013 / n 236 dan vóór de erkenning van redder als knelpuntberoep. Een positieve vaststelling is dat het met slechts één kandidaat daalt. In 2008 was er bij 48% van de slechts één kandidaat, in 2010 was dat nog maar bij 19% van de het geval en in 2011 bij 14% van de. vervullingstijd spreiding 2011 (N =44) 2,12 maanden 0-9 maanden 2010 (N =42) 2,48 maanden 0,5-12 maanden 2008 (N = 42) 2,25 maanden 0,5-6 maanden TABEL 4 // Vervullingstijd voor redders Vervullingstijd: periode die verloopt tussen het bekend maken van de vacature en de plaatsing van de kandidaat Deze tendens zet zich echter niet op dezelfde manier door als gekeken wordt naar het aandeel met slechts één geslaagde kandidaat. In 2008 was er bij 62% van de slechts één kandidaat geslaagd, in 2010 bedroeg dat percentage 36% en voor 2011 is dat 39%. De interesse om als redder aan de slag te gaan is doorheen de jaren toegenomen, maar nu moet er werk gemaakt worden van de kwaliteit van de. Dit blijkt ook uit het dalende aandeel van geslaagde. In 2008 slaagde 70% van de voor het aanwervingsexamen, in 2010 was dat nog 68% en in 2011 nog maar 51%. In 2011 waren er ook twee waar er geen geslaagde waren en de vacature uiteindelijk niet ingevuld raakte. Per vacature zijn er gemiddeld 2,03 geslaagde. Ook hier ligt dit iets lager dan in 2010 maar wel nog altijd hoger dan voor de erkenning van redder als knelpuntberoep. De tijd die verloopt tussen het bekend maken van de vacature en de plaatsing van de kandidaat (vervullingstijd) is doorheen de jaren iets meer dan twee maanden. In 2011 bereikte de vervullingstijd gemiddeld de kortste tijdspanne (zie tabel 4). Ten opzichte van 2010 nam de spreiding af, maar ten opzichte van 2008 is hij wel nog iets ruimer. Provincie gemiddeld / vacature TABEL 3 // Aanwerving van redders voor permanente functies met 1 kandidaat geslaagde Geslaagde gemiddeld geslaagde / vacature met 1 geslaagde kandidaat Antwerpen 10 56 5,60 1 29 2,90 3 Limburg 6 38 6,33 2 10 1,67 2 Oost- Vlaanderen 11 38 3,45 2 17 1,55 5 Vlaams-Brabant 11 33 3,00 2 23 2,09 4 West- Vlaanderen 19 64 3,37 3 39 2,05 9 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2 6 3,00 0 2 1,00 2 totaal 2011 59 235 3,98 8 120 2,03 23 totaal 2010 42 219 5,21 8 149 3,55 15 totaal 2008 42 114 2,71 20 80 1,90 26 2 in 2010 was er zwembad dat het geluk had om bij een eerste vacature 23 aan te trekken en bij een tweede vacature 30.
zwembad // 49 Samenwerking ISB en provinciale VDAB-kantoren Naar aanleiding van de erkenning van het beroep van redder als knelpuntberoep werd in 2011 een project opgezet tussen ISB en VDAB. Ondertussen loopt dit project al drie jaar. De provinciale VDAB-kantoren engageren zich om werkzoekenden die in aanmerking komen voor een toezichtsberoep, in dit geval redder, te selecteren en hen in te schakelen in het stappenplan van het project. ISB verzorgt infosessies voor de werkzoekenden vooraleer ze aan de opleiding starten, organiseert trainingen en opleidingen waar regionaal vraag naar is en linkt de werkzoekenden aan een vacature redder, dit altijd in samenspraak met de provinciale coördinator toezichtsberoepen. De interesse om als redder aan de slag te gaan is toegenomen. Nu moet er werk gemaakt worden van de kwaliteit van de Van de 70 personen die deelnamen aan het voorbereidend reddersbrevet slaagde er 60%. Zij mochten deelnemen aan een cursus Hoger Redder. Ondanks de voorafgaande screening viel toch nog bijna de helft van de af. Van de 46 cursisten die instapten in de cursus Hoger Redder behaalde 48% het diploma Hoger Redder. Van de 22 personen die in 2012 het diploma Hoger Redder behaalden, zijn er momenteel 14 personen (64%) tewerkgesteld als redder. De inspanningen om de geslaagde cursisten aan het werk te krijgen, blijken dus te lonen. // Het stappenplan om werkzoekenden in te schakelen als redder vind je op www.isbvzw.be > Zwembaden > Redder als knelpuntberoep. KENN i n f o r m e r e n d ANK i n s p i r e r e n d Meer lezen over dit onderwerp? zoek in de isb-kennisbank met de trefwoorden redders, tewerkstelling, KengetaLLen Hier moet je bij zijn! Trefdag Zwembaden 2013 Een vormingsdag op maat van al het zwembadpersoneel! Op donderdag 17 oktober is S&R Rozebroeken in Gent dé plaats waar je je collega-zwembadmedewerkers kan ontmoeten waar je ervaringen kan uitwisselen met collega s waar je een rondleiding krijgt door een waar zwem- en sportparadijs waar je een vormingsaanbod krijgt op maat van jouw job waar jij niet mag ontbreken! De Trefdag Zwembaden is een initiatief van de ISB-commissie zwembaden. Het is een vormingsdag voor al het zwembadpersoneel: redders, schoonmaakpersoneel, lesgevers en promotoren, techniekers, kassa- en onthaalpersoneel en beheerders. Voor elk van hen is er een specifi ek programma voorzien. Meer info en inschrijven via www.isbvzw.be Met de steun van stad Gent, S&R Rozebroeken en S&R Group.