Raadsinformatiebrief (openbaar) gemeente Maassluis Aan de leden van de gemeenteraad in Maassluis Postbus 55 3140 AB Maassluis T 010-593 1931 E gemeente@maassluis.nl I www.maassluis.nl ons kenmerk 2010-4748 datum 1 0 DEC. 2010 onderwerp monitor Marokkaanse Nederlanders in Maassluis bijlage(n) 2010 2 Geachte dames en heren, Hierbij bieden wij u de monitor Marokkaanse Nederlanders in Maassluis 2010 aan. Daarbij is tevens de monitor Marokkaanse Nederlanders 2010 gevoegd. De monitor is opgevoerd in opdracht van het samenwerkingsverband van 22 gemeenten, het Rijk en de VNG in de aanpak van overlast van Marokkaans Nederlandse jongeren. Wij hebben ons in deze brief beperkt tot het presenteren van de cijfers. Over de gevolgen voor het te voeren beleid zullen wij u apart informeren. 1 Inleiding Vanaf 1 januari 2010 beschikt de gemeente over extra rijksmiddelen om de overlast aan te pakken die Nederlands Marokkaanse jongeren veroorzaken. Maassluis heeft ervoor gekozen om de extra middelen te besteden aan de inzet van straatcoaches. De gemeenteraad heeft op 16 februari jl. ingestemd met deze aanpak. Maassluis heeft samen met 21 andere gemeenten ondersteuning gekregen van het Rijk. De gemeenten trekken bij de aanpak samen op met het Rijk en de VNG Dit samenwerkingsverband heeft in september de eerste monitor gepresenteerd. De monitor geeft cijfermatig inzicht in de gebieden: o demografie «schooluitval» werk en uitkering criminaliteit Omdat het hier om een eerste meting gaat, kunnen we de monitor als een nulmeting beschouwen. Over een trendontwikkeling is pas sprake als we drie of meer metingen op een rij hebben. Hieronder gaan we nader in op de resultaten van de monitor Marokkaanse Nederlanders 2010. 1/8
Naast het algemene beeld dat wij in dit advies schetsen, zullen we ook de 'resultaten' naast die van andere gemeenten zetten. Daarbij onderstrepen wij dat de plaatselijke verschillen zeer groot kunnen zijn. Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den-Haag maken ook deel uit van het samenwerkingsverband. De orde van grootte van deze steden is natuurlijk heel anders dan die van Maassluis. Waarmee niet gezegd is dat de problematiek op wijk- en buurtniveau in een kleinere gemeente minder is dan in grote steden. 2 Vooraf Bij het presenteren van cijfers en percentages schuilt het risico dat de gepresenteerde resultaten een 'eigen leven gaan leiden'. In de monitor staat op pagina 8 daarover het volgende: 'In de meeste figuren worden percentages weergegeven en beschreven. Deze moeten echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, aangezien ze soms gebaseerd zijn op een klein aantal personen. Dit geldt met name wanneer er voor een kleine gemeente uitgesplitst wordt naar herkomstgroep en verdere achtergrondkenmerken.' In de monitor zijn naast de Marokkaanse Nederlanders ook resultaten gepresenteerd van andere herkomstgroepen. Zo kunnen de gepresenteerde cijfers in perspectief worden geplaatst. Die andere herkomstgroepen zijn: Turken Surinamers Antillianen Niet-westerse allochtonen» Westerse allochtonen Autochtonen Op de volgende pagina's geven wij een korte samenvatting van de meest in het ooglopende resultaten. 3 Demografische kenmerken Generatie Van alle Marokkaanse Nederlanders in Maassluis is 54,7% in Nederland geboren. Dat is iets hoger dan de totale groep allochtonen. Van de totale groep is 50,8% in Nederland geboren. Leeftijd De Marokkaans Nederlandse bevolking is relatief jong. Meer dan een kwart is 12 jaar of jonger. Burgerlijke staat Van alle Marokkaanse Nederlanders van 16 jaar en ouder is ruim 60% gehuwd en 35,2 is ongehuwd. Bij in Nederland geboren Maassluizers liggen de percentages respectievelijk op 56,3% en 27,4%. Overige percentages zijn verdeeld over scheiding en weduwe/weduwnaar. 2/8
Buitenlandse migratie De gegevens van immigratie en emigratie zijn bijgehouden vanaf 1988 tot 2009. De instroom is geleidelijk afgenomen, zo ook de emigratie. Over de gehele periode is de immigratie altijd groter geweest dan de emigratie. 1991 kende de hoogste immigratie: 29 personen, 2004 en 2007 de hoogste emigratie: 13. 4 Onderwijs Leerlingen en deelnemers algemeen Van alle 12-22 jarige jongeren die bekostigd onderwijs volgen, neemt 55,5% deel aan het voortgezet onderwijs. 29,6% volgt een mbo-opleiding en 14,9% is ingeschreven bij een instelling voor hoger of wetenschappelijk onderwijs. Voor een goed beeld: we spreken hier over totaal 2.454 jongeren. Het percentage Marokkaans Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs is nagenoeg gelijk aan dat van de totale groep: 51,9% Bij het mbo zien we een oververtegenwoordiging van Marokkaans Nederlandse deelnemers: 38,7% tegen 29,6% van de gehele groep. Dit leidt ertoe dat de deelname aan het hoger en wetenschappelijk onderwijs lager is: 9,4% tegenover 14,9% van alle 12-22 jarige leerlingen. Marokkaans Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs Onder jongeren van Marokkaanse herkomst is het aandeel vmbo-ers in de laagste leerweg (de basisberoepsgerichte leerweg) met 14,8% hoger dan onder de totale groep leerlingen uit Maassluis: 7,4% Marokkaans Nederlandse leerlingen in het mbo Het niveau waarop Marokkaans Nederlandse leerlingen de opleiding volgen, verschilt niet zo heel veel van het niveau van alle deelnemers. Bij het hoogste niveau -4- zijn de percentages nagenoeg gelijk: 46,2 versus 44. Nieuwe voortijdige schoolverlaters In het schooljaar 2008-2009 hebben 209 Marokkaans Nederlandse leerlingen voortgezet of middelbaar beroepsonderwijs gevolgd. Van hen hebben er 5 voortijdig de school verlaten. Dat is 2.4%. Van de 2.454 leerlingen in deze categorie heeft 3.3% de school voortijdig verlaten. Er is dus sprake van een ondervertegenwoordiging door Marokkaans Nederlandse leerlingen. Eén van de thema's waarop het samenwerkingsverband van het Rijk en de 22 Nederlandse gemeente een trendbreuk willen bereiken, is voortijdig schoolverlaten. Op grond van de monitor kun je stellen dat Marokkaanse Nederlanders niet zijn oververtegenwoordigd bij voortijdige schoolverlaten. Er is sprake van een ondervertegenwoordiging. Inzet op voortijdig school verlaten blijft van zelfsprekend zeer belangrijk voor alle groepen leerlingen. 3/8
5 Arbeid en uitkering Achtergrond en kenmerken Bij dit onderdeel is gekeken naar de Maassluise bevolking van 15 tot en met 64 jaar. Dat zijn 20.956 personen. Van hen behoren 793 tot de Marokkaans Nederlandse doelgroep. In totaal staat 2,9% van de Maassluise beroepsbevolking ingeschreven als werkloze werkzoekende bij het UWV Werkbedrijf. Van de Marokkaanse Nederlanders is dat 10,1% In Maassluis wonen 3.562 jongeren van 15 tot en met 24 jaar. Van hen is 0,8% werkzoekend. Van de 261 Marokkaanse Nederlanders in deze leeftijdsgroep zijn er 4 werkzoekend. Dat is 1,5%. In het algemeen geldt dat het aandeel werkzoekenden verder toeneemt naarmate de leeftijd stijgt. Bij de Marokkaans Nederlandse bevolking zien we dat onder de 35-44 jarigen het percentage werkzoekenden het hoogst ligt: 21,1. Dit ligt ver boven de 4% werkzoekenden van de totale groep in deze leeftijdscategorie. Met het stijgen van de leeftijd van de Marokkaanse Nederlanders neemt het percentage werkzoekenden geleidelijk af. Verder is duidelijk aangetoond dat er een relatie ligt tussen opleidingsniveau en werkloosheid. Hoe lager de opleiding, hoe groter de kans op werkloosheid. Uitkeringen Van alle personen van 15 tot en met 64 jaar ontvangen 557 Maassluizers een uitkering WWB of IOA. Dat is 2,7%. Bij Marokkaanse Nederlanders zijn dat er 76. Dat is 9,6% We kunnen geen algemene conclusie verbinden aan de percentages 15-24 jarige Marokkaanse Nederlanders die werkzoekend zijn en/of een uitkering hebben. Daarvoor is de omvang van deze groep veel te klein: 5 in absoluut aantal. 4/8
6 Criminaliteit Voor een juist begrip van de cijfers is het verstandig even stil te staan bij het volgende Verdachten en misdrijven In een proces-verbaal kunnen meerdere misdrijven worden genoteerd. Aan de andere kant kan een pleger meerdere keren achter elkaar één misdrijf per keer plegen. Dit heeft in de monitor tot gevolg dat er per definitie meer misdrijven staan genoteerd dan verdachten. Verdachten Per peildatum 1 januari 2009 telt de gemeente 27.151 inwoners van 12 jaar of ouder. Hiervan komen 356 inwoners in aanraking met de politie op verdenking van een misdrijf. Dat is 1,3% Van de 905 Marokkaanse Nederlanders van 12 jaar of ouder staan 36 personen geregistreerd als verdachte van een misdrijf ofwel 4%. Kijken we naar de leeftijdsopbouw, dan zien we dat het aantal verdachten hoog onder de groep 12-17 jaar en 18-24 jaar: 7,1% en 9,7%. Kijken we naar de totale populatie in deze leeftijdscategorie dan liggen de percentages op 2,8% en 3,6%. Verder is er een verband te zien tussen lage opleiding, uitkeringsafhankelijkheid aan de ene kant en oververtegenwoordiging in de statistieken verdachten van een misdrijf. Het onderzoeksrapport heeft ook gekeken naar verdachten in de periode 2005-2009. Dan zien we dat van de groep Marokkaanse Nederlanders van 12 jaar en ouder in Maassluis, 16,7% als verdachte is geregistreerd. Dit percentage over die 5 jaar ligt dus hoger dan het percentage in 2009. 27,8% is veelpleger (personen die in het gehele criminele verleden meer dan tien processen verbaal tegen zich zagen opmaken, waarvan tenminste één in het peiljaar. Bron: ministerie van Justitie, aanpak veelpleger, december 2006 F&A6806.) Vermogensdelicten (diefstal) en geweldmisdrijven zijn de meest voorkomende vergrijpen in de statistieken. 5/8
7 Vergelijking met overige gemeenten Bij dit advies is ook de monitor gevoegd die een beeld geeft op dezelfde onderdelen van alle 22 gemeenten uit het samenwerkingsverband. In het onderstaande overzicht is aangehaakt bij de vier thema's demografie, voortijdige schoolverlaten, werk/uitkering, criminaliteit. Voor een juist begrip ziet u eerst een overzicht van de Maassluise situatie met daarbij ook de absolute aantallen en percentages. Maassluise populatie % Maassluis. Mar. pop. % Bevolking 31.371 100,0% 1.255 4,0% Onderwijs Leerlingen voortgezet onderwijs van 12-22 jaar 2.454 209 voortijdig schoolverlaten 81 3,0% 5 2,4% Werk 15-64 jaar 20.956 793 van wie werkzoekend 614 2,9% 80 10,1% 15-24 jaar 3.562 261 van wie werkzoekend 28 0,8% 4 1,5% Uitkering 15-64 jaar 20.956 793 van wie een uitkering 557 2,7% 76 9,6% 15-24 jaar 3.562 261 van wie een uitkering 28 0,8% 5 1,9% Criminaliteit 12 jaar en ouder 27.151 905 van wie verdacht van misdrijf 356 1,3% 36 4,0% 6/8
% Maasluis %22 gemeenten % landelijk Aandeel Marokkaanse Nederlanders van de totale populatie Voortijdig Schoolverlaten Aandeel binnen de Mar. populatie Over-/ ondervertegenwoordiging Werkzoekenden Aandeel van binnen de Mar. populatie Over/-ondervertegenwoordiging 15-64 jaar 15-24 jaar* 4,0 2,4-28,0 10.1 244,0 95,0 5,7 5,8 27.0 12,8 152,0 95,0 2,1 4,6 5,1 Uitkeringsgerechtigden Aandeel binnen de Mar. populatie Over-/ondervertegenwoordiging 15-64 jaar 15-24 jaar* 9,6 261,0 127,0 10,8 143,0 66,0 4,5 Criminaliteit Aandeel binnen de Mar. populatie Over/-ondervertegenwoordiging 12 jaar en ouder 12-24 jaar 4,0 203,0 162,0 5,1 196,0 163,0 1,7 *Het gaat hier om zeer geringe absolute aantallen. Voorzichtigheid is geboden bij het interpreteren van de procentuele weergave. 8 Overige opmerkingen Zoals onder 2 is opgemerkt, beperkt het rapport zich niet alleen tot de Marokkaans Nederlandse inwoners. Een aantal in het oogspringende resultaten zetten we een op een rij.» Schooluitval Onder de Antillianen van 12-22 jaar is de schooluitval procentueel gezien het hoogst: 7,5, gevolgd door de Turken met 5,1. Arbeid en uitkering Niet westerse allochtonen komen het meeste voor in de statistieken bij werkzoekenden na de Marokkaanse inwoners van 15-64 jaar. Namelijk 10,3% van de totale bevolking. Niet westerse allochtonen en Antillianen zijn procentueel het meest vertegenwoordigd in de tabel uitkering: 13,5 en 12,1. Criminaliteit Onder de verdachten van 12 jaar en ouder komen de Antillianen met een vertegenwoordiging 7/8
van 6,4% van alle Antillianen meeste voor. Ook in de gemeten periode 2005-2009 zie je een hoog percentage. 23% van alle Antillianen in Maassluis van 12 jaar en ouder is geregistreerd als verdachte. 9 Conclusie De groep Nederlandse Marokkanen in Maassluis kenmerkt zich door de het volgende: Weinig tot geen schooluitval Oververtegenwoordiging bij de werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden. Maar door de geringe omvang kan hier geen algemene conclusie aan verbonden worden. Oververtegenwoordiging bij de cijfers van verdachten van misdrijven. De Antilliaanse bevolkingsgroep springt er bij alle drie de domeinen uit. Daarbij merken we wel nadrukkelijk op de Antilliaanse gemeenschap gering is: 420 personen. Dit maakt het interpreteren van percentages lastig. Immers bij een geringe verandering, zijn de procentuele schommelingen groot. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Maassluis, de ^ecrejaris, de bfiirgemeester, mr A.J.T. Korthout 8/8