Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 1 Doel Wat is het doel van TRAILS? Hoe willen we dit doel bereiken? TRAILS is een grootschalig onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid van jongeren op weg naar de volwassenheid. Ongeveer 2200 jongeren uit de provincies Drenthe, Friesland en Groningen worden hiervoor gevolgd van hun 10e tot hun 24e levensjaar. TRAILS onderzoekt de deelnemers om de twee jaar en brengt op deze manier de ontwikkeling van kind tot volwassene in kaart. Door de verschillende metingen van TRAILS met elkaar te vergelijken kunnen we vele vragen met betrekking tot de ontwikkeling van jongeren beantwoorden. Wij hopen dan ook dat u deze keer weer wilt meewerken aan TRAILS. Het doel van TRAILS is nagaan hoe het komt dat sommige jongeren gezondheidsproblemen ontwikkelen en andere jongeren niet. We hopen dat TRAILS inzicht verschaft in de oorzaken van gezondheidsverschillen en daardoor een bijdrage kan leveren aan het voorkomen of vroegtijdig herkennen van gezondheidsproblemen. De beste manier om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van jongeren is een groot aantal van hen te onderzoeken. Alleen met een grote groep, waarin alle jongeren vertegenwoordigd zijn, kunnen betrouwbare uitspraken worden gedaan. Door deze groep langdurig te volgen en individuele ontwikkelingen te vergelijken kunnen we te weten komen welke jongeren een hoger risico lopen op het ontwikkelen van gezondheidsproblemen. We hebben voor deze derde meting extra subsidie gekregen om de leefomstandigheden en gezondheid van jongeren nog beter en gedetailleerder in kaart te brengen. Het onderzoeken van de jongeren doen we op basis van vragenlijsten, een interview en lichamelijke metingen. Ook maken we gebruik van informatie verstrekt door ouders en leerkrachten.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 2 We blijven meten Derde deelname Wat betekent deelname aan de derde meting? Als gevolg van de uitbreiding zal de derde meting omvangrijker zijn dan de tweede meting. Voor u en uw kind(eren) gaat het om het volgende: Voor uw TRAILS zoon of dochter: Vragenlijsten Het invullen van een aantal vragenlijsten met vragen over persoonlijkheid, welbevinden, lichamelijke gezondheid en ontwikkeling, emotionele problemen en gedragsproblemen, positieve en negatieve gebeurtenissen, lichaamsbeweging, vrijetijdsbesteding en het gebruik van middelen die tot verslaving kunnen leiden. Het invullen zal doorgaans op school plaatsvinden en ongeveer twee uur in beslag nemen. Lengte, gewicht, omvang en huidplooien De bepaling van lengte en gewicht. Daarnaast het meten van de omvang van zijn of haar bovenarm, heup en taille en de dikte van de huidplooien op het schouderblad, de bovenarm en de heup. Deze metingen zullen in een aparte onderzoeksruimte op school of dichtbij de school gedaan worden. Lichaamssamenstelling, bloeddruk en hartslag Lichaamssamenstelling, waaronder ook vetpercentage, kan op pijnloze wijze worden bepaald met behulp van een apparaat. Via kabels verbinden we het apparaat met elektrodestickers die zijn geplakt op de hand en op de voet. Bij deze meting wordt de elektrische weerstand van het lichaam bepaald. Door een berekening van deze weerstand en persoonlijke gegevens zoals leeftijd, gewicht, lengte en geslacht wordt het percentage lichaamsvet bepaald. Het uitgezonden elektrische signaal (0.1mV, minder dan tien keer zo weinig dan in een normale batterij) is volledig onschadelijk en niet voelbaar. Daarnaast worden bloeddruk en hartslag gemeten met behulp van een armcuff (band) om de bovenarm. Al deze metingen zullen in een aparte onderzoeksruimte op school of dichtbij de school gedaan worden. Bloedafname Het afnemen van een kleine hoeveelheid bloed (ongeveer 40 ml van de 5000 ml die een mens bezit). Het bloed wordt door een ervaren medewerker afgenomen. Indien gewenst nadat een verdovende zalf is aangebracht op de huid. Dankzij de verdovende zalf voelen jongeren meestal niets van deze afname. Er zal hooguit een kleine blauwe plek ontstaan. Het duurt ongeveer 5 minuten. Ook dit onderdeel zal op school of dichtbij de school plaatsvinden. Het bloed wordt afgenomen om het gehalte aan rode en witte bloedcellen, cholesterol, vetten, suiker, ontstekings- en stollingseiwitten te bepalen evenals andere stoffen die een rol spelen in de suiker- en vetstofwisseling. Bovendien zal naar de lever- en nierfunctie worden gekeken. Aangezien enkele van deze stoffen het best meetbaar zijn in nuchtere toestand worden de jongeren verzocht voorafgaand aan het bloedprikken niet te ontbijten.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 3 Hoe groot is de longinhoud? Een interview met iemand van TRAILS? De uitslag van het bloedonderzoek wordt door ons toegestuurd. De bloedafname zal het eerste programmaonderdeel vormen. Voordat we verdergaan met het volgende onderdeel zal er gelegenheid zijn om iets te eten. Het afgenomen bloed willen we tevens gebruiken voor onderzoek naar erfelijk bepaalde kenmerken die in samenhang met de leefstijl en omstandigheden van belang zijn voor de ontwikkeling van gezondheidsproblemen. Shuttle Run Test Het bepalen van de fitheid door middel van de Shuttle Run Test. Deze test zal plaatsvinden in het gymlokaal op school. De bedoeling is telkens een afstand van 20 meter te rennen in een steeds korter wordende tijdsperiode. Naarmate iemands conditie beter is zal hij of zij langer in staat zijn binnen de aangegeven perioden de afstand te overbruggen. Interview Daarnaast zal uw zoon of dochter geïnterviewd worden door één van onze medewerkers. Dit interview, dat ongeveer een half uur duurt, zal afgenomen worden in een onderzoeksruimte op of nabij school. Het gaat over veranderingen die zijn opgetreden in het leven van uw kind met betrekking tot onder andere school, thuissituatie, zijn of haar vriendenkring, vrijetijdsbesteding en gezondheid. Longinhoud Het bepalen van de longinhoud. Tijdens een gymles zal uw zoon of dochter gevraagd worden om een aantal malen op een zogenaamde piekstroommeter te blazen. Hierdoor kan bepaald worden hoe groot de longinhoud van uw zoon of dochter is. Het functioneren van de longen wordt mede bepaald door de longinhoud en hangt samen met de lichamelijke gezondheid.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 4 Hoe reageren jongeren? EXTRA! TRAILS EXTRA! Omgaan met nieuwe of spannende situaties bezorgt sommige mensen buikpijn terwijl anderen het juist leuk en uitdagend vinden. Inzicht in lichamelijke reacties tijdens allerlei situaties is van belang voor onderzoek naar stress in relatie tot gezondheidsklachten. Daarom willen we ongeveer de helft van de TRAILS-jongeren uitnodigen voor een speciale onderzoeksmeting. Tijdens een aantal spellen en opdrachten meten we de hartslag, de bloeddruk en het cortisolgehalte. De hartslag wordt gemeten door het bevestigen van elektrodestickers op het bovenlichaam van uw zoon of dochter. Deze elektroden staan in contact met een apparaatje dat de hartslag registreert. De bloeddruk wordt continu gemeten met behulp van een bandje om de vinger. Het cortisolgehalte wordt gemeten in het speeksel, door uw kind op een watje te laten kauwen. Ook kijken we bij één taak wanneer deelnemers met hun ogen knipperen door twee kleine elektrodestickers onder het oog te bevestigen. Buiten deze lichamelijke maten vragen we de jongeren zelf ook aan te geven hoe zij de verschillende opdrachten ervaren. Sommige onderdelen van deze meting zijn heel eenvoudig. Zo kijken we naar het verschil tussen een staande en een liggende houding. Ook laten we de deelnemers een aantal foto s zien en geluiden horen. Verder spelen ze twee spellen waarmee punten te winnen en te verliezen zijn. Bij het laatste onderdeel wordt hen gevraagd iets te vertellen over een door ons bedacht onderwerp. De metingen zijn absoluut veilig en doen geen pijn. Uw kind hoeft ook niets te doen wat hij of zij niet wil. Het geheel duurt, inclusief uitleg en pauzes, ongeveer 3,5 uur. Voor het uitvoeren ervan hebben we een speciale testruimte. Deelname wordt beloond met 30,-. Mocht uw kind geselecteerd worden voor deelname dan sturen wij uw kind hiervoor een uitnodiging.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 5 Gezin Ook broers of zussen doen mee? Voor de ouders of verzorgers: Voor broers, zussen en ouder(s): Overige gegevensverzameling: Vragenlijsten Het invullen van een aantal vragenlijsten voor één van de ouders zal ongeveer anderhalf uur in beslag nemen. De vragenlijsten zijn toegevoegd aan deze informatie. Op de eerste pagina staat beschreven hoe u de vragen dient in te vullen. Mochten er nog onduidelijkheden bestaan, dan geven wij u graag mondelinge toelichting. U kunt de ingevulde vragenlijst terugsturen in de bijgevoegde antwoordenvelop. Verzameling wangslijmvlies In het kader van de uitbreiding van TRAILS met biologische informatie vragen wij de biologische ouders van de deelnemers wangslijmvlies te verzamelen. Met deze informatie kunnen wij onderzoeken in hoeverre erfelijk bepaalde kenmerken van belang zijn voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. De afname hiervan kunt u op een eenvoudige en pijnloze manier zelf thuis doen. Indien u uw medewerking verleent voor het verzamelen van het wangslijmvlies, dan ontvangt u van ons de instructies en benodigdheden. Voor eventuele vragen kunt u contact met ons opnemen. De ontwikkeling van jongeren wordt mede beïnvloed door de eigenschappen en kenmerken van hun ouders en eventuele broers en/of zussen. Om een beter inzicht te krijgen in het gezin waarin de TRAILS-jongeren opgroeien, willen we naast een vragenlijst voor beide ouders, tevens een vragenlijst afnemen bij eventuele broers en of zussen van de TRAILSjongeren. Dit betreft vragenlijsten met vragen over persoonlijkheid en lichamelijke en geestelijke gezondheid. Het invullen ervan duurt ongeveer een half uur. Deze korte vragenlijsten worden apart toegestuurd indien u en uw kind aan dit onderdeel willen meewerken. Verder zullen we een leerkracht of de mentor van uw kind vragen een vragenlijst in te vullen over het gedrag op school en de leerprestaties. In het verleden heeft uw kind een aantal keren contact gehad met de jeugdgezondheidszorg op het consultatiebureau en op school. De gegevens willen wij graag opvragen om te zien wat de betekenis is van wat er toen werd geregistreerd. Daarnaast zouden wij, indien uw kind ooit medicijnen heeft gebruikt, graag nadere gegevens over dit medicijngebruik bij uw apotheek opvragen.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 6 Overige Informatie Alle gegevens blijven anoniem Vertrouwelijkheid Alle gegevens die door TRAILS verzameld worden, worden vertrouwelijk behandeld. Uw anonimiteit blijft dus gewaarborgd. De gegevens worden losgekoppeld van naam en adres en verder anoniem verwerkt. Ook het erfelijke materiaal wordt losgekoppeld van uw naam en personalia. Wij willen u er nogmaals op attenderen dat er in de verslaglegging nooit namen worden genoemd. Dat wil zeggen dat antwoorden of opmerkingen van u of uw kind nooit tot u of uw kind herleid kunnen worden. Bewaren van bloed en wangslijmvlies Bloed dat bij uw zoon of dochter is afgenomen zullen we na een analyse van enkele van de bovenvermelde stoffen invriezen. In een later stadium worden de overige stoffen uit de bloedmonsters onderzocht. We doen geen andere testen met het bloed dan in deze folder zijn genoemd zonder dat u daarvoor toestemming heeft gegeven. Men vermoedt dat de ontwikkeling van veel gezondheidsproblemen afhankelijk is van de erfelijke aanleg tezamen met de leefstijl en omstandigheden van individuen. Onderzoek naar de invloed van erfelijk bepaalde kenmerken ontwikkelt zich snel. Het erfelijk materiaal geïsoleerd uit het bloed willen we, met uw toestemming, zo lang mogelijk (tot 20 jaar) bewaren. Dit maakt het mogelijk dat onderzoekers van TRAILS in de toekomst nieuwe vragen kunnen beantwoorden. Een deel van het lichaamsmateriaal wordt (maximaal 20 jaar) opgeslagen om toekomstige vraagstellingen die samenhangen met de lichamelijke en geestelijke gezondheid te beantwoorden. Mochten we het bloed in de toekomst voor ander onderzoek willen gebruiken dan vragen we u eerst toestemming voor dit onderzoek. Risico s Het invullen van de vragenlijsten, de afname van bloed, het meedoen aan de testen en de afname van wangslijmvlies zijn vrijwel risicoloos. Toch is er, in overeenstemming met de Centrale Commissie voor Mensgebonden Onderzoek, een verzekering voor de deelnemende jongeren afgesloten. Deze verzekering dekt eventuele schade die ze kunnen oplopen als gevolg van de deelname aan de derde onderzoeksmeting en/of het onderdeel TRAILS EXTRA! De verzekering valt onder de WMO-dekking van de Rijkuniversiteit Groningen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de bijlage. Uitzonderlijke situaties Deelname aan de derde meting van TRAILS kan niet vergeleken worden met een lichamelijk onderzoek door de huisarts of specialist. Echter, door het onderzoek komen we veel over de gezondheid van de jongeren te weten. Mochten wij bijvoorbeeld bij het bloedonderzoek afwijkende waarden vinden dan zullen wij, in overleg met u, de huisarts op de hoogte stellen van deze bevindingen. Overigens is dit niet erg waarschijnlijk als uw zoon of dochter geen klachten heeft. Ouders zijn doorgaans goed op de hoogte van het wel en wee van hun kinderen. Mochten wij toch een ernstig (gezondheids)probleem ontdekken, dan zullen wij u, uw huisarts en/of een andere medewerker binnen de jeugdhulpverlening op de hoogte stellen van onze bevindingen. Op die manier kan er, indien nodig, met een behandeling gestart worden. We hopen dat u er begrip voor heeft dat wij in deze uitzonderlijke situatie anders zullen omgaan met de vertrouwelijkheid van de gegevens.
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 7 Contact Onafhankelijke arts Wanneer u er behoefte aan heeft, kunt u contact opnemen met iemand die niet bij de uitvoering van het onderzoek betrokken is. Deze onafhankelijke arts kunt u tijdens kantooruren bellen van maandag tot en met vrijdag: drs. F. Bakker, jeugdarts van de GGD Groningen, tel. 050-3674000. Vrijwilligheid Natuurlijk bent u vrij in de keuze om mee te doen aan deze onderzoeksmeting. Ook nadat u heeft toegezegd te zullen meewerken kunt u deelname aan het onderzoek altijd en zonder nadere toelichting stopzetten. Hoe kunt u ons bereiken? Wij houden u op de hoogte van alle ontwikkelingen via de nieuwsbrief. Meer informatie over TRAILS kunt u ook vinden op onze website (www.trails.nl). Mocht u tussentijds contact willen opnemen met één van de TRAILS-medewerkers dan kan dit tijdens kantooruren. Onze medewerkers zullen u graag te woord staan. Het secretariaat van TRAILS bestaat uit Mw. J. Douglas en Mw. T. Pannekoek. Zij zijn te bereiken op de telefoonnummers 050-3611205 of 050-3611206. U kunt ons ook per e-mail bereiken: trails@med.umcg.nl. Overige informatie TRAILS is een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het onderzoek wordt geleid door Prof. Dr. J. Ormel van de Medische Faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen en door Prof. Dr. F.C. Verhulst van het Sophia Kinderziekenhuis van het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam. De dagelijkse leiding is in handen van Mw. Dr. A.F. de Winter. Bijlage Verzekering Voor de deelnemende jongeren aan dit onderzoek is een verzekering afgesloten. Deze verzekering dekt schade door letsel of overlijden dat het gevolg is van deelname aan het onderzoek en dat zich gedurende de deelname aan het onderzoek openbaart of binnen vier jaar na beëindiging van de deelname aan het onderzoek. De schade wordt geacht zich te hebben geopenbaard wanneer deze bij de verzekeraar is gemeld. In geval van schade kunt u zich direct wenden tot de verzekeraar. De verzekeraar van het onderzoek is: Naam: Onderlinge Waarborgmaatschappij Centramed B.A. Adres: Prinses Beatrixlaan 35 Postbus 90504, 2509 LM Den Haag Centramed polisvoorwaarden 2004 WMO prevaleren en kunt u te allen tijde opvragen bij bovengenoemde verzekeraar. De verzekering biedt een maximum dekking van 450.000 per proefpersoon en 3.500.000 voor het gehele onderzoek, en 5.000.000 per jaar voor alle onderzoeken van dezelfde opdrachtgever. De dekking van specifieke schades en kosten is verder tot bepaalde bedragen beperkt. Dit is opgenomen in het Besluit Verplichte Verzekering bij medischwetenschappelijk onderzoek met mensen. Informatie hierover kunt u vinden op de website van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek: www.ccmo.nl. Voor deze verzekering gelden een aantal uitsluitingen. De verzekering dekt niet: schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek zeker of nagenoeg zeker was dat deze zich zou voordoen; schade aan de gezondheid die ook zou zijn ontstaan indien niet aan het onderzoek zou zijn deelgenomen; schade die het gevolg is van het niet of niet volledig nakomen van aanwijzingen of instructies; schade aan nakomelingen, als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op de deelnemer of zijn/haar nakomeling(en).
Trails Ouders Verzekering 12-09-2005 17:05 Page 8 3 Informatie voor ouders Een langlopend onderzoek naar de gezondheid en ontwikkeling van jongeren.