Telkens een stapje verder Meer informatie vindt u op: www.integrale215.be/nl/feiten
3 Markante feiten 215 De evolutie in 215 in enkele tussenstappen: Solvency II Incasso Financiële gezondheid & rendement Beleggingen Particulieren Conformiteit Award Op het ritme van Solvency II 215 was het laatste voorbereidingsjaar voor de invoering van Solvency II in januari 216: een wetgeving die veel hogere eisen stelt aan verzekeringsmaatschappijen voor eigen vermogen (pijler 1), bestuur (pijler 2) en verslaggeving (pijler 3). Er werden voor elke pijler bijkomende maatregelen genomen. Voor Pijler 1 Kwantitatieve vereisten: versterking van het eigen vermogen Integrale heeft in 215 vier belangrijke maatregelen genomen om haar eigen vermogen te versterken: Verkoop van de aandelenportefeuille voor een totaal bedrag van 15 miljoen euro; Uitbreiding van het garantiefonds van 3 naar 6 miljoen euro; Verlaging van de gewaarborgde rentevoet voor de CertiFlex-producten (van 1,75 % naar 1,25 %) en voor de nieuwe contracten (van 2,25 % naar 1,6 %); Afsluiting van een bijkomende achtergestelde lening voor 2,2 miljoen euro. Dankzij deze beslissingen voldoet de Solvency II-ratio eind 215 volgens onze schattingen aan de reglementaire vereisten. De omvorming naar Naamloze Vennootschap zorgt voor een versterking van de Solvency II-ratio en zal voltooid worden tijdens het tweede semester van 216. Op advies van de bedrijven PwC en Willis Towers Watson blijft Integrale verder oplossingen zoeken om deze ratio te verbeteren. Hierbij onderzoekt ze de mogelijkheid op herverzekeringen en de berekeningsmethodologie voor de kapitaalbehoeften voor bepaalde activa. Voor Pijler 2 Organisatorische vereisten: afwerking van de voorziene structuur Alle bestuursorganen van Integrale beantwoorden aan de vereisten van Solvency II. De Directie is een Directiecomité geworden met een Chief Risk Officer in de rangen. Binnenkort zullen drie leden van het Directiecomité in de Raad van Bestuur zetelen. Daarnaast werd het risicobeheer versterkt, zowel met extra medewerkers als met extra werkmiddelen. De Easy To Comply (ETC) software die in 214 werd aangekocht, werd in 215 geïmplementeerd. Alle incidenten in verband met de activiteiten van Integrale (klachten van klanten, menselijke fouten, falen...) worden er in opgeslagen voor analyse en om, indien nodig, nieuwe maatregelen in te voeren. Ook werden de risico s van de scorecard en de werkelijke risico s die met elke Evolueren in een volatiele omgeving In 215 evolueerde Integrale in een financiële omgeving die op twee gebieden aan schommelingen onderhevig was. Zo blijven de rentevoeten de laatste tijd maar dalen. In de loop van het jaar schommelde de Belgische OLO-referentierentevoet op 1 jaar tussen,34 % en 1,33 %, om het jaar af te sluiten op,97 %. Op de beurs klom de curve van de EuroStoxx5-index in april tot 3.828, zijn hoogste piek voor 215, om dan weer te zakken naar 3.7 in september, zijn laagste niveau en het jaar af te sluiten op 3.287 Uiteraard vereist een dergelijke volatiliteit doelgerichte oplossingen om het streven naar rendement te verzoenen met risicobeheersing! Integrale Jaarverslag 215 13
belangrijke taak gepaard gaan opnieuw onderling afgestemd. De doelstellingen voor de interne controle zijn behaald met de invoering van procedures om de risico s nog beter te beheersen. Voor Pijler 3 Vereisten voor de verslaggeving: terbeschikkingstelling van de eerste verslagen Integrale vervulde ook haar verplichtingen inzake verslaggeving. Ze maakte aan de toezichthouders een verslag over op 3 september 215, met inbegrip van het kwantitatieve luik (QRT - Quantitative Report Template), evenals verslagen per grote groep (Balans, Eigen vermogen, Minimum Capital Requirement en Solvency Capital Requirement). Het openingsverslag op 1 januari 216 werd eveneens voorgelegd. Een eerste verhalend verslag werd overgemaakt aan de EIOPA en aan de NBB volgens hun vereisten. Ook verslaggeving voor ORSA De tussentijdse ORSA-verslagen die in 214 werden aangekondigd, werden zoals voorzien gepubliceerd in juli en november 215. Dit werk wordt uiteraard geactualiseerd in het kader van de statuutwijziging van Integrale. OFIS draagt bij tot de drie pijlers van Solvency II OFIS (afkorting van OOFFIISS voor Object Oriented Framework For Integrale Insurance Solvency Solutions) voert een programmeringsmethode en een werkkader in voor de drie pijlers van Solvency II: De weg die de gegevens volgen vanaf de bedrijfsgegevens tot de verslaggeving Alle berekeningen (voor de NBB, maar ook ORSA, enzovoort) Een deel van de verslaggeving (voor de NBB, maar ook voor specifieke behoeften van de Directie). OFIS werd in 214 ingevoerd en begint in 215 de eerste vruchten af te werpen voor het opstellen van gegevens en verslaggeving inzake equity en vastgoed. Het incasso blijft op koers 214 was een uitzonderlijk jaar, onder meer dankzij het product CertiFlex. Ondanks de zeer lage rentevoeten ontgoochelt 215 niet en is het een zeer goed jaar. Evolutie van het geconsolideerd incasso (België en Luxemburg) in duizend 35 3 25 2 15 1 5 213 214 215 85.25 87.11 76.491 Terugkerend 169.161 26.271 146.78 Eenmalige premies Het terugkerend incasso stijgt met 2,24 %. De eenmalige premies zonder CertiFlex dalen licht met,84 %. De CertiFlex-premies vallen terug met 1.541 12.83 Lux 46.553 256.193 33.559 Totaal 28.371 bijna 5 %. Dit is te verklaren door een timingeffect tussen december 214 en januari 215 toen veel intekenaars anticipeerden op de daling van de gewaarborgde rentevoet van het product. Uiteindelijk overschrijden de verwachte resultaten over de twee jaren de doelstellingen, maar in een andere verdeling. In Luxemburg: de ontwikkelingen in Nederland onderscheiden zich door een forse bijdrage van 35 miljoen euro door de overname van de verbintenissen van een pensioenfonds. Daarnaast blijven de activiteiten van IIServices vooruit gaan. Dat geldt vooral voor de vraag naar IAS-19-berekeningen en audits. IIServices blijft ook de markt in het oog houden om haar klanten de nieuwe diensten te kunnen aanbieden die ze eventueel kunnen gebruiken. De ontwikkeling van een pan-europees pensioenfonds is een voorbeeld van een oplossing die IIServices momenteel bekijkt. 14 Markante feiten 215
In goede financiële gezondheid Voor het tweede jaar op rij legt Integrale een uitstekend bedrijfsresultaat voor. Voor haar groepsactiviteiten bedraagt het courant resultaat 69,5 miljoen euro, als volgt toegewezen: 48,6 miljoen voor de aanleg van een knipperlichtreserve; 18,4 miljoen voor het reservefonds en het saldo van 2,5 miljoen dat als winstverdeling wordt toegekend aan de aangeslotenen. De waarde van de activa van Integrale is beduidend hoger dan het bedrag dat zou terugbetaald moeten worden aan haar aangeslotenen als ze al hun contracten zouden afkopen. Integrale blijft netto-investeerder met een hogere inkomstenstroom dan haar uitbetalingen. De solvabiliteitsmarge in het stelsel dat nog van kracht was in 215 (Solvency I) bedraagt 35,6 % op 31 december 215, hetzij meer dan het drievoudige dan het gevraagde niveau. Zelfs onder de Solvency II-wetgeving die geldt sedert 1 januari en die veel hogere eisen stelt, overstijgen de solvabiliteitsratio s, volgens onze ramingen, de reglementaire drempel. Wat de uitgaven betreft, stijgt de algemene onkostenratio van,44 % naar,45 %. Dit is een matige stijging, gezien de kosten die de nieuwe regelgeving meebrengt. Daaruit blijkt dat Integrale blijft streven naar een beperking van haar uitgaven, hoewel ze toch blijft aanwerven om aan haar verplichtingen te voldoen. Tot slot kende Integrale in 215 aantrekkelijke rendementen toe, in vergelijking tot wat op de markt gangbaar is. In haar groepsactiviteiten blijft Integrale de werkgevers een minimaal nettorendement van 3,25 % bieden, dankzij de toegekende winstverdeling. Dit rendement vermijdt dat werkgevers in moeilijkheden komen door de vereiste van de minimale waarborg die ze moeten naleven voor de werkgeversbijdragen. In 215 bedraagt het gewogen nettorendement 3,34 %. Evolutie van de technische voorzieningen in miljoen (België en Luxemburg) 3 2.996 2.71 25 2.41 2.167 2 15 1.211 1.39 1.445 1.533 1.596 1.75 1 5 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Netto-investeerder in miljoen 8 In Out (-) Liquiditeit 7 6 5 4 3 2 1 216 217 218 219 22 221 222 223 224 225 Integrale Jaarverslag 215 15
Evolutie van de algemene onkostenratio tegenover de activa,7 %,6 %,5 %,4 % de vastgelegde vork,58 %,57 %,53 %,5 %,48 %,47 %,45 %,45 %,43 %,44 %,3 %,2 %,1 % 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Vergelijking tussen het nettorendement van Integrale, de inflatie en het gemiddeld brutorendement van staatsobligaties in euro, voor een looptijd van 1 jaar 6 % 5 % 4 % 3 % 2 % 1 % Evolutie van het gemiddeld nettorendement voor de aangeslotenen 6 % 5 % 4 % 3 % 2 % 1 % 5,5 % 25 3,34 % 1.33,4 215 5,25 % 26 Nettorendement Integrale Staatsobligaties op 1 jaar Inflatievoet 25 27 : nettorendement / 28-215 : gewogen nettorendement 5,3 % 27 3,52 % 1.188,71 5 jaar 4,3 % 28 4,29 % 29 4,4 % 1.486,2 1 jaar 3,98 % 21 4,4 % 1.96,53 3,78 % 211 15 jaar 3,56 % 212 4,91 % 2.69,83 3,5 % 2 jaar 213 3,41 % 214 5,5 % 3.815,56 25 jaar 3,34 % 215 Het nut van belangenverenigingen In 215 bleef Integrale lid van de belangenverenigingen AMICE, VVOV, IABE en BVPI. Integrale beklemtoont vooral de doeltreffende lobbying van de Belgische Vereniging van Pensioeninstellingen tijdens de onderhandelingen voor de aanpassing van de wet van 18 december op de aanvullende pensioenen. Deze vereniging besliste bovendien om van naam en stijl te veranderen en heet sedert januari 216 PensioPlus. Deze nieuwe benaming benadrukt beter haar deskundigheid inzake aanvullende pensioenen en staat voor de toegevoegde waarde die ze aan haar leden biedt. Het VVOV, het Verbond Van Onderlinge Verzekeringsmaatschappijen, heeft het AMICE-congres georganiseerd dat in juni 216 in Gent zal plaatsvinden. AMICE is de Europese vereniging van onderlinge en coöperatieve verzekeringen. De organisatoren hebben de ambitie om met dit congres de politieke beleidsmakers samen te brengen die de rol van deze organismen op Europese schaal meer kracht kunnen bijzetten. 16 Markante feiten 215
Investeren om het rendement veilig te stellen 3,56 % 19,85 % 7,99 % 215 68,61 % Vastrentende beleggingen Onroerende goederen en aanverwanten Beleggingspools en aandelen Overige beleggingen Zoals gewoonlijk speurde Integrale ook in 215 naar beleggingen die een zeker rendement konden opleveren zonder buitensporige risico s te nemen. Dat was het geval met vastrentende beleggingen en vastgoedbeleggingen. Voor deze laatste blijven de selectiecriteria van Integrale ongewijzigd: langlopende huurcontracten, kwaliteitsvolle huurders en gebouwen die beantwoorden aan de BREAAM-milieunorm. Nieuw voor 215 zijn investeringen in infrastructuur- en kredietfondsen. Met de infrastructuurfondsen financiert Integrale projecten zoals windmolenparken, spoorinfrastructuur of ziekenhuizen. De projecten worden geselecteerd op basis van hun band met het gemeenschapsleven. De kredietfondsen waarborgen dan weer een spreiding in de emittenten van obligaties. Tot slot heeft Integrale haar aandelenportefeuille volledig verkocht. Deze maatregel werd genomen om de risico s onder Solvency II te beperken. De effecten werden op verschillende tijdstippen verkocht volgens de voorwaarden op de markt. De opbrengst van de verkoop werd herbelegd in een fonds van converteerbare obligaties, staats- en bedrijfsobligaties, altijd met naleving van de limieten vastgelegd in de beleggingsregels van Integrale. Onder de vastgoedbeleggingen die Integrale selecteerde, werden een aantal rusthuizen gefinancierd in partnerschap met de groep ORPEA (een Europese referentiespeler op de markt van woonzorgcentra of huisvesting van hulpbehoevende ouderen) en Triamant. De eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen Integrale heeft altijd veel belang gehecht aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Haar beslissingen zijn geënt op sociale, milieubewuste en economische bekommernissen. Zoals: De vastgoedbeleggingen van Integrale volgen de recentste en modernste normen op het gebied van milieuzorg (BRE- AAM-norm). Haar gebouw op Tour en Taxis (Brussel), waar de Algemene Vergadering 215 plaatsvond, werd onlangs in de pers het milieuvriendelijkste gebouw van Europa genoemd; verschillende instellingen organiseren er trouwens graag evenementen omdat het een heus symbool is. Integrale investeert in de installatie van zonnepanelen. Integrale zal nooit speculeren in grondstoffen, in het bijzonder in voedingsmiddelen zoals graan, soja en koffie. Integrale zet zich in voor specifieke projecten, zoals projecten ten voordele van kansarme kinderen of voortijdige schoolverlaters, steun aan allerlei verenigingen, solidaire doelen, universiteiten en studenten In 215 zette Integrale een volgende stap in de selectie van haar beleggingen, met haar aansluiting bij de vzw Réseau Financité. Door in dit netwerk te stappen, beschikt Integrale over een zwarte lijst van bedrijven en staten die een risico inhouden met betrekking tot de naleving van de principes die opgenomen zijn in de overeenkomsten die België ratificeerde en die rond vijf thema s draaien: humanitair recht, maatschappelijk recht, burgerlijk recht, milieu en bestuur. Integrale Jaarverslag 215 17
Integrale en de particulieren Integrale heeft zich voornamelijk gespecialiseerd in oplossingen voor aanvullende pensioenen van het type groepsverzekering. Ze laat particulieren echter geenszins links liggen, maar stelt hen verschillende (her) beleggingsproducten voor, voor de opbouw van een kapitaal of een rente. Tot dit productengamma behoort het product CertiFlex dat Ethias commercialiseert, maar dat Integrale verzekert. Over 214 en 215 overschrijdt het gecumuleerd incasso van CertiFlex de geraamde budgetten. Integrale rekende op een incasso van 15 miljoen euro, terwijl 181 miljoen geboekt werd. Dit product is vooral aantrekkelijk omwille van zijn rendement. Dit bedroeg 2,42 % in 214 en komt in 215, na winstverdeling, op 2,25 % netto. Dit is een meer dan behoorlijk rendement. De minimum gewaarborgde rentevoet daalde voor dit product op 16 februari 215 tot 1,25 % netto. De gelijkaardige producten Integrale 786 en Integrale 786 Fiscaal zijn momenteel enkel beschikbaar voor de bestaande contracten, maar Integrale verheugt zich erop dat een vooraanstaande consumentenvereniging deze twee producten geregeld aanbeveelt. Ook in 215 zocht Integrale oplossingen voor haar aangeslotenen en toekomstige gepensioneerden, om het hoofd te bieden aan de rentevoeten die erg laag blijven. Dat is onder meer het geval met een product van uitgestelde renten, dat intekenaars een zekere vorm van bescherming biedt tegen afhankelijkheid. In het DNA van Integrale: haar leden en aangeslotenen helpen In 215 werden nieuwe verordeningen en reglementen uitgevaardigd in de markt waarin Integrale actief is. Gezien de complexe wijzigingen in de wetgeving stelt Integrale alles in het werk om zich te schikken naar de nieuwe bepalingen, maar ook om haar leden en aangeslotenen te helpen om zich in orde te stellen. Te beginnen met de wijziging van de wet op de aanvullende pensioenen (afgerond op 18 december 215) die een tweeledig doel heeft: de duurzaamheid en het sociale karakter van de aanvullende pensioenen waarborgen en het aanvullend karakter tegenover de rustpensioenen versterken. Om haar leden te informeren en te helpen om deze nieuwe wetgeving in te voeren, heeft Integrale op 16 februari 216 een Integrale Academy georganiseerd. Integrale zal ook verschillende newsletters en een specifieke vragen- en antwoordenlijst over het onderwerp publiceren. De regering kondigde nieuwe bepalingen aan voor 216: vrij aanvullend pensioen voor werknemers, aanvullend pensioen voor de zelfstandigen-natuurlijke personen, aanvullend pensioen voor de contractuele ambtenaren, herziening van de fiscaliteit Integrale blijft de actualiteit volgen en haar leden en aangeslotenen op de hoogte houden. De FSMA, die instaat voor de bescherming van de consumenten en spaarders, heeft de taak om de toepassing van de wet op de aanvullende pensioenen op te volgen. Ze heeft al informatie opgevraagd over bepaalde klantencategorieën van Integrale. Deze vragen werden beantwoord. In 215, en in die zelfde denktrant, voerde Integrale haar werkzaamheden op om de gegevensbank van de tweede pijler aan te vullen (DB2P) die beheerd wordt door SIGeDIS. De bedoeling is om de database na de zomer van 216 open te stellen voor de burgers. Ondanks het lovenswaardig doel van dit project leiden deze vereisten voor alle verzekeraars ontegensprekelijk tot een hogere werkdruk, zowel wat de aanleg van deze gegevensbank betreft als haar jaarlijks geplande update. Wijziging van de wet op de aanvullende pensioenen: drie grote veranderingen. 1. De eerste betreft het rendement gewaarborgd door de verzekeringsnemer (de werkgever) bedoeld om zijn verbintenis iets minder zwaar te maken. De gewaarborgde rentevoeten bedroegen voordien 3,25 % en 3,75 % en waren hoegenaamd niet meer in verhouding met de situatie op de financiële markten. De rendementsgarantie is voortaan variabel (afhankelijk van de rentevoeten van de staatsleningen op tien jaar, op een gemiddelde van 24 tot 36 maanden) en zal tussen de vork van 1,75 % en 3,75 % liggen. Bovendien wordt het systeem volgens twee methodes ontdubbeld: de verticale methode voor de plannen zonder tariefgarantie tot op de vervaldag, de huidige methode. Deze methode werkt als een spaarboekje: de hele gecumuleerde garantie schakelt over op de nieuwe rentevoet tot de volgende verandering van rentevoet. de horizontale methode voor de groepsverzekeringsproducten met een tariefgarantie tot de vervaldag, die door de pensioeninstelling gegeven wordt. De horizontale methode werkt in schijven. De werkgever moet de rentevoet in kwestie blijven waarborgen tot de termijn verstreken is. De horizontale methode is van toepassing op het merendeel van de leden van Integrale. 2. De tweede verandering betreft de betaling van de prestaties (kapitalen en/of rentes van de pensioenplannen) van de tweede pijler: de betaling van de prestaties moet vanaf nu gebeuren op het ogenblik dat het wettelijk pensioen ingaat en niet meer op de vervaldag van het verzekeringscontract. Er zijn echter afwijkingen toegestaan en er zijn overgangsmaatregelen vastgelegd. Daarnaast werden begeleidende maatregelen voorzien voor contracten die in onderpand werden gegeven voor de aankoop van een onroerend goed. Gevolgen: bepaalde aangeslotenen zullen hun prestaties niet kunnen opnemen op de einddatum die in het contract voorzien is, terwijl anderen verplicht zullen worden om hun prestaties op te nemen, hoewel ze de einddatum van het contract nog niet bereikt hebben. 3. De derde verandering heeft te maken met de aangeslotenen die hun werkgever verlaten: zij kunnen voortaan een dekking overlijden vragen die gelijk is aan het opgebouwde spaartegoed. Vroeger betekende de werkgever verlaten, soms het einde van deze overlijdensdekking. Verder is het belangrijk dat het in onthaalstructuren nu ook mogelijk is om onder andere een overlijdensovereenkomst aan te gaan. Integrale is op deze markt één van de actiefste actoren. 18 Markante feiten 215
Een nieuwe erkenning! IPE (Investment & Pensions Europe) is een erkend gespecialiseerd magazine inzake pensioenen. Het beloont elk jaar de beste pensioenfondsen, pensioenkassen en andere Europese pensioeninstellingen. Op donderdag 19 november 215 sloot Integrale het jaar af met goed nieuws. Ze won voor het tweede jaar op rij de IPE Award - Country Belgium, een mooie beloning. Integrale nam haar prestigieuze trofee in ontvangst in het bijzijn van meer dan 6 professionals uit de pensioenwereld. De jury legde vooral de nadruk op het investeringsproces van Integrale dat rendement combineert met veiligheid, haar lage kostenstructuur en het behoud van een minimale rendementsgarantie. De juiste talenten in huis halen Tussen 214 en 215 groeide het personeelsbestand van Integrale van 117 naar 123 medewerkers. Deze nieuwe talenten hebben de teams van de afdelingen audit, legal, vereffening, sectorbeheer, informatica en het directiesecretariaat versterkt. Een bijkomende versterking van twee personen voor het risicobeheer is al voorzien voor 216. Bovenop een stijging van het aantal medewerkers was 215 ook een jaar van intensieve opleidingen in Solvency II en risicobeheer. Communicatie, meer dan een noodzaak Het voorbije jaar verliep bewogen en dus was communicatie primordiaal in 215. De leden en aangeslotenen moesten op de hoogte gehouden worden, er diende samengewerkt te worden met de toezichthouders, nieuws over Integrale moest meegedeeld worden aan de personeelsleden, zij moesten gemotiveerd worden en hun vragen dienden beantwoord te worden. Daarnaast moesten we onze partners mobiliseren en de pers te woord staan. Integrale heeft met alle nodige middelen rechtstreeks en transparant gecommuniceerd en dat zowel via geschreven als via multimediale kanalen en vergaderingen Beknopte balans 214-215 Actief (x 1. ) 215 214 B. Onroerend actief (staat nr. 1) 481 473 C. Beleggingen 2.921.3 2.592.183 D. Beleggingen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds* 1.786 1.785 E. Vorderingen 26.736 24.139 F. Overige activabestanddelen 19.15 248.734 G. Overlopende rekeningen 41.978 39.44 TOTAAL 3.191.296 2.915.718 Passief (x 1. ) 215 214 A. Eigen vermogen (staat nr. 5) 76.691 46.691 B. Achtergestelde schulden (staten nr. 7 en 18) 153.1 15.9 Bbis. Fonds voor toekomstige dotaties, bruto 9.652 7.166 C. Technische voorzieningen 2.842.534 2.595.83 D. Technische voorzieningen betreffende de verrichtingen verbonden aan een beleggingsfonds* 1.786 1.785 E. Voorzieningen voor overige risico s en kosten 11.644 35.163 G. Schulden 72.426 64.192 H. Overlopende rekeningen 14.463 4.991 TOTAAL 3.191.296 2.915.718 * van de groep activiteiten leven en waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de verzekeringsonderneming (Tak 23 of producten in rekeneenheden). Integrale Jaarverslag 215 19