ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! DE ZWAAIENDE KROON LESBRIEF VOOR LEERKRACHT - GROEP 5&6 1
UITDAGING Ontwerp en maak een kroon waarmee je naar de koning en koningin kan zwaaien zonder je eigen handen te gebruiken. INLEIDING Op 27 april is het weer Koningsdag. Het is de verjaardag van de koning en dat vieren we met allemaal feesten. Tijdens Koningsdag is er een grote vrijmarkt, een markt waarin iedereen zijn oude spullen kan verkopen aan mensen die voorbij komen. Tijdens Koningsdag gaat de koningsfamilie langs in een paar steden, en wat doen ze daar dan? Zwaaien! Heb jij er weleens op gelet hoe vaak ons koningspaar aan het zwaaien is tijdens een bezoek? Bijna de hele tijd en dat is best vermoeiend. De mensen in het publiek zwaaien terug of wapperen met vlaggetjes. Hoe voorkom je dat je vermoeide armen krijgt van het zwaaien? In deze uitdaging ontwerpen de leerlingen een zwaaiende kroon. Hierbij doorlopen de leerlingen de stappen van de ontwerpend leren cyclus: Introductie: de leerkracht introduceert het onderwerp van Koningsdag kort en de leerlingen worden geprikkeld om het onderwerp verder te onderzoeken. Verkennen: de leerlingen onderzoeken en beschrijven in tweetallen aan welke eisen de kroon moet voldoen. Onderzoek opzetten en uitvoeren: de leerlingen verkennen in tweetallen hoe ze een kroon kunnen ontwerpen en maken die voldoet aan de eisen die ze gesteld hebben aan de kroon. Hoe zorgen we ervoor dat de kroon kan zwaaien? Welke materialen hebben we daarvoor nodig? Conclusie: de leerlingen blikken terug op het onderzoek. Daarnaast kijken ze terug naar het proces van ontwerpen en het maken van hun kroon. Presenteren: de leerlingen presenteren hun zwaaiende kroon aan elkaar, leggen uit op welke manier ze het ontwerpproces zijn doorlopen en hoe de kroon werkt. Deze lesbrief bevat alle informatie die je nodig hebt om de uitdaging in de klas aan te gaan. DOELSTELLINGEN De leerlingen: maken een programma van eisen waaraan het ontwerp moet voldoen, verkennen en onderzoeken aan de hand van een programma van eisen het beste ontwerp, kunnen de beschikbare materialen gebruiken om hun kroon te maken, kunnen het ontwerp- en maakproces van hun kroon uitleggen aan de klas. 2
HANDIGE MATERIALEN Papier en karton (oranje, rood, wit, blauw, goud, zilver) Kleurpotloden/stiften IJzerdraad Stokjes Stroken papier Splitpennen Touw Springveren Tie-raps Kleine motortjes Batterijen Koperdraadjes Batterijhouders Nietapparaat Nietjes Digitale camera om foto s te maken van het proces SLEUTELWOORDEN Koningsdag: feestdag wanneer de verjaardag van de koning gevierd wordt. Koningskroon: een kroon die koningen dragen. Vermoeiend: zwaar, je wordt er moe van. Wuiven: ander woord voor zwaaien. Ontwerpen: schetsen die je maakt voordat je iets gaat maken. Programma van eisen: een lijstje met voorwaarden waar een ontwerp aan moet voldoen. Je kunt met leerlingen een woordweb maken met daarin deze sleutelwoorden. VOORBEREIDING Duur: 0,5 uur Lees de lesbrief en achtergrond informatie goed door Verzamel de bovengenoemde materialen 3
INTRODUCTIE Duur: 10 minuten - Klassikaal - Leerkracht als coach Ga met de leerlingen in gesprek over de koning en koningin tijdens Koningsdag. Wat doet het koningspaar op Koningsdag? Wat valt de leerlingen op aan het koningspaar? Lichtelijk sturen op het wuiven/zwaaien van het koningspaar. Vervolgens legt de leerkracht de opdracht voor: De leerlingen ontwerpen en maken een Koninklijke kroon die kan zwaaien, een zwaaiende kroon. Maak een woordweb met de sleutelwoorden. VERKENNING Duur: 15 minuten - In tweetallen - Leerkracht als coach De leerlingen onderzoeken in tweetallen de onderzoeksvraag: Aan welke eisen moet de kroon voldoen, zodat deze kroon kan zwaaien? De leerlingen stellen een programma van eisen op. Een programma van eisen is een lijstje met voorwaarden waar een ontwerp aan moet voldoen. Denk hierbij aan: Functionaliteit: wat moet het doen, hoe moet je het gebruiken, wie moet het gebruiken. Uiterlijk: hoe moet het eruit zien, welke kleuren moet het hebben, moeten er verder nog versieringen bij. 4
ONDERZOEK OPZETTEN EN UITVOEREN Duur: 45 minuten - In tweetallen - Zelfstandig werken Aan de hand van het gemaakte programma van eisen gaan de leerlingen het ontwerp van de kroon maken. Wanneer de leerlingen het ontwerp hebben gemaakt gaan ze de kroon maken. Als leerkracht is het belangrijk vanuit het programma van eisen vragen te stellen aan de leerlingen. Denk ook aan de functionaliteit en het uiterlijk van de kroon. Hoe moet de kroon zwaaien? Wat moet er bewegen en wat niet? Welke kleuren moet het hebben? Hoe ga je de kroon laten zwaaien? De kroon kan op verschillende manieren zwaaien, de leerlingen kunnen zorgen dat iets gaat draaien, of dat het een heen-en-weer gaande beweging maakt. Je kunt bijvoorbeeld aan een klein touwtje trekken om de kroon te laten zwaaien. Of je kan de wind gebruiken om je kroon te laten bewegen. Eventueel kan je nog een motortje gebruiken voor de beweging. Misschien dat de leerlingen zelf nog meer ideeën hebben over de beweging. Vraag aan de leerlingen: Wat voor zwaaibewegingen kan je maken? Wat beweegt er dan? Waar komt de energie om te zwaaien vandaan? CONCLUSIE TREKKEN Duur: 15 minuten - In tweetallen Laat de leerlingen de volgende vragen beantwoorden: Wat vinden jullie van de zwaaiende kroon? Zijn jullie achteraf tevreden met jullie programma van eisen? Leg dit uit. Wat vinden jullie het best gelukt? Wat zouden jullie een volgende keer anders doen? Wat hebben jullie ontdekt wat je nog niet wist? Hoe gaan jullie het presenteren? PRESENTEREN Duur: 20 minuten - Klassikaal Laat elk groepje hun zwaaiende kroon presenteren. Laat ze kort vertellen wat hun programma van eisen was. Waar zijn jullie trots op? Wat zouden jullie nog willen verbeteren? De leerlingen demonstreren hoe de zwaaiende kroon werkt. 5
ACHTERGRONDINFORMATIE Sinds de kroning van Willem van Oranje in 1815 heeft het Koningshuis een kroon. Een kroon is een hoofddeksel die alleen gedragen word door iemand van het Koningshuis. De Koningskroon van Nederland wordt eigenlijk niet meer gedragen. Tijdens de kroning van Willem-Alexander werd de kroon wel tentoon gesteld. Door middel van splitpennen kan je bewegende onderdelen maken. Splitpennen zorgen dat je twee lagen papier of karton aan elkaar kunt verbinden die los van elkaar kunnen bewegen. Als je een van die stukken vast maakt aan een touwtje kan je zorgen dat dat deel beweegt wanneer je aan het touwtje trekt. Je zou zelfs met een motortje en stokjes kunnen zorgen dat je helemaal niet meer aan een touwtje hoeft te trekken! Of je kunt gebruik maken van de wind om te zorgen dat je niets meer hoeft te doen. Maar er zijn een heleboel andere manieren om je kroon te laten zwaaien. Als je goed nadenkt, kan je vast nog meer manieren verzinnen om je handen niet meer te hoeven gebruiken bij de zwaaiende kroon. EXTRA LINKS http://www.kennisnet.nl/kids/watnou/koninkrijk/ https://www.youtube.com/watch?v=gmf5-ekvjc8 http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/2.27922/1.1617432 http://www.techniekinjeklas.nl/home/ontdekdozen/spatels Deze uitdaging is bedacht door: 6