Pluis of niet Pluis? Aspecten van de Neonatale Dermatologie Pluis of niet Pluis? Verzorging van de huid Dr. Anthon Hulsmann Kinderarts-neonatoloog Amphia Ziekenhuis Breda ahulsmann@amphia.nl Zeep = zeep? = Zeep Alkalische zouten van vetzuren ost huidvet op Calcium- en magnesiumzout neerslag = Synthetische tensiden (syndets) Neutrale ph ipofiel en hydrofiel deel (huidvet lost niet op, vuil wel) Als het maar plakt? : Pleisters belangrijkste oorzaak van huidschade bij prematuren 90% van de str. Corneum verdwijnt bij het verwijderen : Met hydrocolloid wondbedekkers kan dit worden voorkomen 1
= Neonatale lupus erythematosus Etiologie: transplacentaire passage van vooral anti-ssb antilichamen van moeder met SE Prognose: spontaan herstel in 4-6 mnd x: sunblock, topicale steroïden? Complicaties: congenitaal hartblok door anti-ssa antilichamen hogere kans op SE? = Naevus teleangiectaticus = ooievaarsbeet of engeltjeskus Capillaire malformatie bij geboorte aanwezig bij 40% vd zuigelingen = Cutis marmorata teleangiectatica congenita = Syndroom van ohuizen (1922) eticulaire vaatpatronen met soms lokale atrofie huid Pathogenese? Unilateraal of segmentaal, meestal ledematen Soms geassocieerde afwijkingen (bewegingsapparaat, grote vaten) Verbetert in eerste maanden, soms hypo- of hypertrofie ledemaat Pluis of niet pluis: blaarvorming voet = Impetigo neonatorum Meestal door stafylococ, kan vanaf 3e levensdag! Zelden door GBS Soms epidemisch Altijd bulleus en pijnlijk Bij Gram-kleuring polymorfe leukocyten en G+ bacteriën x: lokaal (zinkolie) en systemische antibiotica = Epidermolysis bullosa Zeldzame erfelijke aandoening gekenmerkt door loslating van de huid na gering mechanisch trauma. Epidermolysis bullosa simplex: door basaalcellen Junctionele EB: in basaal membraan Dystrofische EB: onder basaal membraan 2
Epidermolysis bullosa, type Herlitz 5 wk postpartum Huiddefect? of of beide defect? Aplasia cutis Gelocaliseerde afwezigheid (epi)dermis en soms subcutis 1-3 cm, rond-ovaal, scherp begrensd, Incidentie: 1:3000, 80% op schedel Bij geboorte vaak geulcereerd, soms zelfs botafwijkingen Goede prognose tenzij in kader syndroom (trisomie 13, Adams-Oliver) Conservatieve behandeling, bij grote defecten chirurgie Nevus sebaceus Hamartoom, aanwezig bij geboorte Geel-oranje, ruw oppervlak Meestal op gelaat/hoofd Meestal geïsoleerd, soms oog- of CNS-afwijkingen Neigt naar neoplastische groei meestal goedaardig, profylactische excisie? 3
= Mongolenvlek Melanocytaire afwijking bij donkergekleurden histologisch: dermale melanocyten tussen collageenbundels diep in dermis; migratiestoornis vanuit neurale lijst? Soms pas verdwenen na 4 jr Cave: blue nevus nevus van Ota (in gelaat + oogafwijkingen) = nevus van Ito (schouders, nek, armen) Congenitale melanocytaire nevus Proliferatie melanocyten Aanwezig bij geboorte bij 1-2% van de pasgeborenen Kleur variabel Oppervlak glad tot verruceus, soms beharing isico maligne ontaarding klein Giant melanocytaire nevus Bij geboorte aanwezig Meestal op romp/rugzijde Vaak kleine satellieten Soms leptomeningen betrokken 2-5% kans op melanoom of andere tumoren Beleid: snel behandeling om ingroei melanocyten te voorkomen: curettage < 2 wk erbium-laser Pluis of niet Pluis? 4
Erythema toxicum neonatorum Bij 30-70%, goedaardig, 2e tot 5e dag, duur 1wk Etiologie? bevat eosinofielen Papels of pustels op erythemateuze bodem (vesicomaculeus) bij voorkeur op romp, voorts gelaat Nooit op handpalmen of voetzolen Vluchtig! x: onschuldig Neonatale Herpes Transmissie maternale genitale HSV 1-4 wk postpartum, aspecifieke klachten: temp. Instabiliteit slecht drinken In 50% huidlesies (hoofdhuid) Drie vormen: lokaal: huid, ogen, mond CNS infectie gedissimineerde infectie Diagnostiek: PC huidlesies, liquor x: acyclovir i.v. 14-21 dg Milia, Miliaria, Sebaceous gland hyperplasia, Acne neonatorum? Miliaria occlusie eccriene zweetkanaaltjes door keratine In eerste levensweken vooral in lichaamsplooien associatie met warme, vochtige atmosfeer Milia Bevatten keratineus materiaal; epidermale retentiecysten. Op slijmvliezen: Epstein s pearls Sebaceous gland hyperplasia Gele papels op neus en wangen Verdwijnt na weken Maternale androgene stimulatie? Acne neonatorum ijkt op acne vulgaris maar geen comedonen Maternale androgene stimulatie? = neonatale cefale pustulosis (door Malassazia species)? Verdwijnt na weken / maanden Neonatale dermatosen: Maak een DD Meestal pluis Altijd interessant! Conclusie: 5
6