Datum 06-04-2011 1 Lezen Om te Leren Elisabeth Duursma Maaike Pulles Netwerk Taalcoördinatoren 6 april 2011
Datum 06-04-2011 2 Begrijpend Lezen, is dat wel leuk?
Datum 06-04-2011 3 Stoeldraijer (2007) Groep 4 Groep 5 Groep 6 Groep 7 Groep 8 Rekenen 60% 54% 59% 55% 48% Aardrijkskunde 83% 73% 54% 46% 49% Begrijpend Lezen 51% 48% 36% 29% 25% 55 scholen, 9000 leerlingen uit groep 4-8 Regio West-Brabant
Datum 06-04-2011 4 Twist e.a. (2004) Internationaal onderzoek Nederlandse kinderen hebben op Amerikaanse kinderen na de negatiefste houding t.o.v. begrijpend lezen
Datum 06-04-2011 5 Pirls-onderzoek (2006) De houding ten aanzien van lezen is onder Nederlandse kinderen in groep 6 relatief erg negatief: slechts 39 % heeft een positieve houding mbt lezen 42 % van de leerlingen leest thuis vrijwel nooit
Datum 06-04-2011 6 Programma Begrijpend lezen en motivatie Lezen Om te Leren: lezen vanuit nieuwsgierigheid Wat zeggen het Referentiekader en de Tussendoelen hierover?
Datum 06-04-2011 7 Begrijpend lezen en motivatie
Datum 06-04-2011 8 Leesbegrip Positief effect op leesbegrip door: Strategieën door zelfreflectie Intrinsieke leesmotivatie Indirect effect van: Vrijetijdslezen Bron: van Elsäcker (2002); Guthrie & Wigfield (2000); Guthrie et al. (1996); Weterings & Aarnoutse (1986)
Datum 06-04-2011 9 Wat is bekend uit onderzoek? Kinderen leren het beste lezen wanneer ze: Over goede cognitieve en metacognitieve vaardigheden beschikken; Gemotiveerd zijn; Hun lees- en schrijfvaardigheden in een sociale, interactieve context kunnen inzetten. (Guthrie & Wigfield 2000; geciteerd uit Van Elsäcker 2002)
Datum 06-04-2011 10 Motivatie en strategiegebruik ( ) dat kinderen die meer gemotiveerd zijn, meer strategieën gebruiken waardoor vervolgens hun leesprestatie verbetert. (Van Elsäcker, 2002)
Datum 06-04-2011 11 Leesmotivatie vergroten door Boeiende onderwerpen om over te lezen (bijv. a.d.h.v. actualiteit) Interessant en gevarieerd, maar ook kwalitatief goed tekstmateriaal bieden Aansluiten bij natuurlijke nieuwsgierigheid van leerlingen Aanbieden leesstrategieën vanuit zinvolle context
Datum 06-04-2011 12 Lezen Om te Leren Naar een motiverende leesactiviteit in stappen
Datum 06-04-2011 13 Voorbereiding Een thema dient zich aan Verzamel authentieke bronteksten (gevarieerd in soort, moeilijkheid, bron, ) Informatieve boeken (bv. Informatie-Junior) Tijdschriften (bv. Zo zit dat!) Kranten (bv. SevenDays, Metro, Spits, Dagbladen) Internet (bv. Wikipedia, www.knipselkranten.nl Nieuwsbegrip Fictie (verhalen, gedichten)
Datum 06-04-2011 14 Stap 1: Wat willen we weten? Klassengesprek over thema: Aanleiding (actualiteit, ziekte, vakantie, seizoen, ) Wat weten we ervan? Wat zouden we willen weten? Woordveld of bekend-benieuwd -schema maken Vragen formuleren met de klas Suggestie: bekijk samen een filmpje (Jeugdjournaal, SchoolTV Beeldbank)
Datum 06-04-2011 15 Stap 2: Snuffelen Instructie: Waar let je op als je snuffelt? Bespreken werkblad (bv. adhv een tekst) Verdelen van vragen over de groepjes Lln gaan op zoek naar informatie: Selecteren van geschikte bronnen (werkblad)
Datum 06-04-2011 16 Stap 3: Antwoorden zoeken Klassikale instructie: hoe vind je antwoorden in een tekst? - Zoekend lezen: waar let je op? - Precies lezen: aantekeningen maken Modeling Bespreken werkblad
Datum 06-04-2011 17 Stap 3: Modeling Wees een rolmodel: doe hardopdenkend voor! - benoem wat je ziet en leest, wat je voorspelt, wat je je afvraagt, terugleest, niet snapt, woorden opzoekt, waarover je aantekeningen maakt, waar je het antwoord vindt.
Datum 06-04-2011 18 Stap 3: In groepjes aan het werk Leerlingen zoeken antwoorden in teksten m.b.v het werkblad Kiezen een geschikte tekst Maken aantekeningen Beoordelen: is de vraag beantwoord Zonodig: verder zoeken in andere bron
Stap 4: Weten we nu wat we wilden weten? Datum 06-04-2011 19 Klassikale bespreking van gevonden antwoorden: Wat hebben de groepjes gevonden? Overeenkomsten/ verschillen? Weten we nu wat we wilden weten? Ook aandacht voor de methodes: hoe heb je gezocht? Was de tekst bruikbaar? Waren er meerdere teksten bruikbaar?
Datum 06-04-2011 20 Referentiekaders en doelen?
Datum 06-04-2011 21 Referentiekader en Tussendoelen Maar werken we zo wel aan de doelen? Ja!
Datum 06-04-2011 22 Referentiekader Taal Begrijpend Lezen 1F Kan de letterlijke betekenis van een tekst begrijpen. Kan leesstrategieën hanteren: afhankelijk van het leesdoel bijvoorbeeld globaal of selectief lezen. Kan informatie en meningen interpreteren, voor zover deze dicht bij de leerlingen staan.
Datum 06-04-2011 23 Referentiekader Taal Begrijpend Lezen 1F Kan de letterlijke betekenis van een tekst begrijpen. Kan leesstrategieën hanteren: afhankelijk van het leesdoel bijvoorbeeld globaal of selectief lezen. Kan informatie en meningen interpreteren, voor zover deze dicht bij de leerlingen staan.
Datum 06-04-2011 24 Tussendoelen Begrijpend Lezen Bovenbouw De leerlingen lezen minder eenvoudige teksten met begrip en voeren daarbij de volgende leesstrategieën uit. Ze: zoeken, selecteren en verwerken op een doelbewuste en efficiënte manier informatie uit verschillende bronnen; leiden betekenisrelaties tussen zinnen en alinea s af en herkennen inconsistenties; stellen zelf vragen tussen het lezen; bepalen de hoofdgedachte van een tekst en maken een samenvatting; herkennen de structuur van verschillende soorten teksten; plannen, sturen, bewaken en controleren hun eigen leesgedrag; beoordelen teksten op hun waarde.
Datum 06-04-2011 25 Tussendoelen Begrijpend Lezen Bovenbouw De leerlingen lezen minder eenvoudige teksten met begrip en voeren daarbij de volgende leesstrategieën uit. Ze: zoeken, selecteren en verwerken op een doelbewuste en efficiënte manier informatie uit verschillende bronnen; leiden betekenisrelaties tussen zinnen en alinea s af en herkennen inconsistenties; stellen zelf vragen tussen het lezen; bepalen de hoofdgedachte van een tekst en maken een samenvatting; herkennen de structuur van verschillende soorten teksten; plannen, sturen, bewaken en controleren hun eigen leesgedrag; beoordelen teksten op hun waarde.
Datum 06-04-2011 26 Bedankt voor uw aandacht! Elisabeth Duursma: a.e.duursma@rug.nl Maaike Pulles: m.pulles@rug.nl www.etoc.nl