(1,1) -1- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:33:43 Infection Prevention Newsletter n 2 - december 2007 Inhoudstafel Volgende onderwerpen vindt u terug in dit nummer van onze Infection Prevention Newsletter: 1. Correct preoperatief ontharen kan postoperatieve wondinfecties voorkomen 2. Infectiepreventie en ontharen 3. De 3M visie over infectiepreventie en ontharen 4. Producten in de kijker Beste lezer, Het preoperatief ontharen van patiënten wordt doorgaans aanzien als een routinemaatregel binnen het ziekenhuis of zelfs als een noodzakelijk kwaad; toch kan de gebruikte ontharings methode en het juiste gebruik ervan een signifi cante invloed hebben op de preventie van postoperatieve wondinfecties. In deze tweede editie van onze Infection Prevention Newsletter leiden wij u graag door de verschillende studies die de gangbare ontharings methoden bestudeerd hebben en gaan we na hoe 3M ingespeeld heeft op de bevindingen van deze studies. Indien u meer info wenst of opmerkingen heeft, kan u steeds de bijgevoegde antwoordkaart invullen of ons per e-mail contacteren (jlvanderlinden@mmm.com). Correct preoperatief ontharen kan postoperatieve wondinfecties voorkomen Clipper PWI s of SSI s? Preoperatief ontharen met een clipper i.p.v. een scheermesje kan postoperatieve wondinfecties (PWI s) voorkomen. Postoperatieve wondinfecties of Surgical Site Infections (SSI s) zijn infecties die voorkomen binnen de 30 dagen na een chirurgische ingreep of binnen een jaar na prothese- of transplantatiechirurgie. Deze defi nitie is wereldwijd de meest e erkende en wordt gehanteerd door de Centers for Disease Control (CDC) (1). Beter voorkomen dan genezen: in cijfers Postoperatieve wondinfecties zijn de derde meest voorkomende ziekenhuisinfectie (10 tot 15%) (2). Ze kunnen het verblijf in het ziekenhuis verlengen met meer dan 7 dagen (1, 3-4). Dit resulteert niet alleen in een gevoelige verhoging van de economische kosten (tussen 2500 en 3500 /infectie), maar ook van de morbiditeit en mortaliteit. Scheermes Dertig procent van de in het ziekenhuis opgelopen infecties kunnen worden vermeden (Scenic studie) (2) door het invoeren van de juiste maatregelen. Het preoperatief ontharen van patiënten is hier één voorbeeld van. Er worden diverse methoden beschreven in de literatuur: het niet verwijderen van haar, nat of droog scheren met een scheermesje, ontharen met een clipper en ontharen met een ontharingscrème. Risicofactoren voor postoperatieve wondinfecties De meeste postoperatieve wondinfecties worden veroorzaakt door de residente en transiënte fl ora van de patiënt. De huid van de patiënt is in 50 procent van de gevallen een haard van micro-organismen die PWI s veroorzaken (3). Andere factoren die het risico op postoperatieve wondinfecties verhogen zijn leeftijd, obesitas, implantatie- en/of transplantatiechirurgie, duur en aard van de chirurgische procedure, peroperatieve hypothermie, het preoperatief nat of droog scheren met behulp van een scheermesje en het tijdstip van ontharen. Het prille begin In 1850 beschreef Stephen Smith dat De wond gunstiger leek te genezen als het haar was verwijderd. Ook andere pioniers op het gebied van antisepsis waaronder Joseph Lister en Ignaz Semmelweis beschouwden het haar als een bron van bacteriële besmetting. Hun werk en inzichten veranderden de chirurgische praktijk aanzienlijk: preoperatief scheren werd een standaardprocédé om postoperatieve wondinfecties te verminderen. Ook vandaag is het nog steeds een algemeen aanvaarde praktijk.
(1,1) -2- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:34:44 Infectiepreventie en ontharen Ontharen of niet Er is een vrij grote consensus in de literatuur over het feit dat men best niet preoperatief onthaart tenzij de haargroei het zicht op het operatiegebied belemmert of het afdekken van de patiënt bemoeilijkt. Indien men toch moet ontharen, wordt het aanbevolen een clipper te gebruiken. Het ideale tijdstip voor ontharing Vaak bepalen logistieke of praktische argumenten het tijdstip waarop het haar van patiënten verwijderd wordt. Tal van studies stellen dat, indien men onthaart met een scheermesje, het haar best zo kort mogelijk voor de ingreep verwijderd wordt om het risico op PWI s te verminderen. Bij gebruik van een clipper is het tijdstip van ontharen minder belangrijk. Onderzoeken tonen aan dat in de meeste ziekenhuizen het haar verwijderd wordt de avond voor de ingreep, waarbij nog vaak een scheermesje wordt gebruikt. Het CDC stelt dat, indien er onthaard moet worden, dit best zo kort mogelijk voor de ingreep gebeurt. Methodes van ontharen Scheren met een scheermesje Scheren met een scheermesje is nog steeds de meest gebruikte techniek. Een ervaren verpleegkundige scheert in 5 minuten van de knie tot de lies en in 45 minuten van de nek tot de enkel. Sneetjes en schaafwonden zijn hierbij onvermijdelijk en deze manier van ontharen verhoogt de kans op postoperatieve wondinfecties (4). Scheren met een scheermesje wordt daarom sterk afgeraden. Gebruik van ontharingscrèmes Ontharingscrèmes bevatten chemische substanties die het haar oplossen. De crème moet 5 tot 15 minuten met het haar in contact blijven. De ontharing duurt aanzienlijk langer dan scheren, maar de patiënt kan dit eventueel zelf doen. Met ontharingscrèmes vermijd je kleine traumatische wondjes, maar er bestaat een risico op allergische reacties. Het haar en de huid hebben immers een soortgelijke samenstelling. Chemische stoffen die haar vernietigen, kunnen ook ernstige huidirritaties veroorzaken, zelfs chemische brandwonden. Vooraf testen is vereist. Een ontharingscrème zou 24 uur voor het aanbrengen eerst op een klein stukje huid van de patiënt getest moeten worden. Ontharingscrèmes mogen nooit gebruikt worden in de nabijheid van slijmvliezen (genitale gebied) of bij een craniotomie. Referenties preoperatief ontharen: 1. Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics. Vital and Health Statistics, Detailed Diagnoses and Procedures, National Hospital Discharge Survey, 1994. Vol 127. Hyattsville, M 2002 Preoperative hair removal - a systematic literature review, AORN, 75, 5, 928-940 4. Jepsen OB, Bruttomesso KA. The effectiveness of preoperative skin preparations: An integrative review of the literature. AO infections. Archives of Surgery 1983; 118:347-352. 6. Sellick JA, Stelmach M, Mylotte JM. Surveillance of surgical wound infections following open heart surgery. Infection Control and Hospital Epidemiology 1991; of surgical site infection, 1999. Infection control and hospital epidemiology, 20:247-280. 8. Ko W, Lazenby WD, Zelano JA, Isom OW, Krieger KH. Effects of shaving methods and intraoperative irrigation on suppur future. J Adv Vasc Dev. 2001;1-6. 10. Tanner J, Moncaster K, Woodings D. Preoperative hair removal: a systematic review. J Perioper Pract. 2007 Mar;17(3):118-21, 124-32. 11. Tanner J, Woodings D, Moncaster K. A randomised controlled trial. Br J Perioper Nurs. 2005 Dec;15(12):518-20, 522-3. 13. Olson, Mary et al, Preoperative hair removal with clippers does not increase infection rate in clean surgical wounds, Surgery G
(1,1) -2- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:37:22 Ontharen met een clipper Clippers zijn handige toestellen op batterijen die het haar net boven de huid knippen. Er bestaan twee soorten clippers: off-skin en on-skin clippers. Bij off-skin clippers zit het snijdende mesje bovenaan en het vaste, niet bewegende blad dat in contact komt met de huid, onderaan. Hierdoor verkleint het risico Vast blad dat in contact op traumatische scheerwondjes aanzienlijk. Off-skin clippers ontharen op een komt met de huid hoogte van 1-2 mm wat een ideale stoppelgrootte is. Bij on-skin clippers zit het snijdende mesje onderaan. Doordat het bewegende mesje langs de huid schuurt, is er een groter risico op huidbeschadiging en als gevolg ook op postoperatieve wondinfecties. Daarom kiest 3M resoluut voor off-skin clipping. De scheerkopjes van clippers kunnen meerdere malen per patiënt gebruikt worden. Echter, om kruisbesmettingen te voorkomen, dient een nieuw scheerkopje gebruikt te worden bij elke nieuwe patiënt. Ontharen met een clipper gaat in de praktijk Snijdend en sneller dan met een scheermesje. bewegend blad CDC-richtlijnen i.v.m. postoperatief ontharen Vol. 20 No. 4 Infection Control and Hospital Epidemiology 247 Guideline for Prevention of Surgical Site Infection, 1999 Alicia J. Mangram, MD; Teresa C. Horan, MPH. CIC; Michele L.Pearson, MD; Leah Christine Silver, BS; William R. Jarvis, MD; The Hospital Infection Control Practices Advisory Commitee Hospital Infections Program National Center for Intectious Diseases Centers for Disease Control and Prevention Public Health Service US Department of Health and Human Services Hospital Infection Control Practices Advisory Commitee Membership List. January 1999 2. Do not remove hair preoperatively unless the hair at or around the incision site will interfere with the operation. Category IA 2. Verwijder geen haar preoperatief, tenzij het haar op of rond de incisieplaats de ingreep zou belemmeren. 3. If hair is removed, remove immediately before the operation, preferably with electric clippers. Category IA 3. Als het haar toch moet worden verwijderd, doe dat dan onmiddellijk (<2 uur) voor de ingreep en bij voorkeur met een chirurgische clipper. Deze CDC-richtlijnen behoren tot Categorie 1A, wat wil zeggen dat deze aanbevelingen gebaseerd zijn op gefundeerde, klinische wetenschappelijke studies en dat deze praktijken sterk worden aanbevolen. U kan de CDC-richtlijnen terugvinden op volgende website: http://www.cdc.gov/ncidod/dhqp/pdf/guidelines/ssi.pdf HS Publication; 1997 2. The Scenic Study, Preventing Hospital Acquired Infections, 1985, USA 3. Kjonniksen, Andersen, Sondenaa, Segadal, ournal 1993; 58:477-484. 5. Alexander JW, Fischer JE, Boyajian M, Palmquist J, Morris MJ. The infl uence of hair-removal methods on wound :591-596. 7. Mangram, Horan, Pearson, Silver, Jarvis, the hospital infection control practices advisory committee, guideline for the prevention mediastinitis after bypass operations. Annals of Thoracic Surgery 1992; 53:301-305. 9. Crosby C, Mares A. Skin antisepsis: past, present and erative hair removal to reduce surgical site infection. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Jul 19. 12. Taylor T, Tanner J. Razors versus clippers. ology & Obstretrics 1986 162:181-182 14. The Experts Research Q and A, AORN Journal, 1982 35:1062-1065
(1,1) -2- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:33:57 State of the Art i.v.m. preoperatief ontharen 3M 9671 Clipper met vaste kop Haar verwijderen met een clipper is veiliger voor de patiënt en vermindert de kans op Postoperatieve Wondinfecties. Voor optimale veiligheid en infectiepreventie gebruik je best een clipper met een off-skin scheerkop. Het gebruik van een scheermesje moet in alle omstandigheden vermeden worden. Ontharingscrèmes verminderen de kans op postoperatieve wondinfecties in vergelijking met scheren met een scheermesje, maar kunnen aanzienlijke bijwerkingen hebben. Preoperative shaving is deleterious and the practice should be abandoned J. Wesley Alexander, MD, et al University of Cincinnati, Medical Center 5 Electrical clipping is superior to razor shaving Wilson KO, MD, et al New York Hospital Cornell University 8 [clipping offers] clear benefi ts from the absence of delays in the beginning of surgical procedures, lack of depilatory rash and better use of OR staff Mary M. Olson, RN, et al, Veterans Administration Medical Center and the University of Minnesota 13 The use of clippers is cheaper over the long run than razors Colleen K; Harvey, RN, and the AORN Professional Advisory Committee 14 12 11 10 Infection Rates Clipping vs. Shaving % of patients with infection 9 8 7 6 5 4 3 2 1 3M 9661 Clipper met pivoterende kop At discharge Razor At 30-day follow-up Clipper Alexander et al found that clipping resulted in signifi cantly lower infection rates than razor preparation, both at discharge of the patient and within a 30-day follow-up. (Patients were shaved or clipped the morning of surgery. At discharge, P<0.027; at 30 days, P<0.006.)
(1,1) -1- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:34:40 De 3M visie over infectiepreventie en ontharen Snij het haar, niet de patiënt 3M ontwikkelde verschillende modellen clippers voor het preoperatief verwijderen van haar. 3M 9671 Clipper met vaste kop Deze ergonomische clipper met vaste kop werkt met of zonder snoer. Universeel apparaat voor het verwijderen van lichaams- en hoofdhaar. Verwijdert alle soorten haar: fi jn of dik, nat of droog. Het snijdende bewegende blad bevindt zich aan de bovenzijde van de scheerkop, weg van de huid, zodat er een minimaal risico is op beschadigingen en sneetjes (off-skin). De wegwerpmesjes kan je eenvoudig verwisselen. Ze verminderen de kans op kruisbesmetting. NiMH batterij wordt voortdurend opgeladen bij gebruik met snoer. Indien zonder snoer gewerkt wordt, biedt een volledig opgeladen batterij 45 minuten onafgebroken werkingstijd. Kan eenvoudig en grondig gereinigd worden. 3M 9661 Clipper met pivoterende kop Het ergonomische ontwerp en de unieke beweegbare kop maken deze clipper licht en eenvoudig in gebruik, zelfs op de moeilijkste plaatsen. Universeel apparaat voor het verwijderen van lichaams- en hoofdhaar dat zich dankzij de beweegbare kop perfect aanpast aan de glooiingen en huidplooien voor een optimaal resultaat. Verwijdert alle soorten haar: fi jn of dik, nat of droog. Het snijdende bewegende blad bevindt zich aan de bovenzijde van de scheerkop, weg van de huid, zodat er een minimaal risico is op beschadigingen en sneetjes (off-skin). De wegwerpmesjes kan je eenvoudig verwisselen. Ze verminderen de kans op kruisbesmetting. De 3M 9661 Clipper is nu uitgerust met een NiMH batterij, waardoor de werktijd verhoogt van ongeveer 60 minuten naar 90 à 100 minuten (na een laadtijd van 12 uren). Kan eenvoudig en grondig gereinigd worden. NIEUW 3M 9690 Premium 40 Clipper scheerkop Op vraag van gezondheidswerkers heeft 3M de Premium 40 Clipper scheerkop ontwikkeld voor het nog effi ciënter ontharen van de hoofdhuid. De 40 mm brede scheerkop wordt gebruikt in combinatie met de clipper body met beweegbare kop en biedt u de mogelijkheid om snel en eenvoudig het hoofdhaar te verwijderen in combinatie met de voordelen van de beweegbare kop. Verwijdert alle soorten haar: fi jn of dik, nat of droog. Knipt het haar tot een minimale lengte (0,5mm tot 0,7mm). Het snijdende bewegende blad bevindt zich aan de bovenzijde van de scheerkop, weg van de huid, zodat er een minimaal risico is op beschadigingen en sneetjes (off-skin). De wegwerpmesjes kan je eenvoudig verwisselen. Ze verminderen de kans op kruisbesmetting.
(1,1) -1- dutbe271664_asepsisnewsletter2_6p.indd 19-11-2008 13:37:17 Producten in de kijker NIEUW 3M Ioban 2 6661EZ Antimicrobiële Incisiefolie met aanlegkader 3M Ioban Antimicrobiële Incisiefolies zijn al meer dan 25 jaar de eerste keuze van chirurgen in hun strijd tegen postoperatieve infecties. De nieuwe Ioban 2 Antimicrobiële incisiefolie met aanlegkader kan heel effi ciënt, snel, eenvoudig en precies aangebracht worden door één persoon. De Ioban 6661EZ kan gebruikt worden voor elke operatie waarbij een klein incisieveld vereist is. Afmetingen: 26cm x 20cm 50 stuks / doos 1. Neem de incisiefolie ter hoogte van de aanlegkader 2. Verwijder de beschermstrip en plaats de folie over het incisiegebied 3. Verwijder de kader 4. Start de procedure NIEUW 3M Steri-Drape 1082 Abdominaal Vaginaal Laken 235 300 1082 Abdominal Vaginal Drape Overall Size Drapes per Box Boxes per Case 235 cm x 300 cm 8 2 Speciaal ontworpen voor TVT en TOT incontinentie-ingrepen bij vrouwen Eendelig laken voor alle vaginale operaties, ook geschikt voor laag abdominale ingrepen waarbij peri-anale toegang vereist is. Een voldoende groot design dat past op Amerikaanse beugels 235cm x 300cm 8 stuks / doos 3M Steri-drape 9055 Heuplaken uit één stuk met opvangzak 300 Extra lang en breed laken uit één stuk voor heupoperaties i.p.v. meerdere lakens, zorgt voor een volledige overlapping, zelfs tijdens manipulatie van het been 353 Klevende strip aan de binnenkant van het laken waardoor het niet verschuift tijdens de ingreep Grote zakken aan de zijkanten om het been tijdens de ingreep in te hangen, zodat de steriliteit gegarandeerd blijft. 228 300cm x 353cm 9055 Hip Drape Overall Size Drapes per Box Boxes per Case 8 stuks / doos 300 cm x 353 cm 8 2 3M Belgium N.V./S.A. Health Care Department Hermeslaan 7 1831 Diegem Belgium Tel : 02/722.53.51 Fax : 02/722.50.13 www.3m.be/healthcare Please recycle. Printed in Belgium. 3M 2007. All rights reserved.