Duurzaamheid in gebouwen hoe pak ik dat aan en wat levert het op? M.G.E. Som Amsterdam Arena, 12 oktober 2011
|
|
|
- Leo Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Duurzaamheid in gebouwen hoe pak ik dat aan en wat levert het op? M.G.E. Som Amsterdam Arena, 12 oktober 2011
2 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 2
3 INLEIDING: UW ENERGIEKOSTEN NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 3
4 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 4
5 TRIAS ENERGETICA Om de beschikbare (fossiele) energie zo optimaal mogelijk te kunnen gebruiken wordt de Trias Energetica gevolgd: 1. Beperk de energievraag: reduceer warmte- en elektriciteitsgebruik bij de eindgebruiker (de energie die niet nodig is hoeft niet opgewekt te worden en is daarmee de meest duurzame) 2. Gebruik duurzame energie: opwekking via duurzame bronnen (inzet van zon, wind, water en biomassa) 3. Efficiënte inzet fossiel, optimaliseer de inzet van fossiele brandstoffen (maximale hoeveelheid warmte en/of elektra per eenheid fossiele brandstof) NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 5
6 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Voor- en nadelen en belangrijkste aspecten Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Schets van de toekomst, hoe ziet het er mogelijk uit Enkele voorbeelden van duurzaam energiegebruik NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 6
7 BESPAREN VAN ENERGIE: KEN UW VERBRUIK De meest duurzame energie, is de energie die u NIET nodig heeft. Waarom is energiebeheer niet eenvoudig? Energie is in principe altijd beschikbaar, maar verbruik is niet zichtbaar Dagelijks /wekelijks met handopname registreren is arbeidsintensief Gevolg Inzicht in verbruik vindt pas na enige tijd plaats onnodig gebruik wordt niet snel als zodanig herkend, direct ingrijpen is niet mogelijk Oplossing Slimme meters & online monitoring Beter inzicht in verbruik, actueel en historisch Afwijkingen en onnodig energiegebruik sneller waargenomen Basis voor integraal energiemanagement NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 7
8 MONITORING ENERGIEGEBRUIK Informatie zonder monitoring : verbruik bedraagt ca kwh (uitlezing tellerstand) Monitoring van een verbruiker op 7 september 2011: Elektriciteitsgebruik (gepland vs werkelijk) Informatie met monitoring: Nullast 500 kw Vanaf 06:00 uur elektra ingeschakeld Vanaf 17:30 uur elektra afgeschakeld Maximum capaciteit kw, vanaf 10:15 uur Maximum elektragebruik 10:15 17:30 uur Elektragebruik 18:00-23:00 uur Op basis van de monitoring: Vergelijk werkelijk profiel met gepland gebruik? Is een nullast van 500 kw acceptabel? Wat draait er wel/niet Wat schakelt om 6:00 uur in? Wat blijft van 18:00-23:00 uur aan? NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 8
9 VOORBEELD ENERGIE BESPAARMOGELIJKHEDEN maatregel effect aandachtspunten gedragscampagnes Hoger energiebewustzijn continu proces ventilatie nachtkoeling, ontvochtiging gebruik natuurlijke mogelijkheden voor energiebeheer uitschakelen onnodig brandende verlichting (AWD s) installeren energiezuinige verlichting (LED, HFTL, eco-tl s) toepassen hoog rendement motoren op pompen frequentieregeling op pompsystemen minder elektragebruik in tijd - minder elektragebruik in vermogen minder energiegebruik bij gelijke pompprestaties leveren wat nodig is i.p.v. wegnemen (smoren) wat teveel geleverd wordt - EIA regeling mogelijk EIA regeling mogelijk Isolatie verlagen warmteverliezen Bij grote renovatie NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 9
10 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 10
11 DUURZAAM ENERGIEGEBRUIK Wat is duurzame energie? Duurzame energie is energie waarover de mensheid voor onbeperkte tijd kan beschikken en waarbij, door het gebruik ervan, het leefmilieu en de mogelijkheden voor toekomstige generaties niet worden benadeeld. Waarom kiezen voor duurzaam energiegebruik? Maatschappelijke verantwoordelijkheid Reductie in de bijdrage CO2 emissie Groen imago Minder/geen externe invloed op de energiekosten geopolitiek Klimaatmaatregelen Financieel voordeel Nuttige inzet reststromen, minder ontzorgingskosten Belastingvoordeel en subsidies anders NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 11
12 VORMEN VAN DUURZAME ENERGIE IN GEBOUWDE OMGEVING Toepassing (% duurzaam) Energiebron Principe WARMTE zonneboiler (100%) zon Zonnewarmte omzetten naar warm water warmtepomp (COP 4) (75-100%) restwarmte + elektra Opwaarderen laagwaardige (rest)warmte m.b.v. (duurzame) elektriciteit geothermie (100%) aardwarmte Benutting warmte uit de diepe aardkern bio-energie (100%) natuurlijke (rest)stromen omzetting kort-cyclische koolstof naar warmte/elektra warmte- koudeopslag (50-100%) divers bufferen en uitwisselen warmte en koude NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 12
13 VORMEN VAN DUURZAME ENERGIE IN GEBOUWDE OMGEVING Toepassing (% duurzaam) Energiebron Principe ELEKTRICITEIT Photo-voltaïsch (PV) (100%) zon zonlicht omzetten naar elektriciteit Windmolen (100%) wind luchtstroming omzetten in elektriciteit LT turbinecyclus (0-100%) restwarmte, zonnewarmte elektriciteit via organische Rankine PV is de meest passende directe toepassing voor duurzame elektriciteit in gebouwde omgeving NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 13
14 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 14
15 ASPECTEN VAN DUURZAME TOEPASSINGEN toepassing Aandachtsgebieden Terugverdientijd zonneboiler warmtepomp geothermie bio-energie warmte koude opslag dakconstructie en ligging instraling zon (warmte) back up ketel aansluitcapaciteit E toepassing warmte /koude bron voor restwarmte vergunningtraject schaalgrootte initieel hoge kosten (proefboringen) emissies bij verbranding invoeden biogas op gasnet aanvoer brandstof een juiste balans warmte- en koudevraag jaar 7-10 jaar jaar 3-5 jaar 5-7 jaar Terugverdientijden zijn sterk afhankelijk van de referentie situatie, brandstof- en elektriciteitsprijzen en ontwikkelingen daarvan: Wat staat er nu en wat zijn de MEER kosten van een investering in duurzame toepassing NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 15
16 VORMEN VAN DUURZAME ENERGIE IN GEBOUWDE OMGEVING (ELEKTRICITEIT) Toepassing (% duurzaam) Aandachtsgebieden terugverdientijd Photo-voltaïsch (PV) (100%) ligging en dakhelling jaar Windmolen (100%) LT turbinecyclus (0-100%) locatie geluid slagschaduw fauna restwarmte, zonnewarmte technisch beheer jaar 5-10 jaar PV is de meest passende vorm voor duurzame elektriciteit in gebouwde omgeving NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 16
17 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies/visie met volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 17
18 CASE PHOTO-VOLTAÏSCHE OPWEKKING (PV) Voordelen 100% duurzame opwek BUSINESS CASE VAN ZONNEPANELEN Goed voorspelbaar Toepasbaar op niet in gebruik zijnde oppervlakten zoals daken (geen grondkosten) Geen bewegende delen (lage onderhoudskosten) Nadelen Geen productie als er geen (zon)licht beschikbaar is Beperkt zichtbaar (imago) Financiële Business case ( kwh/jaar) Initiële investering ~ 1.3 miljoen.. Benodigd oppervlakte ~ m2 (1/2 voetbalveld) Terugverdientijd zonder subsidie ~ 13 jaar Terugverdientijd met subsidie ~ 10 jaar (afhankelijk van de regelingen) Technische ontwikkeling zorgt dat het snel efficiënter en goedkoper wordt. Prijs PV gaat richting 2 / Wp. NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 18
19 CASE WINDMOLEN Voordelen BUSINESS CASE 100% VAN duurzame WIND opwek zichtbaar (imago) Nadelen Altijd backup nodig voor situaties dat het te weinig of te hard waait, Moeilijk onvoorspelbaar Financiële Business case ( kwh) Initiële investering Aantal molens Onderhoud Terugverdientijd z. subsidie Terugverdientijd met EIA/subsidie In gebouwde omgeving minder wind, aan de kust is beste locatie* Verjaagt vogels -> kans op toename insecten 10 stuks (250 kw) ~ / jaar ~ 12 jaar ~ 10 jaar Windenergie daar plaatsen waar het voldoende waait en invoeden op het net: Transportverlies naar afnemer afwegen tegen rendementsverlies in land NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 19
20 CASE WARMTEPOMPEN Voordelen BUSINESS CASE toepassing VAN WARMTEPOMPEN restwarmte (deels) duurzaam Nadelen Inzet elektra i.p.v. aardgas Extra elektrische netcapaciteit nodig groter warmtewisselend oppervlak nodig ivm relatief lage temperatuur Financiële Business case (5.500 GJ/jr; ~ Nm3 gas) Initiële investering ~ Bodemgerelateerde WP Onderhoud ~ /jr Terugverdientijd z. subsidie ~ 10 jaar Terugverdientijd met EIA/subsidie ~ 8 jaar Terugverdientijd < 5 jaar* 2020?? * Beleid: Warmtepompen moeten in % van de totale doelstelling voor duurzame energie realiseren NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 20
21 CASE GEOTHERMIE Voordelen BUSINESS CASE 100% VAN duurzame WARMTE warmte KOUDE altijd beschikbaar Geen ruimtebeslag (bodem) Lange levensduur (> 30 jaar) Nadelen Toepassing niet overal mogelijk Hoge initiële kosten voor proefboringen Groter afnamegebied (collectief) gewenst 70-80% vd kosten zijn kapitaalslasten Financiële Business case (5500 GJ) Initiële investering ~ Terugverdientijd z. subsidie ~ 15 jaar Terugverdientijd met EIA/subsidie ~ 12 jaar Doelstellingen overheid aandeel Geothermie : % : % NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 21
22 Inleiding Trias Energetica Besparen van energie, monitoring gedrag techniek Duurzame toepassingen Belangrijkste aspecten en terugverdientijden Business cases Ebatech s advies volgorde van te nemen maatregelen Hoe ziet de toekomst eruit NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 22
23 BEOORDELING DUURZAME MAATREGELEN Toepassing in gebouwde omgeving Duurzaamheid Imago Terugverdientijd Zonnepanelen /+ + Windturbines - + -/+ -/+ + Warmtepompen + -/+ + + Geothermie -/ /+ NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 23
24 ROUTEMAP NAAR 100% DUURZAAM 1. Continue monitoring eigen verbruik (bewustwording energiegebruik) 2. Doorvoeren energiebesparende maatregelen met een TVT < 5 jaar 3. Toepassen PV voor eigen gebruik en/of invoeden op het net 4. Toepassen WP uit restwarmte op locatie (benutten gelijktijdigheid vraag/aanbod) 5. Toepassen WP icm WKO (benutten van ongelijktijdige vraag en aanbod) 6. Toepassen Geothermie Windenergie aan de kust en op zee NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 24
25 SMART GRID NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 25
26 PRAKTIJKVOORBEELD UIT ZWEDEN, 80 % CO2 REDUCTIE 1 TONNE LIFE Van 7,3 naar 1,5 ton CO2 per persoon per jaar, zonder verlies van comfort Recycling van surplus energie Lage CO2 energie Energie van de zon Smart metering Advies op energiegebruik Electriciteit in de auto NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 26
27 Contactgegevens Ebatech Susanne Klawer Tel.: adres: Martin Som Tel.: adres: NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 27
28 WAAROM DUURZAAM? We will make electric light so cheap PRIJZEN NIEUWE that TECHNOLOGIE only the rich will burn SNEL candles BETAALBAAR NIVE Masterclass 12 oktober 2011 pagina 28
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening Wethouder Johan Aalberts 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper,
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 20.45 uur Ervaringen
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 10.00 uur Opening 10.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 10.10 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 10.45 uur Ervaringen
Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen
Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI
Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager
Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager Als facilitair manager bent u verantwoordelijk voor de huisvesting. Daarmee ook voor het energiegebruik van de huisvesting. In deze
Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025
Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Willemien Veele Cor Kamminga 08-04-16 www.rijksmonumenten.nl Achtergrond en aanleiding Ambitie om in 2020 16% van de energie duurzaam op te wekken in Fryslân
EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Duurzame woningverbetering
Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Introductie. Ernst van Tongeren. Directeur Besseling Installatietechniek
Introductie Ernst van Tongeren Directeur Besseling Installatietechniek Programma 1. Presentatie duurzame technieken (E. vantongeren) 2. Bouwkundige randvoorwaarden (H. Nieman) 3. Presentatie praktijkvoorbeeld
Stichting Stimular. Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen. De werkplaats voor duurzaam ondernemen
Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen Hoorn, 12 december Marc Herberigs m.herberigs@stimular.nl 010 238 28 26 Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam
Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem
Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of
De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?
De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit
Wat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Warmtepompen. Een introductie
Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van
Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk
Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000
Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012
Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen Welkom Jan de Wit, 20 juni 2012 Vragen? Trends: 1. Energiebesparing door monitoring & procesbeheersing 2. Energiebesparing
Van Gasbel Naar Waterbel
Van Gasbel Naar Waterbel 11 oktober 2018, Jan-Maarten Elias Huidige klantvragen Unica voor verduurzaming Op gebouwniveau Corporatie -> Hoe kan ik de CO2 reduceren? En de woonlasten laag houden? Sportclub
DE RYCK Klima. 1 kw primaire energie 2,25 kw warmte. ŋ verlies op motor 10% netto vermogen op WP 34% geeft warmte afvoer verwarmingscircuit
DE RYCK Klima LUWAGAM : pomp lucht-water aangedreven met gasmotor PAUL DE RYCK Werking op laag niveau (buitenlucht min. 0 C) omzetten naar warmte op hoog niveau (buiswater max. 50 C) Serreverwarming buis
Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper
en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:
nearly Zero Energy Buildings
nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn
Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Praktijknetwerk Stal vol Energie 23 maart 2012. Jan Onne Bosman
Praktijknetwerk Stal vol Energie 23 maart 2012 Jan Onne Bosman Programma Warmte uit de composteringsstal Elektriciteit van het dak Composteringsstal en warmte aanbod Temperatuur in composteringsstal 50
Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014
TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid Programmalijnen en speerpunten 2014 Programmalijnen en aandachtspunten 1. Energiemanagement voor fleibiliteit van energiesysteem 2. Informatie en control
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie 1 Alliander is van jou Wij staan voor een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen
Regionale duurzaamheidsprojecten.
Regionale duurzaamheidsprojecten. Piotrek Swiatkowski Docent Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, Academie voor Financieel Management, Den Bosch, Avans Hogeschool Lid kenniskring Finance & Sustainability
De Warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur
De Warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur Wat kost / is potentiele energie? Elektra = kwh Aardgas = m³ Wat kost / is potentiële energie? Elektra Aardgas Propaan LPG Stadsverwarming
Warm tapwater in de toekomst
Warm tapwater in woningen Inzicht in de warmtapwatervraag in het licht van de verduurzaming van de energievoorziening 06/11/12 Renee Heller Warm tapwater in de toekomst Warm tapwater wordt steeds groter
Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen
Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?
De snelste route naar aardgasvrije wijken
De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Alterna(even voor aardgas
Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl
HISTORIE Van steenkool naar mijnwater
HISTORIE Van steenkool naar mijnwater Jaar Tot 1974 Actie Steenkoolwinning 1974 2003 Mijngangen vulden zich met grondwater, natuurlijke opwarming door aarde 2003 Diep gelegen water = warm (28 graden),
Van het aardgas af hoe moet dat nu?
Van het aardgas af hoe moet dat nu? Informatie avond voor inwoners van Loenen Loenen Energie Neutraal Loenen, 18 April 2018 Programma 19.30 u Welkom Wethouder Sandmann (videoboodschap) 19.35 u Opening
Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter
Energie besparing en woning verbetering voor VvE s sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Onderzoek doen en experimenteren met als doel: Mensen prettig laten wonen, leven en werken Experiment:
PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG
Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,
Wordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron voor datacenters? Strukton Worksphere Raymond van den Tempel
Wordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron voor datacenters? Strukton Worksphere Raymond van den Tempel Deze lezing wordt u aangeboden door Introductie Strukton STRUKTON GROEP Strukton Rail Strukton
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015 Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Elke bijdrage is er één Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Een unieke samenwerking van Amersfoortse bedrijven die:» Elkaar
SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015
SOLIDpower Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 Decentraal stroom opwekken Huidige Situatie: Centrale opwekking Toekomstige situatie: Decentrale flexibele opwekking 2 3 Huidige
Champignon kwekerij t Voske. Klimaatneutraal door Duurzame energie
Champignon kwekerij t Voske Klimaatneutraal door Duurzame energie Jan Gielen Manager / Specialist Klimaat & Energie DLV Plant MUSHROOMS E-mail: j.gielen@dlvplant.nl 1 Onderwerpen Schone en Zuinige Paddenstoelensektor:
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 21.00 uur Ervaringen
Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen
Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen Voorbeeldproject voor een gecombineerde inzet van duurzame energiebronnen voor de productie van warmte en elektriciteit Fleringen 26 sept. 2013 Eddy Bramer Bertus
http://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018
Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige
Restwarmte: liever minder dan meer
Restwarmte: liever minder dan meer Ron Ongenae Bram van As De Kleijn Energy Consultants & Engineers Samen naar een economisch duurzame toekomst! Advisering Engineering Van Heemstraweg 123 e Druten Projectbegeleiding
Hoorn 80 E+ Waarom BE+?
Hoorn 80 E+ Waarom BE+? De aarde warmt op, de zeespiegel stijgt en fossiele brandstoffen raken uitgeput Bedrijventerreinen zichtbaar maar onbemind Groot potentieel in Nederland Technisch logisch Financiering
Kees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
LT-warmtenet. Ruimteverwarming. Warmtapwater
Een lagetemperatuurwarmtenet () levert warmte voor en warmtapwater. Eén of meerdere collectieve bronnen verwarmen water dat via een buizensysteem naar de woning wordt vervoerd. In de woning is een afgifteset
Net voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Tuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL
Tuinbouw fossielvrij Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor Wageningen University & Research, NL Inhoud Achtergrond Teelten Verschillende fossiel vrije opties Veronderstellingen Voorlopige resultaten
Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos
Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen Een visie van Martijn Bos Martijn Bos Geb. 1950 Vanaf 1984 werkzaam in de HVAC branche Ecoon opgericht in 2010 In 2015 verhuisd naar Hengelo
Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013
1 Beknopte samenvatting van de Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2013, Deel I: hernieuwbare energie, Vito, februari 2015 1 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2013 bedraagt 5,8 % Figuur 1 zon-elektriciteit
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Welkom Energie besparen en opwekken met PV panelen ECOPARK DE LIMES, ALPHEN AAN DEN RIJN, 16 JULI 2015
Welkom Energie besparen en opwekken met PV panelen ECOPARK DE LIMES, ALPHEN AAN DEN RIJN, 16 JULI 2015 Een beter klimaat begint bij jezelf! Erik de Ruijter, Coöperatie EnergiekAlphen SAMEN, LOKAAL EN DUURZAAM
Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen
Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen Voorbeeldproject voor een gecombineerde inzet van duurzame energiebronnen voor de productie van warmte en elektriciteit Presentatie 18 dec. VV. Berkum Eddy Bramer
Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM
BIES BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM Naar een duurzaam en geïntegreerd energiesysteem voor een wijk in transitie Een onderzoek uitgevoerd door: Met ondersteuning van: Foto: AEROPHOTO-SCHIPHOL 1
Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal
Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal Even voorstellen: Mara Wustmans 2015 t/m heden: Adviseur gebouwinstallaties bij Royal HaskoningDHV 2013-2014: Technisch trainee bij
WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?
WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? Electriciteit Warmte Vervoeren Producten TOTAAL % EINDVBR Industrie 166 410 557 1133 46% 576 Huizen 80 339 419 17% 419 Gebouwen (diensten) 120 127 247 10% 247 Mobiliteit / transport
Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready
Duurzaamheidsagenda 2015-2018 Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Welkom Programma Inleiding gemeente Capelle aan den IJssel Toelichting programma naar een duurzame VvE Vragen
Groene energie op bedrijfsniveau
Groene energie op bedrijfsniveau 13-01-2009 Jan Pieters TREVI nv Dulle-Grietlaan 17/1 B-9050 Gentbrugge Tel. +32 9 220 05 77 Fax +32 9 222 88 89 www.trevi-env.com 1 INHOUD 1. Inleiding 2. Groene stroom
EEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Wat is een Hybride systeem Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Voorbeeld berekening
Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Energiebesparende Warmtapwater concepten in collectieve installaties 2.0. Erwin Janssen Hoofd Productmanagement Nathan Group
Energiebesparende Warmtapwater concepten in collectieve installaties 2.0 Erwin Janssen Hoofd Productmanagement Nathan Group Even een terugblik naar VSK 2016 Vergelijk gemaakt tussen: 1) Tapwater circulatieleiding
Helmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Ervaringen met zonnepanelen
Ervaringen met zonnepanelen 17 MEI 2017 Even mezelf introduceren Evert Raaijen Getrouwd, 3 kinderen (2 getrouwd, 1 uit huis studerend) 3 keer opa Werk: Elektrotechnische achtergrond (UT) Business development
Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht
Integrale energiestrategie UU Fréderique Houben, Universiteit Utrecht Integraal en Samen! 2 3-10-2017 Integrale energiestrategie UU Universiteit Utrecht Opgericht in 1636 30.000 studenten en 7.500 medewerkers
Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal
Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties
Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis
Werkblad 1, mbo Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit al jaren vrij stevig. En de wereldwijde behoefte aan energie groeit mee: we kúnnen simpelweg niet meer zonder
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave
Rijswijk -Informatiecentrum 9 december 2013 bert nagtegaal
Rijswijk -Informatiecentrum 9 december 2013 bert nagtegaal Geworteld wonen 9 DECEMBER e.v. Wat verstaan de potentiele bewoners onder duurzaamheid vinden de bewoners belangrijk als het gaat om duurzaamheid
Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Het Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s
Het Varken als kachel I r. M a u r i c e O r t m a n s Hoeveel warmte produceren varkens? Vo e lbare w a rmteproductie: B ig 23 kg: 4 2 Wa t t Vleesva rken 11 0 k g: 1 2 7 Wa t t K raamzeug: 3 7 5 Wa t
Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2
All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2 2050 alles duurzaam Ing. Marco J. Bijkerk Manager innovative technologies New Business Development Remeha 24-1-2017 remeha.nl ALL GAS Nul op de meter PV Groen Gas
nergiebesparing in de ICT
nergiebesparing in de ICT Een koud kunstje? 10 April Green IT Energy Solutions Niels Sijpheer 3671 Meter (Q=m.g.h) 100 kg massa en 1 kwh arbeid: Hoe hoog kom ik? A Minder dan100 meter B Tussen 100 en 1000
Energiebesparing Gemeente Huizen
Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke
Folkert Linnemans NPZ Managersmeeting 2009
Het gebruik van nieuwe energie Duurzame energie & Zwembaden Folkert Linnemans NPZ Managersmeeting 2009 Energie vraagt anders denken! Zwembad DOEL h t i d d i b ik DOEL: het verminderen en verduurzamen
Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal
Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal Raadsbijeenkomst Edward Pfeiffer, Claudia Algra 7 april 2016 Gemeente Berg en Dal Programma Tijd Onderwerp Verantwoordelijke 21:30 21:35 Opening Wethouder
DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015
DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM 1 12.10.2015 Agenda Welkom door de Schepen Lode Dekimpe Inleiding SEAP door Kim Rienckens (provincie Oost-Vlaanderen) Nulmeting en uitdagingen
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2 Industrie Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 1% besparing op gas en elektra per jaar. Totaal is dat 8 % besparing in 2020. Opbrengst: 100 kiloton.
INNAX Gebouw & Omgeving
INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs
Het dak als energiebron
Optimaal gebruik van je dak Rotterdam heeft 14,5 vierkante kilometers aan platte daken. Die ruimte biedt volop kansen om benut te worden voor het opwekken van energie, voor regenwaterbuffering, voor het
Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:
Project: Brede School Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Startnotitie Duurzaamheid en Installatieconcept 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante
Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht
Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stan de Ranitz Jaarbijeenkomst Warmtenetwerk 12 mei 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte Utrecht 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) in Utrecht 3. Verdere verduurzaming
Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.
Informatie avond: Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat. Door: Buurteam Bunders-West Programma Opening Wat is onze opgave bij aardgasloos wonen? De toepassing en werking van de technische
BENG en NTA. Stand van zaken
BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het
Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs
Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving
In het hol van de leeuw?
In het hol van de leeuw? Ing. Ruud Brunst Manager Applications 5-10-2016 remeha.nl We horen vaak Gas raakt op of fosiele brandstoffen worden schaars maar is dat wel zo? remeha.nl Gas zal nog lang beschikbaar