Benadering van pigmentletsels in Eerste Lijn

Transcriptie

1 Benadering van pigmentletsels in Eerste Lijn Dr. Frank Campaert Donderdag 15 November HABO navorming

2 Taak van de huisarts 1 niet verdacht: Geruststelling 2 verdacht: verdere aanpak bepalen ofwel strikte follow up bv na 1 of 3 maanden verdere onderzoeken plannen: biopt / excisie doorverwijzing naar dermatoloog Dringendheid van doorverwijzing bepalen en duidelijk aan patiënt communiceren - Niveau 1: sterk verdacht letsel op melanoom: binnen de 2 weken, best zelf rechtstreeks contact opnemen - Niveau 2: letsel mogelijk verhoogd risico: controle binnen de maand - Niveau 3: goedaardig letsel/ indien hinderlijk of cosmetisch storend: niet/nooit dringend Pt uitleggen over principe van dringendheid van doorverwijzing: arts bufferplaatsen MEDISCH dringendheid PERSOONLIJK dringendheid

3 Taak van de huisarts 1. Differentiaal Diagnosestelling : - Onderscheid maken tussen verdacht niet verdacht - Maar ook de intermediaire bepalen: pre-maligne letsels: bv actinische keratosen, dysplastische naevi - Ook aandacht voor verdachte niet gepigmenteerde letsels: Bowen, SCC, Paget, sarcoom, lymfoom,. 2. Algemeen Risico Profiel van de patiënt duiden: Huidtype: Fitzpatrick: blond haar, bleke huid, blauwe ogen,. UV- schade van de huid: zonblootstelling, zonnebank, als kind verbrand geweest Medicatie: MTX, Ciclosporin, Azathioprine, Mycophenolate mofetil, Tacrolimus, Biologicals Immuungecompromitteerde patiënten, transplantpatiënten Aantal naevi : > 50 # Persoonlijke ATCD van melanoom of NMSCC Familiale ATCDvan melanoom: verhoogd risico voor eerstelijnsverwanten 3. Preventie

4 Hoe aanpakken: Vooreerst kennis van de verschillende pigmentletsels en hun differentiaal diagnose Melanocytaire Letsels : Melanoma, melanoma in situ lentigo maligna van Dubreuilh, lentigo maligna melanoom Dysplastic nevus Junctional, Compound, Dermal nevus, Reed nevus, Blue nevus, Spitz nevus Congenital nevus, Giant Congenital Nevus Unna nevus, Miescher nevus, Nevus Spilus, Becker Nevus Sebaceous nevus (Jadassohn) Sutton nevus ( Halo) Nevus anemicus Lentigo simplex, lentigo reticularis, lentigo solaris Lentigo Maligna Lentigo melanoom Melanoma in situ Melanoom Dysplastische Naevus Junctionele Naevus Samengestelde Naevus Dermale Naevus Reed Naevus Blue Naevus Spitz Naevus Giant Congenital Unna Naevus Miescher Naevus Spilus Naevus Becker Naevus Non-melanocytaire Letsels Vasculair: hemangioma, angiokeratoma, subungual hemorrhage Naevus Sebaceus Sutton Naevus Naevus Anemicus Lentigo simplex Basal Cell Carcinoma Seborrheic keratosis Dermatofibroma, dermatofibrosarcoma subcutaneous haematoma, black heel

5 Benadering van pigmentletsels Anamnese : - algemene ATCD, medicatie, FATCD - risicoprofiel anamnese van het letsel Onderzoek : - FBE: Full Body Examination - ABCD E regel - Ugly duck sign Diagnose stelling Bijkomende onderzoeken : - Biopt/ punchbiopt/ shavebiopt: voor VS, NMSCC, - Voor suspecte pigmentletsels : Excisie marge 2-3 mm

6 ABCD E Regel

7 Ugly Duck Sign

8 Preventie / informatie 1. Zelfonderzoek 1.) Check ganse lichaam: Head tot toe 2. ABCD REGEL / Ugly Duck 3. Self monitoring Miiskin, Skinvision, Moleexplore 2.)Vergeet ook niet handpalmen, voetzolen, tussen tenen/ vingers 3.) Vraag eventueel hulp van partner voor rug, billen, hoofdhuid of maak gebruik van een spiegel

9 Wat betekent: controle van pigmentletsels soms voor de patiënt patiënt vindt jaarlijkse preventieve screening verstandig patiënt is plots DOODongerust geworden Vaak als bijkomstig extra consult DOODDOENERS: nu ik hier toch ben, kan je nog vlug eens naar vlekjes kijken heb in verleden al meerdere melanoompjes laten verwijderen Voor een keer ik mijn man meekrijg naar de dokter

10 Wat betekent: controle van pigmentletsels voor de Arts Het screenen naar maligne melanomen is één van de meest stresserende dermatologische aktes. Het Melanoom is effectief een DOODDOENER

11 Wie en hoe vaak moet men dan controle doen? Bij huisarts: - eigenlijk iedereen minstens 1 x om risicoprofiel te bepalen (vanaf leeftijd 20 j) - de Ugly Duck letsels ( ook al bij kinderen) - Bij duidelijk geruststellend FBE: - enkel terug te zien bij De Novo ABCD-letsels - bij plotse verandering van een letsel : E-Evolutie Bij dermatoloog : - voorgeschiedenis van melanoom: eerste 2 jaar 3-maandelijks, nadien 6-maandelijks - Jaarlijks: - eerstelijnsverwanten bij FATCD van melanoom - ATCD dysplastische naevus, of Multidysplastisch naevus syndroom - > 50 naevi - ptn met zeldzame pigment genodermatosen bv Gorlin Syndroom

12 Wat zal de dermatoloog doen 1.Idem als huisarts: Anamnese : ATCD, medicatie, FATCD anamnese van het letsel, risicoprofiel Onderzoek : - FBE: Full Body Examination - ABCD E regel - Ugly duck sign Diagnose stelling Bijkomende onderzoeken : - Biopt/ punchbiopt/ shavebiopt: voor VS, NMSCC, - Voor suspecte pigmentletsels : Excisie marge 2-3 mm 2. Dermatoscopisch Onderzoek: - Hand held dermoscopie - Digitale dermoscopie - Mapping/ follow up van atypische letsels

13 Wie heeft dermatoscoop in zijn praktijk /trousse

14 Wie heeft Otoscoop in zijn praktijk/ trousse

15 Digitale dermatoscopie adaptor voor Smartphone Zeker interessant naar toekomst: cfr teledermatologie

16 Dermatoscopisch onderzoek Dermatoscopische Glasgow Checklist Patroon Analyse 7-Point Checklist ABCD -Regel A = Asymmetrie B= Boord C= kleur D= Dermatoscopische Structuren 1. Verandering in grootte 2. Verandering in vorm 3. Verandering in kleur 4. Inflammatie 5. Kortsvorming / bloeding 6. Jeuk / pijn 7. Diameter > 7 mm 1. Reticular Pattern 2. Globular Pattern 3. Cobblestone Pattern 4. Homogeneous Pattern 5. Starbust Pattern 6. Parallel Pattern 7. Multicomponent Pattern 8. Lacunar Pattern 9. Unspecific Pattern Major criteria: 1. Atypical pigment network 2 2. Blue-whitish veil 2 3. Atypical vascular pattern 2 Minor criteria : 4. Irregular streaks 1 5. Irregular pigmentation 1 6. Irregular dots/globules 1 7. Regression structures 1 > 3 = risico op melanoom

17 Welcome to the galaxy of dermatoscopic images Reticular pattern Globular pattern Cobblestone Homogeneous pattern Starbust pattern Parallel pattern Multicomponent pattern Lacunar pattern Unspecific pattern

18 1. Atypical pigment network 2. Blue-whitish veil 3.Atypical vascular pattern 4. Irregular streaks 5. Irregular pigmentation 6. Irregular dots/globules 7. Regression structures

19

20

21 Mapping en opvolging

22

23 2 Vraag van de patiënt: Het letsel stoort me, kan dit weg. Storend: onderscheid : Cosmetisch hinderlijk : Cosmetisch: CAVE : opletten dat het litteken niet even of meer storend zal zijn. Hoe: techniek afhankelijk van type letsel: cryotherapie, shaving, curettage, laser, excisie,

24 Toekomst: Consult Stations / Health booth?

25 Tele dermatologie / web consult

26 Artificial Intelligence / Deep Learning

27 Demetra Barco

28 Take home message Belang van goed onderscheid tussen verdacht niet verdacht A B C D cute ongerustheid bij de patiënt verminderen: stress / levenskwaliteit etere detectie van vroeg stadium van maligne melanoom: mortaliteit / genezingskans ontrole van de juiste risicopopulatie: ziektezorgkosten / tijdswinst aling van onnodige excisies van goedaardige letsels: ziektezorgkosten / cosmetische outcome