Omgaan met onbegrepen gedrag bij dementie Improving Mental Health by Sharing Knowledge Margje Mahler Benadette Willemse Sandra Zwijsen Jacomine de Lange Mirella Minkman Anne Margriet Pot
Vraag inspectie IGZ wil zicht krijgen: op de richtlijnen die er zijn op dit gebied en de risico s die ontstaan wanneer richtlijnen rondom gedrag bij dementie niet voldoende gevolgd worden. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 2
Inspectie voor de gezondheidszorg Wil de komende jaren het toezicht intensiveren in de intramurale dementiezorg. Meer aandacht voor het signaleren, herkennen en goed omgaan met moeilijk gedrag bij dementie. Signaleert dat niet goed omgaan met gedrag bij dementie leidt tot hoge risico s en lagere Kwaliteit van Leven. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 3
Probleemgedrag òf onbegrepen gedrag? Gevolg van dementie? en/òf Onvervulde behoeften? Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 4
Filmpje: Leren over dementie Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 5
Onbegrepen gedrag maakt duidelijk dat er geprobeerd moet worden om het gedrag beter te begrijpen en de oorzaken van het gedrag te achterhalen en te behandelen dan wel manieren te vinden om beter met het gedrag om te gaan Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 6
Onderzoek Vilans en Trimbos Actuele richtlijnen Wat is de veldnorm? Welke risico s zijn er volgens literatuur en experts? Hoe kunnen deze risico s verkleind worden? Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 7
Waarom veldnorm achterhalen? Prakijksituatie Roepgedrag Mevrouw Chique Signaleringskaart? Observatie-instrument? Stappenplan? Bijlage 2B? Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 8
Doel veldnorm Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 9
Gebruik in praktijk: experts Bekendheid en toepassing richtlijnen in de praktijk slecht. Gekende richtlijnen zijn o.a.: Verenso en V&VN richtlijn Genoemde redenen voor beperkte toepassing: Onbekendheid Weinig proactief handelen Te algemeen, niet toegespitst op complexe situatie praktijk Onderlinge afspraken medicatie voorschrijven Omgevingsfactoren Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 10
Risico s volgens literatuur Deze risico s zijn in de literatuur niet expliciet te vinden. Daarom: positieve effecten van het wel volgen van de richtlijnen. Belangrijke conclusie: richtlijnen niet gevolgd, onbegrepen gedrag niet weg of verergert. Gevolgen van onbegrepen gedrag dat niet weg gaat of verergert geïnterpreteerd als risico s van het niet volgen van de richtlijnen. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 11
Risico s in kaart gebracht Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 12
Risico s volgens experts Interviews experts Verminderde KvL van bewoner Onnodige escalatie van de situatie Onnodig gebruik psychofarmaca Onnodig gebruik middelen en maatregelen Onderbehandelen lichamelijke ziektes Overbelasting van verzorgenden Ontevreden familieleden Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 13
Verkleining risico s volgens experts Duidelijke visie op dementiezorg Methodisch werken Multidisciplinair werken Voldoende deskundigheid Onbegrepen gedrag & psychofarmaca structureel op de agenda zetten Gebruik kernelementen richtlijnen en eerder signaleren Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 14
Praktijkvoorbeeld vervolg Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 15
Visie dementiezorg Cliënten met dementie zijn in de eerste plaats mensen met dementie, met dezelfde basisbehoeften als ieder ander mens en dezelfde mogelijkheden om ervaringen op te doen. Waardigheid staat centraal in de relatie. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 16
Kernelementen 1) Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt. 2) Een gedegen analyse maken van het gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein. 3) Multidisciplinair werken in een team met in ieder geval verzorgende, arts en psycholoog. 4) De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het gedrag zelf. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 17
Kernelementen 5) Eerst psychosociale interventies toepassen. Psychofarmaca alleen wanneer aangetoond dat psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn (m.u.v. lichamelijke oorzaak, delier, psychose). 6) Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken. 7) Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en aanpak van het probleem. 8) Behandeling evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca. Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 18
Bedankt voor uw aandacht Rapport te downloaden op www.trimbos.nl, www.vilans.nl en www.kennispuntdementie.nl Voor meer informatie: Bernadette Willemse T: 030 29 59 210 E: bwillemse@trimbos.nl Anne Margriet Pot T: 030 29 59 308 E: ampot@trimbos.nl Margje Mahler T: 030 78 92 356 E: m.mahler@vilans.nl Congres onbegrepen gedrag 14 april 2014 19