Stichting Pensioenfonds TNO Pensioen, hoe is dat nu geregeld?

Stichting Pensioenfonds TNO Pensioen, hoe is dat nu geregeld? Inzicht in uw pensioen

Inhoud 2 Het bestuur heeft in 2014 ongeveer 25 pensioenpresentaties georganiseerd voor alle medewerkers van TNO en de overige aangesloten ondernemingen, zoals MARIN, VSL, Verispect et cetera. De opkomst was boven verwachting. Ongeveer 20% van de deelnemers heeft één van de pensioenpresentaties bezocht. De presentaties vonden in de meeste gevallen plaats tijdens het middaguur. In deze digitale brochure vind je alle informatie nog eens op een rij. De informatie bestaat uit twee delen: 1. De regeling inhoudelijk: de huidige regeling en de aankomende fiscale wijzigingen; 2. De ambitie van het bestuur en de mogelijkheden om deze ambitie te realiseren. Hoe werkt het? Je vindt op deze pagina alle thema s die ook in de presentatie aan de orde zijn geweest. Als je op het thema van je keuze klikt, kom je meteen bij de inhoudelijke informatie terecht. Via de terug pijl kom je weer in de inhoudsopgave. De hyperlinks in de tekst zijn ook aanklikbaar, je wordt dan doorgeleid naar aanvullende informatie binnen of buiten de brochure. Printen kan ook: gebruik daarvoor de knop linksboven in je scherm.

Wat is pensioen eigenlijk? 3 Voor de meeste werkenden lijkt pensioen nog ver weg. Dat maakt het oninteressant om je daar nu al in te verdiepen. Toch kan pensioen ook vandaag of morgen al aan de orde zijn. Denk bijvoorbeeld aan: arbeidsongeschiktheidspensioen, of partner- en wezenpensioen bij overlijden. Pensioenfonds TNO heeft het overlijdensen arbeidsongeschiktheidsrisico afgedekt. Arbeidsongeschiktheid Word je volledig arbeidsongeschikt, dan heb je recht op een premievrije voortzetting van je pensioenopbouw. Ook de opbouw van je partnerpensioen wordt dus voortgezet. Bedraagt je inkomen meer dan de maximumdagloongrens? Dan ontvang je ook nog een uitkering van het pensioenfonds. Dit noemen we een excedent uitkering. Deze uitkering van het pensioenfonds komt bovenop uw uitkering van het UWV. Als er sprake is van een WGA-hiaat dan ontvangt u via de werkgever een uitkering. Dit is verzekerd via Centraal Beheer Achmea. De hiaat-regeling is door TNO geregeld. Overlijden Als je overlijdt tijdens je dienstverband Dan heeft je partner recht op een partnerpensioen. Dit geldt voor gehuwden, geregistreerde partners en samenwonenden met een notariële samenlevingsovereenkomst (als ze bij het fonds zijn geregistreerd). Het partnerpensioen is 70% van het ouderdomspensioen dat bij deelneming tot de AOW-leeftijd 65 jaar zou worden behaald, gebaseerd op een opbouw van 1,75% per jaar. Zie hiervoor uw Uniform Pensioenoverzicht 2013. Zolang de partner van de deelnemer jonger is dan 65 jaar, wordt een toeslag gegeven van 10%. Daarna vervalt deze toeslag. Voor wezen (tot 21 jaar) bedraagt de uitkering 16% van het te bereiken ouderdomspensioen. Als beide ouders overleden zijn, wordt de uitkering verdubbeld. Als je overlijdt na uitdiensttreding of tijdens pensionering Dan ontvangt je partner een partnerpensioen van 70% van het ouderdomspensioen. Maar wanneer je bij de ingang van je ouderdomspensioen hebt gekozen voor uitruil van partnerpensioen voor een hoger ouderdomspensioen (dat kan alleen met partnerpensioen opgebouwd vanaf 1-1-2002) zal dit percentage minder of zelfs nihil zijn. Heb je je pensioen door middel van waardeoverdracht overgedragen aan de pensioeninstantie van een nieuwe werkgever? Dan bestaat er natuurlijk geen aanspraak meer op partnerpensioen bij Pensioenfonds TNO.

4 Actualiteit *) Dat is de contante waarde van alle opgebouwde pensioenaanspraken: Hoeveel moeten we vandaag in kas hebben om in de toekomst alle uitkeringen te kunnen doen, rekening houdend met een verwacht rendement op deze tegoeden. We weten van alle pensioenaanspraken vanaf welke moment we deze moeten gaan uitkeren. Op basis van de levensverwachting weten we ook voor hoe lang. Deze uitkeringsstromen rekenen we terug naar vandaag, op basis van de actuele rekenrente. Dus hoe lager deze rente, des te meer kapitaal wij in kas moeten aanhouden om deze uitkeringen in de toekomst te kunnen realiseren. Pensioen. In de pers wordt er bijna dagelijks over gesproken. Over de verhoging van de pensioenleeftijd horen we veel: Werken tot je 67e (of langer?) is de nieuwe toekomst. Daarnaast komen ook andere pensioengerelateerde onderwerpen in het nieuws, zoals de dekkingsgraad, de rekenrente, de doorsneepremie, het vertrouwen in het pensioenstelsel en de vergrijzing. Steeds meer Nederlanders raken gewend aan dit taalgebruik. In Den Haag hebben ze het er razend druk mee. Ook Pensioenfonds TNO houdt de actualiteit nauwlettend in de gaten. Maar hoe staan we er op dit moment voor? Dit zijn de belangrijkste cijfers voor Pensioenfonds TNO eind 2014: Het fonds kent 32 aangesloten werk gevers, waarvan TNO veruit de grootste is met circa 3.200 deelnemers. A paassingen Aan in he h t fiscale stels fis elsel el (Witteevee ve nkader) Overige werkgevers zijn o.a.: Marin, TNO Bedrijven (waaronder Verispect, Tass, VSL, Prime Data, Euroloop). Circa 15.650 deelnemers: ± 4.800 actieve deelnemers, ± 5.800 gewezen deelnemers en ± 5.050 pensioengerechtigden. In kas: circa 3 miljard Nominale verplichtingen*): circa 2,7 miljard 2 Inhoud 3 Wat is pensioen eigenlijk Wat zijn pensioenverplichtingen? Dekking gsgr grraadprob pr obllema maatiek en mogelijke og e kortinge gen n Defined ben nefi fit versus uss deefin fineed cont ntri rib bution on n Nieuwe Wet Pensioencommunicatie per 1 januari 2015 Vergrijzing Door orrsnee premie Rente Rekenregels Wonen, pensioen en zorg Vertrouwen in het stelsel (m.n. jongeren) Nieu eu uwe p nssio pe oenregelin en ng ng perr 1 ja pe januari 20 015 Governance 4 Actualiteit 5 Pensioenstelsel op hoofdlijnen 6 Hoe werkt Pensioen 7 Ambitie Bestuur 9 Veelgestelde vragen

5 Het geheel van het basisinkomen, de AOW, het pensioen via de collectieve regelingen en de persoonlijk getroffen voorzieningen moeten er voor zorgen dat je later kunt genieten van je welverdiende oude dag. zelf Extra van je Aanvullend ioenfonds via het pens Basis van Hoe wordt jouw pensioen bij TNO vastgesteld? de overheid Het Nederlandse pensioenstelsel Het pensioenhuis kent een stevig fundament met de Algemene Ouderdomswet (AOW) als basisinkomen. Op grond van deze wet ontvang je vanaf een bepaalde leeftijd een ouderdoms pensioen van de overheid. AOW-bedragen worden halfjaarlijks aangepast en stijgen in de regel mee met de inflatie. Boven op deze AOW bouw je ouderdomspensioen op. Op dit moment bouw je pensioen op bij Pensioenfonds TNO, maar in eerdere dienstverbanden kun je dat ook gedaan hebben bij andere pensioenfondsen. En wellicht bouw je in de toekomst weer pensioen op bij een ander fonds. De basisgegevens die we gebruiken om je pensioen te berekenen zijn jouw maandsalaris, vakantietoeslag en 13e maand. Bij een aantal bij het pensioenfonds aangesloten bedrijven kunnen ook andere toelagen onderdeel uitmaken van het pensioen.op dit bedrag brengen we een deel in mindering waarover je géén pensioen opbouwt, dat heet de franchise. Deze franchise bedraagt in 2014 13.750,= op jaarbasis. Zie ook het plaatje hieronder. En in 2015 13.819,=. Let op: het flexbudget is niet pensioengevend. Buiten deze collectieve voorzieningen kun je natuurlijk ook zelf zorgen voor de kers op de taart, bijvoorbeeld door spaargeld of een lijfrenteverzekering. 2 Inhoud 3 Wat is pensioen eigenlijk 4 Actualiteit 5 Pensioenstelsel op hoofdlijnen Pensioen stelstel op hoofdlijnen 6 Hoe werkt Pensioen 7 Ambitie Bestuur 9 Veelgestelde vragen

6 Hoe werkt pensioen? Opbouw In dit rekenvoorbeeld zie je hoe je pensioenopbouw berekend wordt. Dit jaar (2014): Opbouw Salaris 30.000 Franchise 13.750 -/- Pensioengevend deel 16.250 Opbouw 1,75% = 284 Te bereiken op 65 jaar 9.940 Let op: Zolang je als medewerker in dienst bent bij een aangesloten werkgever is het partnerpensioen of wezenpensioen verzekerd. Als je overlijdt tijdens je dienstverband, gaat het pensioenfonds er vanuit dat jouw dienstverband heeft voortgeduurd tot de ingangsdatum van jouw pensioen. Maar stel dat de persoon in het voorbeeld uit dienst zou zijn gegaan op 1 januari 2015 en hij overlijdt op 4 januari 2015? Dan ontvangt de partner slechts 70% van 284 = 199 gedeeld door 12 is 16,58 bruto per maand aan partnerpensioen. Veranderingen per 1-1-2015 Door nieuwe wetgeving moet Pensioenfonds TNO de pensioenregeling aanpassen. Dit betekent: Pensioenopbouw over maximaal 100.000,- pensioengevend salaris per jaar. Over het inkomen boven deze grens, kan vanaf 1 januari a.s. geen pensioen meer worden opgebouwd. Indien jouw pensioengevend inkomen boven deze grens ligt, heb je van het fonds informatie ontvangen over de ontwikkelingen en eventueel te ondernemen stappen. De pensioenleeftijd wordt verhoogd naar 67 jaar. In de praktijk gaat dit als volgt: Opbouw pensioen vanaf 1 januari 2015 met een ingangsdatum van 67 jaar. De reeds opgebouwde pensioenaanspraken blijven vanaf 1 januari 2015 gelden vanaf 65 jaar. Op de gewenste pensioendatum worden de aanspraken met een ingangsdatum op 65 en op 67 omgerekend naar één bedrag, afhankelijk van de gekozen pensioendatum. Volgend jaar (2015): Opbouw Salaris (+3% ROC) 30.900 Franchise 13.819 -/- Pensioengevend deel 17.081 Opbouw 1,75% = 299 Te bereiken op 65 jaar 10.483 Totaal opgebouwd 583 Indien bij zijn eventuele nieuwe werkgever e enzelfde regeling geldt voor het partnerpensioen is er niks aan de hand. Maar dit hoeft niet het geval te zijn. Dus bij wisseling van baan is het aan te raden om heel goed de consequenties met betrekking tot het partnerpensioen te beoordelen. Wat is er nog meer mogelijk? Tijdelijk Ouderdomspensioen (TOP). Medewerkers die bij een aangesloten onderneming in dienst zijn getreden voor 1 januari 2006 hebben ook een kapitaal opgebouwd. Dit kapitaal wordt belegd en beheerd door ING Investment Management (IM). Dit kapitaal kun je gebruiken om eerder met pensioen te gaan of om jouw pensioenuitkering te verhogen. Extra Pensioen. De regeling Extra Pensioen is een volledig vrijwillige regeling die je kunt gebruiken om een kapitaal op te bouwen. Op je pensioendatum kun je dit aanwenden voor de inkoop van een ouderdomspensioen.

Keuzemogelijkheden Op de door jou gewenste pensioendatum (tussen 55 en 67 jaar) kun je een aantal keuzes maken. Hoog/laag laag/hoog. Je kunt kiezen voor een pensioen dat in eerste instantie hoger is en daarna lager, of juist andersom. Het opgebouwde partnerpensioen kun je omwisselen voor een hoger ouderdomspensioen. Je kan het moment dat je wilt gaan genieten van je pensioen naar voren halen of uitstellen. Ook kun je ervoor kiezen om in deeltijd met pensioen te gaan. Financiële positie Het vermogen van het pensioenfonds kun je voorstellen als één grote pot. Die pot bedraagt nu circa 3 miljard. Het beheer (AZL, Bestuursbureau, toezicht en bestuur) kost iets meer dan 3,3 miljoen. Het grootste deel komt binnen via het beleggingsrendement. Jaarlijks komt er op dit moment ongeveer 50 miljoen aan pensioenpremie bij en gaat er ongeveer 90 miljoen uit aan ingegane pensioenen. Lees meer in het verkort jaarverslag Pensioenpremie Je werkgever en jij zelf betalen beiden een premie voor je pensioenopbouw. 7 Ambitie bestuur De ambitie van het bestuur is een goed pensioen dat zijn waarde behoudt, tegen redelijke kosten en een acceptabel risico. Om dit te realiseren heeft het bestuur eigenlijk maar drie knoppen tot zijn beschikking. Wil je een hoger pensioen dan zal er meer premie moeten worden betaald of groter risico worden genomen. Wil je minder risico lopen dan wordt het pensioen lager. Kortom, als je aan deze drie knoppen gaat draaien heeft dat een behoorlijke impact op de hoogte van je pensioen. Verhoging Verhoging van je pensioen (indexatie) voorkomt dat je pensioen in waarde daalt, door bijvoorbeeld inflatie. De kosten van levensonderhoud stijgen namelijk met de jaren. De verhoging moet betaald worden uit het beleggingsrendement. Hier wordt geen premie voor betaald. Werkgever De totale verschuldigde premie bedraagt in 2014 17% van de loonsom. Die wordt door de werkgever afgedragen aan het pensioenfonds. Werknemer* Afgesproken is dat er een premieverdeling wordt gehanteerd van 2/3 door de werkgever en 1/3 ten laste van de werknemer. * In deze situatie doet zich bij ons fonds iets specifieks voor. Er is nog een relikwie uit het verleden van voor de middelloon periode. Dat is de premievrije voet van 28.572. Medewerkers met een inkomen tot 28.572,- betalen geen premie maar bouwen wel pensioen op. Jongeren hebben in de regel een lager salaris dan ouderen. Door de premievrije voet betalen zij relatief minder pensioenpremie, daarom zal de discussie die momenteel gaat over de doorsneepremie bij ons fonds minder spelen.

8 Waar zit het geld? (x 1 mln) 3.000 2.800 2.600 2.400 2.200 2.000 1.800 1.600 Private Equity 9,9% Aandelen 25,9% Dekkingsgraad Vastgoed Liquiditeiten 4,8% 2,0% Obligaties 57,0% 170% 160% 150% 140% 130% 120% 110% 100% Feitjes: Het grootste deel (58%) van het totale vermogen is belegd in obligaties. Het bestuur houdt zich aan de regels en voorschriften van de UN Global Compact. In de onderste grafiek komt eigenlijk alles samen. De donkerblauwe lijn is het vermogen en de oranje lijn geeft de ontwikkeling van de verplichtingen weer. De lichtblauwe lijn is het resultaat van het vermogen gedeeld door de verplichtingen. Dat is de dekkingsgraad. Opvallende punten: De blauwe lijn laat zien dat we nog nooit zoveel vermogen hebben gehad als op dit moment. De verplichtingen zijn vooral gestegen door de dalende rente en een toename van de levensverwachting die nog niet in de tarieven was voorzien. De stijging van het vermogen heeft de ontwikkeling van de verplichtingen niet kunnen bijhouden. Daardoor heeft er de laatste jaren ook geen indexatie plaatsgevonden. De indexatie achterstand valt eigenlijk weg. De ambitie is momenteel om de loonontwikkeling bij TNO te volgen. In zekere zin is die ambitie dus waargemaakt. Immers de afgelopen twee jaar was de algemene salarismaatregel bij TNO 0%. De indexatie zou dus ook met een hoge dekkingsgraad op 0% zijn vastgesteld. Risicobereidheid In juni-augustus 2014 is er een risicobereidheidsonderzoek gehouden onder pensioengerechtigden en deelnemers van Pensioenfonds TNO. Het doel was om de risicobereidheid te meten. De deelname aan het onderzoek was hoog, maar het peilen van de risicobereidheid blijkt moeilijk. Als we toch iets willen concluderen dan is het dat minder verhoging acceptabeler lijkt dan (forse) verlagingen. Na zorgvuldige interpretatie door het bestuur is besloten dat de resultaten geen aanleiding geven om meer of juist minder risico te nemen dan nu het geval is. Meer informatie over risicobereidheid lees je hier. 1.400 90% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Vermogen Verplich ngen Dekkingsgraad

9 Hoe kan het dat ik maar zo weinig pensioenopbouw? Ik betaal veel meer premie in een jaar dan dat ik uiteindelijk in één jaar aan pensioen opbouw? Het pensioen dat je in één jaar opbouwt, wordt vanaf jouw pensioendatum levenslang uitgekeerd. En wanneer je na de ingang van je pensioen komt te overlijden dan heeft ook je partner nog levenslang recht op een partnerpensioen (indien deze partner op jouw pensioendatum ook al bij ons bekend was). Dus bovenop de premie die jij samen met de werkgever hebt afgedragen, moet nog behoorlijk wat rendement gemaakt worden om dit pensioen levenslang aan jou te kunnen uitkeren. Waarom bouwen we maar 1,75% aan pensioen op per jaar? Waarom geen 2,25%? Dat zijn de afspraken die tussen de sociale partners (RvB TNO en OR-TNO) zijn gemaakt. Een opbouw van 2,25% mag sinds 1 januari 2014 niet meer. Vanaf 1 januari 2015 is de opbouw fiscaal gemaximeerd op 1,875%. Als ik samenwoon, en mijn partner en ik hebben geen samenlevingsovereenkomst, heeft mijn partner dan recht op partnerpensioen als ik overlijd? Nee, dan heeft jouw partner geen recht op partnerpensioen. Als je samenwoont en je hebt met jouw partner een samenlevingsovereenkomst afgesloten, stuur dan een kopie van deze overeenkomst en een aanmeldingsformulier naar de administratie van het fonds toe. Jouw partner wordt dan ook de volgende keer netjes vermeld op het Uniform Pensioenoverzicht. Veelgestelde vragen (1) Heb ik een eigen potje binnen het pensioenfonds? Waarom levert een pensioenpot op mijn eigen naam niet meer op? Het totale vermogen zit in één grote pot. En deze pot wordt volgens één risicoprofiel belegd. Zou je kiezen voor een systeem waarbij iedereen zijn eigen pensioenpot zou hebben, dan zou dit ook voor iedereen nadelig uitpakken. Aan het einde van de periode van inleg moet namelijk het risico worden afgebouwd en wordt er in één keer pensioen ingekocht bij het pensioenfonds. Dan rendeert dit kapitaal niet meer. Dit is bij het huidige systeem in onze middelloon regeling niet zo. Daar hoeft het risico niet te worden afgebouwd en wordt ook niet in één keer het pensioen ingekocht. Daardoor wordt er gemiddeld een hoger rendement behaald. Wat zijn pensioenverplichtingen? Dat is de totale waarde van alle uit te keren pensioenen, nu en in de (verre) toekomst. Hierbij wordt ook rekening gehouden met actuariële grondslagen (zoals rekenrente, levensverwachting en kostenopslagen). Waarom stijgt de waarde van de pensioenaanspraken zo sterk? Een pensioenaanspraak is een recht op een pensioen dat nog niet wordt uitgekeerd. Voor de vaststelling van deze waarde publiceert De Nederlandsche Bank maandelijks de rentetermijnstructuur. Doordat de rente in 2014 vooral is gedaald, moeten pensioenfondsen steeds meer geld in kas houden om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. Ik heb tot 2007 pensioen opgebouwd in een eindloonregeling. Zijn deze rechten ook opgenomen in mijn Uniform Pensioenoverzicht? Ja, deze rechten zijn ook opgenomen in jouw Uniform Pensioenoverzicht. Moet ik de gegevens van mijn partner ook doorgeven als ik ben gehuwd? Als je bent gehuwd of je bent een geregistreerd partnerschap aangegaan bij jouw gemeente dan hoef je deze gegevens niet door te geven aan het fonds. Deze gegevens ontvangen wij dan via de Gemeentelijke Basis Administratie. Deze gegevens worden dagelijks bijgewerkt.

10 Wat zijn gewezen deelnemers? Gewezen deelnemers zijn personen die bij een aangesloten werkgever hebben gewerkt en daar ook pensioen hebben opgebouwd, maar die de waarde van dit pensioen niet hebben meegenomen naar de pensioenverzekeraar van hun nieuwe werkgever. Kan een aangesloten onderneming ook uit het fonds treden? Ja, dat is mogelijk. Indien een aangesloten onderneming hiertoe besluit, moet dit geen negatieve gevolgen hebben voor de overige deelnemers. Er zullen dan nadere afspraken moeten worden gemaakt. Vanaf 1 januari is pensioenopbouw boven een inkomen van 100.000 niet meer mogelijk. Loop ik dan bepaalde risico s? Ja, dat klopt. Naast het feit dat je over het inkomen boven de 100.000 geen pensioen meer opbouwt, wordt ook het partnerpensioen geraakt. En dat kan een behoorlijke invloed hebben. Alle personen die een fulltime inkomen hebben dat boven de 100.000 ligt, worden persoonlijk over de consequenties geïnformeerd. Ook zullen enkele mogelijke oplossingen worden uitgelegd. Welke gevolgen heeft een verdere krimp van TNO voor het pensioenfonds? Eigenlijk geen directe gevolgen. Alleen de kosten per deelnemer zullen toenemen, omdat de kosten voor het beheer over steeds minder actieve deelnemers kan worden verdeeld. Veelgestelde vragen (2) Belegt het pensioenfonds in TNO bedrijven? Ook hiervoor geldt specifieke wet- en regelgeving. Dat is dus niet mogelijk. Als we nu stoppen met inleggen, gaat het pensioenfonds dan failliet? Nee, het pensioenfonds gaat niet failliet. Als er niet meer wordt ingelegd, komen er ook geen nieuwe pensioenaanspraken meer bij. En bij een dekkingsgraad van 110% kan het fonds dan aan alle verplichtingen voldoen. Het zou in de toekomst alleen een probleem kunnen opleveren als de levensverwachting weer zou gaan toenemen. Leent het pensioenfonds ook wel eens geld aan een aangesloten onderneming? Het pensioenfonds staat helemaal los van de aangesloten ondernemingen. Het pensioenfonds is een Stichting met een Bestuur. Er zijn ook wettelijke bepalingen die dit niet toestaan. Waar zie ik hoeveel ik opgebouwd heb? Uw opgebouwde aanspraken worden getoond in het uniforme pensioen overzicht dat u jaarlijks ontvangt. U kunt deze aanspraken ook terugvinden op www.mijnpensioenoverzicht.nl.