Verwarring in de zwangerschap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verwarring in de zwangerschap"

Transcriptie

1 Verwarring in de zwangerschap The 5th Utrecht Sessions for Congenital Heart Disease Henriëtte ter Heide Kindercardioloog

2

3 aorta long

4 Hartafwijkingen Geboortecijfer 2016: (CBS) 0.8% aangeboren hartafwijkingen: - ongeveer 1400 kinderen per jaar 1/3: geringe afwijking 1/3: matige afwijking behoeft of eenvoudige ingreep of medicamenteuze ondersteuning 1/3: ernstige afwijking alleen palliatieve of risicovolle chirurgie, letaal Aangeboren hartafwijkingen zijn de meest voorkomende aangeboren afwijkingen

5 Prevalentie van aangeboren hartafwijkingen Ventrikelseptumdefect 42% Atriumseptumdefect 9% Aortastenose 8% Pulmonalisstenose 6% Persisterende ductus arteriosus 5% Coarctatio aortae 5% Transpositie van de grote vaten 5% 3.1/ Atrioventriculair septumdefect 4% Tetralogie van Fallot 3% Hypoplastisch linker hart 3% Overige hartafwijkingen 10%

6 Nationaal prenataal screeningsprogramma 2007: Introductie nationaal prenataal screeningsprogramma 2012: Toevoegen uitstroombanen en three vessel view NVOG Standaard 2012

7 Structureel echoscopisch onderzoek Hart Beoordeling positie en grootte hart Beoordeling 4-kamerbeeld: symmetrie, identificatie beide AV-kleppen, crux Beoordeling aorta uit linker ventrikel, longslagader uit rechter ventrikel Beoordeling kruising van de grote vaten Beoordeling three vessel view' NVOG Standaard 2012

8 Structureel echoscopisch onderzoek 4- kamerbeeld: >50% sensitiviteit HLHS, tricuspidaalklep atresie, AVSD

9 4 chamber view

10 4 chamber view

11 RV?

12 Structureel echoscopisch onderzoek 4- kamerbeeld: >50% sensitiviteit HLHS, tricuspidaalklep atresie, AVSD + Uitstroombanen en three vessel view : 90% sensitiviteit TOF, DORV, Truncus arteriosus, TGA

13 4 chamber view 3 vessel view

14 PV Ao SVC 4 chamber view 3 vessel view

15 uitstroombanen

16

17 Na de introductie van de 20 weken scan in Nederland is de detectiegraad voor CHD nu 60% in vergelijking met een detectiegraad tussen de 22 en 35,8% voor deze periode. De internationale prenatale detectiegraad varieert tussen de 33 en 91%.

18 Transpositie van de grote vaten

19 Normaal Transpositie

20 Transpositie van de grote vaten Wanneer er afwijkingen worden gevonden, of bij twijfel daarover, wordt de zwangere verwezen naar een centrum voor prenatale diagnostiek... geavanceerd ultrageluidsonderzoek (GUO)

21 Transpositie van de grote vaten Simpele transpositie vs complexe transpositie

22 Transpositie van de grote vaten Simpele transpositie vs complexe transpositie Simpele transpositie 50% Intact ventrikel septum Geen linker kamer uitstroombaan obstructie

23 Transpositie van de grote vaten Simpele transpositie vs complexe transpositie Wat maakt een transpositie complex Ventrikel septum defect Linker kamer uitstroombaan obstructie Rechter kamer uitstroombaan obstructie en coarctatio aortae Afwijkende anatomie van de kransslagaders Bijzondere relatie grote vaten Elke andere geassocieerde afwijking

24 Transpositie van de grote vaten Ventrikel septum defect Aanwezig in 40-45% Gelokaliseerd overal in het septum 33% perimembraneus 30% malaligned 25% musculeus 5% inlet of outlet defect

25 Transpositie van de grote vaten Uitstroombaanobstructie Rechts Zeldzaam, geassocieerd met een anterior malaligned VSD Meerdere niveaus van obstructie Subaortale stenose, Ao klep en boog hypoplasie, CoA, IAA Links Voorkomen 25% van TGA 20% bij een IVS 30% bij een VSD

26 Transpositie van de grote vaten: 126 pt Totale aantal geopereerd in WKZ

27 Transpositie van de grote vaten screening Totale aantal geopereerd in het WKZ 89%

28 Transpositie van de grote vaten Simpel vscomplex: 73 vs53

29 TGA: simpel 73 patiënten

30 TGA: simpel screening 73 patiënten 85%

31 TGA: complex 53 patiënten

32 TGA: complex screening 53 patiënten 100%

33

34

35 MPA Ao

36

37

38 Transpositie van de grote vaten De diagnostiek van congenitale hartafwijkingen vergt een multidisciplinaire aanpak Voor zorgvuldige besluitvorming (ketenzorg) is vroeg verwijzen van belang snel doorverwijzen en niet zelf na 2 weken weer beoordelen bij twijfel Prenataal echoscopisch onderzoek heeft zijn beperkingen

39 Een antenatale diagnose: en dan? Voor 24 e week: keuze ouders over wel/niet continueren van de zwangerschap Optimale opvang kind post partum Geboorte in kindercardiologisch centrum Starten prostaglandines (Prostin) bij ductus arteriosus afhankelijke hartafwijkingen Betere uitkomst bij prenatale detectie Lagere mortaliteit voor 1 e operatieve correctie Minder asphyxie en complicaties Betere neurologische uitkomst op lange termijn Tworetskyet al. Circulation 2001;103: Bonnet et al. Circulation 1999;99:

40 Een antenatale diagnose: en dan? Counseling na de diagnose Informatie over de diagnose Beslissen over wel of niet doorgaan met de zwangerschap Informatie over zwangerschap en bevalling

41 Een antenatale diagnose: en dan? Informatie over de diagnose Counseling over hartafwerking zelf Counseling over bijkomende problemen Andere structurele afwijkingen Genetische afwijkingen Aanvullende diagnostiek: vruchtwaterpunctie Bijkomende problemen na de geboorte e/o operatie(s) Risico op hersenschade Lange termijn gevolgen/kwaliteit van leven Onzekerheid over de diagnose

42 Een antenatale diagnose: en dan? Beslissen over wel/niet doorgaan met de zwangerschap 24 weken grens in Nederland Stressvolle periode Vaak weinig tijd, soms zelf enkele dagen Medisch maatschappelijk werk Omgeving

43

Foetale beeldvorming van Fallot

Foetale beeldvorming van Fallot Foetale beeldvorming van Fallot 6 th Utrecht Sessions on Congenital Heart Disease Tetralogy of Fallot Trinette Steenhuis Foetaal cardioloog / Kindercardioloog WKZ Foetale cardiologie bestudeert het hart

Nadere informatie

Aangeboren hartafwijkingen, een prenatale diagnose. Lieke Rozendaal Kindercardioloog LUMC 20-01-2015

Aangeboren hartafwijkingen, een prenatale diagnose. Lieke Rozendaal Kindercardioloog LUMC 20-01-2015 Aangeboren hartafwijkingen, een prenatale diagnose Lieke Rozendaal Kindercardioloog LUMC 20-01-2015 20 januari 2015 Aangeboren hartafwijkingen (AHA) Zeldzaam: 6-8 op 1000 pasgeborenen Complexe hartafwijkingen:

Nadere informatie

3.3 Aangeboren hartafwijkingen

3.3 Aangeboren hartafwijkingen 3.3 Aangeboren hartafwijkingen Aangeboren hartafwijkingen vormen de grootste groep van aangeboren aandoeningen met een van ruim 6 op de 1. geboorten. Dit betekent dat er in Nederland per jaar ongeveer

Nadere informatie

Patienten met een aangeboren hartafwijking: Lange termijn prognose

Patienten met een aangeboren hartafwijking: Lange termijn prognose Patienten met een aangeboren hartafwijking: Lange termijn prognose Aangeboren Hartafwijkingen (AHA) 8 per 1000 pasgeborenen (0.8%) AHA meestal niet ernstig (geen behandeling): klein ventrikelseptum defect

Nadere informatie

Aangeboren hartafwijkingen. Ulrike Kraemer kinderarts-intensivist / kindercardioloog Erasmus MC-Sophia, Rotterdam WES symposium

Aangeboren hartafwijkingen. Ulrike Kraemer kinderarts-intensivist / kindercardioloog Erasmus MC-Sophia, Rotterdam WES symposium Aangeboren hartafwijkingen Ulrike Kraemer kinderarts-intensivist / kindercardioloog Erasmus MC-Sophia, Rotterdam WES symposium 29.03.2018 Aangeboren hartafwijkingen 0.6-0.8% aller pasgeborenen kinderen

Nadere informatie

Casuïstiek bespreking 22 mei 2017

Casuïstiek bespreking 22 mei 2017 Casuïstiek bespreking 22 mei 2017 Onderzoek naar 3 vessel view van het hart: wat betekent dit? Dr. EWM Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek Dr. L. Torn, kindercardioloog Amphia ziekenhuis, Breda Overzicht

Nadere informatie

1. Algemene cijfers Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld.

1. Algemene cijfers Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld. 1. Algemene cijfers Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld. Het aantal geboortes in Noord Nederland In tabel 1 is weergegeven hoeveel kinderen levend en dood geboren

Nadere informatie

Jolien Roos-Hesselink Judith Cuypers Maarten Witsenburg

Jolien Roos-Hesselink Judith Cuypers Maarten Witsenburg Congenitale Cardiologie Jolien Roos-Hesselink Judith Cuypers Maarten Witsenburg Patiënte Meisje wordt geboren: ze is blauw en in de problemen. Snel naar het ziekenhuis: ErasmusMC locatie Sophia! Diagnose:

Nadere informatie

DE VERWIJZER VAN EEN KIND MET TETRALOGIE VAN FALLOT. Ramon Tak, Kinderarts St Antonius ziekenhius Nieuwegein

DE VERWIJZER VAN EEN KIND MET TETRALOGIE VAN FALLOT. Ramon Tak, Kinderarts St Antonius ziekenhius Nieuwegein DE VERWIJZER VAN EEN KIND MET TETRALOGIE VAN FALLOT Ramon Tak, Kinderarts St Antonius ziekenhius Nieuwegein Betrokkenen in de keten Kinderarts-Cardex St Antonius ziekenhuis Betrokkenen in de keten 25 kinderartsen

Nadere informatie

Transpositie van de grote vaten Kinderleeftijd

Transpositie van de grote vaten Kinderleeftijd Transpositie van de grote vaten Kinderleeftijd Laurens Koopman Interactieve echocursus voor gevorderden: aangeboren hartafwijkingen 26 januari 2017 Thoraxcentrum en Sophia kinderziekenhuis Opbouw Diagnose

Nadere informatie

Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld.

Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld. 1. Algemene cijfers Noot voor de lezer: waar wordt gesproken over kind wordt ook foetus bedoeld. Het aantal geboortes in Noord Nederland In tabel 1 is weergegeven hoeveel kinderen levend en dood geboren

Nadere informatie

Een aangeboren hartafwijking, levenslang? Maarten Witsenburg, kinder- /congenitaal cardioloog ErasmusMC Thoraxcentrum en Sophiakinderziekenhuis

Een aangeboren hartafwijking, levenslang? Maarten Witsenburg, kinder- /congenitaal cardioloog ErasmusMC Thoraxcentrum en Sophiakinderziekenhuis Een aangeboren hartafwijking, levenslang? Maarten Witsenburg, kinder- /congenitaal cardioloog ErasmusMC Thoraxcentrum en Sophiakinderziekenhuis Aangeboren hartafwijkingen Embryonale ontwikkeling, wat kan

Nadere informatie

Indeling. Congenitale pathologie. B. Verhoogde pulmonaal flow (links - rechts shunt) A. Obstructieve aandoeningen

Indeling. Congenitale pathologie. B. Verhoogde pulmonaal flow (links - rechts shunt) A. Obstructieve aandoeningen Congenitale Indeling Congenitale pathologie Current surgical diagnosis and treatment 10th edition L. Way Obstructieve aandoeningen Aandoeningen met verhoogd pulmonaal debiet Aandoeningen met verminderd

Nadere informatie

Wat klopt er niet? B.M.E. Adriaanse Arts-echoscopist, Prenatale diagnostiek VUmc

Wat klopt er niet? B.M.E. Adriaanse Arts-echoscopist, Prenatale diagnostiek VUmc Wat klopt er niet? B.M.E. Adriaanse Arts-echoscopist, Prenatale diagnostiek VUmc Casus Mw. V G3P1, AD 20+6 Voorgeschiedenis/ depressie (Sertraline) Obstetrisch/ 1 gezond kind, 1 miskraam Geen combinatietest

Nadere informatie

De waarde van het oppervlakte ECG in volwassenen met een aangeboren hartafwijking. R. Evertz Cardioloog/Elektrofysioloog

De waarde van het oppervlakte ECG in volwassenen met een aangeboren hartafwijking. R. Evertz Cardioloog/Elektrofysioloog De waarde van het oppervlakte ECG in volwassenen met een aangeboren hartafwijking R. Evertz Cardioloog/Elektrofysioloog Continuous Nursing Education Utrecht, Dinsdag 14 februari 2017 Is het ECG behulpzaam?

Nadere informatie

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0 STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0 Datum Goedkeuring 07-03-2012 Methodiek Consensus based Discipline Monodisciplinair Verantwoording NVOG Voorwaarden en uitvoering Naar dit modelprotocol

Nadere informatie

Atrioventricular septum defect

Atrioventricular septum defect Atrioventricular septum defect Annemien van den Bosch Martijn Kauling Echocursus voor volwassenen met een aangeboren hartafwijking 24 januari 2019 Atrioventriculair Septum Defect Incidentie 0.8 % van de

Nadere informatie

Inclusief levendgeboren kinderen, doodgeboren kinderen en afgebroken zwangerschappen.

Inclusief levendgeboren kinderen, doodgeboren kinderen en afgebroken zwangerschappen. Factsheet Aangeboren hartafwijkingen bij kinderen Cijfers en feiten Prevalentie Aangeboren hartafwijkingen betreffen aanlegstoornissen in de structuur van het hart en/of de grote vaten. De gemiddelde totale

Nadere informatie

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model

Overzicht. Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking. Inspanning- moet het? Inleiding. Toronto Model Overzicht Inleiding Inspanning- moet dat? mag dat? is het gevaarlijk? Inspanning bij verschillende typen aangeboren hart Inspanning als therapie Inspanning voor kinderen met een aangeboren hartafwijking

Nadere informatie

Beide kamers zijn met de grote slagaders verbonden. Vanuit de rechterkamer gaat deze slagader naar de

Beide kamers zijn met de grote slagaders verbonden. Vanuit de rechterkamer gaat deze slagader naar de Werkstuk door een scholier 1980 woorden 4 februari 2003 6,2 62 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Het werkstuk gaat over hoe een gezond hart werkt, de anatomie van het hart en de bloedsomloop en aangeboren

Nadere informatie

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0 STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 2.0 Datum Goedkeuring 07-03-2012 Methodiek Consensus based Discipline Monodisciplinair Verantwoording NVOG Voorwaarden en uitvoering Naar dit modelprotocol

Nadere informatie

Lange termijn follow up van coarctatio aorta

Lange termijn follow up van coarctatio aorta Diagnostiek en chirurgie in de levensloop van een patiënt met een aangeboren hart-afwijking. Coarctatio Aortae Lange termijn follow up van coarctatio aorta Toon (A.L.) Duijnhouwer, cardioloog Take home

Nadere informatie

5 Zijn er bijkomende congenitale anomalieën? (Bijvoorbeeld bicuspide aortaklep bij coarctatio

5 Zijn er bijkomende congenitale anomalieën? (Bijvoorbeeld bicuspide aortaklep bij coarctatio 2 Hoofdstuk 1 Inleiding 1 Elk jaar worden er in Nederland ongeveer 1400 kinderen geboren met een aangeboren hartafwijking (AHA). De prognose en levensverwachting van deze patiënten is in de afgelopen decennia

Nadere informatie

Aantallen en uitkomsten van congenitale cardiothoracale chirurgie in Nederland

Aantallen en uitkomsten van congenitale cardiothoracale chirurgie in Nederland Aantallen en uitkomsten van congenitale cardiothoracale chirurgie in Nederland Congenitale cardiothoracale chirurgie is het onderdeel van de cardiothoracale chirurgie dat zich specifiek bezig houdt met

Nadere informatie

Kruispunt Diagnostiek en observaties

Kruispunt Diagnostiek en observaties Kruispunt Diagnostiek en observaties Hypoplastisch linkerhartsyndroom Tetralogie van Fallot Hypoplastisch linkerhartsyndroom Linkerhelft van het hart en de aorta onderontwikkeld Rechter ventrikel moet

Nadere informatie

2. Prevalentie aangeboren aandoeningen in tijdtrends

2. Prevalentie aangeboren aandoeningen in tijdtrends 2. Prevalentie aangeboren aandoeningen in tijdtrends 1981-2011 Een belangrijk doel van de registratie is het monitoren van de prevalentie van aangeboren aandoeningen in de tijd. Onderstaande tijdtrends

Nadere informatie

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 1.1

STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 1.1 STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK (SEO) Versie 1.1 Datum Goedkeuring 01-11-2005 Methodiek Consensus based Discipline Multidisciplinair Verantwoording NVOG 1 Eisen te stellen aan de echoscopist Naar dit

Nadere informatie

Aangeboren hartafwijkingen (in het algemeen)

Aangeboren hartafwijkingen (in het algemeen) Hartcentrum Aangeboren hartafwijkingen (in het algemeen) Patiëntenfolder aandoeningen Inhoudsopgave De werking van een gezond hart... 3 Wat doet het hart?... 3 Hoe zit het hart in elkaar?... 3 De bloedsomloop...

Nadere informatie

De reis van 0-18 jaar bij de kindercardioloog. Irene Kuipers Amsterdam UMC

De reis van 0-18 jaar bij de kindercardioloog. Irene Kuipers Amsterdam UMC De reis van 0-18 jaar bij de kindercardioloog Irene Kuipers Amsterdam UMC Voordracht 22 juni Hartekind Aangeboren hartafwijkingen Het voorkomen van de aangeboren hartafwijkingen Prenatale diagnostiek Echocardiografie

Nadere informatie

Aangeboren hartafwijking Denk aan de hersenen. Hans Breur Kindercardioloog

Aangeboren hartafwijking Denk aan de hersenen. Hans Breur Kindercardioloog Aangeboren hartafwijking Denk aan de hersenen Hans Breur Kindercardioloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Kinderhartchirurgie. Prof. Dr. Filip Rega Cardiale Heelkunde, Universitaire Ziekenhuizen Leuven

Kinderhartchirurgie. Prof. Dr. Filip Rega Cardiale Heelkunde, Universitaire Ziekenhuizen Leuven Kinderhartchirurgie Prof. Dr. Filip Rega Cardiale Heelkunde, Universitaire Ziekenhuizen Leuven Inleiding Geschiedenis Overzicht Toekomst 5 6 7 8 9 extra cardiaal coarctatio 1955 Potts 1955 Blalock - Taussig

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Aangeboren hartaandoeningen

Werkstuk Biologie Aangeboren hartaandoeningen Werkstuk Biologie Aangebor hartaandoing Werkstuk door e scholier 1916 woord 21 mei 2001 6,2 282 keer beoordeeld Vak Biologie Keuze van mijn onderwerp: Het hart de bloedsomloop in het bijzonder: de aangebor

Nadere informatie

Het gebruik van pulse oximetrie en ECG als cardiale screening bij neonaten

Het gebruik van pulse oximetrie en ECG als cardiale screening bij neonaten Academiejaar 2015 2016 Het gebruik van pulse oximetrie en ECG als cardiale screening bij neonaten Eline VAN HOORDE Promotor: Prof. Dr. Daniel De Wolf Masterproef voorgedragen in de 2 de Master in het kader

Nadere informatie

Pulse oximetrie screening materniteit

Pulse oximetrie screening materniteit Pulse oximetrie screening materniteit Michiel Voeten Neonatale Intensieve Zorgen UZ Antwerpen VVK vergadering neonatologie 15 januari 2016 Inhoud Historie screening Achtergrond hartafwijkingen Pulse oximetrie

Nadere informatie

Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid

Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid 13 november 2010 Klaartje van Engelen Klinische genetica Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat kunnen we met alle kennis over DNA en genen in de medische

Nadere informatie

Coarctatie. Catheter behandeling. dr TJF ten Cate Radboudumc/ErasmusMC, Interventie cardioloog. Tuesday 10 April 18

Coarctatie. Catheter behandeling. dr TJF ten Cate Radboudumc/ErasmusMC, Interventie cardioloog. Tuesday 10 April 18 Coarctatie Catheter behandeling dr TJF ten Cate Radboudumc/ErasmusMC, Interventie cardioloog Tuesday 10 April 18 Achtergrond Incidentie: 5-8% van de congenitale hart afwijkingen prevalentie: 4 per 10 000

Nadere informatie

Behandeling van aangeboren hartafwijkingen. De grootste uitdagingen voor de toekomst

Behandeling van aangeboren hartafwijkingen. De grootste uitdagingen voor de toekomst Behandeling van aangeboren hartafwijkingen De grootste uitdagingen voor de toekomst Normaal hart 100/60 99% 70% 70% 70% 25/10 99% 99% Druk (mm Hg Zuurstof % Facts 8: 1000 pasgeboren ( 1500 kinderen per

Nadere informatie

SOS. K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog

SOS. K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog SOS K.M.Sollie, gynaecoloog/perinatoloog subtitel In het zwarte gat vallen Inhoud Route planner voor de patient Wat gebeurt er tijdens het consult Counseling en vervolgens. Beslissing (moeten) nemen of

Nadere informatie

Basiscursus Congenitale echocardiografie

Basiscursus Congenitale echocardiografie Basiscursus Congenitale echocardiografie donderdag 18 januari 2018 Thoraxcentrum en Sophia kinderziekenhuis Poli cardiologie Introductie Basiscursus Congenitale echocardiografie donderdag 18 januari 2018

Nadere informatie

CNE Congenitale Cardiologie 20-1-2015. Congenitale hartafwijkingen kliniek, X-thorax en echocardiografie Arno A.W. Roest Kindercardiologie LUMC

CNE Congenitale Cardiologie 20-1-2015. Congenitale hartafwijkingen kliniek, X-thorax en echocardiografie Arno A.W. Roest Kindercardiologie LUMC CNE Congenitale Cardiologie 20-1-2015 Congenitale hartafwijkingen kliniek, X-thorax en echocardiografie Arno A.W. Roest Kindercardiologie LUMC Congenitale hartafwijkingen Meest frequente aangeboren afwijking:

Nadere informatie

RCPSNH; casuïstiek bespreking. Presentatie situs problematiek Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek

RCPSNH; casuïstiek bespreking. Presentatie situs problematiek Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek RCPSNH; casuïstiek bespreking Presentatie situs problematiek Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Diagnostiek Situs bepaling Oriëntatie foetale ligging en situs Rug rechts Hart links en voor Maag links en

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38631 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Calkoen, Emmeline E. Title: Atrioventricular septal defect : advanced imaging

Nadere informatie

Kunst op de X-thorax!

Kunst op de X-thorax! Kunst op de X-thorax! En wat doet de kindercardioloog eigenlijk? Arno Roest Kindercardiologie WILLEM ALEXANDER KINDERZIEKENHUIS Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Cardiovascualier

Nadere informatie

Sport en aangeboren hartafwijkingen. Ingmar Knobbe kindercardioloog Amsterdam UMC

Sport en aangeboren hartafwijkingen. Ingmar Knobbe kindercardioloog Amsterdam UMC Sport en aangeboren hartafwijkingen Ingmar Knobbe kindercardioloog Amsterdam UMC Angst voor sport bij kinderen met aangeboren hartafwijking Gevaren van sport voordelen van sport Sport bij aangeboren hartafwijkingen

Nadere informatie

Volwassenen met een aangeboren hartafwijking. Imaging problemen, oriëntatie en analyse

Volwassenen met een aangeboren hartafwijking. Imaging problemen, oriëntatie en analyse Volwassenen met een aangeboren hartafwijking Imaging problemen, oriëntatie en analyse donderdag 24 januari 2019 Poli cardiologie Zijn specifieke echocardiografische expertise en protocollen NOODZAKELIJK

Nadere informatie

Organisatie en uptakevan. naar downsyndroom en ernstige foetale afwijkingen. Marian Bakker

Organisatie en uptakevan. naar downsyndroom en ernstige foetale afwijkingen. Marian Bakker Organisatie en uptakevan de prenatale screening naar downsyndroom en ernstige foetale afwijkingen Marian Bakker Organisatie van de prenatale screening Ingevoerd in 2007 Niet gericht op preventie of behandeling,

Nadere informatie

AANGEBOREN AFWIJKINGEN

AANGEBOREN AFWIJKINGEN Prenatale Geneeskunde voor de specialist: AANGEBOREN AFWIJKINGEN Het continuüm van prenatale en neonatale diagnostiek en behandeling 31 januari en 1 februari 2019 a a a a a a Doelgroep: Gynaecologen (io),

Nadere informatie

Chapter 12. Nederlandse samenvatting

Chapter 12. Nederlandse samenvatting Chapter 12 Nederlandse samenvatting 164 165 Chapter 12 Prenatale diagnostiek van hartafwijkingen De toename van het gebruik van geavanceerde ultrasound technologie heeft het mogelijk gemaakt om een steeds

Nadere informatie

Chapter 7. Prenatale diagnostiek bij structurele congenitale hartafwijkingen; effectiviteit en gevolgen

Chapter 7. Prenatale diagnostiek bij structurele congenitale hartafwijkingen; effectiviteit en gevolgen Chapter 7 Prenatale diagnostiek bij structurele congenitale hartafwijkingen; effectiviteit en gevolgen P.M. Verheijen, M.M. Michon, L.A. Lisowski, M.A. Oudijk, Ph. Stoutenbeek, E.J. Meijboom In press Ned

Nadere informatie

Downsyndroom: verleden, heden en toekomst Down en hartafwijkingen op volwassen leeftijd

Downsyndroom: verleden, heden en toekomst Down en hartafwijkingen op volwassen leeftijd Downsyndroom: verleden, heden en toekomst Down en hartafwijkingen op volwassen leeftijd 19 juni 2013 Indeling Deel 1: Anatomie hart Aangeboren hartaandoeningen Deel 2: Promotieonderzoek Eisenmenger syndroom

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22985 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Klitsie, Liselotte Maria Title: Tissue Doppler and speckle tracking strain echocardiography

Nadere informatie

Screening aangeboren hartafwijkingen door JGZ. Mascha Kamphuis 19 juni 2012

Screening aangeboren hartafwijkingen door JGZ. Mascha Kamphuis 19 juni 2012 Screening aangeboren hartafwijkingen door JGZ Mascha Kamphuis 19 juni 2012 1 Programma Inleiding standaard-richtlijn De quiz Inhoud richtlijn Evaluatie naar de standaard in 2006 En 2011 Vragen 2 Wie bent

Nadere informatie

CONgenitale CORvitia Lange termijn resultaten. Barbara JM Mulder Amsterdam

CONgenitale CORvitia Lange termijn resultaten. Barbara JM Mulder Amsterdam CONgenitale CORvitia Lange termijn resultaten Barbara JM Mulder Amsterdam Vooruitgang therapie Aantal patienten met AHA 1400/jaar 1980 2018 0.8? 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 60 age CONCARE: optimale organisatie

Nadere informatie

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind.

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind. Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nadere informatie

44 Aangeboren hartziekten

44 Aangeboren hartziekten 391 44 Aangeboren hartziekten B.J.M. Mulder, M. Gewillig, P.G. Pieper, F.J. Meijboom, M. Witsenburg en J.P.M. Hamer Inhoud 44.1 Inleiding 391 44.2 Etiologie, genetica en pathofysiologie 392 44.3 Atriumseptumdefect

Nadere informatie

Pompen of verzuipen. De bloedsomloop

Pompen of verzuipen. De bloedsomloop Normale hartfunctie 1. Rechter atrium (boezem), 2. Linker atrium 3. Bovenste holle ader 4. Aorta 5. Longslagader 6. Longader 7. Mitralisklep 8. Aortaklep 9. Linker ventrikel (kamer) 10. Rechter ventrikel

Nadere informatie

Achtergrondinformatie en filmpjes zijn opvraagbaar via De Start van het Hart. Marco de Ruiter afd. Anatomie & Embryologie

Achtergrondinformatie en filmpjes zijn opvraagbaar via De Start van het Hart. Marco de Ruiter afd. Anatomie & Embryologie Achtergrondinformatie en filmpjes zijn opvraagbaar via m.c.deruiter@lumc.nl De Start van het Hart Marco de Ruiter afd. Anatomie & Embryologie WAT KUNT U IN HET KOMENDE UURTJE VERWACHTEN?? 1. Wat zijn de

Nadere informatie

Foetale cardiologie. screening, diagnos0ek en advances in fetal monitoring' Monique Haak. 13-Sep-16. Insert 1 > Header & footer

Foetale cardiologie. screening, diagnos0ek en advances in fetal monitoring' Monique Haak. 13-Sep-16. Insert 1 > Header & footer Foetale cardiologie screening, diagnos0ek en advances in fetal monitoring' Monique Haak Insert 1 > Header & footer 13-Sep-16 Waarom willen we screenen? Detectie van CHD: - adequate opvang - minder morbiditeit

Nadere informatie

Kindercardiologie foetale cardiologie. Prenatale diagnostiek. Geneticus. Neonatoloog. Prenatale screening in België

Kindercardiologie foetale cardiologie. Prenatale diagnostiek. Geneticus. Neonatoloog. Prenatale screening in België Foetale cardiologie: wie screenen en wat zijn de gevolgen? Gynaecoloog diagnostiek Geneticus Universitair Ziekenhuis Gent Kindercardiologie foetale cardiologie In samenwerking met dr. Ellen Roets en dr.

Nadere informatie

Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting

Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting Neonatale screening op aangeboren hartafwijkingen d.m.v. saturatiemeting Ilona Narayen Arts-onderzoeker neonatologie LUMC AMSTERDAM SYMPOSIUM 2016 Casus A term meisje, 4 dagen oud SEO: gb Levenloos aangetroffen

Nadere informatie

Echoscopisch onderzoek van een congenitale cysteuze malformatie van de long (CCAML)

Echoscopisch onderzoek van een congenitale cysteuze malformatie van de long (CCAML) Echoscopisch onderzoek van een congenitale cysteuze malformatie van de long (CCAML) Nina C.J. Peters Titia E. Cohen-Overbeek Verloskunde en Prenatale Geneeskunde Erasmus MC Normaal long weefsel schematisch

Nadere informatie

Resultaten Kinderhartchirurgie

Resultaten Kinderhartchirurgie Wilhelmina Kinderziekenhuis Resultaten Kinderhartchirurgie 2012 Resultaten Kinderhartchirurgie Klinische resultaten 1 Operaties bij aangeboren hartafwijkingen 1 Sterfte per leeftijdscategorie 1 Hoogcomplexe

Nadere informatie

B.J.M. Mulder P.G. Pieper F.J. Meijboom J.P.M. Hamer. Aangeboren hartafwijkingen bij volwassenen

B.J.M. Mulder P.G. Pieper F.J. Meijboom J.P.M. Hamer. Aangeboren hartafwijkingen bij volwassenen B.J.M. Mulder P.G. Pieper F.J. Meijboom J.P.M. Hamer Aangeboren hartafwijkingen bij volwassenen Onder redactie van B.J.M. Mulder P.G. Pieper F.J. Meijboom J.P.M. Hamer Aangeboren hartafwijkingen bij volwassenen

Nadere informatie

Counseling en SEO met vermoeden hartafwijking. Vivian Schimmer

Counseling en SEO met vermoeden hartafwijking. Vivian Schimmer Counseling en SEO met vermoeden hartafwijking Vivian Schimmer Introductie Vivian Schimmer Werkzaam bij Aleida, praktijk voor verloskunde en echoscopie te Schiedam Werkzaam als verloskundige sinds 2001

Nadere informatie

Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017)

Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017) Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht Onderbouwing Aangeboren hartafwijkingen In Nederland is de prevalentie van aangeboren hartafwijkingen 8 op 1000 levendgeborenen

Nadere informatie

Richtlijn Hartafwijkingen (2017)

Richtlijn Hartafwijkingen (2017) Richtlijn Hartafwijkingen (2017) 2. Aangeboren hartafwijkingen Aangeboren hartafwijkingen zijn aanlegstoornissen in de structuur van het hart en/of de grote bloedvaten. In dit thema wordt achtergrondinformatie

Nadere informatie

Atrioventriculair septumdefect

Atrioventriculair septumdefect 63 Atrioventriculair septumdefect B.J.M. Mulder en F.J. Meijboom.1 Inleiding 64.2 Pathofysiologie 64.3 Klinisch beeld 65.4 Behandeling en prognose 66.5 Zwangerschap 67 Literatuur 6 64 Hoofdstuk Atrioventriculair

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? [NAAM SPREKER] Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Reanimatie bij Fontan. Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017

Reanimatie bij Fontan. Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017 Reanimatie bij Fontan Kim Cortenbach Keuze coassistent IC 7 november 2017 Inhoud Casus Fysiologie van reanimeren Fontancirculatie Reanimatie bij Fontan Vervolg casus Casus Vrouw, 29 jaar RVO/ OHCA bij

Nadere informatie

CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN BUIKWANDDEFECTEN

CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN BUIKWANDDEFECTEN CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN BUIKWANDDEFECTEN, kinderchirurg Afdeling Chirurgie UMCG Eurocat / SPSNN Symposium 2018: Buikwanddefecten 25 mei 2018 UMC Groningen CHIRURGISCHE BEHANDELING Antenataal Geboorte

Nadere informatie

Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO

Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO Kwaliteitsbeoordeling SEO Het Centraal Orgaan prenatale screening heeft in 2014 vastgesteld dat SEO-beeldbeoordeling een onderdeel is van

Nadere informatie

JGZ-STANDAARD Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar

JGZ-STANDAARD Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar JGZ-STANDAARD Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar JGZ-standaard Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen 0-19 jaar ONDER REDACTIE VAN J.A. de Wilde (namens de

Nadere informatie

Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017)

Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht begin 2017) Richtlijn Vroegtijdige opsporing van aangeboren hartafwijkingen (2005; update verwacht 1. Werking van het hart Fysiologie van het hart Afbeelding 1: de normale volwassen bloedsomloop. Bronvermelding: Uitgeverij

Nadere informatie

Zwangerschap en een ICD CarVasZ 20-11-2015. Wilma de Vries Verpleegkundig specialist Erasmus MC Rotterdam

Zwangerschap en een ICD CarVasZ 20-11-2015. Wilma de Vries Verpleegkundig specialist Erasmus MC Rotterdam Zwangerschap en een ICD CarVasZ 20-11-2015 Wilma de Vries Verpleegkundig specialist Erasmus MC Rotterdam Jong Vrouw ICD Erfelijke hartziekten 1: Cardiomyopathieën (hartspier) 2: Aritmieën (elektische geleiding)

Nadere informatie

Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie

Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Prenatale screening Downsyndroom en SEO Beleidsadvies Onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Inleiding Bij de voorlichting aan het begin van de zwangerschap,

Nadere informatie

Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO

Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO Instructies voor aanlevering logboek Kwaliteitsbeoordeling SEO Kwaliteitsbeoordeling SEO Het Centraal Orgaan prenatale screening heeft op 13 maart 2014 vastgesteld, dat SEObeeldbeoordeling een onderdeel

Nadere informatie

prof. dr. B.J.M. Mulder

prof. dr. B.J.M. Mulder Volwassen worden met een aangeboren hartafwijking.. en ze leefden nog lang éngelukkig! Maayke Sluman arts-onderzoeker cardioloog CHP 2012 prof. dr. B.J.M. Mulder GUCH Grown-Ups with Congenital Heart disease

Nadere informatie

VSD (Ventrikel Septum Defect)

VSD (Ventrikel Septum Defect) VSD (Ventrikel Septum Defect) Ik wil mijn spreekbeurt houden over een VSD, dat is een gat tussen de kamers van je hart. Ik heb zelf ook een VSD en moet daar binnenkort aan geopereerd worden. Geschiedenis

Nadere informatie

Cursus Structureel Echoscopisch Onderzoek Studiehandleiding Accreditatie wordt verleend door KNOV en NVOG

Cursus Structureel Echoscopisch Onderzoek Studiehandleiding Accreditatie wordt verleend door KNOV en NVOG Cursus Structureel Echoscopisch Onderzoek Studiehandleiding Accreditatie wordt verleend door KNOV en NVOG Divisie Vrouw & Baby, Afdeling Echografie Verloskunde, UMC Utrecht, SEO cursus Tot stand gekomen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 3. Ontwikkelingen 5

Inhoudsopgave. Voorwoord 3. Ontwikkelingen 5 Kinderhartchirurgie Jaarverslag Patiëntenzorg 2011 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Ontwikkelingen 5 Klinische resultaten 7 Prestatie-indicatoren 11 EACTS kwaliteitsscores 13 Kwaliteit van Zorg WKZ vergeleken

Nadere informatie

Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde De 20-weken echo

Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde De 20-weken echo Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde De 20-weken echo Prenatale diagnostiek Obstetrie & Gynaecologie Verloskunde Inleiding In deze folder leest u meer over de 20-weken echo. De informatie is bedoeld voor

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? Dr. Janneke Gitsels Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

2 Patiëntspecifieke informatie Transpositie van de grote arteriën (TGA)

2 Patiëntspecifieke informatie Transpositie van de grote arteriën (TGA) 2 Patiëntspecifieke informatie Transpositie van de grote arteriën (TGA) 2.1 Bouw en werking van het normale hart 2 - De weg die het bloed aflegt door ons lichaam 2 2.2 Wat is een transpositie van de grote

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling?

Wat verandert er in de counseling? Wat verandert er in de counseling? Neeltje Crombag Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT

Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT Wat verandert er in de counseling? Caroline Bax, perinatoloog AMC Nascholing counseling NIPT Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen / zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Gegevensrichtlijn SEO en GUO

Gegevensrichtlijn SEO en GUO DEFINITIEF Gegevensrichtlijn SEO en GUO Dit document is het resultaat van samenwerking tussen: Versie 1.0 Datum 12 januari 2015 PAGINA 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding en scope 3 2 Huidige situatie (begin 2014)

Nadere informatie

Sectorwerkstuk Biologie Tetralogie van fallot

Sectorwerkstuk Biologie Tetralogie van fallot Sectorwerkstuk Biologie Tetralogie van fallot Sectorwerkstuk door een scholier 4675 woorden 24 februari 2006 7,4 36 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Het onderwerp Tetralogie van Fallot heb ik gekozen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE: 1. BESTUURSVERSLAG INLEIDING ORGANISATIE STICHTING HART4ONDERZOEK OVER HARTAANDOENINGEN 8

INHOUDSOPGAVE: 1. BESTUURSVERSLAG INLEIDING ORGANISATIE STICHTING HART4ONDERZOEK OVER HARTAANDOENINGEN 8 JAARVERSLAG 2018 INHOUDSOPGAVE: blz 1. BESTUURSVERSLAG 3 1.1 INLEIDING 4 1.2 ORGANISATIE STICHTING HART4ONDERZOEK 6 1.3 OVER HARTAANDOENINGEN 8 2. BALANS, STAAT VAN BATEN & LASTEN 9 2.1. BALANS PER 31

Nadere informatie

CONCARE naar excellente zorg voor patiënten met een aangeboren hartafwijking

CONCARE naar excellente zorg voor patiënten met een aangeboren hartafwijking 2013 CONCARE naar excellente zorg voor patiënten met een aangeboren hartafwijking Werkgroep CONCARE CONCARE Namens de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie 22 april 2013 2 Inhoudsopgave Inleiding: Historie

Nadere informatie

Compleet atrioventriculair septumdefect bij kinderen met het syndroom van Down: goede resultaten van chirurgische correctie op steeds jongere leeftijd

Compleet atrioventriculair septumdefect bij kinderen met het syndroom van Down: goede resultaten van chirurgische correctie op steeds jongere leeftijd oorspronkelijke stukken Compleet atrioventriculair septumdefect bij kinderen met het syndroom van Down: goede resultaten van chirurgische correctie op steeds jongere leeftijd M.S.Q.Kortenhorst, M.G.Hazekamp,

Nadere informatie

PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR

PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR PROTOCOL RIJBEWIJSKEURING CBR Maart 2018 Voor de geschiktheidbeoordeling zijn bij hart- en vaatziekten van belang: de actuele lichamelijke conditie (al of geen klachten optredend bij deelname aan het verkeer),

Nadere informatie

Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie

Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Beleidsadvies onverwachte bevindingen bij het SEO opgesteld door de Werkgroep Foetale Echoscopie Inleiding Bij de voorlichting aan het begin van de zwangerschap, dient de zwangere vrouw die informatie

Nadere informatie

NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d.

NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d. NIPT: praktische aspecten, eerste resultaten en een blik vooruit (II) Lean Beulen en Kornelia Neveling regionale bijeenkomst SPN d.d. 4 november 2014 Proefimplementatie NIPT Vanwege verwachte impact van

Nadere informatie

Veel volwassenen met een aangeboren hartaandoening niet meer onder controle

Veel volwassenen met een aangeboren hartaandoening niet meer onder controle Onderzoek Veel volwassenen met een aangeboren hartaandoening niet meer onder controle Jeroen C. Vis, Mark J. Schuuring, Enno T. van der Velde, Lia C.J.M. Engelfriet-Rijk, Irene M. Harms, Sylvia Mantels,

Nadere informatie

Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties

Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties Aangepaste NVOG SEO modelprotocol & veranderingen in GUO indicaties Mireille Bekker Medisch adviseur SPSRU Coördinator Foetale Geneeskunde UMCU, gynaecoloog MODELPROTOCOL SEO Stamt uit 2012 Nieuwe inzichten

Nadere informatie

SEO. Beelden op te slaan voor SEO protocol 2.0

SEO. Beelden op te slaan voor SEO protocol 2.0 SEO Beelden op te slaan voor SEO protocol 2.0 beeldkwaliteit het logboek bestaat grotendeels uit optimale beelden, het is niet de verwachting dat deze kwaliteit van de beelden bij iedere zwangere te bereiken

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Bij foetale en neonatale long hypoplasia is het aantal long cellen, luchtwegen en alveoli verminderd hetgeen resulteert in een verminderd long volume en gewicht. Long hypoplasie

Nadere informatie

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening?

In het kort. Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? Wat is prenatale screening? prenatale screening Inhoudsopgave In het kort 3 Wat is prenatale screening? 3 Welke testen zijn er mogelijk bij prenatale screening? 3 Bij welke zwangerschapsduur vindt prenatale screening plaats? 3 Wie

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist

Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist Psychosociale problemen bij kinderen met een hartaandoening en de rol van de verpleegkundig specialist Theresia Vissia-Kazemier Verpleegkundig specialist Beatrix Kinderziekenhuis UMCG Verpleegkundig specialist

Nadere informatie