Deze brochure werd gedrukt in augustus 2015 De inhoud stemt overeen met de op dat tijdstip beschikbare gegevens. Verantwoordelijke uitgever : K. Genoe, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel D/2015/0779/27 Deze brochure is tevens beschikbaar voor download op www.bivv.be.
2 n Rijvaardigheidstraining, een extra troef... 5 n Een gezonde geest in een gezonde auto... 6 n Al even stilgestaan bij snelheid?... 8 n Je gordel of je leven... 11 n Bekijk het eens nuchter... 12 Drinken en rijden gaan niet samen!... 12 Drugs en rijden = bad trip!... 15 Geneesmiddelen, niet altijd even onschuldig!... 18 n Een wakkere bestuurder houdt slapen en rijden gescheiden... 19 n Passagiers lijdend voorwerp... 19 3
4 WIST JE DAT jongeren oververtegenwoordigd zijn in de ongevalstatistieken en vooral dan jonge mannen? 19,5% 1 van de verkeersslachtoffers 2 tussen 18 en 24 is, terwijl slechts ongeveer 8,7% van de bevolking tot deze leeftijdscategorie behoort? jonge bestuurders oververtegenwoordigd zijn in de zware ongevallen? Ze vertegenwoordigen namelijk 8,8% van de bestuurders op onze wegen maar meer dan 19% van de bestuurders die betrokken zijn in een ernstig ongeval. bij bijna één op de vier ernstige weekendongevallen een bestuurder tussen 18 en 24 betrokken is? Wij durven te denken dat je hiervan niet op de hoogte was! Zijn jongeren dan verantwoordelijk voor alle problemen in het verkeer? Natuurlijk niet, verre van zelfs! Velen zijn zich bewust van de gevaren in het verkeer en nemen hun verantwoordelijkheid op. Neem ook de jouwe en geef de statistieken ongelijk! Deze brochure wil je daarbij helpen. 1 Bron: FOD Economie Statistiek 2012 / Infografie: BIVV. 2 Dode en zwaargewonde bestuurders en passagiers. Je hebt geblokt voor het theorie-examen en gezweet van de stress tijdens de praktische proef maar eindelijk heb je het op zak : je eigen rijbewijs! Op de baan merk je helaas al snel dat het document geen absolute veiligheidsgarantie is. Veilig leren rijden vraagt tijd. Hoe meer kilometers, hoe meer ervaring dat snap je. Een goede kijktechniek, een juiste inschatting van je eigen rijgedrag en van de reacties van andere weggebruikers zijn een goede basis om defensief en veilig te rijden. Twee jaar nultolerantie Heel wat ongevallen doen zich voor tijdens de eerste twee jaar na het behalen van het rijbewijs. Daarom volgt zodra je je rijbewijs op zak hebt een periode van twee jaar nultolerantie. Concreet betekent dit dat bepaalde overtredingen je je rijbewijs kosten. Je krijgt het pas terug als je opnieuw slaagt voor het theoretische of het praktische examen Voorbeelden : als je een overtreding begaat van de 3 e graad: door het rode licht rijden, negeren van het inhaalverbod, als je in een bebouwde kom, een schoolomgeving, een zone 30 of een (woon)erf 21 tot 30 km/u te snel rijdt, als je op andere wegen 31 tot 40 km/u te snel rijdt, enz. Het komt er vooral op aan om te anticiperen: gevaarlijke situaties herkennen en weten hoe je ermee moet omgaan. Tijdens je rijopleiding legde je de basis om een auto te besturen. Je zal echter merken dat je nog veel kan bijleren in een rijvaardigheidscursus. Deze trainingen worden georganiseerd in gespecialiseerde centra. Je begint er met je eigen rijgedrag kritisch te bekijken. Veel ongevallen worden veroorzaakt door een menselijke fout en - aangezien jij ook tot de mensensoort behoort - kan dit ook jou overkomen! Daarna is het tijd voor actie! Hoe moet je reageren in noodsituaties? Je leert een noodstop uit te voeren en hindernissen te ontwijken, zowel op een droog als op een nat wegdek. 5
Een goed onderhouden wagen is essentieel voor je veiligheid. De vitale organen van je auto zijn : de banden : dit zijn de enige raakvlakken met de weg, ze zijn dus heel belangrijk. De profieldiepte moet minstens 1,6 mm bedragen over het volledige loopvlak. de remmen : remblokken en -vloeistof moeten regelmatig vervangen worden bij het klein onderhoud. Maar ook als je bij het remmen iets verdachts merkt, is het slim om deze onderdelen even te laten controleren. de ophanging : halfversleten schokdempers zorgen niet alleen voor trillende billen, ze zorgen er ook voor dat je minder grip hebt op het wegdek en dat je remafstand langer wordt. Regelmatige controles zijn de enige manier om dit euvel op te sporen! Als je auto begint te schokken bij de minste oneffenheid, is het hoog tijd voor nieuwe veren. de lichten : zien en gezien worden is van levensbelang in het verkeer. Je vermijdt troubles door je lichten regelmatig te laten nakijken zo kan je problemen en gevaren tijdig opmerken. de ruitenwissers: versleten ruitenwissers kunnen de zichtbaarheid met 30% verminderen! Vervang ze dus regelmatig. Een wagen in goede staat, een goed begin 6 7
Stopafstand = reactieafstand + remafstand met een reactietijd van 1 seconde en een auto in perfecte staat op een droog wegdek De weg deel je met iedereen Sommigen krijgen een kick van snel rijden. Snelheid is nochtans vooral gevaarlijk. Wie sensationeel wil kicken, kiest niet voor de openbare weg. Zeg nu zelf, er zijn toch veel leukere sporten en bezigheden te verzinnen? Bovendien zetten die geen levens op het spel. Hoe sneller je rijdt, hoe meer moeite je hebt om je voertuig onder controle te houden, hoe groter de kans op fouten en hoe moeilijker het wordt om een ongeval te vermijden. Je gezichtsveld wordt kleiner en je hebt last van tunnelzicht, dit betekent dat je niet meer ziet wat er zich naast de weg afspeelt. En zelfs als je denkt je voertuig volledig onder controle te hebben, weet je nooit zeker wat de andere weggebruikers gaan doen. Langere stopafstand. De stopafstand is de afstand die je aflegt voor je begint te remmen Hoe sneller je rijdt, hoe kleiner je gezichtsveld (reactieafstand) plus de remafstand. De gemiddelde reactietijd bedraagt 1 seconde 3, tenminste als je niet net in gesprek bent met een passagier, of een CD wisselt of... Bij een snelheid van 50 km/u leg je dus nog 14 meter af voor je begint te remmen. Tel hierbij een remafstand van 12 meter (19 meter op een nat wegdek) en de totale stopafstand bedraagt 26 meter of zelfs 33 meter! Merk ook op dat ABS de remafstand niet verkleint, maar er alleen voor zorgt dat de wielen niet blokkeren, om zo verlies van controle over het stuur te vermijden. 120 km/u = 102 m stopafstand 8 9 3 Opgelet, dit is een gemiddelde waarde. Deze tijd kan langer zijn, zodat de stopafstand toeneemt.
Hou afstand! Laat je niet afleiden door joelende passagiers achter in je klassebak of door een auto die met de koplampen knippert om je opzij te doen gaan. Maar hou vooral voldoende afstand ten opzichte van je voorligger. Maar wat is voldoende? Overdreven snelheid betekent niet alleen te snel rijden, het betekent ook rijden met een snelheid die niet aangepast is aan de omstandigheden, zelfs als deze binnen de wettelijke limiet blijft. Trouwens, door snelheidsbeperkingen na te leven rij je milieuvriendelijker en bespaar je een flinke duit op brandstof en onderhoud. Veilige afstand 2 seconden Je kiest een vast punt als referentie. Als de achterbumper van je voorligger daar passeert zeg je rustig eenentwintig - tweeëntwintig (= 2 seconden). Als je dan net aan je referentiepunt gekomen bent met je voorste bumper, zit je goed. Opgelet : op een nat wegdek moet je 3 seconden tellen! 10 Snelheid met mate! Rallyrijders doen het, als je in het vliegtuig zit doe je het (terwijl het overlijdensrisico er bijna 30 keer lager ligt), dus is er geen enkele zinnige reden te bedenken waarom je ook in de auto de gordel niet zou vastklikken. Slimme vogels hebben deze goede gewoonte gelukkig al aangenomen omdat ze met de gordel om dubbel zoveel overlevingskansen hebben bij een auto-ongeval. Wist je trouwens dat je zonder veiligheidsgordel al vanaf 20 km/u gevaar loopt om te sterven? Bij een botsing word je namelijk tegen de voorruit geslingerd met de snelheid die de wagen op dat ogenblik rijdt. Zo komt een botsing met een snelheid van 120 km/u overeen met een val van de 19de verdieping, of een hoogte van 57 meter! Dit geldt trouwens ook voor de passagiers achterin, die als heuse projectielen tegen de passagiers voorin worden gekatapulteerd. 120 km/u 90 km/u 70 km/u 50 km/u 30 km/u Klikvast altijd! 19 e verdieping ( 57 m ) 11 e verdieping ( 32 m ) 6 e verdieping ( 19 m ) 3 e verdieping ( 10 m ) 1 e verdieping ( 3,5 m ) 11
12 Effecten Alcohol heeft een rechtstreekse invloed op de rijvaardigheid. Het gezichtsveld en het denkvermogen nemen af. De bestuurder denkt alles onder controle te hebben, maar niets is minder waar! Klaar om te bobben? BOBBEN is je organiseren voor je op stap gaat zodat je op een veilige manier terug thuis komt. Meer info over Bob en de Bobacties? www.ikbob.be Een uitstap of avondje uit vraagt enige voorbereiding. Voor je vertrekt, vraag je jezelf een paar dingen af. Hoe ga ik erheen? Hoe keer ik terug? Moet iemand me een lift geven? Zo ja, wie? Kan ik deze persoon vertrouwen? Zijn er andere mogelijkheden dan de auto? Drinken en rijden, dat doe je niet! Als we allemaal samen BOBBEN, dan kan iedereen zonder zorgen genieten van het feestje, de barbecue of de receptie. Want als je BOBT, weet je hoe je veilig terug naar huis geraakt, al voor je vertrekt. Als je rijdt, dan drink je natuurlijk niet. Doe je dat wel, dan check je op voorhand de alternatieven: een vriend die rijdt, het openbaar vervoer of met de taxi Op heterdaad betrapt? Alcohol achter het stuur is strafbaar vanaf 0,5. Vanaf dit alcoholgehalte wordt rijden te gevaarlijk. Of het nu gaat om bier, wijn, aperitief of whisky, een normale consumptie bevat ongeveer 10 g pure alcohol. Na één glas heeft een man van 75 kg ongeveer 0,2 in zijn bloed, bij een vrouw van 60 kg is dit ongeveer 0,3.! Bier 25cl 5 = = = Wijn 10cl 12,5 Aperitief 7cl 18 Sterke drank 3cl 40 Je alcoholgehalte hangt af van je geslacht, de snelheid waarmee je drinkt, je lengte, gewicht, wat je gegeten hebt het is daarom vrijwel onmogelijk de alcoholconcentratie te bepalen door gewoon het aantal gedronken glazen op te tellen. Best is dus helemaal niet te drinken als je moet rijden. Wondermiddeltjes (koffie, cola, suikerwater ) om de alcohol sneller af te breken, vergeet ze, ze bestaan gewoon niet! De alcohol die je gedronken hebt bevindt zich zowel in je bloed als in de lucht die je uitademt. 0,5 in je bloed = 0,22 mg/l uitgeademde lucht 0,8 in je bloed = 0,35 mg/l uitgeademde lucht Bob, de hele nacht lang! 13
Wat als je gepakt wordt? Overzicht van de wettelijke sancties Onmiddellijke inning 1 Tijdelijk rijverbod Onmiddellijke intrekking rijbewijs (min. 15 dagen tot max. 6,5 maanden) Verval van het recht tot sturen 2 (uitgesproken door de politierechter) Boetes (uitgesproken door de rechter) 3 0,5 < 0,8 170 min. 3 u neen mogelijk 5 van 170 tot 3.000 Alcoholslot (uitgesproken door de rechter) 6 neen Voor meer info over drugs en alcohol: De druglijn: 078 15 10 20 of www.druglijn.be Drugs hebben een grote invloed op je rijgedrag en zijn dus geen goed idee als je wil rijden. 14 0,8 Staat van dronkenschap of soortgelijke toestand door gebruik van drugs of geneesmiddelen Recidive voor alcoholopname 0,8 of dronkenschap en soortgelijke toestand na gebruik van drugs of geneesmiddelen Weigering ademtest of ademanalyse, of zonder geldige reden, de bloedproef Van 400 tot 550 neen neen 1 Onmiddellijke inning onmogelijk indien de persoon sinds minder dan 2 jaar houder is van het rijbewijs B. 2 Het herstel in het recht tot sturen kan afhankelijk gemaakt worden van het slagen voor theoretische, praktische, medische en psychologische proeven. 3 Voor overtredingen met lichamelijke letsels of voor zware recidive kan de rechter ook een gevangenisstraf uitspreken. min. 6 u mogelijk mogelijk 4,5 van 1.200 tot 12.000 min. 12 u minimum 6 u indien recidive 0,8 minimum 12 u indien recidive voor dronkenschap ja ja, 15 dagen neen min. 6 u mogelijk 1 maand tot 5 jaar / definitief 4 van 1.200 tot 12.000 3 maanden tot 5 jaar / definitief NB: Gepubliceerd op 1 december 2014. Deze tabel stemt overeen met de beschikbare gegevens op het ogenblik van zijn publicatie. van 2.2400 tot 30.000 mogelijk 4,5 van 1.200 tot 12.000 mogelijk mogelijk mogelijk mogelijk 4 Minimum 3 maanden indien veroordeeld voor dodelijk ongeval. 5 Indien de overtreder sinds minder dan twee jaar houder is van het rijbewijs B: verplicht verval van 8 dagen tot 5 jaar en verplicht theoretisch of praktisch examen tot herstel in het recht tot sturen. 6 De geldigheid van het rijbewijs kan worden beperkt tot motorvoertuigen die uitgerust zijn met een alcoholslot. De veroordeelde bestuurder moet aan de voorwaarden van het omkaderingsprogramma voldoen. Cannabisproducten : marihuana en hasj Meestal werken ze kalmerend, maar bij gebruik ervan gaan je coördinatie, waarneming en oplettendheid achteruit, en heb je het moeilijk een rechte baan te volgen (je wijkt af van de weg of van je rijstrook). Je hebt dus veel meer moeite om op de weg te blijven, je aandacht bij het verkeer te houden en tijdig te reageren. Het is dus een grove misvatting te denken dat je door cannabis meer ontspannen achter het stuur zit. In combinatie met alcohol zijn de effecten nog veel erger: indien je alcoholgehalte dan ook nog hoger is dan 0,8, loop je zelfs tot 100 keer meer risico op een ongeval! 15
Op heterdaad betrapt? Overzicht van de wettelijke sancties Is een jointje 1.200 waard? Voor elke overtreding is er een tijdelijk rijverbod van min. 12 uur + onmiddellijke intrekking rijbewijs van min. 15 dagen! 16 Amfetamines (speed, XTC en gelijkaardige) en cocaïne Deze producten maken je euforisch en zorgen ervoor dat je onverantwoorde risico s neemt in het verkeer (gevaarlijk inhalen, te snel rijden, te scherp door de bocht gaan ). Kortom: je overschat je eigen mogelijkheden en die van je voertuig. Als de roes voorbij is, bestaat het gevaar dat je in slaap valt achter het stuur. Heroïne, morfine, GHB (ook wel onterecht vloeibare XTC genoemd), opium, benzodiazepines (Valium, Lexotan, Rohypnol ) Ze werken verdovend, slaapverwekkend en/of kalmerend. Je lichamelijke activiteit neemt af (concentratiemoeilijkheden, trage reacties, onverschilligheid tegenover externe stimuli, ). Kortom: het gevaar bestaat dat je een overstekende voetganger pas opmerkt als het te laat is. Bovendien vernauwen je pupillen, waardoor je moeite hebt je aan te passen in het donker, met alle gevaar van dien als je s nachts achter het stuur gaat zitten. LSD en soortgelijke producten, magic mushrooms Je krijgt hallucinaties en waarnemingsproblemen, ervaart trips, verliest alle controle over jezelf, en lijdt aan angstaanvallen en achtervolgingswaanzin Kortom: door al deze psychische effecten kan je waarnemingen en realiteit niet meer onderscheiden. Je panikeert, raakt in de war en neemt enorme risico s achter het stuur. Rij nooit onder invloed van drugs: laat iemand anders je auto besturen of neem het openbaar vervoer. Alles is beter dan de weg onveilig te maken. 16 Bij een eerste overtreding Bij herhaling binnen de drie jaar Bij herhaling binnen de drie jaar na de tweede overtreding Boetes verplicht, min. 1.200 en max. 12.000 min. 2.400 en max. 30.000 * min. 2.400 en max. 60.000 * Verval van het recht tot sturen mogelijk, min. 8 dagen en max. 5 jaar verplicht, min. 3 maand en max. 5 jaar of definitief verplicht, min. 3 maand en max. 5 jaar of definitief * De politierechter kan beslissen een boete en/of een gevangenisstraf op te leggen Jonge bestuurder (< 2 jaar) verplicht verval van het recht tot sturen in alle gevallen + verplicht hernieuwen van theoretisch en/of praktisch rijexamen idem (als bij een eerste overtreding) idem (als bij een eerste overtreding) Gevangenisstraf neen min. 1 maand en max. 2 jaar * min. 1 maand en max. 4 jaar * 17
Iedereen weet dat alcohol en drugs het rijgedrag negatief beïnvloeden! Maar dit is ook het geval voor sommige geneesmiddelen die je slaperig maken of je concentratie verminderen. Daarom wordt rijden soms afgeraden. Lees altijd eerst de bijsluiter voor je medicijnen inneemt en vraag je arts of het verantwoord is om nog te rijden. Als je ogen dichtvallen, is het al te laat Vermoeidheid is één van je grootste vijanden achter het stuur en slaat vooral toe op de terugweg van een avondje uit. Het is tijd om te stoppen als je begint te knikkebollen of als je last hebt van prikkende ogen. Schep een luchtje of doe een dutje op een parking. Alles is beter dan achter het stuur te blijven zitten. Als je voelt dat je vermoeid bent kun je best op een veilige plaats stoppen en een kwartiertje pitten om je batterijen terug op te laden! Een kwartiertje slapen volstaat, niet langer want dan raak je in een diepe slaap. 1 + 1 = 3 Vermijd ook om verschillende geneesmiddelen tegelijk te gebruiken Zeg wat je denkt over het rijgedrag op hun gemak voelen. Vertel hem of geneesmiddelen te combineren van de bestuurder. dus doodgewoon wat je voelt (angst, met alcohol, want de negatieve zenuwen, ) en vraag hem om zijn effecten worden hierdoor alleen maar Dit hoeft trouwens niet noodzakelijk rijgedrag aan te passen (minder snel, groter. op een agressieve toon. Vaak wil de rustiger rijden, ). bestuurder dat zijn passagiers zich 18 19