PUBLICATIES Jolanda Douma, Xavier Moonen, Linda Noordhof en Albert Ponsioen, Richtlijn Diagnostisch Onderzoek LVB Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVG, 2012, ISBN 978-90-813179-0-0, 76 pagina s, 19,50 In dit boekje worden aanbevelingen gedaan voor het ontwikkelen, aanpassen en afnemen van diagnostische instrumenten bij mensen met een lichte verstandelijke beperking. Beschreven wordt hoe mensen met een LVB zelf actief als respondent of informant betrokken kunnen worden in diagnostisch onderzoek. Na een algemene inleiding over diagnostisch onderzoek en de gevolgde onderzoeksmethode, wordt een overzicht gegeven van de specifieke kenmerken van mensen met een LVB die van belang zijn bij het uitvoeren van diagnostisch onderzoek. Vervolgens worden concrete aanbevelingen gedaan om op deze kenmerken aan te sluiten bij 1) de constructie van diagnostische instrumenten, 2) de afname van diagnostische instrumenten en 3) de verwerking en interpretatie van de verkregen resultaten. Zie voor verdere informatie: www.lvgnet.nl. Joanneke van der Nagel, Marion Kiewik, en Robert Didden, Iedereen gebruikt toch? Verslaving bij mensen met een verstandelijke beperking Amsterdam: Boom, 2012, ISBN: 9789461050113, 256 pagina s, 27,95 Alcohol en drugs passen niet meteen in ons beeld van mensen met een verstandelijke beperking. Toch komt ook bij deze groep alcohol- en drugsgebruik steeds vaker voor. Bovendien zijn voor mensen met een (lichte) verstandelijke beperking de gevolgen van problematisch gebruik vaak ernstiger dan voor mensen zonder een verstandelijke beperking. In Iedereen gebruikt toch? komen de specifieke problemen van deze dubbelediagnosedoelgroep aan de orde. De auteurs hebben jarenlange ervaring in de hulpverlening aan cliënten met een (lichte) verstandelijke beperking en verslaving. Dit boek biedt niet alleen een stevig theoretisch fundament, maar geeft ook veel aandacht aan de praktijk, met casussen, tips en werkbladen. Het boek is geschreven voor professionals die werkzaam zijn in de gehandicapten- en /of verslavingszorg. Alistair Niemeijer, Marja Depla, Brenda Frederiks en Cees Hertogh, Toezichthoudende domotica. Een handreiking voor zorginstellingen Amsterdam: VUmc, 2012, ISBN 978-90- 9026918-4, 55 pagina s Domotica is een veelbelovende ontwikkeling in de zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking en wordt ondermeer aangewend om toezicht te houden. Denk hierbij aan bewegingsmelders, detectiechips, uitluistersystemen en camerabewaking. Toch roept het gebruik van toezichthoudende domotica ethische en juridische vragen op. Biedt het de cliënt meer bewegingsvrijheid? Of tast domotica ook de vrijheid van de cliënt aan om te gaan en staan waar hij wil? Leidt domotica wel altijd tot meer veiligheid voor de cliënt? 292 NTZ 4-2012
En zo ja, hoe verhoudt deze waarde zich dan tot zijn recht op privacy? Wat zijn de gevolgen voor de zorgrelatie als de zorgverlener meer op afstand komt te staan? Deze leuk vormgegeven en voor de praktijk belangrijke handreiking beoogt zorginstellingen te ondersteunen bij een zorgvuldige en verantwoorde toepassing van domotica. Zie verder: www.vumc.nl/aca voor een digitaal exemplaar. Het PON heeft samen met twee VG-instellingen een praktische handleiding samengesteld die familieraden, managers en teamleden ondersteunt bij het (opnieuw) betrekken van naasten bij de zorg voor hun cliënten. Het vijfstappenplan bestaat uit: 1) kiezen voor het project, informatie en draagvlak; 2) de raadpleging van verwanten; 3) terugkoppeling management en medewerkers; 4) verbeterplan voor de afdeling; 5) evaluatie en borging. Neel van den Oever, Onze toekomst ligt in het verleden. 120 jaar s Heeren Loo Zorggroep Amersfoort: s Heeren Loo, 2012, 148 pagina s Dit interessante en fraai vormgegeven gedenkboek met veel foto s beschrijft de geschiedenis van de vereniging vanaf 1891 tot 2011. Aan de orde komen ondermeer: de visie van de oprichters, de geleidelijke opbouw van de instelling met haar verschillende voorzieningen voor wonen, werken en onderwijs, de gedeeltelijke evacuatie in de oorlogsjaren, de verdere opbouw na de oorlog, de grote veranderingen vanaf de jaren zeventig, en de verdere kijk op de toekomst. Het boek sluit af met een serie interviews met cliënten en medewerkers. Zie verder www.sheerenloo.nl. Trude Rietveld en Jeannette den Hartog, De zorg gaat door! Handleiding voor de VGsector Tilburg: Het PON (www.hetpon.nl), 2012, ISBN 978-90-5049-520-2, 63 pagina s John Roeden, De oplossingsgerichte begeleider. Een gids voor oplossingsgericht werken in de verstandelijk gehandicaptenzorg Bruchterveld: 2012, uitgeverij Pirola, ISBN: 978-90-6455-700-2, 182 pagina s, 20,00 ( 2,64 porto), te bestellen bij j.roeden@baalderborggroep.nl Dit boek is een praktische vertaling voor begeleiders van het in 2007 verschenen Handboek oplossingsgericht werken met licht verstandelijk beperkte cliënten van John Roeden en Fredrike Bannink. Allereerst wordt op een eenvoudige manier de theorie en praktijk van oplossingsgericht werken beschreven. Daarna worden een gespreksmodel met 10 stappen en diverse gespreksvarianten besproken, met voorbeelden en oefeningen. De volgende twee hoofdstukken gaan over oplossingsgerichte uitdagingen en oplossingsgericht werken in teams. Tot slot volgen nog een hoofdstuk met een zevental hulpmiddelen en een hoofdstuk met creatieve oplossingen voorzien van gekleurde tekeningen. NTZ 4-2012 293
Het fraai vormgegeven boek staat verder vol verhalen, voorbeelden, toelichtingen, tips en mooie zwart-wit foto s. Schalock, R., Luckasson, R., Bradley, V., Buntinx, W., Lachapelle, Y. et al. (2012). User s Guide to Accompany the 11th Edition of Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports. Applications for Clinicians, Educators, Organizations Providing Supports, Policymakers, Family members and Advocates, and Health Care Professionals. De User s Guide is gebaseerd op de 11de editie van het AAIDD Handboek Intellectual Disability uit 2010 (Washington DC: AAIDD). Waar in het Handboek vooral wetenschappelijke benadering en verantwoording centraal staan is de User s Guide gericht op de praktijk. Het boekje geeft in hoofdstuk 1 een samenvatting van de essentiële definities en procesbeschrijvingen uit het Handboek maar richt zich verder op de vertaling hiervan voor good practices. Daarbij komen hoofdstukgewijs toepassingen aan de orde voor clinici (diagnostiek en assessment), voor de pedagogische praktijk (onderwijs), voor professionele organisaties, voor beleidsmakers, voor familie en belangenbehartigers van mensen met verstandelijke beperkingen en voor professionals in de gezondheidszorg. De User s Guide bevat een begrippenlijst en een index. Het doel van de User s Guide is een praktijkgericht referentiekader te bieden voor de verschillende aspecten van het professionele ondersteuningsproces en dat voor verschillende stakeholders toegankelijk te maken. Elk hoofdstuk situeert het betreffende toepassingsgebied binnen het ondersteuningsparadigma en geeft vervolgens meer puntsgewijze de implicaties voor de praktijk. De User s Guide bouwt verder op het format van de eerdere uitgave (behorend bij de 10de editie uit 2002) maar werd volledig herschreven. Een voordeel van de User s Guide is de lagere prijs (US $ 29,95) in vergelijking met de wetenschappelijke uitgave (US $ 90,-). De User s Guide kan worden besteld via de AAIDD bookstore (bookstore.aaidd.org). Het boekje bestaat uit 84 pagina s; ISBN is 978-1- 937604-01-1. Ernst Timmer, De ruiten van Penrose en andere verhalen Uitgave Gemiva-SVG Groep (www.gemivasvg.nl), ISBN 978-90-75660-00-5, 103 pagina s Dit bijzondere boekje met 24 verhalen gaat over verschillende vormen van zorg voor mensen met een beperking. De auteur is romanschrijver en ambulant woonbegeleider bij de Gemiva-SVG Groep. Voor deze publicatie bezocht hij diverse locaties die vanaf 2013 en 2014 geheel of deels via de Wmo gefinancierd gaan worden. Het boekje geeft een goed beeld wie de cliënten in de gehandicaptenzorg zijn en waar het veld voor staat. 294 NTZ 4-2012
Marjolein de Wit, Xavier Moonen en Jolanda Douma, Richtlijn Effectieve Interventies LVB Utrecht: Landelijk Kenniscentrum LVG, 2012, ISBN 978-94-91288-00-5, 56 pagina s, 19,50 Jeugdigen met een LVB hebben vaker emotionele en gedragsproblemen dan leeftijdsgenoten zonder een LVB. Door goede diagnostiek moet duidelijk worden wat de problemen van iemand zijn waarvoor een interventie wenselijk is. Omdat er maar weinig interventies specifiek voor mensen met een LVB ontwikkeld zijn, worden vaak interventies gebruikt voor mensen zonder LVB. Dan zijn aanpassingen nodig die rekening houden met de LVB. Welke aanpassingen dat dan kunnen zijn staat weergegeven in deze publicatie. Het gaat daarbij vooral om uitgebreidere diagnostiek, afstemmen van de communicatie, concreet maken van de oefenstof, voorstructureren en vereenvoudigen, netwerken en generalisatie, en een veilige en positieve leeromgeving. Deze aanbevelingen moeten bijdragen aan het zo goed mogelijk aansluiten van een gedragsveranderende interventie bij de specifieke kenmerken van de LVB, om de kans op een positief behandelresultaat te vergroten. Het gaat hierbij vooral ook om flexibele afstemming op het individu en diens omgeving. Zie voor verdere informatie: www.lvgnet.nl. ZonMw, Digitaal handboek: Zorg voor beter. In dit digitale handboek biedt ZonMw u het digitale magazine aan, waarin de opbrengsten van het programma Zorg voor Beter staan samengevat. In het magazine leest u wat zorgprofessionals de afgelopen jaren, met hulp van het programma, hebben bereikt: een betere, efficiënte zorg en tevreden cliënten. En voor wie verder aan de slag wil met verbeteren, wijst het magazine de weg naar meer kennis en producten. http://www.zonmw.nl/statisch/ Zorg-voor-Beter-eMagazine NTZ 4-2012 295
Gijs van Gemert 2012 124 p. 22,95 ISBN 978 90 232 4730 2 Op welke manier breng je uiteenlopende begrippen als organiseren en zorgzaamheid op een succesvolle manier tegelijk in de praktijk? In dit boek wordt helder uiteengezet langs welke lijnen dat mogelijk is. Het is vooral een kwestie van het aangaan van een goede professionele relatie met de cliënt. De volgende drie principes vormen daarbij de leidraad: duidelijkheid scheppen, respectvol communiceren en opmerkzaamheid cultiveren. Deze principes worden vanuit een theoretisch kader praktisch uitgewerkt. Onderwerpen als persoonlijke ondersteuningsplanning, continuïteit van zorg, ritme, vakmanschap, betrouwbaarheid, maar ook omgaan met verstoringen komen in duidelijke samenhang aan de orde. Jenny Palm 2e herziene druk 2012 244 p. 38,75 ISBN 978 90 232 4959 7 Dit boek biedt een overzicht van het gehele spectrum van nietaangeboren hersenletsel, waarbij de nadruk ligt op revalidatiefase en vooral de chronische fase. De nieuwste wetenschappelijke inzichten worden vertaald naar de praktijk van alledag; het biopsychosociale denken staat daarbij centraal. De uitgave telt twee nieuwe hoofdstukken: Herstel en plasticiteit en Seksualiteit en intimiteit na hersenletsel. Eerstgenoemd hoofdstuk biedt o.a. antwoord op veelgestelde patiëntenvragen. Het onderwerp seksualiteit en intimiteit na hersenletsel is nog altijd zeer beladen. Het betreffende hoofdstuk biedt de lezer een kader waarbinnen ingewikkeldheden verhelderd en mogelijkheden bespreekbaar worden. Menno de Bree, Eite Veening 2012 136 p. 29,75 ISBN 978 90 232 5062 3 Steeds meer zorgprofessionals organiseren en leiden zelf een moreel beraad binnen hun instelling. Dit is een gespreksvorm waarin professionals op systematische wijze morele praktijkkwesties analyseren, doordenken en bespreken, om zo tot een voor de praktijk werkbare oplossing te komen. De handleiding is zo opgezet dat de lezer stap voor stap door het proces van een moreel beraad wordt geleid. De tekst is praktisch en toegankelijk geschreven; (academische) voorkennis van ethiek is niet vereist. In het voorlaatste hoofdstuk worden ter verdieping nog enkele ethischtheoretische thema s besproken. Bij het boek horen hand-outs, die gedownload kunnen worden op: www.moreelberaad.vangorcum.nl Bestel online: www.vangorcum.nl Koninklijke Van Gorcum BV Postbus 43, 9400 AA Assen [t] 0592 37 95 56 [e] verkoop@vangorcum.nl