9 Bezoek aan een sinaasappelbedrijf in Valencia 1 Op interview Het bedrijf van de familie Ferrando, vader Pepe en dochter Susanna, ligt in de Huerta (tuinbouwgebied) van Godella-Rocafort, in de buurt van Valencia. Hoeveel ha is je bedrijf en wat teel je? Ik heb een klein bedrijf met sinaasappelbomen. Welke andere teelten worden hier nog geproduceerd? Mijn buren produceren groenten zoals aardappelen, uien, artisjokken, bonen, wortelen maar ook sierplanten zoals palmbomen Kun je iets meer vertellen over de teelt van sinaasappelen? De sinaasappelteelt kun je vergelijken met de teelt van appelen en peren. De bomen bloeien in het voorjaar en geven vruchten in het najaar. Afhankelijk van het ras worden ze geplukt in het najaar of in de winter. Welke bijzondere eisen stelt deze teelt aan de grond en aan Vader en dochter Ferrando, bezig met snoeiwerken in de het klimaat? sinaasappelplantage In dit gebied is de kleigrond zeer zwaar en moeilijk te bewerken. De groenteboeren mengen hem daarom met zand, stro en stalmest. Voor sinaasappelen heb je best een vruchtbare, losse bodem. Deze grond is daarvoor erg geschikt. En hier in Spanje zijn de zomers warm, zodat de vruchten goed kunnen rijpen en zoet zijn. Omdat appelsienen ook erg sappig zijn, is er heel wat water nodig. Wij laten in de droge periodes regelmatig de akkers overstromen, zodat de bomen voldoende water kunnen opnemen om sappige vruchten te geven. Vanwaar komt al dat water? Zoals je kunt zien, liggen rond elke akker irrigatiekanalen. Die zijn verbonden met een groter netwerk van kanalen, die Geïrrigeerd aardappelveld; links achteraan de sinaasappelplantage bevoorraad worden door een van de zeven irrigatiekanalen van de familie Ferrando van Valencia. Het water komt van de rivier Turia, die haar Bloeiende sinaasappelboom Geogenie 2 i-pack.indd 42 Irrigatiekanaal bij een sinaasappelveld 20-10-2009 15:21:11
water haalt uit de bergen. Het hele jaar is er in deze rivier voldoende water om de irrigatie mogelijk te maken. Het gebruik van dat water is wel streng gereglementeerd: elke boer mag maar 1 uur per week water aftappen van dit kanaal. Daarvoor is een strikte uurrooster opgesteld door het bestuur van Valencia (waterraad). De overheid bepaalt ook hoeveel water vanuit de Turia naar elk van de zeven grote irrigatiekanalen mag gaan. Is er genoeg water voor al deze teelten? Deze akkers liggen aan het belangrijkste irrigatiekanaal van Valencia, waarin steeds water voorradig is. Dit gebied is ook niet heel groot, zodat we steeds voldoende hebben. De Turia heeft in de zomer water dat in de winter gestockeerd is in stuwmeren. Momenteel is er hier een grote politieke discussie of de landbouw meer water mag krijgen, want ook het toerisme vraagt meer water. En je kunt niet meer water verdelen en gebruiken dan er is Krijgt elke landbouwstreek in Spanje water voor irrigatie? Nee, daarvoor regent het hier veel te weinig! Wij hebben vrienden met een bedrijf dat niet in een vallei ligt, in de heuvels van Villar del Arzobuspo, in de buurt van Lliria, en daar moet men vruchten telen die de droogte kunnen weerstaan. Zij kozen voor de teelt van olijven en amandelen. Waar gaan je producten naartoe? Wij zijn lid van een coöperatieve vereniging en leveren onze sinaasappelen aan de coöperatie. Die verkoopt onze producten op de markt en betaalt ons. Waarom heb je voor die teelten gekozen? De sinaasappel is een typische vrucht uit deze streek. We doen dit al generaties lang. Hoe verzorg je de gewassen? Sinaasappelen vragen veel werk en zorg, het hele jaar rond. Het is een arbeidsintensieve teelt. In de winter en in het voorjaar snoeien we de bomen. Dat is een precisiezaak die vele maanden in beslag neemt. In het voorjaar, als de groei begint, moeten we de gezondheid van de vruchten en van de bomen goed opvolgen, en tijdig ingrijpen bij ziektes. Wat betekent dat? Hier in deze streek zal men vaak op een traditionele manier werken, met het gebruik van veel meststoffen en chemische producten. Dat vind ik vandaag niet meer verantwoord. Ik ben daarom overgeschakeld op de teelt van ecologisch en biologisch verantwoorde sinaasappelen. Mijn vader vindt het niet rendabel, want de prijs van de sinaasappelen is erg laag, maar ik wil het toch proberen. Ik denk dat er steeds meer vraag zal zijn naar een gezond en verantwoord product. Wil jij niet graag een sinaasappel waarvan je ook de schil zou kunnen eten? Heb je bijzondere aandacht voor het milieu? We proberen waar het kan te werken met natuurlijke vijanden. Daarom hebben we liever aarden irrigatiekanalen dan betonnen, want in de graskanten leven veel natuurlijke vijanden van de insecten die onze sinaasappelen kwaad doen. Hoofdirrigatiekanaal van dit landbouwgebied, met op de achtergrond de sinaasappelplantages De amandelboom is een teelt van de droogtelandbouw. Sinaasappelteelt vraagt veel handwerk, zoals snoeien. De chemische bestrijdingsmiddelen zijn overal zichtbaar aanwezig Geogenie 2 i-pack.indd 43 20-10-2009 15:21:14
Welke installaties heb je zoal nodig om het jaar rond het fruit te kunnen verzorgen? Snoeien doen we met de hand; plukken gebeurt ook met de hand. Je ziet dat het arbeidsintensief is. Welke problemen doen zich voor met de teelt van sinaasappelen? De prijs is erg laag. Er is overproductie doordat er in Spanje erg veel grote aanplantingen van sinaasappelen zijn bijgekomen ( latifundia ). Deze ondernemingen hebben een vaste afzet en bepalen de prijs. De kleine boeren ( minifundia ) zoals wij hebben niet zo n greep op de markt, we moeten de markt ondergaan en we kunnen van de prijs van de sinaasappel de plukkers niet betalen. Daarom zie je hier overal nog sinaasappelen aan de bomen hangen. Is dat niet spijtig? Veel boeren zijn daarom met hun bedrijf gestopt. Mijn vader wilde ook stoppen, maar ik heb hem overtuigd om verder te doen met een biologisch bedrijf. Door de lage prijs van de sinaasappelen loont het vaak niet de moeite om ze te plukken; daarom hangen ze nog aan de bomen, terwijl de bomen toch al volop in bloei staan voor de volgende oogst! Hoe zie jij je toekomst als fruitteler? Ik ben van opleiding filosoof en wil vanuit mijn overtuiging meewerken aan de teelt van verantwoord fruit. Voorlopig is dit nog niet rendabel, maar ik denk dat ik de toekomst voor me heb. Hoewel het hard werken is, doe ik deze job heel graag. Ik heb er dan ook lange werkdagen voor over. Werken in deze boomgaard maakt me gelukkig. Ik heb vertrouwen in de toekomst. Geogenie 2 i-pack.indd 44 20-10-2009 15:21:16
2 Landbouwsteekkaart Lees het interview met de boer en doe een eigen onderzoekje! Stel een steekkaart op van dit bedrijf. 1 Waar ligt de boerderij? Je onderzoekt met behulp van je atlas: - de ligging van het bedrijf ten opzichte van de geografische streek en dichtstbijzijnde centrum of stad - het reliëf (hoogteligging, reliëfvorm) - de grondsoort - de kwaliteit van de grond (vruchtbaarheid en vochtigheid) - Zijn er in de buurt andere ruimtegebruikers die het voor de landbouwer niet gemakkelijk maken? Welke? 2 Wat wordt er op deze boerderij geproduceerd? Rangschik de verschillende gewassen in vier groepen en schrijf er telkens bij over welke gewassen het gaat. Bereken ook het percentage dat voor deze groep gewassen bestemd is. - plantaardige producten: - voedingsgewassen: TIP: om de juiste klassering te kunnen maken, raadpleeg je de begrippenlijst achteraan in het boek (p. 117). - voedergewassen: - grasland: - industriegewassen: - dierlijke producten: 3 Hoe wordt er geproduceerd? - Is dit een extensief of een intensief bedrijf? (Raadpleeg de begrippenlijst.) - Is dit een groot of een klein bedrijf? handenarbeid gemechaniseerd geautomatiseerd gespecialiseerd ecologisch bioteelt (meerdere mogelijkheden) TIP: de gemiddelde bedrijfsgrootte in Vlaanderen is 19 ha, in België 28 ha - Hoe gebeurt de milieuzorg op dit bedrijf? - Positieve milieueffecten: - Negatieve milieueffecten: 4 Voor wie wordt er geproduceerd: waar gaan de producten naartoe?
3 Een teeltdiagram Stel hieronder een teeltdiagram op van dit bedrijf. Kies voor de verschillende gewassen een gepaste kleur: grasland is groen, voedingsgewassen geel, voedergewassen bruin, industriegewassen paars. Kun je het gewas niet klasseren in een van deze groepen, dan noem je het andere en deze vakjes laat je wit. Legende... ha voedergewassen voedingsgewassen grasland industriegewassen Welk landbouwtype is dit? Maak je keuze uit: akkerbouw (intensieve) veeteelt runderteelt fruitteelt tuinbouw glastuinbouw tuinbouw in volle grond bosbouw sierteelt Hoe kun je dat uit het teeltdiagram afleiden? Is dat landbouwtype typisch voor die streek? Onderzoek dat met behulp van de landbouwkaarten in je atlas. Waarom daar? Welk verband heb je ontdekt tussen de grond (soort, kwaliteit, vochtigheid), de keuze van de gewassen en het landbouwtype? Met welke beperkingen moet deze landbouwer rekening houden?