Algemene beschouwingen / Begroting 2015 Raadsbehandeling op vrijdag 14 november 2014 Uitgesproken door Judith Compagner, fractievoorzitter CDA Zwolle De menselijke maat Inleiding Een nieuwe lente, een nieuw geluid. De eerste zin uit het gedicht Mei van Herman Gorter. Daar moest ik aan denken toen ik de eerste regels van deze bijdrage van het CDA op papier zette. Mijn eerste begrotingsdebat ook nog eens. Want dit moment heeft natuurlijk alles in zich om die zin handen en voeten te geven. Een nieuwe rol in de raad, een nieuwe fractievoorzitter, een nieuw CDAgeluid? De eerste twee wel, het laatste niet hoor. U blijft van ons het vertrouwde CDA-geluid horen. Voor het CDA is het sowieso een bijzondere tijd om politiek te bedrijven. Er voltrekt zich namelijk een CDA-isering van de samenleving zonder het CDA, zei Govert Buijs (bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en CDA-er) in zijn Groen van Prinstererlezing (maart 2014). Binnenkort mogen we hem verwelkomen op onze raadsbijeenkomst. De eeuw van de burger waarover Buijs spreekt, lijkt met de komst van de participatiesamenleving te zijn aangebroken. En dat terwijl het CDA niet meer in het kabinet zit. En hier in Zwolle niet in het college. Want er zit veel CDA-gedachtegoed onder het idee van de participatiesamenleving, en onder de nieuwe gemeentelijke sociale taken. Het jammerlijke is echter dat inmiddels de participatiesamenleving gelijk staat aan bezuinigen. En misschien is het dan ook wel niet zo erg dat het CDA er niet direct mee wordt geassocieerd Voorzitter, Oppositie of coalitie? In relatie tot de Zwollenaren doet dit er eigenlijk steeds minder toe. Het CDA kijkt als vanouds verder dan deze raadszaal. En Zwollenaren stellen veel meer de vraag: wie steunt óns? En die vraag vanuit de samenleving, wie staat naast ons?, appelleert aan de vertrouwde CDA uitgangspunten: het CDA kiest partij voor de samenleving en zoekt steeds opnieuw de verbinding. Tussen hoog- en laagopgeleiden. Tussen economie en duurzaamheid. Tussen stad en platteland. Tussen Nederland en de wereld.
De wereld om ons heen En voorzitter, we leven in een wereld vol onzekerheid. Afgelopen zomer is het idee dat we in Europa hadden over veiligheid meer dan ooit veranderd. Wij zijn dankbaar dat wij in Zwolle in vrede en veiligheid kunnen leven. Dat het college onlangs per omgaande besloot om 400 vluchtelingen uit Syrië, Eritrea en Somalië tijdelijk in Zwolle te huisvesten, konden we alleen maar toejuichen. Het CDA vindt het onze plicht als stad en samenleving om mensen in nood te helpen. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers. En al jaren doet deze stad juist dat. Met brede steun van de gemeenteraad. 'In Zwolle slaapt niemand op straat'. De nachtopvang voor dak- en thuislozen in Zwolle weigert geen uitgeprocedeerde asielzoekers. En de stad Zwolle mag zich hierin recent gesteund weten door de oproep van het Europees comité voor Sociale rechten aan de Nederlandse overheid. Die werd opgeroepen om het recht van uitgeprocedeerde asielzoekers op bed, bad en brood na te komen. Wij grijpen de oproep graag aan om andere gemeenten te vragen zich solidair te tonen met het Zwolse adagium dat niemand op straat slaapt. En om de Rijksoverheid te verzoeken haar verantwoordelijkheid te nemen. De motie hiertoe heeft u al kunnen lezen en wordt van harte aanbevolen. Voorzitter, in Zwolle leven ook andere zorgen. We staan voor een aantal grote opgaven. De bezuinigingen, en de drie decentralisaties. Een olifant eet je in stukjes Er staan heel wat veranderingen op stapel in het sociale domein. Op het gebied van jeugd, zorg en participatie, maar ook op het vlak van bijvoorbeeld welzijnswerk, armoede, onderwijs en maatschappelijk vastgoed. Ik las ergens over de metafoor van de olifant. Een olifant krijg je niet in één keer op, want dan zou je jezelf overeten. Nee, een olifant eet je in stukjes. En dat is wat er op het moment in Zwolle gebeurt. Het grote vraagstuk van het veranderende sociale domein wordt opgeknipt in behapbare brokken. En dat helpt. We hebben er vertrouwen in dat het het college gaat lukken de structuur van het zorgstelsel te hervormen de komende 2 jaar (de transitie). De decentralisaties zijn echter niet het sluitstuk, maar slechts het begin van de benodigde transformatie; veranderingen van organisaties, instituties en mensen. Die transformatie vraagt om een cultuuromwenteling. En dat is altijd lastig. In het begin van mijn bijdrage citeerde ik Govert Buijs al. De 21 e eeuw moet de eeuw van de burger worden. Maar, zo waarschuwt Buijs, De eeuw van de burger spreekt niet vanzelf aan. Om in onze samenleving de onderlinge solidariteit verder te ontwikkelen, moet je solidariteit volgens het CDA gewoon ervaren door het te doen. Oefenplaatsen voor burgerschap zeg maar. Bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk.
In Zwolle zijn er verschillende instanties die ons daarin inspireren. We noemen bijvoorbeeld het Leger des Heils, Stichting Present en De Herberg. En we kunnen ons ook goed vinden in de extra aandacht die de komende jaren naar mantelzorgers uit zal gaan. We zijn daarom erg benieuwd naar de resultaten van het onderzoek van het college naar de ondersteuningsvraag van de mantelzorgers zelf. Het CDA steunt het amendement van de SP hieromtrent. En we vragen het college met spoed duidelijkheid te geven over de verdere invulling van de mantelzorgondersteuning. Ook niéuwe morele oefenplaatsen zijn nodig. Een wel heel erg voor de hand liggende optie is in dit verband het onderwijs. Daarom betreurt het CDA het dat het kabinet dat juist de participatiesamenleving wil oproepen, de maatschappelijke stage in het middelbaar onderwijs afschafte. Dat is nou net een prachtige oefenplaats voor burgerschap. Wat we in Zwolle hierover afspreken, bepaalt de gemeente zelf lokaal. In onze motie vragen we daarom het college om samen met de betrokken partners in de stad de maatschappelijke stage voort te zetten als onderdeel van het onderwijsprogramma. Preventie An ounce of prevention is better than a pound of cure is een in Engeland veel gehoorde uitspraak. Ook dit college zet volop in op preventie. Om te voorkomen dat mensen überhaupt voorzieningen nodig hebben. Dat ondersteunt het CDA. Het is een belangrijk onderdeel van de zojuist genoemde transformatie. Alleen: uit de begroting maken wij op dat er juist op dit thema sprake lijkt te zijn van een dubbele bezuiniging. Een serieuze preventie-aanpak werkt namelijk kostenbesparend. Maar het college gaat juist schrappen in de preventiemaatregelen en maakt tegelijkertijd wel melding van investeringen, maar noemt geen concrete maatregelen. 1000 jongerenplan Op deze plek vragen we aandacht voor het 1000 jongerenplan dat in onze provincie succesvol is gebleken. In een motie roepen we het college op snel werk te maken in Zwolle van het voortzetten van dit plan! Woensdag hebben Provinciale Staten besloten het plan nog 1 jaar financieel te ondersteunen. Maar liefst 600 jongeren zijn door het 1000 jongerenplan aan het werk geholpen tot nu toe. Het nú voortzetten van dat netwerk met MKB bedrijven in de regio is heel belangrijk om ook jeugdzorgjongeren in het arbeidsproces te krijgen. Voorzitter, er worden goede stappen door het college gezet in het sociale domein. Er is veel in beweging. En er moet ook nog veel gebeuren. Nog veel stukjes van de olifant moeten worden aangepakt. Als alle stukjes zijn verzameld kan de olifant weer in elkaar worden gezet. Want een olifant opeten, dat doe je natuurlijk niet!
Tot slot maken we kort nog enkele opmerkingen over de bezuinigingen, volkshuisvesting en beheer openbare ruimte. Bezuinigingen Het college presenteert een gemeentebegroting met een klein overschot in 2015. Maar er is nog zicht op een fors tekort in het meerjarenperspectief. En het college heeft de ambitie in het collegeakkoord neergelegd bij de aanstaande Perspectiefnota uiteindelijk ook dat financiële gat te dichten. Met een verhoging van de OZB welteverstaan. Voorzitter, het CDA heeft bij de invulling van eerdere grote bezuinigingsopgaven altijd de ambitie neergelegd deze niet te willen afwentelen op de portemonnee van de Zwollenaar. De motie die wij hebben ingediend waarin wij het college oproepen om de portemonnee van de Zwollenaar te ontzien is dan ook geen nieuw CDA-geluid. Wij willen het college wel een andere mogelijkheid tot bezuinigen aanreiken in de vorm van een onderzoek naar verzelfstandiging van Hedon op den duur. Het subsidiëren van een popcentrum is niet een kerntaak van de gemeente. Hiervoor hebben wij ook een motie ingediend. Volkshuisvesting Het actief ondersteunen door onze gemeente van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap steunt het CDA van harte. De gemeente moet daarin lef tonen. Een mooi voorbeeld is de Krasse Knarrenhof. Mogen wij ervan uitgaan dat voor de Krasse Knarrenhof in 2015 de schop in de grond gaat? Beheer openbare ruimte De openbare ruimte is van ons allemaal. Mooie voorbeelden van groen adoptieprojecten waarin zorg voor de openbare ruimte een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van inwoners en gemeente, zijn onder meer te vinden aan het Ulgerkamp en de Schellerdriehoek. In een gezamenlijke motie met Groen Links vragen we het college om inwoners te faciliteren bij het onderhouden van de openbare groene ruimte, bijvoorbeeld met gereedschap. Dat is geen ideaalbeeld meer, het werkt al zo in de praktijk. Kijk maar naar de vrijwilligersdesk van Landschap Overijssel.
Ter afsluiting Het CDA zal in 2015 en opvolgende jaren het college de maat nemen. De menselijke maat welteverstaan. We toetsen het college op de ondersteuning en zorg die ze geeft aan de kwetsbare Zwollenaren die dat nodig hebben. En aan de sterke schouders van Zwolle, zoals het MKB dat de economie draaiende houdt en banen creëert, vrijwilligers, gezinnen die inkomens verdienen en daarmee de zorg betaalbaar houden. Want zonder welvaart geen welzijn. Ontzorg hen. Het CDA houdt een vinger aan de pols bij het college op basis van reality checks in de Zwolse samenleving. Daar waar de roots van het CDA liggen. Wij hopen en vertrouwen op een goede, constructieve samenwerkingsrelatie tussen oppositie en coalitie, met inachtneming van ieders eigen verantwoordelijkheid. De CDA fractie wenst deze gemeenteraad, het college en de ambtelijke organisatie veel wijsheid en Gods zegen toe. Namens de fractie van het CDA Zwolle, Judith Compagner.