Hernieuwbare energie

Hernieuwbare Energie Hernieuwbare energie helpt klimaatverandering tegen te gaan en voorkomt dat energiebronnen uitgeput raken. De productie van duurzame energie heeft in vergelijking met conventionele bronnen veel minder invloed op het milieu, doordat er veel minder CO 2 bij vrijkomt. De bekendste hernieuwbare energiebronnen zijn: energie van de wind, zon, aarde en biomassa. trias energetica Stap 1 Stap 2 Stap 3 Beperk de energievraag goed geïsoleerd en luchtdicht bouwen, warmteterugwinning Gebruik hernieuwbare energiebronnen bodemwarmte, zonneenergie, wind, biomassa, waterkracht Gebruik eindige energiebronnen efficiënt hoog rendement Planbureau voor de Leefomgeving _ www.pbl.nl Centraal Bureau voor de Statistiek _ www.cbs.nl

Energie van de wind Wind belangrijke bron: in 2009 was rond 5% van de electriciteit afkomstig uit ongeveer 2000 windturbines. Deze windturbines hebben een gezamenlijk vermogen van 2.200 MW en leveren gemiddeld 5,2 miljard kwh per jaar. Dat is net zoveel als het verbruik van ruim 1,5 miljoen huishoudens oftewel 20 procent van alle Nederlandse huishoudens. Wind in Nederland: Deskundigen schatten dat er over m/s 3,5 4,0 4,0 4,5 4,5 5,0 5,0 5,5 5,5 6,0 6,0 6,5 6,5 7,0 7,0 7,5 de hele wereld totaal 1200TW aan windenergie aanwezig is, waarvan meer dan genoeg kan worden gewonnen om te voldoen aan de wereldwijde energiebehoefte, geschat op 16TW gemiddelde windsnelheden Tiphoogte o 90 meter Ashoogte Gondel Rotorblad 105 meter Mast of toren 3MW Windturbine Hoeveel energie de wind bevat hangt af van hoe hard het waait. De snelheid van de wind beïnvloedt de energie in wind. Aan de kust van Noord Holland waait het gemiddeld 2 keer zo hard als in het binnenland. Dit betekent dat er 8 keer zoveel windenergie beschikbaar is aan de kust van Noord Holland dan in het binnenland. Daarom is het voordeliger om windturbines aan de kust te plaatsen. De snelheid van de wind is niet alleen afhankelijk van luchtdrukverschillen. Lokale eigenschappen hebben hier ook invloed op. Zo geldt overal dat het harder waait op grotere hoogte. Maar ook topografische eigenschappen en bebouwing hebben invloed op de windsnelheid. uitstekende energiebalans snelle installatie betrouwbaar hoog rendement van windparken wind is variabel wisselwerking tussen tekort en overschot, opslag energie verstoren het landschap zijn geluidsoverlast 20.000 vogels sterven jaarlijks in de wieken van de windturbines Agentschap NL _ www.windenergie.nl _ www.wind.nl Nederlandse Wind Energie Associatie _ www.nwea.nl Noordzee Loket _ www.noordzeeloket.nl

Energie van de zon zonneenergie levert kleine bijdrage: in 2009 was rond 1% van het totale verbruik van hernieuw bare energie afkomstig van zonneenergie. Voor zonneenergie is een driedeling gemaakt: enerzijds de omzetting van zonnestraling in elektriciteit (zonnestroom of fotovoltaïsche zonneenergie), anderzijds de omzetting van zonnestraling in warmte (zonnewarmte of thermische zonneenergie) en passieve zonneenergie. Zon in Nederland: Over de hele wereld genomen levert de zon 120.000 TW. Tegen een wereldwijde energiebehoefte van 16 TW is dit immens < 980 980 995 995 1010 1010 1025 veel. De energie kan door technische beperkingen tot heden maar voor een klein deel worden gewonnen. 1025 1040 1040 1055 1055 1070 > 1070 gemiddelde zonuren / jaar Instralingsdiagram In Nederland schijnt de zon voldoende om zonneboilers en zonnepanelen te laten werken. De opbrengst aan zonnestroom in Nederland is slechts een factor 2 lager dan in ZuidEuropa en Noordafrika. In Nederland is 30 m 2 aan zonnecelsystemen toereikend voor de elektriciteitsbehoefte van een gemiddeld huishouden (in Spanje 15m 2 ). Stroom opwekken met zonlicht gebeurt met blauwe zonnepanelen op het dak. Water opwarmen met zonnewarmte, gaat met een zonneboiler en zwarte zonnecollectoren, die eveneens op een dak liggen. Een eenvoudige manier om zonlicht te gebruiken voor verwarming is het gebruik van passieve zonneenergie. Bijvoorbeeld door het maken van een serre of extra raam op het zuiden. weinig onderhoud snelle en veilige installatie betrouwbaar overal is voldoende licht en zonnestralen relatief duur goede ligging nodig voor rendement productie met milieuvervuilende producten lange terugverdientijd financieel alleen aantrekkelijk met subsidies Holland Solar _ www.hollandsolar.nl Zonnepanelen Informatiepunt _ www.zonnepaneleninfo.nl

Energie van de aarde energie van de aarde een bron met toekomst: Energie van de aarde levert nu ongeveer 2% van alle hernieuwbare energie in 2009. Onder geothermie, aardwarmte of bodemwarmte wordt vaak in brede zin verstaan het benutten van de hernieuwbare energie van de aarde. Mogelijke technieken zijn het ontrekken van warmte door bodemwarmtewisselaar, opslag van energie in de ondergrond en het benutten van geothermie. Bodemtemperatuur in Nederland: De buitenste 6000 meter van de aardkorst bevat een hoeveelheid ligging van de meest geschikte eenheden voor winning ivm bodemgesteldheid 60 65 o C 65 70 o C 70 75 o C 75 80 o C thermische energie die omgerekend meer dan vijftigduizend keer groter is dan de energie van alle aardolie en gasvoorraden in de wereld. 80 85 o C 85 90 o C 90 95 o C 95 100 o C Temperatuurverdeling op 2000 meter diepte 12 o C 150 meter 3 o C per 100 m 1 ca. 75 o C 2000 meter Temperatuurverloop tot 2000 m 1 diepte Zonlicht verwarmt de bodem en het bodemwater. Door circulatie van het bodemwater wordt de warmte in door de bodem verspreidt. Tot een diepte van 150 m 1 is de temp ongeveer 12 C. De warmte in de bodem en in het bodemwater heten beide bodemwarmte. Ondiepe winning en opslag van warm of koud water geschiedt tot een diepte van 150 meter. De Temperatuur op 2000m 1 diepte is in Nederland gemiddeld 80 C. Deze warmte kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het verwarmen van huizen. Diepe winning van geothermaal water vereist niet alleen een hoge temperatuur. Er moeten ook aquifers met een relatief hoge doorlaatbaarheid beschikbaar zijn. Daarvoor komen bijvoorbeeld de de Triaszandstenen in ZuidHolland in aanmerking. hoog rendement weinig grondbeslag geen variaties door externe factoren hele dag en hele jaar beschikbaar hoge investeringskosten lange afschrijvingstermijnen technische risico s extra aandacht voor uitvoering niet overal beschikbaar Nederlandse Vereniging voor Ondergrondse Energieopslagsystemen _ www.nvoe.nl Stichting Platform Geothermie _ www.geothermie.nl Ministerie van VROM _ www.ruimtexmilieu.nl

Energie van biomassa Bioenergie niet altijd duurzaam: in 2009 was ruim 50% van de groene energie afkomstig uit biomassa. Wind, water en zonnekracht zijn de bekendste bronnen van hernieuwbare energie in Europa, maar ruim 70 procent van de groene energie in de EU komt uit een ander bron: biomassa. Via verbranding, vergisting en vergassing wordt energie uit biomassa gewonnen. Beoordeling duurzaamheid gangbare biomassastromen Positief Positief mits Nee, tenzij Negatief Resten uit FSC Reststromen uit de Jatrophaolie Eetbare oliën houtindustrie suikerindustrie Rietsuiker (palm, soja, koolzaad) Bermgras GFT Algen op land Tarwe Snoei en dunningshout Zoutwaterlandbouw RWZIslib Mais Afvalhout (A en B) Stro Diermeel Olifantsgras Agrarische resten Oud papier / karton Hennep Plant.olieschroot Suikerbiet Populier Resten voedings Mist Wilg middelenindustrie Riet Afvalfrituurvet Positief Positief mits Nee, tenzij Gebruik van deze biomassa is akkoord. Controle op duurzaamheid achteraf. Gebruik van deze biomassa is akkoord mits het genoemde aandachtspunt vóóraf gecontroleerd wordt. Overige aspecten kunnen achteraf op duurzaamheid gecontroleerd worden. Duurzaamheid van deze biomassa is (zeer) twijfelachtig. Geen stimuleringsbeleid voor gebruik van deze biomassa, tenzij vooraf de duurzaamheid bewezen kan worden. Negatief Deze biomassa voldoet niet aan de duurzaamheidscriteria. Geen stimuleringsbeleid voor gebruik van deze biomassa. Concreet betekent dit geen SDEsubsidie en niet meetellen in de biobrandstoffenverplichting. Stimuleringsbeleid dient zich op een andere biomassasoort of andere opties te richten. De duurzaamheid van bioenergie is lastig te meten. Het hele proces dat leidt tot energie uit biomassa moet bekeken worden. Mee te wegen zijn: de herkomst van de biomassa, de verwerkingswijze, de energiekosten en de milieubelasting die ontstaan door voorbewerking, transport en restafval. In het nieuwe certificaat NTA 8080 wordt daarnaast extra aandacht besteden aan onderwerpen zoals landgebruik, biodiversiteit en arbeidsomstandigheden bij de plantages. Het debat draait dus niet zozeer om de vraag of alle energie uit biomassa duurzaam is, maar welke vorm van energie uit biomassa duurzaam is, en onder welke voorwaarden. Elke soort biomassa heeft specifieke eigenschappen, eigen voor en nadelen, én onzekerheden. goedkoop gebruik van afvalstoffen CO 2 neutraal makkelijk in te passen in de bestaande energievoorziening en technologieën ontbossing food vs. fuel fijnstof komt vrij bij verbranding draag niet bij aan CO 2 reductie kweken van biomassa voor de energieproductie vereist een grote grondoppervlakte Stichting Natuur en Milieu _ www.snm.nl Natuur en Milieufederaties _ www.natuurenmilieunederland.nl Webportal duurzame biomassa voor energie _ www.duurzamebiomassa.org