Raadsinformatiebrief. Onderwerp: Risbo 2013.

Transcriptie

1 Inboeknummer 14bst00935 Dossiernummer juni 2014 Raadsinformatiebrief Onderwerp: Risbo Inleiding Op 23 mei 2014 verscheen de laatste landelijke Risbo monitor 2013 (De Risbo-monitor 2010 was de absolute 0-meting). In de Risbo 2013 zijn cijfers over 2012 opgenomen over de positie van Antilliaanse- en Marokkaanse Nederlanders op de terreinen van onderwijs, werkloosheid en uitkeringen en criminaliteit. De monitor geeft een cijfermatig beeld maar doet geen uitspraken over de oorzaken die er aan ten grondslag liggen. Als we kijken naar de Risbo monitors is er sprake van een wisselend beeld. Het college is echter verheugd te zien dat het aantal voortijdig schoolverlaters onder Antilliaanseen Marokkaanse Nederlanders dalend is en dat de oververtegenwoordiging van Antillaanse-Nederlanders bij het onderdeel criminaliteit afneemt. Maar we zijn er nog niet, er blijven punten te verbeteren. De resultaten van de Risbo monitor 2013 betekenen voor de gemeente Eindhoven dat wij vanuit onze beleidskaders ons op generieke wijze in overleg met representanten van Marokkaanse- en Antilliaanse Nederlandse afkomst blijven inzetten op het terugdringen van de oververtegenwoordiging. Een generieke benadering zorgt ervoor dat de problematiek in breedte wordt aangepakt, maar dat er wel ruimte zal zijn om vanuit een cultuursensitieve aanpak specifieke problemen aan te pakken van sommige migrantengroepen. Wij willen aandacht voor preventie en vroegsignalering zoals aangegeven in ons coalitieakkoord Expeditie Eindhoven. b Actueel maatschappelijk onderwerp/probleem Besluit van college van burgemeester en wethouders De Raad te infomeren over de Risbo monitor Antilliaanse- en Marokkaanse Nederlanders. Argumenten/kanttekeningen De monitor 2013 baseert zich op informatie uit bestaande registratiesystemen zoals de Gemeentelijke Basisadministratie, het Herkenningsysteem van de politie, de Basisregistratie Onderwijs, het UWV Werkbedrijf en gemeentelijke uitkeringsinstanties. Normaliter zou de monitor 2013 in het derde kwartaal 2013 verschijnen. Echter constateerde Risbo in oktober 2013 dat de uitkeringsgegevens niet door alle gemeenten in alle jaren op dezelfde manier waren verstrekt. Deze dataverzameling diende opnieuw plaats te vinden.

2 Bij het lezen van de monitor dient u er rekening mee te houden dat grote verschuivingen in de oververtegenwoordiging door kleine getallen kunnen zijn veroorzaakt. Waar dit mogelijk was hebben wij recentere informatie verzameld op de door Risbo onderzochte terreinen (dit is verwerkt in de bijlage bij deze brief met daarin nadere informatie over Risbo en de cijfers uit de monitor 2013). Wij wijzen u er op dat het met de overgrote meerderheid van de Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in Eindhoven goed gaat. Conclusie Risbo-monitor 2013 Op het gebied van nieuwe voortijdig schoolverlaters (n-vsv) zien we, uitgaande van gegevens van afdeling de Leerlingenzorg (LLZ) een dalende trend bij Antilliaanse- en Marokkaanse Nederlanders. Hoopgevend is dat de oververtegenwoordiging bij het onderdeel criminaliteit afneemt bij Antillaanse-Nederlandse en in wat lichtere mate bij Marokkaanse Nederlanders. We zien echter dat de oververtegenwoordiging bij arbeid en uitkering toeneemt bij Antilliaanse- en Marokkaanse Nederlanders. De bijlage bij deze brief gaat nader in op de onderzochte gebieden. Om u te infomeren hoe wij vanuit de gemeentelijke beleidskaders aanpak jeugdwerkloosheid, aanpak terugdringen voortijdig schoolverlaten, actieplan Jeugd & Veiligheid en het herijkt Antillianenbeleid ons blijvend inzetten om de oververtegenwoordiging terug te dringen treft u hieronder daarvan een overzicht aan: Uit de monitor voortgezet onderwijs 2012 blijkt dat het aantal leerlingen van allochtone afkomst met een havo/vwo advies stijgende is en dat allochtone leerlingen niet veel vaker afzakken in niveau dan autochtone kinderen. De afdeling leerlingenzorg heeft na een melding (bijv. teveel te laten komen/verzuim) extra aandacht in zorg naar jongeren en diens ouders van Antilliaanse- en Marokkaanse afkomst. Na afhandeling van een melding houdt men periodiek een vinger aan de pols. De integrale aanpak vanaf 2011 vanuit het herijkte Antillianenbeleid werpt zijn vruchten af. In ons coalitieakkoord zetten wij met de systeeminnovatie WIJeindhoven stevig op het veilig en thuis opgroeien. Door preventie in het sociale netwerk van gezinnen vergroten we de kans dat jongeren hun school succesvol afmaken en voorkomen we dat jongeren in aanraking komen met justitie. Voor risicojeugd (jongeren waarbij het perspectief op werk en opleiding minder gunstig is) hebben wij met de aanpak Jeugd In Beeld extra aandacht. Met deze aanpak werken wij met wijkagent, gemeentelijk wijkcoördinator, generalist en woningcorporaties samen jongeren op het recht pad te houden (of weer te krijgen) en toekomstperspectief te bieden. Ten aanzien van jongeren die in de criminaliteit belanden, kennen wij geen excuus en zetten we stevig in. Op dit moment werken wij aan het opstarten van een TOP X aanpak. b Arbeid en uitkering In tegenstelling tot schooluitval en criminaliteit is de ontwikkeling op gebied van jeugdwerkloosheid negatief. Dat is reden om extra inzet te gaan plegen om deze groep jongeren meer kansen op werk te bieden. Dit in aansluiting op de bestaande aanpak jeugdwerkloosheid. Vanuit de aanpak jeugdwerkloosheid is aandacht voor diversiteit en wordt dit op de overlegtafels waar dit agendapunt thuishoort besproken. De rode draad is integraal

3 beleid, met daarbinnen aandacht voor diversiteit. Binnen bestaande projecten wordt op verschillende manier aandacht gegeven aan factoren die juist voor jongeren van allochtone afkomst een rol spelen, zoals een taaltoets, sociale vaardigheden en presentatievaardigheden. In het coalitieakkoord geven wij aan vanuit het plan van aanpak jeugdwerkloosheid te blijven inzetten op 27-min. De landelijke ambassadeur voor de aanpak van jeugdwerkloosheid zet zich conform de motie Hamer/Van Weyenberg 1 in om migrantenjongeren te bereiken en vraagt werkgevers om aandacht voor de aansluiting van deze jongeren op de arbeidsmarkt. b Preventie en opvoed en opgroeiondersteuning Preventief vindt vanuit het Centrum Jeugd en Gezin inzet plaats met onder andere het project pedagogische civiel society (allemaal opvoeders), met groepscursussen Positief opvoeden (Triple P) en het ondersteunen van ouderinitiatieven over opvoeden. Met de komst van het Sociaal Domein vindt er een intensieve samenwerking plaats tussen de voormalige sectoren MM en Werk & Inkomen. Deze samenwerking wordt uitgebreid met WIJeindhoven. Met deze systeeminnovatie komt een ontwikkeling op gang met meer aandacht voor preventie waarvan op de langere termijn een corrigerende werking uit kan gaan op de oververtegenwoordiging. Afsluitend We hebben te maken met een hardnekkige en complexe problematiek. De slechte economische ontwikkelingen en de gevolgen van de financiële crisis zorg(d)en voor tegenwind. Het realiseren van een trendbreuk is een proces van lange adem. Wij gaan echter niet terug naar apart doelgroepenbeleid maar maken groepsgericht werk mogelijk als er sprake is van een gemeenschappelijk probleem en oorzaak. Zoals eerder aangegeven stopte het kabinet met het specifieke doelgroepenbeleid ten aanzien van Antillaanse- en Marokkaans-Nederlandse risicojongeren. Omdat de statistieken nog niet de gewenste daling vertonen, dringen de gemeenten van het samenwerkingsverband aanpak Marokkaanse-Nederlandse risicojongeren er bij het Rijk op aan de monitor te blijven uitvoeren (bijvoorbeeld eens per twee à drie jaar). Als hierover uitsluitsel 2 is informeren wij u hierover. Ter inzage gelegde stukken Risbo 2013 Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris 1 Tweede Kamer, vergaderjaar , nr Het Ministerie van SZW onderzoekt de mogelijkheden van een landelijke integratiemonitor, waarbij ingezoomd kan worden tot gemeente, wijk en/of buurtniveau (postcode) met als thema s demografie; onderwijs en educatie; arbeid, uitkering en inkomen; wonen en woonomgeving; criminaliteit en inburgering; en waarbij onderscheid gemaakt kan worden tussen autochtonen, niet-westers migranten (met verbijzondering naar Surinamers, Antillianen, Marokkanen, Turken) en westerse migranten (met verbijzondering naar MOE-landers)..

4 Bijlage: nadere informatie bij Risbo monitor 2013 Risbo monitor Risbo is een zelfstandig onderzoeksinstituut op het gebied van leren en samenleven. Het instituut is verbonden aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De Risbo-monitor 2010 was de absolute 0-meting (daarin werden cijfers uit 2009 gebruikt). Het verschijnen van de monitor komt voort uit de samenwerkingsafspraken tussen het Rijk 3 en de 22 Antillianengemeenten en van het samenwerkingsverband Aanpak Marokkaanse-Nederlandse risicojongeren. Dit laatste samenwerkingsverband werkt nog samen tot 31 december De samenwerking heeft geleid tot meer kennis en achtergronden (analyse) van de problematiek en effectieve aanpakken. Doel van de aanpak was om de oververtegenwoordiging 4 van deze groepen jongeren op de terreinen voortijdig schoolverlaten, werkloosheid en uitkeringsgebruik en criminaliteit terug te dringen. Om de betrokken gemeenten inzicht te bieden in de omvang van de problematiek en om de voortgang in beeld te brengen is er jaarlijks een monitoronderzoek uitgevoerd. De Risbo-monitor 2013 was de laatste. De Risbo-monitor 2013 Marokkaanse Nederlanders laat het volgende zien: Uit cijfers van de afdeling LLZ blijkt dat 40 personen in het schooljaar 2011/2012 voortijdig de school verlieten en in het schooljaar 2012/ personen. In het huidige schooljaar zet deze positieve trend door; tot 1 maart 2014 verlieten 5 personen eerder de school. De Risbo monitor laat zien dat in het schooljaar 2011/2012 er sprake is van een afname van 50 naar 45 personen. Dit komt neer op een oververtegenwoordiging 64% wat lager is dan bij de nulmeting (oververtegenwoordiging 70%). Het verschil tussen de gegevens komt doordat Risbo gegevens gebruikt van 1 januari 2012 en de afdeling LLZ die van het hele schooljaar. Daarnaast controleert afdeling LLZ de door DUO gemelde (n)vsv-ers, de Risbo neemt de getallen van DUO ongezuiverd over. Er is een gelijkblijvende trend bij de oververtegenwoordiging van Marokkaans- Nederlandse verdachten (12 jr en ouder) over de periode ; we zien een lichte daling van 193 naar 183 personen. b Werkzoekenden en uitkering Het aantal werkzoekenden (15-64 jr.) is in Eindhoven in 2013 (122 personen) lager dan in 2009 (146 personen). In de oververtegenwoordiging scoorde Eindhoven in 2009 (10,1%) minder dan het landelijke gemiddelde (11,7%), maar in 2013 (13,0%) is dit iets hoger dan het landelijke (12,6%). Het aantal uitkeringsontvangers (15-64 jr) is in Eindhoven in 2013 (200 personen) iets lager dan in 2009 (203 personen). 3 In de periode werkte het Rijk samen met twee samenwerkingsverbanden van elk 22 gemeenten in de aanpak van de problematiek rond Antilliaans-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse risicojeugd. Het Rijksdoelgroepspecifieke beleid is inmiddels beëindigd en de subsidies aan de in deze aanpak betrokken gemeenten zijn in 2011 respectievelijk 2012 beëindigd. 4 De oververtegenwoordiging wordt in procentpunten (%) weergegeven. Als er geen verschil is tussen de totale groep en de doelgroep, dan is de oververtegenwoordiging 0. Een oververtegenwoordiging van 100 procentpunten betekent dat het feit twee maal zo vaak voorkomt als in de totale groep.

5 In oververtegenwoordiging is er echter sprake van een lichte stijging: in 3,9% (2009) naar 4.3% (2013). In de 22 andere gemeenten neemt de oververtegenwoordiging niet veel toe of af. De Risbo-monitor 2013 Antilliaanse Nederlanders laat het volgende zien: Uit cijfers van de afdeling LLZ blijkt dat 26 personen in het schooljaar 2011/2012 voortijdig de school verlieten en in het schooljaar 2012/ personen. In het schooljaar 2013/2014 zien we dat deze dalende trend doorzet; tot 1 maart 2014 verlieten 4 personen eerder de school. De monitor laat zien dat oververtegenwoordiging het aantal Antilliaanse - Nederlandse (n)vsv12-22 jaar in het schooljaar 2011/2012 hoger is dan voorheen. Deze toename wordt echter veroorzaakt door slechts 5 leerlingen; van 24 naar 29 leerlingen. Ten opzichte van de nulmeting (15 personen) is wel sprake van bijna een verdubbeling. De oververtegenwoordiging van Antilliaanse -Nederlandse verdachten 12 jaar en ouder is over de periode 2009/2013 afgenomen, van 340% naar 236%. In de 21 Antillianengemeenten samen vond een toename plaats; van 271% in 2009 naar 292% in b Arbeid en uitkering Het aantal werkzoekenden (15-64 jr.) is in Eindhoven in 2013 (93 personen) hoger dan in 2009 (42 personen). In de oververtegenwoordiging scoorde Eindhoven in 2009 (4,1%) minder dan het landelijke gemiddelde (4,8%). In 2013 (5,9%) is dit nog steeds lager dan het landelijke (6.8%). Het aantal uitkeringsontvangers jaar in Eindhoven is in 2013 iets hoger dan in 2009: respectievelijk 133 personen (in oververtegenwoordiging 4,3%) in 2013 versus 126 in 2009 (in oververtegenwoordiging 3,9%). In de 22 andere gemeenten steeg het gemiddeld aantal uitkeringsontvangers jaar van 133 in 2009 (in oververtegenwoordiging 11,8%) naar 146 in 2013 (in oververtegenwoordiging 14,9%) Gemeentelijke beleid Over de periode 2009 tot en met 2011 kende de gemeente Eindhoven een specifieke aanpak problematiek Marokkaans-Nederlandse jongeren. Met het loslaten van de doelgroepspecifieke aanpak werd vanaf 2012 de koers van verlegd naar een generieke aanpak (zie onze Raadsinformatiebrief van 5 juli 2011, nr. 11R4464). In oktober 2011 startte onder regie van de gemeente de uitvoering van het beleidskader herijking Antillianenbeleid (doss.nr ). Het college besloot op 29 november 2013 (doss.nr ) de aanpak in 2014 te continueren en te implementeren binnen de systeeminnovatie WIJeindhoven. Met het collegebesluit van 22 april 2014 (doss.nr ) werd de regie daarvan neergelegd bij de sector Veiligheid en Bestuur.