Logo VERSLAG HaskoningDHV Nederland B.V. Vergadering : Diepwandexcursie Datum vergadering : 29-5-2013 Plaats : Bergambacht/Schoonhoven Opdrachtgever : Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Project : Dijkversterking Edam-Amsterdam Dossier : AB5488 Onderwerp : Verslag diepwandexcursie Ons kenmerk : LW-AF20130793 Datum : 4 juni 2013 Classificatie : Openbaar Aanwezig : HaskoningDHV Nederland B.V.: Martijn Karelse en Gerbert Leeuwdrent Programma: 10:00-11:00 Presentatie Uitvoeringsaspecten door Marco van Leeuwen 11:00-12:30 Bezoek uitvoeringslocatie 12:30-14:30 Lunch en discussie in Hotel Belverdere (Schoonhoven) Verslag Presentatie Uitvoeringsaspecten door Marco van Leeuwen Dijkversterking Bergambacht-Amerstol-Schoonhoven (BAS) is een project waarin 5,7 km dijk versterkt dient te worden. De dijken zijn bij de toetsing in 1999 met name afgekeurd op stabiliteit binnenwaarts. Daarna is de dijkversterking voorbereid en in 2011 in uitvoering gegaan. Het project is door middel van EMVI gegund aan de combinatie Boskalis, Van den Herik en Volker Staal en Funderingen. De voorkeur gaat uit naar versterken in grond door binnendijks een steunberm aan te brengen omdat je bij het versterken in grond ziet wat je doet. In Ammerstol en Bergambacht gaat de dijk door de bebouwde kom heen en staat er veel bebouwing op de dijk. Versterken in grond is daar niet gewenst, op die locaties worden constructies toegepast. Ook op een aantal andere locaties staat bebouwing op de dijk en worden contructies toegepast. In het project BAS worden 3 soorten constructies toegepast: damwanden, diepwanden en palenwanden. De damwanden zijn stalen profielen die afhankelijk van de situatie de grond in gedrukt of getrild worden. In dit traject betreffen het verankerde damwanden. Dit betekent dat de damwanden door middel van een diagonale stalen staaf en een groutprop verankerd worden in de grond. Hierdoor kan de damwand een grotere druk openmen. Diepwanden zijn gewapend betonnen constructies die ter plaatse in de dijk gebouwd worden. Palenwanden zijn wanden die bestaan uit geboorde palen die dicht naast elkaar staan en zo een wand vormen. De grondmechanica is een continu leerproces waardoor er steeds nieuwe ontwikkelingen en inzichten komen. Royal HaskoningDHV, met het hoofdkantoor in Amersfoort, is een van Europa s toonaangevende projectmanagement-, ingenieurs- en adviesbureaus. HaskoningDHV Nederland B.V. is onderdeel van Royal HaskoningDHV. Kamer van Koophandel nr. 56515154. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
Kenmerken en eigenschappen van de verschillende constructies: Damwanden Relatief goedkope oplossing ten opzichte van andere constructies Relatief snelle uitvoeringsperiode en daardoor korte tijd van overlast voor omwonenden Obstakels in de grond kunnen ervoor zorgen dat de damwanden niet verder de grond in kunnen Relatief veel trillingen Wat stabiliteit betreft kunnen de damwanden het beste in de binnenteen aangebracht worden, daar zijn ze het meest effectief. Damwanden kunnen getrild (meer trillingen) of gedrukt (minder trillingen) aangebracht worden. Voor trillen worden andere planken gebruikt dan voor drukken. Planken die gedrukt worden kunnen nog wel nagetrild worden, planken die getrild worden kunnen niet gedrukt worden. Ervaring uit het project BAS: als een damwand in de binnenteen geplaatst wordt (1), zorgt dat voor de minste trillingen, ondanks dat dit vaak dicht bij de bebouwing is. Dit heeft te maken met het feit dat er onder een dijk vaak een pakket dichte en harde klei aanwezig is als gevolg van historische dijkversterkingen. Als een damwandplank hier doorheen geheid wordt (2) ontstaan er veel trillingen wat voor schade kan zorgen aan de bebouwing. Bij de binnenteen is bijna alleen veen aanwezig waardoor er weinig trillingen ontstaan bij het heien van de damwanden. Zie onderstaande figuur voor een schematische weergave. Bij niet onderheide woningen is de schade als gevolg van trillingen kleiner dan bij onderheide woningen omdat de afstand tussen de palenfundering en de harde zandlaag (die zorgt voor de grootste trillingen) kleiner is dan de afstand van een fundering op staal tot de harde zandlaag. Het drukken van damwanden is kostbaar en duurt vier keer zo lang dan trillen. Het drukken door de eerste meters veen is geen probleem, maar het laatste stuk in het zand lukt vaak niet meer door te drukken en dient de damwand nagetrild te worden. Bij de woningen wordt in de dijk een zwaar damwandprofiel (AZ50) toegepast. In het project BAS zijn nauwelijks problemen met trillingen geweest. Er zijn overal trillingsmeters opgehangen waarmee alles wordt gemonitord. De trillingen als gevolg van het aanbrengen van de damwanden waren echter nog minder dan de trillingen als gevolg van het dichtslaan van een deur. Er is op een aantal locaties daarom gekozen voor het trillen van de damwanden in plaats van drukken. Openbaar - 2 -
Damwandankers moeten zwaar gedimensioneerd worden omdat het dijklichaam bij zettingen op de ankers gaat hangen. Op een aantal locaties zijn de damwanden in het project BAS aangebracht met om de vier planken een opening om de freatische lijn niet te onderbreken. Diepwanden Relatief dure oplossing (2-4 keer zo duur) ten opzichte van andere constructieve oplossingen. Lange uitvoeringsperiode (2-4 keer zo lang als bij damwanden) met veel machines en veel transport. Diepwanden worden bij voorkeur in de buitenkruin aangebracht. In het project BAS zijn op een aantal locaties openingen van 1,5 m in de diepwanden gelaten (diepwandbaretten) om de freatische lijn niet te onderbreken. Hierdoor hoeft er minder grond ontgraven en afgevoerd te worden. Weinig trillingen. Grote impact op omgeving door de lange uitvoeringstijd en grote en zware machines die gebruikt moeten worden. Palenwand Is in feite een doorontwikkelde variant van een diepwand. Er worden lange palen geboord die op geringe afstand van elkaar staan. Tussen de lange palen worden korte palen geboord waardoor een wand ontstaat. Minder transport dan bij een diepwand. Minder duur dan een diepwand. Kortere uitvoeringsperiode dan bij een diepwand. Is constructief minder sterk dan een diepwand waardoor een palenwand niet overal mogelijk is. Bezoek uitvoeringslocatie Onder leiding van Marco van Leeuwen zijn de uitvoeringslocaties van een palenwand, een getrilde damwand en een gedrukte damwand bezocht. Lunch en discussie Tijdens de lunch geeft Martijn Karelse een presentatie over de problemen en de mogelijke oplossingen in de drie bebouwde kernen (Uitdam, Volendam en Durgerdam) van het project Dijkversterking Edam-Amsterdam. De aanwezigen hebben gelegenheid om vragen te stellen. De volgende vragen zijn behandeld: Uitdam Vraag 1: Zijn damwanden een optie in Uitdam? Antwoord: Ja, maar door de grondopbouw en mogelijke obstakels kunnen de belendingen aan de dijk te gevoelig zijn voor trillingen, waardoor een oplossing in grond de voorkeur heeft. Vraag 2: Is de hele dijk in Uitdam afgekeurd of zijn er slechts een aantal zwakke plekken? Antwoord: Er zijn wel een aantal extra zwakkere plekken maar de hele dijk is afgekeurd en er wordt een integrale aanpak verwacht. Vraag 3: Is in Uitdam een diepwand mogelijk? Antwoord: Ja dit is in principe mogelijk en wordt nader onderzocht. Openbaar - 3 -
Vraag 4: Wat zijn in Uitdam de bezwaren tegen een buitenwaartse versterking in grond? (vraag mw. Van Nieuwkoop, Amsterdam-Noord) Antwoord belanghebbenden Uitdam: Het huidige beeld van het dorp van een dijk met aan twee zijden water is van cultuurhistorische waarde en moet behouden blijven. Bij een versterking in grond buitenwaarts gaat dit beeld verloren. Vraag 5: Opmerking vanuit de zaal: bij een buitenwaartse versterking in grond ontstaat meer ruimte voor de huizen binnendijks. Reactie belanghebbenden Uitdam: Het aanzicht van het dorp verandert dan. Opmerking deelnemer: Een landschapsverandering is niet per se negatief. Vraag 6: Er staan in Uitdam veel woningen ver van de dijk, is dan een damwand in de binnenteen mogelijk met uitzondering van de locaties waar dit niet kan? Antwoord: Afgezien van de vraag of een damwand mogelijk is, er ontstaat dan wel een lappendeken in de dijk, maar dit zal nader bekeken worden. Vraag 7: Waarom is een kistdam in de kruin niet mogelijk? Antwoord: Er zit veel puin in de ondergrond waardoor het inbrengen van de damwanden niet mogelijk is. Vraag 8: Hoe liggen de verhoudingen in kosten bij de verschillende constructieve oplossingen? Antwoord Marco van Leeuwen: Een palenwand is 15% goedkoper dan een diepwand, een damwand is 50% tot 70% goedkoper dan een diepwand. Volendam Vraag 9: Zijn damwanden een optie in Volendam? Er is toch genoeg ruimte? Antwoord: De kruin is erg smal en gezien de benodigde afstand i.vm. verankering tussen de bebouwing en de aan te brengen damwanden moet de damwand dan in de buitenkruin komen. Een diepwand in de buitenkruin is dan een goedkopere variant. Vraag 10: Zijn boorpalen een interessant alternatief in Volendam? Antwoord: De boorpalen worden gezien als een doorontwikkelde variant van een diepwand en kunnen dus onderzocht worden. Opmerking 11: Men heeft het gevoel dat een diepwand in Volendam niet serieus wordt genomen. Antwoord: Vanwege de voorkeur van HHNK voor oplossingen in grond en de kosten is de voorkeur een buitenwaartse asverschuiving. De diepwand wordt meegenomen en beoordeeld. Hier komen we op terug. Vraag 12: Kunnen damwanden na een aantal jaar uitgebreid worden als de situatie hierom vraagt? Antwoord: Technisch is dit mogelijk maar het kost heel veel geld en is zeer onwenselijk. Durgerdam Vraag 13: Om hoeveel strekkende meter gaat het in Durgerdam? Een grote lengte? Antwoord: De lengte valt mee, ca. 800 m. Vraag 14: Is een buitenwaartse versterking in grond in Durgerdam technisch gezien mogelijk? Antwoord: Ja dit is mogelijk, alleen dan verdwijnt de haven, daarom is dat geen optie. Vraag 15: Staat men in het project BAS minder sceptisch tegenover damwanden dan bij het project Edam- Amsterdam? Openbaar - 4 -
Antwoord: De ondergrond in het project Edam-Amsterdam is anders dan in het project BAS, waardoor de situatie niet helemaal te vergelijken is. Er is meer klei in de ondergrond aanwezig waardoor er meer trillingen zullen optreden bij het aanbrengen van damwanden. Vraag 16: De diepwand in Durgerdam heeft maar een kleine dikte, mogelijk is dan een palenwand interessant? Antwoord: Dit wordt onderzocht. Vraag 17: Er is weinig inzicht in de werkelijke kosten. Kan hier meer informatie over gegeven worden? Antwoord: Dit wordt op het moment onderzocht en kan nu dus niet vrijgegeven worden. Openbaar - 5 -