Richtlijn JGZ-richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen Verklarende woordenlijst Acidose - Ophoping van zuren Acrocyanose - Blauwe verkleuring van de uiteinden van lichaamsdelen en ledematen Adenotomie - Verwijderen neusamandelen Anemie - Bloedarmoede Aneurysma - Plaatselijke verwijding van een slagader Anomalie - Van de norm afwijkende toestand Anurie - Geen urineproductie Aorta - Grote lichaamsslagader Apex/apical - Punt of top Arteria femoralis - Bovenbeen- of dijbeenslagader Arteria radialis - Spaakbeenslagader Arteria subclavia - Sleutelbeen slagader Arterie; arteria - Slagader Arthritis - Ontsteking van een gewricht Atresie - Ontbreken van een normale opening Atrium - Boezem van het hart Pag 1 van 8
Auscultatie - Het beluisteren met een stethoscoop van geluiden in het lichaam van de patiënt Avulsie - Losscheuring; afscheuring Axilla - Oksel Bicuspide klep - Tweeslippige hartklep tussen linker boezem en linker ventrikel van het hart Bradycardie - Langzame hartwerking < 50 slagen per minuut Cardiomegalie - Vergroot hart Cerebraal - Van de hersenen; de hersenen betreffend Circulatie - Bloedsomloop Clavicula - Sleutelbeen Coarctatie - Vernauwing, met name van de aorta Cognitief - Betrekking hebbend op het kennen (waarnemen, denken, onthouden, begrijpen etc) Collageen - Eiwitachtige stof in het bindweefsel Congenitaal - Aangeboren Consanguïniteit - Bloedverwantschap Coronair - Kransslagaderlijk Crescendo/decrescendo - Langzamerhand luider wordend/afnemend in geluidssterkte Cyanose - Blauwe verkleuring van de huid (en slijmvliezen) door overmaat van gereduceerd hemoglobine; bij centrale cyanose tgv onvoldoende oxygenatie (voorziening van zuurstof) in de longen of een overgang van veel zuurstofarm bloed in de grote circulatie Decompensatio cordis- Hartfalen Pag 2 van 8
Defect - Gebrek, onvolkomendheid Dextropositie/-cardie - Ligging aan de rechterzijde/hart ligt rechts in de borstholte Diastole - Verslapping/verwijding van het hart na een samentrekking (contractie) Ductus arteriosus of ductus Botalli - Verbinding tussen aorta en arteria pulmonalis, waardoorheen embryonaal/foetaal bloed stroomt; sluit na de geboorte Ductus venosus - Foetaal bloedvat dat de vena umbilicalis (navelstrengader) verbindt met de vena cava inferior (onderste holle ader) Dysmorfie - Vormafwijking, misvorming Dysplastisch/dysplasie - Abnormale vorming en groei van weefsels Dyspnoe (d'effort) - Kortademigheid (bij inspanning) Ejectie - Uitstoting Embryo(naal) - Zwangerschapsvrucht in moederlichaam vóór de derde zwangerschapmaand Encephalopathie - Hersenziekte; degeneratieve hersenaandoening Endocarditis - Ontsteking van de binnenwand van het hart Extrasystolie - Extra hartslag door voortijdige samentrekking van het hart of van een deel van het hart Extremiteiten - Ledematen/uitsteeksels Faciaal - Van of in het gelaat Foetus; foetaal - (Van de) vrucht in het moederlichaam na derde zwangerschapsmaand Foramen ovale - Ovale venster, opening in het boezemtussenschot van het foetale hart Frequentie - Vóórkomen per tijdseenheid Pag 3 van 8
Functioneel - Niet op een organische/anatomische afwijking berustend Fysiologie - Wetenschap van de normale levensverrichtingen van de levende wezens Gecomprimeerd; compressie - Samengedrukt Geoblitereerd - Verschrompeld, dichtgegroeid Hartkatheterisatie - Onderzoek van het hart via een slangetje in het bloedvat van de lies Hemodynamisch - De beweging van het bloed Hepatomegalie - Vergrote lever Holosystolisch - Gedurende de hele systole Hypertensie - Hoge bloeddruk Hyperthyreoïdie - Verhoogde werkzaamheid van de schildklier Hypertrofie - Sterke ontwikkeling van weefsels of organen Hypoplastisch - Onvolkomen ontwikkeld Hypoxemie - Zuurstoftekort in bloed Hypoxie - Zuurstoftekort in weefsel Ictus cordis - Hartstoot of puntstoot van het hart Incidentie - Het aantal nieuwe gevallen van een bepaalde ziekte in een omschreven populatie gedurende een omschreven periode Infundibulum/infundibulair - Trechtervormige formatie, m.n. infundibulum van de conus arteriosus, d.i. de trechtervormige uitstromingsopening van de rechter hartkamer naar de arteria pulmonalis Insufficiëntie - Ontoereikendheid/onvoldoende werking van een orgaan Pag 4 van 8
Intercostaal ruimte - Ruimte tussen de ribben (costa = rib) Internaliseren - Het zich eigen maken van waarden, normen, instelling en gedragswijzen Intrathoracaal - Binnen in borstholte Irreversibel - Onomkeerbaar Isthmus - Vernauwing; ingang Klepprothese - Kunstklep Limiet - Grens Mesocardie - Abnormale ligging van het hart Mitralis kleppen - Tweeslippige klep tussen linker boezem en linker ventrikel van het hart Mondiaal - Wereldwijd Monogenetisch; monogene erfelijkheid - Overerving, die afhankelijk is van een enkel gen Morbiditeit - 1) frequentie van één bepaalde ziekte in de totale bevolking; 2) ziekelijkheid; 3) mate van invaliditeit na ziekte Mortaliteit - 1) het aantal gestorvenen in een omschreven populatie in een bepaalde periode; 2) sterfelijkheid Mucosa - Slijmvlies Multifactorieel - Door meerdere factoren bepaald Myocarditis - Ontsteking hartspier Neonataal - Pasgeborene, eerste 4 weken na de geboorte Obstructief - Verstopping, afgesloten Pag 5 van 8
Oligurie - Zeer weinig urineproductie Oxygenatie - Voorziening van zuurstof Palpatie - Onderzoek van de patiënt door aftasten met de vingers Parasternaal - Naast het borstbeen Paroxysmaal - In aanvallen voorkomend Percutaan - Via de huid Pericarditis - Ontsteking hartzakje Perifeer - Aan de buitenzijde/omtrek Perinataal - Periode van de 28e zwangerschapsweek en de 8e dag na de geboorte Persisteren - Aanhouden, blijven Polygeen - Met betrekking tot een aantal genen; overerving, die afhankelijk polygene erfelijkheid is van een aantal genen Prevalentie - Het aantal gevallen van een ziekte dat in een omschreven populatie in een omschreven periode voorkomt Prodromaal - Wat (aan een ziekte) voorafgaat Profylaxe - Voorzorgsmaatregel Prostaglandines - Groep van afgeleide stoffen van essentiële vetzuren, die bloeddrukverlagend werken Rhabdomyoom - Goedaardig spierweefselgezwel (van dwarsgestreept spierweefsel) Saturatie - Verzadiging Sensitiviteit - Percentage personen met een bepaalde ziekte dat terecht door een test als ziek wordt geclassificeerd Pag 6 van 8
Septum - Tussenschot Shunt - Verbinding tussen twee bloedvaten/kanalen Souffle - Hartgeruis Specificiteit - Percentage personen zonder een bepaalde ziekte dat terecht door een test als nietziek wordt geclassificeerd Splenomegalie - Vergrote milt Stenose - Vernauwing Sternum - Borstbeen Syncope - Wegraking Systemisch - Over het hele lichaam, gegeneraliseerd Systeemcirculatie - Bloedstroom door het gehele lichaam Systole - Samentrekken van de hartventrikels Tachycardie - Snelle hartwerking > 100 slagen per minuut Tachypnoe - Versnelde ademhaling Tetralogie - Syndroom bestaande uit vier symptomen Thorax/thoracaal - Borstkas/in de borstkas Thrill - Snorrend gevoel bij opleggen van de hand over de hartstreek Tonsillectomie - Verwijderen keelamandelen Transpireren - Zweten Pag 7 van 8
Transpositie - Het onderling verwisseld zijn van organen in hun ligging Tricuspidaal kleppen - Drieslippige klep tussen rechter boezem en rechter ventrikel van het hart Trimester - Periode van drie weken Truncus - Stam Truncus arteriosus - Gemeenschappelijke stam van aorta en arteria pulmonalis bij het embryo Valvulair (sub/supra) - Met betrekking tot een klep(je) (onder/boven) Vasolabiliteit - Stoornis in het evenwicht tussen vaatverwijding en vernauwing Vasomotorisch - M.b.t. vernauwing of verwijding van de vaten Vasovagaal - M.b.t. de vasomotorische werking door de 10e hersenzenuw (nervus vagus) Vena cava inferior/superior - Onderste/bovenste holle ader Vene; vena - Ader Ventrikel - Kamer van het hart Wheezing - Fluitend geluid bij bemoeilijkte ademhaling Pag 8 van 8