ondernemers september 2009 Ed ito SNAP 6 Antwerpen door de lens van fotograaf Wim Kempenaers s Persona 11 Kamerleden: nieuws van de leden i a Toolbox 27 Sociale Wetgeving 25 Fiscale Wetgeving 31 Law Flash lnnovatie nternationaal 0ndernemen 32 Groene energie uit de kracht van opsti gende lucht in water 41 Blik op Europa 43 Focus: Argentié 45 Globus: Brazilianen kijken niet op van een crisis meer 0f minder 48 Agenda: lnternationaal ondernemen 0ndernemingsn euws 66 Startp u nt 67 Rechtsbede i ng Binnenskamers 58:De üende van Brigitte: Vlamingen in Barcelona 72 KamerAcademie 73 Schaduw eens een bedrijfleider 73 Studentenbedrijf.BE 77 Rondetafelgesprek in Lokeren 77 Netwerkagenda Column 78 september Vranckx & vrij 2009 9
l s ':4tr..::l' ) *. ==,,1 ',=;;
De Barcelonese bende van Brigitte Uit liefde voor de stad, voor een partner, een studiekerlze, eet:. jobaanbieding of een combinatie van... Redenen genoeg voor een Vlaming om het hart in Barcelona te verliezen en er te blijven. Zo gaat ook het verhaal van de Vlamingen die rond de tafel zltten. Ze hebben nog een ding gemeen, het zijn allemaal actieve ondernemers in Barcelona. Ze kennen elkaar goed en zien elkaar regelmatig. Niet omdat ze een Vlaams vriendenclubje ziljn, maar wel omdat ze op geregelde tijdstippen uitgenodigd worden door een bijzonder gedreven dame die vol passie en overgave de Belgisch Luxemburgse Kamer van Koophandel in Barcelona op een nieuw spoor zet.brigitte Verkinderen is sinds een goed jaar directeur van deze organisatie en sinds haar komst waait er duidelijk een frisse wind door deze Kamer van Koophandel. ;,?*?,*t: '{"alrzlr: *+' Lie: r:*+t'i:erz: 7}*2.:l 7**r: í.'1*.*:;i september 2009
Se hijnwerper Brigi.tte heeft duidelijk een missie. Ze wi1 enerzijds opnieuw leven in de brouwerij brengen bij de Belgisch ñ ñ : Luxemburgse Kamer van Koophandei in Barceiona en anderziids de banden aanhalen met de Kamers van Koophandel in Belgié en Luxemburg. En waar kan je beter beginnen dan in AntwerPen om deze banden aan te halen dacht Brigitte? Toen ze begin dit jaar een afspraak had op de AntwerpsWase Kamer, bracht ze het verhaal mee t'an Antwerpse ondernemers die rond de eeuwwisseling een leven en een bedrijf opstartten in Barcelona maar vandaag de banden met het thuisland terug r,l,'at willen versterken. Niet alleen omwille van de duidelijk voelbare economische crisis, maar ook omdat de steden AntwerPen en Barcelona toch heel wat met elkaar gemeen hebben en in deze wetenschap toch heel wat potentieel schuilt voor beide partijen. bracht deze Vlamingen een bezoek en polste naar de drijfveren, de verschillen en de invloed van de crisis op hun bestaan. Even vaorstel{en... :Ü t* i ig is,é F Roland Druot werkt sinds 1989 in Barcelona voor Fortis Bank. Hij was tot drie jaar geleden voorzitter van de Belgisch Luxemburgse Kamer in Barcelona. Na 10 jaar gaf hi1 de fakkei door aan Philippe Crener' Frank Hendrickx trok in 1989 naar Barcelona. Eerst in opdracht van Agfa en werkte daarna voor Pepsi. Drie jaar geieden startte hij Close2Sports op, in 2008 het bedriif Saborea. Tom Van der Heyden is de 'ancien' van de emigranten uit Vlaanderen. Hij kwam in 1988 naar de hoofdstad van Catalonié om aan de ESE Business School een MBA te studeren en bleef hangen bij verschillende multinationals. Zes iaar geleden startte hij het bedrijf 53 op dat staat 'oor Strategic Sourcing Solutions. Ook Christian Deckx studeerde in Barcelona en nam in 1988 de besiissing om er voorgoed te wonen en te werken. Hij werkte eerst voor verschillende Spaanse bedri.jven maar startte al snel met AROW Asesores. Hans Verhelst kwam in 2002 in Barcelona terecht voor Tyco Fire & Security nternationai waar hij als businessdeveloper de ZuidEuropese markt l'ia een lokale Spaanse vestiging moest uitbouwen. Nadien werkte hij nog enkele jaren voor het Europese hoofdkwartier in Parijs. Maar toen dat hoofdkwartier nadien naar Londen verhuisde, keerde Hans terug naar Barcelona en vestigde hij er zich definitief. Hij runt er het bedrijf E.P.S. Europe (Egologic Printing Solutions). jos Collin is oprichter en directeur van Reserva SelfStorage. Ook hij kwam aanvankelijk enkel naar Barcelona om aan ESE een MBA te volgen, maar dankzij de liefde voor zijn vrouw die hii in Barcelona ontmoette, bleef hij er. Tot slot ging ook Erik Klónhammer in op de uitnodiging voor het rondetafelgesprek. Hij werkt sinds 2000 als algemeen directeur voor Katoen Natie Spanie, met hoofdzetel in Tarragona. tsezige Selgen Close2Sports richt zich vooral naar de Spaanse markt en biedt, zoals de naam doet vermoeden, sportbelevenissen en sporthospitaiity aan. Saborea Spain werd opgericht in 2008, en is actief in de toeristische sector' Frank Hendrickx: "Saborea richt zich op bedrijven en biedt incentivereizen aan voor hun klanten en a if i* Brigiite Verkinderen: "De Belgliscn Luxernburgse Kamer van Koopharlcle in Barcelona wil de li b Lnclen u '$ rg h ; lü met Belgié en Luxeflriturg \ /eer intensifiéren. Niet alleen omwille van de Écollomische crisis" maar ook ot rtat de sieden,antwerdcan err Batcelona toch heel wat met clkaar gerneen hebben en er in deze wetenschap toch heel \,vat potentie el schuilt \/oor alle partijen." i i 9 september 2009
Schijnwenper "*"F.$. üul"*pe haall d* i*e* tsners op, str;pt err i"ein üt ze he lsnraal. üe nnilreue{f*ui*n:ijn er:al'rn, wa :t ni*t vecl m*n**n zijn *r zieh van b*x usl dat je bijr:a vier lit*r p*lroleum n*dig hebt nm i *n lqrnerh*huiring le r r*k*n. ñ*eycleren leveri 4* lct $*% wln*t üp "'/üor"de klan{."!'l*ns v* 'lr*l* ; studie in Barcelona, verbleef ik even in Brussel waar ik werkte in strategie & milieuconsulting. Daar kwam ik in contact met Shurgard. k wist dat er in Spanje geen gelijkaardige dienstverlening bestond en als ik een ding zeker weet, is het wel dat er altijd bedrijven en particulieren zijn met een stockage en plaatstekort. k was dus eigenlijk een pionier in de sector. Ondertussen zijn er andere spelers op de markt gekomen en hebben we een vereniging opgericht voor selfstoragebedrijven waar ik voorzitter van personeel alsook voor privégroepen. Er is steeds een link te vinden met sport, cultuur, wijn en gastronomie, fashion, muziek, enz." Frank wil dit model ook exporteren naar andere landen en steden. "Eike stad heeft zijn eigen aantrekkingskracht. Barcelona is niet alleen bekend om zijn voetbalteam, maar ook o.a. voor de cavastreek en de mode. We proberen de deelnemers altijd die belevenis mee te geven die ze als privétoerist niet zouden beleven. Een avondje Barqa vanuit een privéloge, een exclusief diner in het Picasso Museum, maar ook gewoon een 'Discover Caudí by bike toer'. Voor elk wat wils en dit steeds onder Nederlandstalige ben." Tot voor de crisis hielp Christian Deckx bedrijven met hun investeringen in vastgoed. Maar door en misschien we1 dankzij de vastgoedcrisis, verlegde Christian zijn aciiviteiten. De jarenlange internationale contacten die hij opbouwde in de investeringswereld, verzilvert hij nu in het aanbieden van zijn wereldwijde netwerk aan bedrijven die willen internationaliseren. "Samen met strategische partners, coordineer ik op vraag van klanten vanuit vestigingen in Spanje, Duitsland, Polen, Portugal en Roemenié begeleiding." Strategic Sourcing Solutions, het bedrijf van Tom Van der Heyden, is gespecialiseerd in sourcing en productiediensten in het Verre Oosten, met zetels in Barcelona en Shanghai. Tom vat de hoofdactiviteiten van 53 als volgt samen: "Er is ten eerste het iuik van de sourcing. Met name de selectie van Aziatische fabrikanten, de supervisie van de productie, kwaliteitscontrole en 1ogistiek in opdracht van Europese bedrijven die hun industrieei concurrentievermogen wensen te versterken maar het risico van kwaliteitsverlies tot een minimum willen beperken. Verder verzorgen we ook de integrale begeleiding van bedrijven die zich in Azié willen installeren en daarnaast voeren we consultingprojecten uit in verband met de internationalisatie van bedrijven naar de Aziatische markten. We doen dit niet enkel vanuit Barcelona en Shanghai, maar ook via agents in Frankrijk en Duitsland. Verder hebben we ook produc Jos Cottin: "lk wist dat er in Spanje geen dienstverlening voor selfstorage bestond en ais ik een ding zeker weet, is het wel dat er altijd bedrijven en particulieren zijn met een slockage en plaatstekort. Reserva dichtte dus een gat in de markt." tieafdelingen in Vietnam en ndié." E.P.S. Europe, het bedrijf van Hans Verhelst richt zich op de recyclage en het hergebruiken van toners. "We halen de lege toners op, strippen ze helemaal en reinigen ze grondig. Dit proces heeft een enorm positieve inbreng op milieuvlak. Niet veel mensen zljn er zich van bewust dat je algauw vier liter petroleum nodig hebt om één tonerbehuizing te maken. Bovendien is het moeilijk om deze spullen terug te recycleren tot hun primaire grondstof. En als je ze op de afvalberg gooit, hebben die dingen 450 jaar nodig om afgebroken te worden." Jaarlijks worden er zo't:r 1,2 miljard toners gekocht. Er is dus nog werk aan de winkel voor bedrijven zoals E.PS. Europe. Jos Collin runt ondertussen twee vestigingen van zijn bedrijf Reserva, een bedrijf dat voorziet in selfstorage en dus 24 op 24 uur toegankelijk is. "Na mijn MBA september 2009 H
Schijnwerper Frank r"ler:drlc*cx: "Saborüa i' thl z ch *p i:*dri v*n *n l **t in*ent verslucn aar: voor h ;n klanten *fi pcr$*neel alsock vccr privégroepün. f r s st**cis **n link t* vindc n m*t sp*rt" culluur, wi.jr: *n gastr*n*nr!*, fashi*n, nu i*!q, *n. F*n avendj* *arqa v*n ; t **n pr!v*l*ü*" ücn *xclusi*f ejiner llr hel Picass* Mussum, manr *ok E*w*ün ccn 'Disc*ver üaudí by i:ike t**r'." desgewenst het hele internationaliseringsproces in de voornoemde landen. Maar daar eindigt het niet. ndien het bedrijf dat wil, kunnen wij de volledige administratieve opvolging doen voor hen; loonadministratie, belastingaangifte, boehouding,... Wij zijn immers veel beter op de hoogte van de lokale wetgeving en gebruiken. Op die manier kan het bedrijf zich concentreren op zijn corebusiness." Ten slotte; Katoen Natie vestigde zich als logistiek dienstverlener in 1998 in Tárragona omwille van de aanwezige chemische industrie en het groeipotentieel van de containerhaven. Erik Klónhammer leidi en coórdineert deze zetel. Hij gaat op zoek naar logistieke oplossingen voor klanten uit de chemische industrie en uit de sector van Consumer Coods. De marktomvang De heren rond de tafel ztin het er allemaai over eens dat het goed leven is in Barcelona. Daar is niet alleen het klimaat verantwoordelijk voor, zo blijkt. Vlamin gen worden in Barcelona erg gewaardeerd voor hun taalkennis. Ook hun aangeboren flexibiliteit wordt als een enorme troef aanzien. Economisch gezien is de grootte van de Spaanse markt met haar ruim 46 miljoen inwoners voor de Vlamingen een onmetelijk voordeel. Bovendien bestaat de indruk dat de markt in ZuidEuropa wat'achterop hinkt'. "ets dat in NoordEuropa al een tijdlang ingang vond, sijpelt meestal geleidelijk aan door naar de Spaanse markt. Handig dus als je banden met Noord en WestEuropa hebt." Zo bevestigt Tom Van der Heyden deze indruk. Ook over de administratie hebben de heren geen klagen. Maar daar heeft Jos Coilin een heie simpele verklaring voor. "Tot vóór de komst van de computer was er van een georganiseerde en gecontroleerde administratie geen sprake. En dus betekende de golf van informatisering ook meteen het opbouwen van een degelijke administratie. Vandaar dat hier ook heel veel informatie over bedrijven en mensen'gekruist' wordt. Bedrijven hebben dus veel minder te maken met papiermolens." Hans Verhelst verduidelijkt met een voorbeeld: "stel je verhuurt een appartement, maar geeft dit niet in je belastingaangifte aan. De belastingdienst zal deze inkomsten toch ontdekken in de belastingaangifte van uw huurder, en dus ben je eraan voor de moeite." Maar Vlamingen zouden geen Vla mingen ztjn as ze niet iets vonden om over te klagen. Zo haalt Christiaan Deckx het verfoeide systeem aan van het zogenaamde puntenrijbewijs. En laat de wegen aan de stadsrand en in de stad zelf vol met flitspalen staan.... Toch nog een goed punt voor de optredende overheid: vervelende en verkeersbeiemmerende dubbelparkeerders gaan onverwijld op de bon. Je zou trouwens dom zijn om in de stad je wagen te gebruiken. "Hei openbaar vervoer is hier bijzonder goed uitgebouwd en taxi's vind je op quasi elke straathoek", hemelt Frank Hendrickx'zijn' stad op. "Dankzij de aanpak van Barcelona Neta is het in de stad ook voor toeristen bijzonder aangenaam toeven. Geen papiertje of blikje dat aan het waakzaam oog van de straatvegers ontsnapt", gaat de man, die de toeristische sector aan de gesprekstafel vertegenwoordigt, verder. Jos Collin haalt de gebrekkige communicatieinfrastructuur aan. "Op mijn eerste vestiging van Reserva, binnen de stadsring van Barcelona is de ADSlverbinding zó lamentabel dat er op mijn dak een WlMAXverbinding moest komen." Volgens Jos is dit te wijten aan het feit dat in Spanje al1es in functie van prijs functioneert en niet in functie van kwaliteit. "Als je in Vlaanderen woont en je verhuist naar een nieuw dorp, zal je aanle buurman vragen waar de beste beenhouwer is. n Spanje zou je vragen waar de goedkoopste beenhouwer zit." E "lk leid en coórdineer deze zetel van Katoen Natie. lk ga op zoeknaar logistieke oplossingen voor klanten van onze groep." Erik Klónhammer: september 2009 g
Schijnwerper Christiaan Deckx: "Samen met strategische partners, coórdineer ik op vraag van klanten vanuit vestigingen in Spanje, Duitsland, Polen, Portugal en Roemenié desgewenst het hele internationaliseringsproces en nadien ook het administratreve luik varr onze klanten in deze landen." Crisis in Spanje Spanje was in maart het eerste land in de Eurozone met een negatieve inflatie. Tweede verblijven in Terug naar Belgié? Het gezinsleven is aan de dure kant in Barcelona. Dat bewijst het verhaal van Jos Collin. Hij en zijn vrouw hebben zes kinderen. " Wij betalen zo'n 2.200 euro schoolgeld per maand, er bestaat geen kindergeid en huisvesting is duur. Zeker als je weet dat de lonen hier aanzienlijk iager liggen dan in Belgié bijvoorbeeld. k rekende uit dat, als ik naar Belgié zou terugkeren met mijn gezin, me dat 4.000 euro per maand zou opleveren." Toch denken de heren niet aan teruggaan. Belgié mist ruimte en de mentaliteit van de mensen is er te kleinburgerlijk. Voigens Christiaan kan je 't zo bekijken: "een zuideriing functioneert in parallelschakeling, de noorderling in serieschakeling. Dit wil zeggen dat wanneer je in het noorden afspreekt om te tennissen om negen uur, je incalculeert dat je om kwart voor negen moet parkeren, om tien voor negen aan de kleedkamers moet zijn om dan om negen uur op het veld te staan. n het zuiden weet je dat je tussen negen en elf je krant zallezen, zal ontbijten met je gezin, de kinderen naar school zal brengen en zal terlnissen." Over de wereldberuchte zuiderse stiptheid haalt Tom nog een verhaal aan. "Als je hier een klusje laat uitvoeren, mag je blij zijn dat ze komen op de dag dat ze beloven te komen, dat ze aile materiaal dan ook bij hebben en dat ze klaar zijn tegen de dag dat ze beloven de klus geklaard te hebben." Toch stoort niemand zich hieraan, want het hoort bij de folklore. Als de heren terug naar Belgié gaan, gaat de ene op bedevaart naar de Quick, de andere een goei pint drinken of een'fritje steken'in de Nr. Spanje staan r oor spectaculaire lage prijzen te koop, vaak voor 20 tot 40 procent onder de oorspronkelijke vraagprijs. Duizenden Britse pensionado's kunnen de lasten niet langer dragen, nu hun vermogen en oudedagsvoorziening in korte tijd bijna een derde in waarde zijn gedaald. n het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg de Spaanse werkloosheid 17,4 procent van de beroepsbevoiking. Dat is het hoogste niveau in Europa en bi.jna twee keer zo hoog als het Europees gemiddeide. De Europese Commissie verwacht dat de werkloosheid volgend jaar kan oplopen tot boven de 20 procent. Toch kwam er in mei een lichtpuntje in deze negatieve spiraal, het aantal geregistreerde werklozen nam met bijna 25.000 af tot 3,6 miljoen. Hebben de heren last van de crisis? "De concurrentie is voor Strategic Sourcing Solutions verminderd. De zwakken verdwijnen waardoor het aanbod op de markt terug verkleint." E.P.S. Europe rlcht zijn diensten zowel naar de particuliere markt, r'ra eigen winkels, als naar bedrijven. "De markt van het recycleren van toners boomt. Vooral grote bedrijven zijn in onze dienstverlening geinteresseerd omdat hen opgelegd wordt om meer en meer te recycleren. n ons systeem instappen levert hen al snei een besparing van 40 tot 509/o op. Wij profiteren dus eerder van de crisis." Contacten leggen? 1. "St:ategrc SoUrc:rig S*iuticn* is gesperialis*erd in snureing *n p:'üij*et edi*nste* ln het Verrc ücste:r, lxct z*t*is jn f3e;"**l*ne *n Shanühai. ñr is ten erste het ir".:ik van ele s*ur*inq, ci*!nxegrñie :*gsl*icirng van b*drrjven di* :ieh in Azie \,' ll*n installeren *n tsil slcttc rj* c*nslriian*y opdrachten." Tom Van der Heyclen: seplember 2009 AR0W Asesores Christian Deckx c.deckx@coacb.c0m +34 93 215 53 38 +34 607 227 621 CCBLC Brigitte Verkinderen ccblc@ccblc.com +34 65 250 02 73 Katoen Natie Erik Klónhammer erik.klonhammer@ katoennatie.com +34 97 729 6377 Reserva SelfStorage Jos Collin jc@reserva.es +34 900 250 900 +34 699 701 729 E.PS. Europe Hans Verhelst hverhelst@ya.com +34652 09 55 65 53 Tom Van der Heyden tom.vanderheyden@s3sourcing com +34 93 205 87 50 +34 670 08 69 62 Saborea Frank Hendrickx fh@saboreaspain.com +34 63 61 5 67 90 i; g