Brugstraat 51, 4475 AN Wilhelminadorp Postbus 25,4450 AA Heinkenszand Telefoon: 01 13-5691 10; fax: 01 13-5691 11 E-mail: info@hetzeeuwselandschap.nl ABN AMRO: 51.03.36.167 ING: 245740 Belaië: Kredietbank Geel: 414-41 07601-75 Provinciale Staten van Zeeland Commissie Economie en Mobiliteit t.a.v. mevrouw mr. A. Lobik Postbus 6001 4330 LA MIDDELBURG Ons kenmerk : MHIJNII 10096 Wilhelminadorp, 15 maart 201 1 Geachte mevrouw Lobik, Stichting Het Zeeuwse Landschap heeft recent een representatieve enquête onder de Zeeuwse bevolking laten uitvoeren om de mening over binnendijkse aquacultuur te peilen. Binnendijkse aquacultuur wordt door de Provincie gezien als een potentieel belangrijke economische bedrijvigheid. Stichting Het Zeeuwse Landschap heeft het project Kustlaboratorium geïnitieerd om een pilot project uit te voeren waarin duurzame aquacultuur samengaat met een ecologisch waardevol en aantrekkelijk landschap. Daarvoor is inmiddels grond aangekocht op Schouwen Duiveland. Eén van de resultaten uit de enquête is dat 8 op de 10 respondenten de combinatie van aquacultuur met de aanleg van een aantrekkelijk landschap een (erg) goed idee vindt. Slechts 4 % van de respondenten vindt het geen goed idee. Bijgaand stuur ik u een exemplaar van het rapport over de enquête, met het verzoek dit rapport te verspreiden onder de leden van de Commissie Economie en Mobiliteit. Wij menen dat het van belang /v is dat de leden kennisnemen van dit rapport. Met vriendelijse groet, r ij (5G iw. c? l 1 6 k,.. dr. M.A! mminga directeur ;ucc.m. 1101166 1 ZAAK W. CLAS. - - --*-I".- Stichting Het Zeeuwse Landschap is aangesloten bij DelZLandschappen
Blick,,,arkt,,,d,r2cek Mening Zeeuwse bevolking over Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Februari 201 1 O 201 1. Blick Marktonderzoek B.V. De respondenten zijn allen geheel belangeloos en onafhankelijk door Blick Marktonderzoek ondervraagd. Blick Marktonderzoek heeft op geen enkele wijze de antwoorden van de ondervraagden beïnvloed.
INHOUDSOPGAVE Pagina Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1. Achtergrond 1.2. Onderzoeksopzet en methodologische verantwoording Hoofdstuk 2 Resultaten 1.1 Mate waarin duurzaam kweken van vis en schelpdieren past bij Zeeland 1.2 Mate waarin Zeeland bij uitstek kansen biedt om naast de traditionele landbouw ook natte, binnendijkse landbouw te ontwikkelen 1.3 Mening over combineren aquacultuur, natuur en toerisme 1.4 Mening over het gebruiken van traditionele landbouwgrond voor aquacultuur Rapportage - Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 2 18
1. INLEIDING 1.l Achtergrond Zeeland heeft te maken met krimp. Op termijn zal de omvang van de bevolking dalen en dat kan problemen opleveren voor het op peil houden van de leefbaarheid en het voorzieningenniveau. Een van de antwoorden op de krimp is het zoeken naar "nieuwe economische dragers", het realiseren van vernieuwende economische activiteiten. Dat heeft zijn invloed op het Zeeuwse landschap en als antwoord daarop wordt gezocht naar een brede aanpak, waarin andere belangen zoals het woonklimaat en de toeristische aantrekkelijkheid worden meegenomen. Eén van de nieuwe economische activiteiten is de aquacultuur; het kweken van vis en schelpdieren. Om meer inzicht te krijgen in de mening van de inwoners van Zeeland over aquacultuur en de mogelijke invloed hiervan op de inrichting van het Zeeuwse landschap heeft Blick Marktonderzoek in opdracht van Stichting Het Zeeuwse Landschap in februari 201 1 een online onderzoek uitgevoerd onder 456 inwoners van Zeeland. Rapportage - Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 3 18
B lick rr,arklo~~d~,zq~k I 1.2 Onderzoeksopzet en methodologische verantwoording De voor het onderzoek benodigde gegevens zijn verkregen door middel van een webvragenlijst die aan de leden van een internetpanel is voorgelegd. Hiervoor is gebruik gemaakt van het grootste panel van Nederland met in totaal circa 220.000 leden, waarvan ruim 5000 woonachtig in Zeeland en 18 jaar of ouder. Uit deze groep is een representatieve steekproef getrokken, waarbinnen het aantal inwoners van de gemeente Schouwen-Duiveland oversampled is. Dit omdat op indicatief niveau ook meer inzicht in de mening van de inwoners van deze gemeente gewenst is. Om de oversampling te corrigeren en de samenstelling van de steekproef een goede afspiegeling te laten zijn van de Zeeuwse bevolking zijn de resultaten vervolgens herwogen op het aantal inwoners per gemeente, sekse en leeftijd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de actuele cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). In totaal hebben 456 inwoners aan het onderzoek deelgenomen. Tabel 1.2: Steekproefverdeling en herweging I I ~bso~uut In % Gemeente Borsele Goes Hulst Kapelle Middelburg Noord-Beveland Reimerswaal Schouwen-Duiveland Sluis l Terneuzen Tholen Veere Vlissingen Na her weging Sekse Man Leeftijd 18-36 36-55 Uitgaande van een betrouwbaarheidsrnarge van 95% is de nauwkeurigheidsmarge bij een steekproefomvang van 456 + 3-5%. In het volgende hoofdstuk worden resultaten van het onderzoek uiteengezet. Om meer inzicht te krijgen in de opbouw van de resultaten worden deze ook steeds uitgesplitst naar sekse en leeftijd. De resultaten voor Schouwen-Duiveland zijn alleen in het tabellenboek opgenomen. Rapportage - Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 4 18
2. RESULTATEN 2.1 Mate waarin duurzaam kweken van vis en schelpdieren past bij Zeeland Onder aquacultuur wordt het duurzaam kweken van vis en schelpdieren verstaan. Negen op de tien respondenten vindt dit (erg) goed bij Zeeland passen. Een klein percentage is het hier mee oneens. De verschillen naar sekse en leeftijd zijn beperkt, wel lijken respondenten tot 35 jaar hier wat vaker neutraal tegenover te staan. Grafiek 2.1: Mate waarin duurzaam kweken van vis en schelpdieren past bij Zeeland Totaal Man 18-35 jaar 36-55 jaar 0% 25% 50% 75% 100% i Past erg goed M Past goed o Neutraal i Past niet goed i Past helemaal niet goed Een deel van de respondenten licht de mening toe. Respondenten die aquacultuur goed bij Zeeland vinden passen refereren hierbij veelal aan de vis- en zeecultuur in Zeeland. Enkele voorbeelden: In Zeeland is de visserij altijd belangrijk geweest, zeker in vroegere jaren. Ik zie elke donderdagmiddaglavond de VlissingselArnemuidse vissersvloot weer thuis komen over de Westerschelde; Wij zijn van oudsher een volkje dat erg aan de zee hangt en daarvan de vruchten plukt; Zeeland is automatisch verbonden met water en alles wat daar mee van doen heeft; Zeeland is onlosmakeljk verbonden met de zee en dus ook met vis en schelpdieren Denk maar aan de beroemde Zeeuwse mosselen; Zeeland staat bekend om zijn mosselen en is erg waterrijk dus vind ik aquacultuur een goede inverstering voor Zeeland; Aquacultuur past redelijk goed bij Zeeland, maar mag niet resulteren in nog meer land onder water zetten1 verzilten; Als letterlijk en figuurlijk land van de zee is het een voorbeeldig gebaar om niet langer uit de zee te putten voor een deel van onze voedselbehoefte. Rapportage -Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 5 18
2.2 Mate waarin Zeeland bij uitstek kansen biedt om naast de traditionele landbouw ook natte, binnendijkse landbouw te ontwikkelen Niet alleen vindt het merendeel van de respondenten dat aquacultuur goed bij Zeeland past, ook is ruim acht op de tien het eens met de stelling dat Zeeland bij uitstek kansen biedt om naast de traditionele landbouw ook natte binnendijkse landbouw te ontwikkelen. Slechts 3% is het hier mee oneens. Naar leeftijd is te zien dat respondenten van 56 jaar en ouder het hier relatief het vaakst helemaal mee eens zijn, terwijl respondenten tot 35 jaar hier vaker neutraal tegenover staan. Grafiek 2.2: Mate waarin Zeeland bij uitstek kansen biedt om naast de traditionele landbouw ook natte, binnendijkse landbouw te ontwikkelen Totaal Man 10% 18-35 jaar 21% 1 36-55 jaar i Helemaal mee eens i Mee eens o Noch eens, noch oneens i Mee oneens i Helemaal mee oneens Een deel van de respondenten licht hun antwoord weer toe. Enkele voorbeelden: Het is een heel goed idee en ik denk dat het voor de boeren een hele omschakeling gaat worden om iets nieuws te proberen; Het schijnt dat Zeeland qua temperatuur goed scoort, dus ik denk dat mede daardoor dit plan kans van slagen zal hebben; Als je in een provincie zoveel water tot je beschikking hebt, dan moet je daar iets nuttigs mee doen. Dus als het is voor vis te kweken of iets dergelijks, ja dan moet dat; Er is hier ruimte genoeg voor; Er is genoeg landbouwland en het biedt nieuwe kansen en mogelijkheden aan de boeren; Er zijn zelfs methoden van het toepassen van aquacultuur die bijdragen aan natuurverbetering c.q. compensatie. Rapportage -Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 6 18
2.3 Mening over combineren aquacultuur, natuur en toerisme Aquacultuur op het platteland betekent een ingreep in het landschap langs de Zeeuwse kust. Een mogelijk idee hierbij is om aquacultuur te combineren met de aanleg van een aantrekkelijk landschap dat ook voor natuur en toerisme betekenis heeft. Acht op de tien respondenten vindt dit een (erg) goed idee, 4% vindt het daarentegen geen goed idee. Mannen lijken wat positiever dan vrouwen die wat vaker neutraal tegenover het idee lijken te staan. Grafiek 2.3: Mening over combineren aquacultuur met aanleg aantrekkelijk landschap dat ook voor natuur en toerisme betekenis heefl Totaal Man I 18-35 jaar 36-55 jaar 0% 25% 50% 75% 100% i Erg goed idee i Goed idee o Neutraal i Geen goed idee i Helemaal geen goed idee Enkele toelichtingen van respondenten die positief zijn over het idee: Als ik kijk naar het plan Tureluur denk ik dat daar prima mogelijkheden voor zijn, dat ziet er schitterend uit, zonder het landschap schade te berokkenen; Het zal de werkgelegenheid zeker ten goede komen; Natuur en toerisme zijn erg belangrijk, mits goed ingepast in het landschap; Als je economische voorwaarden kunt combineren met natuur dan is er sprake van een win-win situatie. En enkele wat meer kritische opmerkingen: Aquacultuur is prima, maar geen land meer weg voor de toerist; BOUW niet alles vol; Het landschap is nu mooi, verpest het niet; Het landschap hoeft niet veranderd te worden. Ik denk de bedrijven aangepast moeten worden en in combinatie met wat ze nu doen. Rapportage - Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 7 / 8
2.4. Mening over het gebruiken van traditionele landbouwgrond voor aquacultuur Er zijnlkomen projecten in uitvoering waarin aquacultuur en een aantrekkelijk landschap gecombineerd worden. Zeven op de tien respondenten vindt dat hiervoor, op strict vrijwillige basis, traditionele landbouwgrond mag worden gebruikt, één op de tien is het hier echter niet mee eens, terwijl 22% hier nog neutraal tegenover staat. Naar sekse en leeftijd is te zien dat mannen het hier relatief vaker mee eens zijn dan vrouwen die, net als respondenten tot 35 jaar, hier vaker neutraal tegenover staan. Grafiek 2.4: Mening over op strikt vrijwillige basis gebruiken van traditionele landbouwgrond voor projecten waarin aquacultuur en een aantrekkelijk landschap gecombineerd worden Totaal Man 18-35 jaar 36-55 jaar =Helemaal mee eens =Mee eens ONoch eens. noch oneens =Mee oneens =Helemaal mee oneens Een aantal respondenten licht hun mening toe, waarbij een deel van de respondenten die positief tegenover bovenstaand idee staan hier wel nog een kanttekening bij plaatst of voorwaarde aan koppelt. Enkele voorbeelden: e e e Aquacultuur heeft of kan hetzelfde uiterlijk hebben als gewoon landbouw; Het biedt voor alle partijen voordelen, sta open voor vernieuwing zou ik zeggen; Je kan niet zomaar van een boer verwachten dat ze hun grond afstaan. Je moet dit in goede samenwerking doen. Dus ze vooral overtuigen welke voordelen hieraan verbonden zijn; Mee eens zolang de subsidie op landbouw gehandhaafd blijft; Het hangt er wel vanaf in welke mate dit zou gaan gebeuren. Het is een zaak van het op andere wijze economisch benutten van de grond. Dat is iets anders dan een polder 'teruggeven' aan de natuur. Als aquacultuur meer oplevert, in geld en in werkgelegenheid, is het goed. Alles beter dan nog meer recreatielvinex bungalowparken met veel verkeer en asfalt; Moet wel echt strikt vrijwillig zijn!; Niet te veel regels, anders is het economisch niet snel haalbaar. Rapportage - Aquacultuur en inrichting Zeeuwse landschap Pagina 8 18