Vrijwilligers in de zorg voor en ondersteuning van ouderen in de nieuwe Wmo Mieke Biemond
Inhoud presentatie Kern- en knelpunten van de nieuwe Wmo Vrijwilligers in Nederland Toekomstagenda Informele zorg en ondersteuning Samenwerking tussen wijkteam en vrijwilligers Programma Aandacht voor iedereen 2
Kernpunten uit de nieuwe Wmo - Veranderingen in cliënten/ burgerparticipatie - Nieuwe positie voor Wmo-raden - Verandering in de wettekst: i.p.v. ingezetenen nu ook cliënten en hun vertegenwoordigers bij beleid betrekken - Tendens naar burgerinitiatieven - Cliëntondersteuning - Nu nog vooral door MEE, gemeenten heroverwegen - Opdracht tot vrijwillige inzet bij cliëntondersteuning - Drie lagen bij cliëntondersteuning (inspiratiedocument VNG)
Wat zien we nog meer gebeuren - Grote vertraging in herindicatie-proces: Grote groep waarvan de indicatie tegelijk afloopt Capaciteitsproblemen binnen de formatie Zorgvuldig beoordelen + bezuinigingsopdracht - Kantelen: van aanbodgericht naar vraaggericht MAATWERK
Vrijwilligerswerk in de zorg voor ouderen anno 2015 - Vrijwillige ouderenondersteuning - Belastingaangiften - Bezoek/ maatjes - Ondersteuning bij verpleeghuizen (koffieschenken, wandelen) - Boodschappendiensten
Vrijwilligers in de zorg (Informele zorg in NL) - 1 à 2 miljoen vrijwilligers in Nederland - 450.000 daarvan actief in de zorg (via organisaties als de Zonnebloem en in de instellingen) - Vooral ouderen en vrouwen actief als zorgvrijwilligers - 25.000 mensen actief in de intensieve vrijwilligerszorg (maatjes) - 47% van de vrijwilligersorganisaties heeft een tekort aan vrijwilligers - Nieuwe vormen van vrijwilligerswerk (zelforganisatie, NL Doet, maatschappelijke stage, tegenprestatie) - Motieven van vrijwilligers: plichtsbesef, het moet leuk zijn, het moet mensen persoonlijk wat opleveren - Vrijwilligers vooral aanvullend op professionals
Belemmeringen voor vrijwilligers- Hulp geboden - Gebrek aan waardering en niet serieus genomen worden - Gebrek aan ondersteuning - Over eigen grenzen gaan - Vrijwilligerswerk versus betaalde banen - Meer willen doen, maar niet mogen of kunnen - Het moet geen verplichting worden - Ongerustheid over de toekomst van de zorg
Toekomstagenda Informele zorg en ondersteuning- 4 thema s 1. Samenspel formele en informele zorg en ondersteuning 2. Goed toerusten mantelzorger en vrijwilliger 3. Deskundigheidsbevordering mantelzorger, vrijwilliger, professional 4. Vrijwilligers nieuwe stijl
1. Samenspel formele en informele zorg en ondersteuning - Versterken van positie van mantelzorgers en vrijwilligers - Helderheid over afbakening van werkzaamheden tussen mantelzorgers, vrijwilligers en professionals in zorg en ondersteuning Unie van Vrijwilligers: - toenemende vraag naar mantelzorg en vrijwilligers te kunnen voldoen, - en vooral het vrijwillige karakter van vrijwilligerswerk te behouden.
2. Goed toerusten mantelzorger en vrijwilliger - Toegankelijke en adequate informatievoorziening en ondersteuningsinfrastructuur op gemeentelijk niveau - Respijtzorg - Empowerment van mantelzorgers (ter voorkoming van ontspoorde mantelzorg) Unie van vrijwilligers: - overbelasting te voorkomen - blijvend te investeren in de kwaliteit van het vrijwilligerswerk
3. Deskundigheidsbevordering mantelzorger, vrijwilliger, professional Deskundigheid van professionals vergroten
4. Vrijwilligers Nieuwe Stijl - Vrijwillige inzet vergroten (bv aanpak knellende regels vrijwilligers burgerparticipatie) - Benutten van ervaringsdeskundigheid - Investeren in efficiënte en effectieve deskundigheidsbevordering en infrastructuur voor vrijwilligerswerk
Vrijwilligers en wijkteam (Movisie) Vijf pluspunten van samenwerking: - Vrijwilligersorganisaties bereiken kwetsbare burgers en hebben een passend aanbod - Samenwerking kan de hulpverlening ondersteunen - Vrijwilligersorganisaties weten hoe ze activiteiten en voorzieningen kunnen opzetten met weinig middelen - Het netwerk vergroot en verdiept, signaleren van problemen in de wijk is makkelijker - Vrijwilligersorganisaties stimuleren actief burgerschap al jaren
Samengevat: vier mogelijke rollen vrijwilligersorganisaties - signaleren van knelpunten en mogelijkheden (armoede, eenzame ouderen, leefbaarheid wijk) - bieden van praktische en sociale ondersteuning (administratie, klussendienst, maatje, cliëntondersteuner) - samenwerkingspartij (maatschappelijk steunsysteem, dorpshuizen, Wmo-raad, afstemming formele en informele zorg, gemeentelijke projecten) - opzetten en ondersteunen van burgerinitiatieven (buurtkamers, leefbaarheid wijk, beheer publieke voorziening)
Meer weten? - Inspiratiedocument cliëntondersteuning VNG (juni 2015) - Sociale (wijk) teams in vogelvlucht (Movisie) - Sociaal Cultureel Planbureau: Informele zorg in Nederland (2013), Hulp geboden (2014) - http://www.toekomstagendainformelezorg.nl/