RUGGESTEUNTJE JAARGANG 1, nr 3 Nieuwsbrief voor mantelzorgers en vrijwilligers september 2013 Van de redactie Zo langzamerhand begint het nieuwe Ruggesteuntje betere vormen aan te nemen, maar we werken er nog steeds aan om het geheel te perfectioneren. Het thema voor deze herfstuitgave is: ons hoofd. Wat kan er allemaal goed of fout gaan in ons hoofd en wat doen we met de gevolgen? Waar we vooral naar moeten kijken zijn de mogelijkheden en niet de onmogelijkheden. Positief denken speelt ook hier een sleutelrol. We hebben een aantal artikelen gevonden, waarvan wij denken dat het interessant is voor zowel mantelzorgers als vrijwilligers. De volgende uitgave van het Ruggesteuntje zal vóór de Kerst uitgebracht worden, met als thema: Feestdagen; plezier of ellende? Wederom wordt iedereen uitgenodigd om artikelen of eigen ervaringen aan te leveren. De vrijwilligers kunnen wellicht berichten over hun cliënt, hoe deze de feestdagen zal doorkomen en wat dat voor hem of haar betekent. Mantelzorgers kunnen vertellen over hun eventuele knelpunten, juist tijdens deze dagen en hoe men hiermee omgaat. Wat doet het met jezelf en de zorgvrager? Tevens blijven we op zoek naar mensen die met een interview in dit Ruggesteuntje willen staan en eventueel daarna tevens in de plaatselijke krantjes, om anderen te laten zien wat vrijwilligerswerk en mantelzorg betekent. Voor nu wensen we iedereen veel leesplezier toe en hopelijk een rustig najaar! Afscheid Millie Simons Per 1 augustus j.l. is onze administratieve medewerkster gestopt met haar werkzaamheden bij het Steunpunt voor Mantelzorgers, vanwege het aanvaarden van een andere baan elders in Limburg, na een dienstverband van meer dan 10 jaar. Wij zullen haar enorm gaan missen en wensen haar heel veel plezier en succes toe in haar nieuwe functie! Hallo! Mag ik me even voorstellen. Sinds 22 juli jl. werk ik als secretaresse bij Steunpunt voor Mantelzorgers en Ruggesteun. Ik ondersteun de medewerkers met administratieve handelingen zoals inschrijvingen, inloopdagen en het verwerken van de post. In het verleden heb ik 21 jaar in de zorg gewerkt. Ik ben gehuwd, heb 2 kinderen en 2 kleinkinderen (derde op komst). Vanaf de eerste dag voel ik me hier op mijn plek. Ik heb lieve en leuke collega s die me ondersteunen met alle taken, die nu nog nieuw voor me zijn en ik weet zeker dat dit, mede dankzij hen, gaat lukken. Verder hoop ik hier nog lang te mogen werken. We zullen elkaar in de toekomst zeker nog tegenkomen!!! Tiny van Bijsterveld Colofon Ruggesteun Steunpunt voor Mantelzorgers Sint Pieterstraat 143 6463 CS Kerkrade T: 045-567 99 61 www.mantelzorgparkstad.nl Ruggesteun info@ruggesteun.nl Steunpunt voor mantelzorgers info@mantelzorgparkstad.nl 1
Inloopbijeenkomsten In Parkstad worden er op 9 locaties inloopbijeenkomsten georganiseerd. Aan deze bijeenkomsten is maandelijks een thema gekoppeld. U kunt er anderen ontmoeten, uw verhaal vertellen of juist de zorgen van u afzetten onder het genot van een Thema s komende maanden kopje koffie. Nadat het thema besproken is, kunt u individuele algemene vragen met betrekking tot mantelzorg stellen. De bijeenkomsten zijn toegankelijk voor mantelzorgers en zorgvrijwilligers. Zowel deelname als koffie en thee zijn gratis. Aanmelden is niet nodig. Locatie en dag van de Inloopbijeenkomsten Sep Okt Nov Dec September: Eenvoudige E.H.B.O. Er wordt praktische informatie gegeven over E.H.B.O bij huis, tuin en keukenongelukken. In Onderbanken is het thema: Voor elkaar. Oktober: Fysieke belasting met o.a. tiltechnieken Als mantelzorger en zorgvrijwilliger kunt u lichamelijk belast zijn tijdens het verzorgen. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u tips om op verantwoorde manier te tillen en te verzorgen. November: Dag van de Mantelzorg De Dag van de Mantelzorg is een jaarlijks terugkerend evenement om mantelzorgers erkenning te geven voor hun waardevolle werk. De informele zorg staat onder druk door bezuinigingen in de zorg. Mantelzorgers lijken steeds meer het antwoord te zijn. Uiteraard gaan we dit jaar ook weer een activiteit organiseren. Dit is op woensdag 6 november. Deze dag kunt u alvast reserveren. U wordt te zijner tijd uitgenodigd. December: Eindejaarsviering Tijdens deze dag willen we op een sfeervolle manier terugblikken op het jaar 2013. Te zijner tijd zult u ook hiervoor uitgenodigd worden. * Dag van de Mantelzorg **Eindejaarsviering Kerkrade 1 e woensdag 13.30-15.30 uur Activiteitencentrum Kerkrade SGL, Caspar Sprokelstraat Klimmen 1 e vrijdag 10.00-13.00 uur Woonzorgcomplex: de Linde Houtstraat 23 Onderbanken 1 e donderdag 10-12 uur Welzijnswerk Onderbanken, A ge Water 20a Schinveld 5 september is hier het thema: Voor elkaar Simpelveld 2 e woensdag 10-12 uur De Rode Beuk, Kloosterstraat 57 Landgraaf 1 e maandag 10-12 uur Zorgcentrum Doktor Calshof, Achter de Winkel 65-67 Nuth 3 e woensdag 10-12 uur Cultureel Trefcentrum Wilhelminastraat 3 Voerendaal 3 e donderdag 10-12 uur Cicero, Tenelenweg 39 Brunssum Laatste maandag 14-16 uur Brikke Oave, Lindeplein 5a Heerlen Laatste dinsdag 10-12 uur Toon Hermans Huis, Wilhelminaplein 2 Wijzigingen voorbehouden. 4 2 6* ** 6 4 6* ** 5 3 6* ** 11 9 6* ** 2 7 6* ** 18 16 6* ** 19 17 6* ** 30 28 6* ** 24 29 6* ** 2
Activiteiten oktober t/m december Rondleiding bij Firma Ligtvoet BV. Firma Ligtvoet heeft een groot assortiment zorg- en revalidatiehulpmiddelen. Ook voor onderhoud en cliëntgerichte aanpassingen in auto s, woningen en kantoren dragen zij hun steentje bij. Om een indruk te krijgen van de variëteit aan hulpmiddelen en aanpassingen bij Ligtvoet BV, is er nu de mogelijkheid om een rondleiding in hun bedrijf mee te maken. Datum: maandag 7 okt., dinsdag 8 okt., donderdag 10 okt., of vrijdag 11 okt. van 14.00u. - 16.00u. Locatie: Cronjéstraat 11, 6413NT Heerlen Deelnemers: Vrijwilligers Ruggesteun en THC de Brug en alle mantelzorgers. S.v.p. aanmelden vóór 26 september. Workshop Zorg en Troost workshop, waarin zij met u de troost van de schoonheid in het zorgen zal ontdekken. Deze workshop wordt in samenwerking met de bibliotheek in Kerkrade e.o. aangeboden. Datum: Donderdag 7 november van 14.00u. - 17.00u., inloop vanaf 13.30u. Locatie: Bibliotheek Kerkrade-centrum, Einderstraat 21 Deelnemers: Vrijwilligers Ruggesteun en alle mantelzorgers. Mantelzorgers wordt een bijdrage van 2,50 gevraagd. S.v.p. aanmelden vóór 1 november. I.v.m. beperkt aantal plaatsen is tijdig reserveren aan te bevelen. Lezing reuma en artrose In onze werkzaamheden als vrijwilliger maar natuurlijk ook privé hebben we vaak te maken met mensen die op een of andere manier beperkingen hebben m.b.t. bewegen, bijv. door reuma of artrose. Hoe hiermee om te gaan? Welke mogelijkheden zijn er? Als fysiotherapeute bij Orbis heeft Riny Gepkes hier dagelijks mee te maken en zal zij ons hier meer over gaan vertellen. Datum: donderdag14novembervan14.00u.15.30u., inloop vanaf 13.30u. Locatie: THC de Brug, Lienaertsstraat 153 te Geleen Conferentiekamer B (einde van de gang, waar kantoor THC De Brug is) Deelnemers: Vrijwilligers Ruggesteun en THC de Brug. S.v.p. aanmelden vóór 29 oktober. José Franssen, al jaren werkzaam met ouderen en hun levensverhalen, zorgde 12 jaar voor haar dementerende moeder. Zij ervoer hoe belangrijk het is om zelf in evenwicht te blijven en vroeg zich af: Hoe maak ik er iets van en wat heb ik eraan? Wat zij heeft geleerd, geeft ze u graag door in deze Aanmeldingsstrookje voor activiteiten vrijwilligers/mantelzorgers Onderstaande vrijwilliger/mantelzorger Naam / adres / tel.nr:... Meldt zich aan voor: O Rondleiding Firma Ligtvoet 7, 8, 10 of 11 oktober (svp datum omcirkelen) O Lezing Zorg en Troost donderdag 7 november O Lezing reuma en artrose donderdag 14 november Opsturen naar : Zie achterkant 3
Wist u dat Wij 6 nieuwe vrijwilligers van harte welkom mogen heten, namelijk: Biby Merkelbach, groep Kerkrade-centrum Yvonne de Leeuw, groep Landgraaf MZO Tiny Mols, groep Landgraaf MZO Jacqueline Roozeboom, groep Heerlen Svetlana Vukic, groep Heerlen Anja van Os, groep Heerlen Wij helaas afscheid moeten nemen van 3 vrijwilligers, namelijk: Angelique Kockelkorn, groep Kerkrade-centrum Angelica Preil, groep Kerkrade-centrum Doris Hartmans, groep Simpelveld/Bocholtz Hartelijk dank voor jullie inzet!... er een Campagneweek DementieEnDan komt van 20-29 september. Tijdens deze week ligt overal in het land de focus op de mogelijkheden die er zijn om dementie draaglijker te maken. Het initiatief is in handen van documentaire maken Ireen van Ditshuyzen en wordt georganiseerd rond Wereld Alzheimer dag op 21 september. Het documentaire tweeluik DementieEnDan wordt 23 en 24 september uitgezonden door de AVRO, 21.00 uur, Ned. 2. Meer informatie over deze documentaire en activiteiten in het land is terug te vinden op www.dementieendan.nl de Parkstad Zorgbeurs plaats vindt op zaterdag 12 oktober van 11.00-16.00 uur in Parkstad Limburg stadion in Kerkrade. Het is dé gezondheidsbeurs van Limburg! Een gezond dagje uit voor iedereen die actief bezig is met zorg, gezondheid en een gezonde leefstijl. Steunpunt voor Mantelzorgers en Ruggesteun is hier ook bij aanwezig. Entree gratis. Meer info: www.parkstadzorgbeurs.nl Zorgen moet je doen, niet maken Af en toe moet je zo wijs zijn om je verstand te verliezen Het ingevulde aanmeldingsstrookje voor de activiteiten juli t/m september (zie achterkant) in een gesloten envelop zonder postzegel, opsturen naar: RUGGESTEUN / STEUNPUNT VOOR MANTELZORGERS ANTWOORDNUMMER 4034 6400 VC HEERLEN Bellen of mailen kan natuurlijk ook: tel 045-5679961 e-mail: info@ruggesteun.nl 4
Een goed gesprek Ik had laatst een gesprek met iemand die het leven niet meer zag zitten. Mijn eerste gedachte was ik ga proberen haar wat op te beuren. Bijvoorbeeld door haar gedachten te leiden naar leuke en positieve dingen die het leven de moeite waard maken. En dacht ik, al was ik me dat toen nog niet echt bewust, dan zal ze zich na dit gesprek vast een stuk beter voelen (en kan ik ook met een goed gevoel het gesprek afronden). Ik merkte dat al mijn pogingen om haar op te beuren niet werkten. Nee, er was helemaal niets positiefs waar ze zich op dit moment mee wilde associëren. De moed zakte me eerlijk gezegd in de schoenen Totdat ik besloot haar dit eerlijk te zeggen en haar te vragen hoe zij het ervaart dat ik haar probeer op te beuren. Zeg ik merk dat ik probeer je op te beuren, maar is dit wel wat jij nu nodig hebt? En vanaf toen hadden we een écht gesprek. Een gesprek over hoe moeilijk het is als iedereen in je omgeving zo graag wil dat het beter met je gaat, zó graag dat je op een bepaald moment niet meer met de mensen in haar omgeving kunt praten over hoe je je écht voelt, want zij hebben toch al zo hun best gedaan om je te helpen, het moet nu toch eindelijk wel eens goed met je gaan! En zo raak je verder in een isolement en lijken de problemen nóg groter te worden omdat je je echte gevoelens met niemand meer kunt delen. En dit was nu juist wat zij wilde in het gesprek, iemand die echt naar je luistert, zonder oordeel, zonder een poging je op te beuren, of te zoeken naar een oplossing, gewoon iemand om heel even op te leunen in de zware strijd die je dagelijks voert. Ik had aan het begin van het gesprek niet kunnen bedenken dat dit is waar ik haar mee zou kunnen helpen. Maar ik ben blij dat ik gewoon heb gevraagd of de manier waarop ik dacht haar te kunnen helpen wel is wat zij nodig had. Zo kwamen we bij de kern en bij een gesprek waar zij iets aan had. Geschreven door: Hanna, vrijwilligster bij Het Luisterend Oor Ingezonden door Arja Verkerk, vrijwilligster groep Heerlen Ontspannen is zowel lichamelijk als geestelijk Ontspannen zijn helpt mensen een prettiger leven leiden. Maar goed ontspannen zijn is ook nodig om angsten te voorkomen. Want wie voortdurend gespannen is, krijgt daar last van. Ontspannen zijn betekent ook dat het hoofd ontspannen is. Wie denkt dat lichamelijke ontspanning tegelijkertijd kan bestaan met psychische spanning heeft het mis. Spanning: je lichaam geeft het aan Spanning is wat het woord al zegt. Spieren staan gespannen. Dat kan in het hele lichaam zijn, maar ook in delen daarvan. Het kan lijden tot spierkrampen, maar ook tot hoofdpijn of verkrampingen. Maar spanning die langduriger wordt ervaren kan op termijn tot veel meer narigheid leiden. Overspannen worden, angstaanvallen, hyperventilatie of een burn out kunnen dan voorkomen. Ook uitgebreide lichamelijke klachten kunnen het gevolg zijn van langdurige geestelijke spanningen. Het is dus belangrijk om te kunnen ontspannen. Hoe merk je dat niet ontspannen bent. Vaak merk je wel dat je niet ontspannen bent. Je bent gehaast, geïrriteerd, kunt nergens tegen of je voelt je lichamelijk niet goed. Let eens op je lichaam als het om spanning gaat, want spierspanning zorgt voor angsten en maakt iemand daardoor nog meer gespannen. Let eens op hoe vaak je op een dag je spieren spant: hoe je je handen om een leuning klemt, je kaken spant, je nekspieren helemaal vastzitten als touw of je met opgetrokken schouders zit. Als je te veel stapelt, word je stapelgek 5
Wel lichamelijk ontspannen, maar niet geestelijk? Je ontspannen is een combinatie van factoren. Je kunt niet alleen lichamelijk ontspannen zijn als je je hoofd niet leeg kunt maken. Een hoofd vol zorgen of ellende hebben nu eenmaal tot gevolg dat ook je lichaam verkrampt. Wie dus echt wel ontspannen zal moeten zorgen voor zowel een ontspannen geest als een ontspannen lijf. Wie zijn geest leeg heeft, heeft overigens ook vaak een ontspannen lichaam, maar omgekeerd is dat niet het geval. Hoe kun je je ontspannen? *Sporten ontspant. Ga lekker een half uurtje zwemmen bijvoorbeeld. En sluit dan af door nog een paar minuten te dobberen. Ga op je rug liggen met je hoofd zo dat je oren onder water blijven. Doe je armen wijd. Doe je ogen dicht. Laat je zo even heerlijk drijven en ervaar hoe alle stress uit je lijf verdwijnt als dit al niet is verdwenen door de lichamelijke inspanning en het warme water. *Hardlopen of fietsen. Concentreer je daarbij op je lijf en je omgeving. Registreer wat je lichaam doet, hoe je voeten zich verhouden, wat je voelt bij iedere stap die je maakt. *Mediteren. Door te mediteren kom je in een andere staat. Gedachten mogen komen en gaan, maar ze moeten niet blijven hangen. *Dansen. Dansen is uitstekend om je lekker uit te leven en je hele lijf los te gooien. Weten hoe je ontspant door je spieren te beheersen Ontspannen worden door je spieren onder controle te hebben is een goede manier om te ontspannen. Kijk eerst eens een tijdje naar jezelf en merk welke spieren je spant bij spanning. Probeer dat dan te doorbreken. Doe dit als volgt: 1. Span die spieren aan die normaal gesproken spannen als je stress hebt. 2. Houd die spieren zo drie seconden vast. 3. Ontspan ze dan en blaas je adem met fors kracht naar buiten. Met uitademing ontspan je sowieso en als je dan je spieren ook nog mee laat gaan, wordt dat alleen maar beter. Hersenweetjes Dorst Onderzoekers hebben aangetoond dat het drinken van een halve liter water de reactiesnelheid verhoogt. Proefpersonen die water dronken voor het uitvoeren van een cognitieve taak bleken 14% sneller te reageren dan personen die niets dronken. Het effect lijkt het grootst te zijn bij mensen die veel dorst hebben. De onderzoekers denken dat vochttekort direct van invloed is op de prestaties van de hersenen. Emotioneel Wetenschappers hebben aangetoond dat mannen meer moeite hebben met het inschatten van emoties van vrouwen dan met het inschatten van emoties van andere mannen. Ze hebben dit onderzocht door mannen in een MRI-scanner te leggen, terwijl ze naar verschillende foto's van ogen keken. Het bleek ook dat bij het inschatten van emoties in mannelijke of vrouwelijke ogen, bij de mannen verschillende hersengebieden actief zijn. Dit zou betekenen dat mannen- en vrouwenemoties in verschillende hersengebieden verwerkt worden. Gelukkig Mantelzorgers die chronisch zieke of gehandicapte familieleden, vrienden of kennissen verzorgen zijn gelukkiger dan mensen die niet voor een ander zorgen. De duur van de zorg moet dan wel minder dan 6 uur per week bedragen; meer dan 11 uur per week zorg verlenen verlaagt het gevoel van geluk. (On)betrouwbaar Ondanks veel levenservaring, zijn ouderen extra gevoelig voor fraude. 80% van de oplichtingslachtoffers is ouder dan 65 jaar. Een verklaring hiervoor kan liggen in een hersengebied dat dient als een ingebouwde boef-detector'. Dit gebied, de anterior insula, wordt geactiveerd bij het zien van een onbetrouwbaar persoon. Nieuw onderzoek wijst uit dat bij oudere mensen dit gebied minder actief is, waardoor ze minder wantrouwend zijn dan jongere mensen. 6