Initiatiefvoorstel GroenLinks Natuur en Milieueducatie nieuwe stijl Betreft: A/104: Initiatiefvoorstel (Art. 41 RvO) Van: de fractie GroenLinks, Aan: College van Burgemeester en Wethouders en leden van de gemeenteraad Gulpen Wittem Gulpen Wittem, 25 mei 2011 Titel: Natuur en Milieueducatie nieuwe stijl Aanleiding Tijdens de begrotingsbehandeling 2011 heeft de meerderheid van de gemeenteraad (fracties CDA en Fractie Franssen) het voorstel van het college gevolgd om de ondersteuning door het Centrum voor Natuur en Milieueducatie van basisscholen in onze gemeente te stoppen. Dit omdat er geen belangstelling vanuit de scholen voor dit programma zou zijn. Onderzoek door GroenLinks heeft echter aangetoond dat deze uitspraak niet klopt. Meerdere scholen binnen onze gemeente maken graag en met groot enthousiasme gebruik van het CNME aanbod. (Zie bijlage 1). Een aanbod dat niet zomaar door leerkrachten op school kan worden overgenomen. Een aanbod ook dat in een tijd waarin kennis over duurzaamheid ( ecologisch, economisch en sociaal) onmisbaar is voor de toekomst van onze jeugd. Probleemstelling 1. Met het schrappen van de bijdrage aan CNME activiteiten heeft de gemeente Gulpen Wittem zich eenzijdig teruggetrokken uit een regioafspraak met de
gemeente Maastricht, Eijsden Margraten, Vaals, Meerssen en Valkenburg. Dat is op zijn minst zeer opmerkelijk en zeker niet passend in een situatie waarin juist wordt ingezet op een intensivering van de samenwerking Maastricht Heuvelland. Als er sprake is van bezuinigingen is afstemming met andere gemeentes dus op zijn plaats. 2. Met het wegvallen van het budget voor Natuur en Milieueducatie valt voor een aantal scholen binnen onze gemeente een gat in het lesprogramma dat zij al jaren aanbieden. Een onderdeel dat door de deelnemende scholen zeer wordt gewaardeerd en dat niet zo maar door eigen leerkrachten en met eigen middelen kan worden ingevuld. 3. In de Strategische Visie van de gemeente Gulpen Wittem is vastgelegd dat de duurzaamheid een van de speerpunten van beleid is. Een duurzame gemeente begint bij bewustwording van de inwoners over wat duurzaamheid inhoudt. De gemeente heeft dan ook een taak om haar burgers, dus ook onze jonge burgers, hierin op te voeden met voorlichting en ondersteuning. Dit kan verschillende thema s betreffen, zoals afval, energie en voeding. 4. Externe ondersteuning is juist voor kleine scholen van groot belang omdat de eigen leerkrachten de handen vol hebben om aan meerdere groepen tegelijk les te geven. Voorstel 1. Voor het schooljaar 2011 2012 12.500 beschikbaar te stellen voor de uitvoering door het Centrum van Natuur en Milieueducatie Maastricht en Regio van het project Sarah s wereld en de gemeente (zie bijlage 2)voor de bovenbouw van de basisscholen van de gemeente Gulpen Wittem. Dit project zal uitmonden in een conferentie in het voorjaar 2012 waarbij de kinderen de uitkomst van het project presenteren aan het college en de gemeenteraad (zie voor voorbeeld bijlage 3) en de inwoners van de gemeente. Dit project wordt daarna geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie zal worden besloten over de voortgang van dit project. 2. Structureel met ingang van 2012 7.500, beschikbaar te stellen waarmee de basisscholen gebruik kunnen maken van het NME aanbod van CNME Maastricht Heuvelland, waarbij vergoeding alleen plaatsvindt voor daadwerkelijk gegeven lessen.
.Beslispunten 1. Voor het project Sarah s wereld en de gemeente incidenteel 12.500, beschikbaar te stellen en dit bedrag te onttrekken aan het beschikbare budget Klimaatbeleid Doelstellingen Leren over klimaatverandering, afval, energie, voedsel en aanverwante onderwerpen. Het bieden van oplossingsrichtingen en handelingsperspectieven in relatie tot energiegebruik en water. Vaardigheden opdoen in het discussiëren over klimaatonderwerpen en in het presenteren daarvan. Doelgroep Leerlingen basisonderwijs groep 7 en 8. 2. Structureel 7.500, beschikbaar te stellen voor Natuur en Milieueducatielessen en dit bedrag van structurele financiële dekking te voorzien bij de begroting 2012 en de meerjarenramingen Beoogd effect Jongeren van de groepen 7 en 8 van de basisscholen leren wat duurzaamheid is, onderzoeken de omgeving op duurzaamheid en doen zelf voorstellen voor duurzame initiatieven die zij presenteren aan de het college en gemeenteraad. Kinderen van de basisscholen leren over natuur en milieu. Dit is passend in de curriculum van de betreffende school. Financieel 12.500, in 2011 eenmalig te onttrekken aan het beschikbare budget Klimaatbeleid, 7.500, vanaf 2012 van structurele financiële dekking te voorzien bij de begroting 2012 en de meerjarenramingen
Betrokken partijen Gemeente Gulpen Wittem Schoolbestuur Innovo Basisscholen Gulpen Wittem Centrum voor Natuur en Milieueducatie in Maastricht Fractie GroenLinks, Egid van Houtem Bijlagen: 1. Reacties van scholen op besluit beëindigen Natuur en Milieueducatie 2. Wat is Sarah s wereld en de gemeente? 3. Praktijkvoorbeeld Bijlage 1: Reacties van basisscholen op beslissing van gemeenteraad om bij begroting 2011 budget NME te schrappen Reactie Op de Tien Bunder in Wijlre Wijlre, 17 nov. 2010. Aan het College van B&W in de gemeente Gulpen-Wittem. Ik wil als coördinator C.N.M.E van Basisschool Op de Tien Bunder te Wijlre, reageren op uw voorgenomen besluit om het budget voor Natuur en Milieueducatie te schrappen. Dit zou ik een ondoordachte beslissing vinden. Ik was helemaal verrast over de uitspraak van Dhr. Bormans, dat de scholen er geen belangstelling voor hebben.
Ik wil u van het tegenovergestelde overtuigen! Onze school werkt bij Wereldoriëntatie met diverse thema's in een tweejaarlijks programma. De onderdelen Natuur en Milieu ( + Gezond gedrag ) komen in verschillende thema s naar voren. Enkele voorbeelden: Thema Kaartbeeld van Limburg/Reizen door Limburg ( gr. 5/6 ) : Excursie naar het Natuur Historisch Museum te Meerssen. Doel: Flora en fauna in Limburg Vakwerkhuizen: hoe werden deze gebouwd? Thema: Landbouw en voedselindustrie ( gr. 5/6 ) : Excursie naar een boerderij in de buurt of meewerken op de geitenfarm Holle bolle geit. Thema: Kleine beestjes ( gr. 3 /4 ) : Natuurpad I.V.N te Brunssum of bezoek aan een tuincentrum in de buurt. Thema : De boswachter ( gr. 3 /4 ) : een boswandeling met een boswachter. Thema: Wat leeft in bossen, weilanden, woestijnen en oerwouden? ( gr. 7/8 ) : Excursie Veldwerkles in de Eijsder Beemden. Begeleid door het C.N.M.E. te Maastricht. Thema: Hoe gedragen dieren zich ( gr. 5/6 ) : Gastlessen gegeven door het W.N.F. via het C.N.M.E. te Maastricht
Thema: Nieuw leven bij planten en dieren ( gr. 7/8 ) : Aanschaf lespakket Wonderweb Wandeling met mensen van het I.V.N. Thema: De natuur die ons voedt: wereldwijde landbouwindustrie, en Wonen in een 3 e wereldstad ( gr. 7/8 ) : Excursie Afrika museum te Cadier en Keer + gastles van Kids moving the World. Thema: Dottie ( gr. 1/2 ) : Lammetjes kijken op de kinderboerderij. Thema: Grondsoorten en landschappen en de zorg voor het milieu ( gr. 5/6 ) : Fotospeurtocht door de omgeving. Milieuposters maken en de wethouder van milieu uitnodigen bij de presentaties van de milieuposters. Hier is Dhr. Bormans toendertijd bij aanwezig geweest! Thema: Mijn lichaam ( Gezond gedrag ) : Excursie: Blote voetenpad te Brunssum en/of excursie naar bewegingsstudio Vitaal te Wijlre. Thema: Reclame en kopen in een warenhuis ( gr. 5/6 Gezond gedrag ) ; Excursie naar de supermarkt de Plus te Wijlre. Thema: Restaurant ( gr. 1 t/m 4 ) i.v.m. Gezond gedrag: Bezoek aan pannekoekenmolen of ander restaurant Bij diverse thema s lenen we leskisten bij het C.N.M.E. te Maastricht. Bij deze thema s horen natuurlijk ook materialen die van het budget N.M.E. worden aangeschaft, zoals :
Informatieve boeken, lespakketten, loepen, verzamelkistjes, plantenpersen, vogelhuisjes, vetbollen, pindanetjes ( winterperiode ) enz. Zoals jullie hopelijk hebben kunnen zien, worden de gelden goed besteed en kunnen we er niet zonder!!!!! Ons Thematisch onderwijs zou er een stuk armer door worden. Ik hoop daarom dat jullie op jullie besluit terugkomen. Met vriendelijke groeten: Ine Boumans, coördinator C.N.M.E. ( i.boumans@sko-mergelland.nl ) Schoolleider: Karien Schaffrath. Team Basisschool Op de Tien Bunder Gebr. Duschstraat 1, 6321 CJ te Wijlre. Reactie Bernardusschool Gulpen Gulpen, 22 november 2010. Aan het College van B&W in de gemeente Gulpen-Wittem. Wij willen als coördinatoren C.N.M.E van Speciale Basisschool Bernardus te Gulpen, namens de leerlingen, de ouders, de medezeggenschapsraad en namens de teamleden, reageren op uw voorgenomen besluit om het budget voor Natuur en Milieueducatie te schrappen. Wij zouden dit en ondoordachte beslissing vinden. Wij waren zeer verrast over de uitspraak van Dhr. Bormans, dat de scholen er geen belangstelling voor hebben. We willen u van het tegenovergestelde overtuigen!
Onze school werkt bij wereldoriëntatie met de programma s van Speelplezier, Wereldspel en Topondernemers. Op deze wijze bieden we onze leerlingen in een betekenisvolle leeromgeving deze vakgebieden aan waarbij vooral het opdoen van ervaringen centraal staat. De onderdelen Natuur en Milieu ( + Gezond gedrag ) komen in verschillende thema s naar voren. Bij diverse thema s lenen we leskisten bij het C.N.M.E. te Maastricht. Ook nemen we deel aan diverse excursies, passend bij onze thema s. Bij deze thema s horen natuurlijk ook materialen die van het budget N.M.E. worden aangeschaft, zoals : Informatieve boeken, lespakketten, loepen, verzamelkistjes, plantenpersen, vogelhuisjes, vetbollen, pinda-netjes ( winterperiode ) enz. Zoals u heeft kunnen lezen worden de financiële middelen functioneel en effectief besteed en kunnen we er niet zonder! Ons Thematisch onderwijs zou er een stuk armer door worden. Wij, kinderen, ouders en teamleden van S,B.O. Bernardus hopen dat u op uw voorgenomen besluit zult terugkomen. Met vriendelijke groet, Namens de werkgroep cultuur en milieu-educatie: Anka Mestrini, Itie Backerra, Debbie Alzer, ICC er ( d.alzer@sbo-bernardus.nl) Medezeggenschapsraad S.B.O. bernardus Team S.B.O. Bernardus Schoolleider: Jos Vandewall
Reactie uit Mechelen Hierbij een reactie op de bijeenkomst van 12-12- 10 op het gemeentehuis te Gulpen. Wij als school van Mechelen zijn niet altijd voortrekkers geweest bij natuuractiviteiten Maar we zijn altijd vertegenwoordigd geweest bij het overleg tussen gemeente en C.N.M.E.. Bij het laatste gemeenschappelijke project (afval verzamelen.) was de school in Mechelen een van de plaatsen van waar dit project uitgevoerd werd. Hierbij werd enthousiast gereageerd door onze wethouder. Er is altijd een goede samenwerking geweest tussen basisschool a gene wienberg en gemeente wat betreft boomplantdag. Er zijn talloze bomen in de omgeving van Mechelen geplant in samenwerking met kinderen van onze basisschool. Wat betreft C.N.M.E samenwerking en besteding van subsidiegelden het volgende: Groep 5 Gaat al jarenlang op excursie naar de boerderij in Maasveld. Staat ook op lijst van C.N.M.E. activiteiten. Groep 6 is de laatste 2 jaren op bezoek geweest bij de natuurtuin in Jekerdal. De geitenboerderij,die in St.Geertruid was, is ook bezocht. Groep 8 heeft enkele jaren geleden een speurtocht met kompas en G.P.S. gedaan. Dit is geen specifieke kostenberekening,maar het geeft wel aan dat we als school bezig zijn met natuureducatie. Hopelijk heb ik voldoende aangegeven dat we de voortzetting van de subsidiegelden als team belangrijk vinden Groetend, Wiel Crutzen Leerkracht basisschool A Gene Wienberg Mechelen ******************************************************************************************************************** Reactie Slenaken, Epen en Reijmerstok Waar wordt het NMEgeld op onze gemeenschap van Scholen aan besteed? groep wanneer wat Waar wordt het geld aan uitgegeven Groep 1 en 2: Ieder jaar Herfstproject (afwisselend weer/planten/dieren) Lenteproject (afwisselend Wandeling, documentatiespullen, leskist Materiaal voor proefjes excursie Wandeling, excursie, leskist
planten/dieren) winter Ondersteunend materiaal Wandeling, excursie, leskist Ondersteunend materiaal 1 keer per 2 jaar eigen lichaam leskist gezondheid Leskist Excursie naar tandarts of ziekenhuis Groep 3t/m8 1 of 2 keer per jaar 5 weken (roulerend over 4 jaar) Alles in één project natuur (dit is een project waarbij alle vakken behalve rekenen geïntegreerd zijn zijn, dus erg intensief) onderwerpen: Ondersteunende lesmaterialen (bv: visnetjes, vergrootglazen, materiaal voor proefjes) documentatiemateriaal, leskisten Excursies, gastsprekers enz. Mensen, Energie, Dieren, miljeu en kringloop, voeding en beweging, planten Bs. St. Theresia Slenaken Bs. St. Franciscus Reijmerstok Bs á Hermkes Epen
Bijlage 2 Wat is Sarah s wereld en de gemeente? Sarah's Wereld is een educatief programma over duurzaam leven. Het is bedoeld voor groep 6, 7 en 8 van de basisschool. Het is ontwikkeld door het Duitse Wuppertal Instituut. Op speelse en kindvriendelijke wijze schetst het een beeld van de wereldwijde milieuproblematiek, de oorzaken én het handelingsperspectief. In Limburg en Noord-Brabant hebben ondertussen honderden scholen kennis gemaakt met Sarah. Kinderen, leerkrachten en NME centra zijn erg enthousiast over het spel: het project wordt nu in heel Nederland verspreid. Wat doet het project voor uw gemeente? Bewuste burgers Sarah maakt van kinderen (uw toekomstige burgers) op speelse wijze bewuste burgers. Inwoners die kiezen voor duurzame oplossingen! Sarah betrekt er vele partijen bij. Niet alleen de kinderen en de school, maar ook: de ouders de gemeente zelf bedrijven en supermarkten. Sarah levert een concrete bijdrage aan een duurzame gemeente door: maatregelen op school maatregelen thuis maatregelen door supermarkten/bedrijven. maatregelen door de gemeente. En aan de vermindering van de CO2 problematiek. Energiebesparing is een belangrijk thema binnen Sarah's Wereld. Door maatregelen op o.a. dit gebied levert het project een concrete bijdrage aan de reductie van CO2. Meer informatie www.sarahswereld.nl
Bijlage 3 Praktijkvoorbeeld uit Heerlen Milieu is ook een kwestie van fatsoen! Op 13 april vond de derde kindervergadering over duurzaamheid in Heerlen plaats. Zo n 60 leerlingen van drie basisscholen (De Windwijzer, De Regenboog en de Freinetschool) vormden een delegatie die in overleg trad met wethouder Fred Gillissen. Ze hadden zich door de Sarah-lessen over energiebesparing en Sarah en de gemeente goed voorbereid. Twee uur lang vuurde de kinderraad voorstellen op de wethouder af. Bijvoorbeeld gratis leenfietsen, bedrijven stimuleren om een fietsplan te maken en zonnecellen op verkeerslichten. Hij gaat enkele ideeën laten toetsen, zoals het plan voor kleine windmolens op de daken van huizen. Ook wil hij serieus kijken naar het aanbod om een sponsorloop te organiseren. Met een race om het gemeentehuis denken de kinderen geld in te kunnen zamelen. Dat schenken zij aan de gemeente die daarmee energiebesparinginitiatieven kan ondersteunen. Energie geven om energie terug te krijgen, dat vind ik een hele goede!, meende Gillissen. Maar het gaat vooral om de mentaliteit van de mensen. Wij kunnen wel van alles doen en verzinnen, zoals meer faciliteiten voor fietsers creëren, maar het gaat erom: hoe krijg je mensen op die fiets? Het moet ook iets zijn wat je zelf echt wilt! zo spoorde de wethouder - die tevens sport en bewegen in de portefeuille heeft - de jonge Heerlenaren aan.